Hc 2 Flashcards
Irrationeel denken oorsprong en 3 stappen
Ons irrationeel denken vindt zijn oorsprong in de natuurlijke selectie, wat bestaat uit drie stappen:
• Willekeurige genetische mutaties.
• Erfelijkheid: genetische mutaties worden doorgegeven aan de nakomelingen.
• Selectie: mutaties die voordelig zijn voor het organisme met het oog op
overleving en voortplanting worden door de omgeving “geselecteerd”.
Voorbeeld (giraffen): De mutatie van een lange nek zorgt voor betere overlevingskansen doordat ze beter bij de acaciaboom kunnen, en dus krijgen giraffen over generaties heen steeds langere nekken.
Suboptimale ontwerpen
Natuurlijke selectie is een blind proces; het heeft geen plan voor ogen waar het naar toewerkt. Dit kan ervoor zorgen dat er soms suboptimale ontwerpen worden gemaakt, zoals de blinde vlek in het oog van de mens. Het zou beter zijn als de zenuwbanen achter het netvlies samen komen, zonder een gat te doorboren, zoals bij inktvissen. Onze hersenen zouden optimaler kunnen zijn.
Natuurlijke selectie gericht op reproductie
Natuurlijke selectie is enkel gericht op reproductie, niet op waarheid. Wanneer het organisme de wereld op een waarachtige manier waarneemt, worden de kansen op overleving en voorplanting vergroot.
Voorbeeld: wanneer een homo sapien een grot binnen wil lopen, maar er liggen tijgers, dan bedenkt hij dat hij even moet wachten met de grot in te gaan.
Waarheid is duur
Echter, is waarheid ook duur. De waarheid van de omgeving op een complexe manier gaan voorstellen, vergt grote hersenen op zijn beurt meer voedsel en energie nodig heeft. Natuurlijke selectie is geïnteresseerd in waarheid enkel in de mate dat het relevant is voor voortplanting én wil die waarheid zo goedkoop mogelijk.
Het gevolg daarvan is dat natuurlijke selectie mensen opgezadeld hebben met hersenen die snel en zuinig werken. Hierdoor hebben we twee denksystemen:
Systeem 1: automatisch, snel, op basis van intuïtie en simpele, onbewuste denkregels (automatische piloot).
Systeem 2: traag, bewust en vergt inspanning.
Voorbeeld: “Hoeveel dieren van elke soort nam Mozes mee op zijn ark?”. Het antwoord is dat niet Mozes, maar Noah dieren op zijn ark meenam, maar systeem 1 is geneigd onmiddellijk “twee” te antwoorden, want Mozes past in de Bijbelse context en er gaat geen alarmbelletje rinkelen.
Systeem 1 leidt ons om de tuin, en dat komt door:
- heuristieken
- error management
- evolutionaire mismatch
Heuristieken
eenvoudige denkregels die onbewuste worden toegepast en die
over het algemeen een goed resultaat opleveren, maar ons soms misleiden. Wat makkelijker voor de geest te halen is, is meer waarschijnlijk: availability bias. Dit kan zoveel mogelijk relevante waarheid over de omgeving achterhalen op een zo goedkoop mogelijke manier.
Error management
sommige fouten komen ons duurder te staan dan anderen (meer bedreigend voor overleving en reproductie), dus natuurlijke selectie zal proberen om de dure fouten te vermijden. Zelfs zou het meer fouten in totaal gaan maken, om de dure fouten te vermijden. Een groot verschil in de kosten van bepaalde fouten leidt tot de overdetectie van bepaalde zaken, waardoor we meer fouten van één soort maken om dure fouten te gaan vermijden.
Voorbeeld: een brandalarm kan twee fouten maken: [1] afgaan als er geen brand is (vals positief), of [2] niet afgaan als er wel brand is (vals negatief, komt ons veel duurder te staan, want bedreigd overleving).
Hetzelfde geldt voor ons denken, zoals dat mannen de neiging hebben om de seksuele interesse van vrouwen te overschatten. Evolutionair gezien is dit logisch, want de kosten van een gemiste mogelijkheid tot reproductie zijn veel hoger dan de kosten van een simpele versierpoging.
Verder zien mensen te veel oorzakelijke verbanden, zoals dat wanneer je iets eet, en je de dag erna er ziek van wordt, je het daarna gaat vermijden. Natuurlijke selectie heeft ervoor gezorgd dat mensen een hyperactieve causale detectie hebben, waardoor we oorzakelijke verbanden zien die er niet zijn. Dit is de voeding voor bijgeloof, pseudowetenschappen en samenzweringstheorieën.
Hyperactive agency detection
we vermoeden te snel het werken of handelen van een agent/ bewust wezen achter bepaalde feiten. Als je achter een struik iets hoort ritselen kan het de wind of een roofdier zijn, maar je gaat dan altijd uit van het roofdier.
Evolutionaire mismatch
de heuristieken en denkregels van systeem 1 zijn ontworpen om de mens te laten overleven in het nomadenbestaan. Onze intuïties zijn niet altijd aangepast aan de moderne wereld. Er kan een mismatch zijn tussen onze intuïties en de problemen waarop we ze in deze tijd moeten toepassen.
Voorbeeld: in alle culturen en vanaf erg jonge leeftijd, zijn mensen aangetrokken tot calorierijk voedsel, en ook suikerhoudend voedsel. Tegenwoordig leidt dit niet tot goede gevolgen, want mensen kunnen overgewicht krijgen. Echter, was dit vroeger goed voor de overleving, want tijdens een periode van voedselschaarste zorgt calorierijk voedsel ervoor dat we deze periodes konden overleven.
Voorbeeld (Gambler Fallacy): mensen denken bij roulette dat wanneer het balletje een aantal keer op rood is beland, hij de volgende keer op zwart gaat komen. Zo vaak rood achter elkaar zou wel erg toevallig zijn. Echter, is en blijft de kans 50%. Veel van de zaken die we moesten voorspellen in onze ancestorale omgeving waren wel cyclisch van aard. In tijden waarin het veel regent, is de kans op regen groter, naarmate er veel droge dagen zijn geweest.
Tijd voor systeem 2?
Een kritisch denker is zich bewust van het feit dat ons automatisch, intuïtief denken feilbaar is en schakelt systeem 2 in om de eerste ingeving te controleren wanneer dat nodig is
Systeem 2
Ook systeem 2 kan bedrogen worden, omdat mensen niet alleen zijn aangepast om te overleven in een natuurlijke omgeving, maar ook om te overleving in een sociale omgeving. Waarheid is in de sociale omgeving een stuk minder belangrijk. Een subtiele vorm van onopgemerkt bedrog gaat ons vaak meer opleveren, in een sociale context, dan de waarheid. In een conflict ben je erbij gebaat als je tegenstander je gevaarlijker inschat dan je werkelijk bent, want dan zal hij zich mogelijk terugtrekken en krijg je je zin zonder te vechten. Mensen worden liever overschat dan onderschat, want dan krijgt je een hogere sociale ranking. De beste strategie om anderen te bedriegen is om jezelf te bedriegen, de leugenaar die niet weet dat hij liegt, liegt het best, vandaar onze zelfoverschatting.
- the argumentative theory of reason
- ## emotie
Argumentative theory of reason
redeneren doen we niet alleen om relevante, waarachtige inzichten over onze omgeving op te doen maar vooral om met elkaar te argumenten en zo van anderen te winnen, want dit verhoogt de status in een groep. Ons redeneervermogen is ontwikkeld om argumenten met elkaar aan te gaan en anderen te overtuigen; confirmation bias.
De confirmation bias zet ons ertoe om voornamelijk bevestigende informatie over ons standpunt te zoeken, waar te nemen, te herinneren en ambigue informatie op een dergelijke manier te interpreteren. Doordat je mensen wil overtuigen, zet deze bias kracht bij aan je standpunt.
Verder kan de confirmation bias leiden tot de overconfidence bias: het feit dat we de kans dat we gelijk hebben veel hoger inschatten dan die in werkelijkheid is. Dit komt voornamelijk omdat we de tegenargumenten niet in gaan zien.
Voorbeeld: bij voor- en tegenstanders van de doodstraf werd er conflicterend bewijs gegeven. De mensen zwakten hun mening niet af, maar raakten nog meer overtuigd van hun gelijk. Ook schatten ze de studies die hun standpunt ondersteunden hoger in dan studies die het onderuit haalden.
Emoties
emoties zijn nodig om een organisme tot handelingen toe te zetten. Emoties zijn de drijvende kracht van handelingen en cognitieve is de sturende kracht. Je komt tot een handeling door [1] een overtuiging (= resultaat van informatieverwerking), en [2] een wil of verlangen (= resultaat van emoties).
Voorbeeld: ik ga de koelkast open doen om er iets eten uit te halen (= handeling), omdat ik weet dat daar voedsel is (= informatieverwerking), en omdat ik honger heb (= gevoel).
Het emotionele is de drijvende factor achter de handeling, het cognitieve of informatie verwerkende is de sturende factor. Maar deze twee staan niet volledig los van elkaar. Het emotionele, met name, beïnvloedt het cognitieve:
Affect heuristic
Affect heuristic
Beslissingen worden niet alleen gemaakt door een objectieve kosten-baten analyse, maar ook door een onderbuik gevoel (= emoties). Dit kan in bepaalde situaties zorgen voor irrationele beslissingen.
Voorbeeld: wetenschappers waarschuwen al tijden over de desastreuze gevolgen van klimaatverandering, maar naties maken hier maar langzaam werk van. We doen er niks aan, omdat het nog een affectieve respons bij mensen vrijmaakt, doordat we nog niet of nauwelijks geconfronteerd zijn geweest met de gevolgen. Echter, er zijn na 9/11 wel extreme maatregelen genomen tegen terrorisme, omdat hier een veel grotere affectieve respons werd uitgelokt. Echter, is het een minder grote bedreiging dan klimaat crisis.
In-/outgroup
De ingroup-outgroup bias stelt dat men veel meer vertrouwen gaat hechten aan leden van onze eigen groep, dan aan mensen van een andere groep. Dit heeft desastreuze gevolgen voor de wereld, zoals oorlogen, maar het heeft ook invloed op ons eigen denken. Uit onderzoek blijkt dat we veel sneller overtuigingen aannemen van mensen binnen onze groep, ook al zijn deze irrationeel. Overtuigingen van de outgroup worden gezien als vreemd, omdat we afkeurend en met argusogen ze bekijken. Dit verklaard deels waarom mensen irrationele overtuigingen binnen de eigen groep ongemerkt worden overgenomen, zonder enige kritiek.
