Hawliau Sifil 2

Question 1

Sweatt v Painter

Answer 1

-1950
-Ysgol y Gyfraith Prifysgol Texas i beidio rhoi mynediad i fyfyrwyr du
-Aethpwyd NAACPyr achos i’r goruchaf llys gan ddadlau fod y ddarpariaeth ar gyfer myfyrwyr du yn israddol i addysg myfyrwyr gwyn

Question 2

Brown v Topeka

Answer 2

-1954
-Thurgood Marshall, tad Linda Brown, cerdded 20 bloc i ysgol pan roedd ysgol gwyn 2 bloc i ffwrdd
-honnai Marshall bod addysg ar wahan yn achosi diffyg hunanbarch
-1954: cyhoeddodd Prif Ustus Earl Warren fod arwahanu’n anghyfreithlon o dan y cyfansoddiad a bod rhaid i arwahanu ddod i ben ymhob talaith

Rhesymau dros benderfyniad y goruchaf llys
-arwahanu effaith negyddol ar blant du
-America yn newid gyda thwf dosbarth canol du. Fwy tebygol o herio rheolau arwahanu yn y llysoedd felly teimla’r Llys o dan bwysau i ddyfarnu o blaid yr achos
-safon addysg yn anghyfartal yn nhaleithau’r de

Question 3

Canlyniadau Brown v Topeka

Answer 3

1. ymateb blin
2. codwyd arian ar gyfer mynd preifat, osgoi integreiddio
   3.mwy o ymosodiadau KKK e..e Emmet Till 1955
   4.Maniffesto’r De
   5.Eisenhower Anhapus gyda;r penderfyniad

Question 4

Little Rock, Arkansas

Answer 4

-Medii 1957
-9 myfyrwyr o ysgol uwchradd Little Rock
-arweiniad gan Elizabeth Eckford
-9 myfyrwyr wynebu ffyrnigrwydd y dorf wen gas
-Arlywydd Eisenhower danfon 1,000 o filwyr federal
-pasiodd Faubus ddeddf brys yn rhoi’r pwer iddo gau’r holl ysgolion yn Little Rock er mwyn atal integreiddio
-Mehefin 1959: ailagorodd ysgolion yn Little Rock gan dderbyn myfyrwyr du a gwyn

Arwyddocad Little Rock
-dangos effeithlonrwydd defnyddio’r Goruchaf Llys er mwyn sicrhau newid mewn rheolau
-gorfodwyd i Eisenhower ymyrred i gefnogi dadwahanu
-dangos gwrthwynebiad y llywodraethwyr, y ddeddfwriaeth a’r protestiadau gan y pobl wyn leol pa mor gryf oedd gwrthwynebiad i ddadwahanu yn y de
-achosodd sylw’r wasg a’r teledu yn UDA

Question 5

Achos James Meredith

Answer 5

-Mississippi 1962
-enillodd James Meredith (myfyrwr du) y cymwysterau i fynd i bryfysgol mississippi ym mid medi 1962
-rhwystrodd llywodraethwr y dalaith, Ross Barnett rhag iddo gofrestru
-cefnogodd y goruchaf llys meredith ac rhoddodd Kennedy pwysau ar Barnett i newid ei penderfyniad
-pan cyrrhaedodd Meredith i gofrestru wynebodd wrthwynebiad ffyrnig gan brotestwyr gwyn
-anfonwyd Kennedy 320 o farsialiaid ffederal i’r campws er mwyn hebrwng Meredith
-achosodd hyn laddiad 2 berson ac anafwyd 166 o farsialiaid a 210 0 wrthdystwyr
-anfonodd Kennedy 2,000 o filwyr eraill i gael trefn
-rhaid i 300 o filwyr aros ar y campws tan i Meredith derbyn ei radd yn 1963

Question 6

Canlyniadau effaith a phwysigrwydd achos James Meredith

Answer 6

-amlwg nad oedd hiliaeth rhai pobl yn nhaleithai’r de wedi gwella ers dyfarniad y Goruchaf Llys yn 1954 ond bod pwer y mudiad hawliau sifil yn cynyddu
-ymyrraeth ffederal ym mhrifysgol Mississippi yn dangos bod newis ar y ffordd
-un o brif achosion cyntaf yr Arlywydd Kennedy yn yr maes hawliau sifil

Question 7

Boicot Bysiau Montgomery, Alabama

Answer 7

-Mawrth 1955: gwrthododd merch 15 mlwydd oed o’r enw Claudette Colvin ildio’r sedd ar fws i deithiwr gwyn
-ystyriodd yr NAACP lleol defnyddio’r achos fel protest ond pan ddaeth hi’n feichiog tra’n ddi-briod penderfynwyd nad oedd hi’n achos addas
-1 Rhagfyr 1955: Montgomery Alabama, 42 mlwydd oed o’r enw Rosa Parks, gwrthododd Rosa Parks symud. Cafodd ei harestio, derbyniodd hi ddirwy o $14

Question 8

MIA a’r Boicot

Answer 8

-85% o bobl ddu Montgomery yn boicotio’r bysiau felly
-collodd cwmniau 65% o’u hincwm
-roedd y boicot yn anodd oherwydd mwyafrif ddim gyda car, angen rhannu
-‘Peidiwch a theithio ar y bws heddiw - yn enw rhyddid’
-gwrthododd y cwmnidau ildio

Question 9

Browder v Gayle

Answer 9

-(1956)
-ni newidiodd y Boicot deddfau arwahanu ar y bysiau
-Ebrill 1955: Aurelia Browder wrthod ildio’r sedd ar fws i berson gwyn
-aeth yr achos i’r goruchaf llys

Question 10

Canlyniadau Boicot y Bysiau

Answer 10

• 21 Rhagfyr: arwahanu i ben o fewn trafnidiaeth
• cynyddodd tensiw wrth i boicotio parhau (cartref MLK ei fomio)
• Montgomery White Citizens Council arwain at gwrthwynebiad

Question 11

Teithiau Rhyddid

Answer 11

-7 person du a 6 gwyn
-4 mai
-bysiau a trenau Greyhound o Washington i New Orleands
-disgwyl trais, cyfryngrau
-‘Bull’Connor’: rhoi diwrnod wwyliau i heddlu’
-Kennedy danfon 500
- digwyddiad 1af lle bu’r holl fudiadau hawliau sifil yn cyd weithio sef COE, SNCC,SCLC

Question 12

Mudiad Albany

Answer 12

-(1961-62)
-targedodd yr SNCC Albany, Georgias er mwyn dod ag arwahanu i ben
-Laurie Pritchet wedi astudio tactegau’r protestwyr felly dangoswyd parch at y protestwyr yn gyhoeddus
-King ei arestio ond trefnwyd ei ryddhau’n gyflym er mwyn atal cyhoeddusrwydd i’r digwyddiad
-gwnaeth Pritchett addewion cyffredinol i wella amodau’r bobl ddu ond cyflawnwyd ddim byd

Question 13

Martin Luther King Jr

Answer 13

-gobaith MLK oedd y byddai mwy o weithredu uniongyrchol ar ffurf protestiadau di-drais yn dod a chanlyniadau cyflymach na gweithredu mwy bwriadol yr NAACP drwy’r llysoedd
-trefnodd King protestiadau yn Albany, Georgia yn 1961-62

-Gwobr heddwch nobel iddo yn 1965
-yn 1977 ar ol cael ei lofruddio dyfarnwyd Medal Rhyddid yr Arlywydd iddo ac o 1986 ymlaen, nodwyd ei ben-blwydd yn wyl genedlaethol yn UDA
-mae’n debyg mai sicrhau Deddf Hawliau Sifil 1964 a Deddf Hawliau Pleidleisio 1965 oedd uchafbwyntiau ei rym a’i ddylanwad
-cafwyd meddiannau amlwg yn Albany, Georgia yn 1961-62 ac yn Chicago yn 1966
-cipio’r sylw pan oedd pobl eraill wedi gwneud y gwaith paratoadol caled
-roedd ei ddylanwad yn y Ty Gwyn yn sicr wedi edwino erbyn 1967 oherwydd ei wrthwynebiad i Ryfel Vietnam

Question 14

Yr SNCC

Answer 14

-seiliedig ar genhedlaeth iau o fyfyrwyr oedd wedi colli amynnedd gyda’r diffyg cynnyd wrth sicrhau hawliau sifil
-yn 1960 aeth pedwar o fyfyrwyr AA o Goleg Gogledd Carolina i’r siop Woolworths leol yn Greensboro, Gogledd Carolina, i brotestio yn erbyn y cownter cinio oedd wedi’i arwahanu
-70,000 o fyfyrwyr yn cymryd rhan
-yn Nashville, Tennessee cynlluniwyd y protestiadau’n ofalus ac wrth i un grwp o fyfyrwyr cael eu harestio, byddai grwp arall yn cymryd eu lle
-yn y pen draw cytunodd Woolworths i ddadwahanu eu cownteri cinio y flwyddyn ganlynol

Question 15

Birmingham Alabama

Answer 15

-1963
-penderfynodd MLK a’r SCLC drefnu gwrthdaro mawr i orfodi diwedd ar arwahanu
-Birmingham Alabama gyda arwahanu mwyaf yn y de
-tebygol o sicrhau ymateb gan bennaeth drwg-enwog yr heddlu, Bull Connor
-dan arweiniad MLK yr ymateb disgwyliedig ym mis Ebrill 1963
-defnyddiodd nhw canonau dwr a chwn a churwyd y protestwyr gan yr heddlu
-Bull Connor i’w gweld yn ymhyrfrydu yn y trais
-dangos ar y teledu
-penderfynodd yr Arlywydd Kennedy ofyn i’r gyngres baio Bil Hawliau Sifil cryf ac ar ol 11 Mehefin 1963 yn un o’r berfformiadau teledu mwyaf effeithiol, esboniodd pam i bobl America

Question 16

Gorymdeithio yn Washington

Answer 16

-1963
-drefnodd A.Philip Randolph orymdaith yn Washington i gefnogi cyfreithiau hawliau sifil a chyfle cyfartal i AA cyflogedig
-torf enfawr o 250,000
-cynnwys llawer o gefnogwyr gwyn
-araith enwod MLK ‘Mae gen i freuddwyd’ a’i areithio beiblaidd huwadl argraff bwerus nid yn unig ar y gorymdeithwyr ond hefyd ar gynulleidfa dorfol
-doedd hi ddim yn ymddangos fod yr araith wedi newid agweddau yn y Gyngres
-Bil Hawliau Sifil Kennedy wedi eu dal yng nghanol oedi a rhwystrau gweithdrefnol
-Rai dyddiau ar ol yr orymdaith gosododd eithafwyr gwyn fom mewn eglwys yn Birminghtam Alabama, gan ladd pedair merch ifanc AA

-cafodd gweithred dreisiol arall nad oedd yn gysylltiedig, sef llofruddiaeth yr Arlywydd Kennedy yn Dallas ar 22 Tachwedd, 1963 effaith fawr ar gynnydd y Bil Hawliau Sifil

Question 17

Kennedy

Answer 17

1960-63
-70% pleidlais AA
-Kennedy ddo o deulu cyfoethog
-diddordeb bennaf ar polisi tramor
- digwyddiad Alabama, Birmingham 1963, effaith dwfn ar farn ef am hawliau sifil

Question 18

Lyndon B. Johnson

Answer 18

-1963-66
-daeth yr is-arlywydd Lyndon Johnson yn annisgwyl i swydd yr arlywydd ar ol llofruddiaeth Kennedy 22 Tachwedd 1963
-gwleidydd profiadol o’r de gyda gyrfa yn y Gyngres ers 1967
-adeiladu enw cadarn fel gweithredwr gwleidyddol
-gefnogol iawn i’r fargen newydd a’r Arlywydd Roosevelt

Question 19

Y Ddeddf Hawliau Sifil (Jonhson)

Answer 19

-1964
-ymdrech enfawr fel arlywydd i sicrhau bod Bil Hawliau Sifil Kennedy’n cael ei throi’n ddeddf
-Johnson ei hynnu’n credu ynddo
-ymwybodol iawn o ffyrnigrwydd gwahaniaethu ar sail hil yn y de
-er bod y bil wedi pasio Ty’r Cynrychiolwyr roedd mewn perygl o beidio a chael ei basio yn y Senedd oherwydd tacteg ffilibystrio a drefnwyd gan seneddwyr dig o’r de
-defnyddiodd Johnson ei sgiliau gwleidyddol sylweddol a llawer o amser ac egni’n perswadio digon o seneddwyr i roi’r gorau i’r ffilibystrio

Question 20

Y Ddeddf Hawliau Sifil 1964

Answer 20

1. gyfreithiau pleidleisio taleithiol
2. arwahanu anghyfreithlon
3. cymorth ffederal ar gyfer dadawahanu ysgolion
4. comisiwn cyfleuoedd cyfartal i sicrhau bod y ddeddf yn cael ei dilyn

Question 21

Y Ddeddf Hawliau Pleidleisio

Answer 21

-1965
-cyswllt uniongyrchol rhwng y cyfraddau isel o gofrestriadau AA yn y de a’r rhwystrau a osodwyd gan gofrestryddion lleol
-myfyrwyr o’r SNCC yn ymgyrchu’n ddewr ym Mississippi i gynyddu cofrestriadau pleidleiswyr yn ystod ‘Haf Rhyddid’ 1964
-llofruddiwyd tri ymgyrchydd yn greulon ger Philadelphia, Mississippi gan y KKK

Question 22

Selma

Answer 22

-MLK a’r SCLC unwaith eto gynllunio protestiadau mawr i orfodi’r arlywydd i weithredu
-dewiswyd Selma yn Alabama oherwydd allan o 15,000 o AA yn Selma, dim ond 353 oedd wedi’u cofrestru i bleidleisio
-graddfa’r ddadryddfreinio enfawr yn uchel mewn selma
-Jim Clark, yn debygol o orymateb i unrhyw brotest neu wrthdystiad
-Chwefror 1965: arestiwyd 3,000 o wrthdystwyr yn Selma gan cynnwys MLK
-cafodd ffotograffau o Clark ei hun yn curo gwrthdystwyr benywaidd gyhoeddusrwydd eang
-wynebodd yr orymdaith wrthsafiad cryf ar Bont Edmund Pettus ar 7 Mawrth 1965
-Siryf Jim Clark unwaith eto ar flaen y gwrthsafiad
-trais a ddioddefodd y gorymdeithwyr gan yr heddlu a marchfilwyr y dalaith yn echrydus a chafodd miliynau o Americanwyr eu corddi gan y lluniau teledu
-gwrthododd gwaharddiad Wallace yn y llyd ffederal a daeth gorymdaith arall dan arweiniad King a gychwynnodd ar 21 Mawrth
-am bedwar diwrnod o Selma i Montgomery i ben gyda rali o 25,000 o bobl y tu allan i’r Capitol yn Montgomery i wrando ar King yn siarad
-aeth Johnson i’r Gyngres ar 15 Mawrth ac mewn araith ysbrydoledig mynnodd ddeddfwriaeth
-sgiliau gwleidyddol sylweddol i sicrhau bod ffilibystriad o’r de yn y Senedd yn methu
-Deddf Hawliau Pleidleisio 1965 ar 6 Awst gyda MLK a Rosa Parks yn bresennol

Question 23

Arwyddocaod y Ddeddf Hawliau Pleidleisio

Answer 23

1.gwared ar brofion llythrynnedd ar gyfer cofrestru i bleidleisio
2.erbyn diwedd 1965 yn unig, roedd 250,000 o bleidleiswyr AA wedi’u cofrestru
3.yn 1965 dim ond 72 o swyddogion etholedig, erbyn 1976 roedd hyn wedi codi i 1,944

Question 24

Terfysgoedd Trefol: WATTS

Answer 24

-5 diwrnod ar ol i’r Ddeddf Hawliau Pleidleisio
-trais difrifol yn y geto AA yn Watts, Los Angeles
-o ganlyniad i anghytundeb rhwng heddwas a llanc du ifanc a gafodd ei arestio am yfed a gyrru
-rhaid defnyddio 13,900 o Warchodwyr Cenedlaethol i’w derfynu: lladdwyd 34, anafwyd dros fil
-cyd-destun y terfysgoedd oedd y cwynion cymdeithasol ac economaidd difrifol

-tri deg wyth o derfysgoedd trefol eraill yn 1966 gan ladd 7 o bobl anafu 400 ac achosi difrod o $5 miliwn i eiddo
-yn 1967 cafwyd 164 achos arall o anhrefn trefol

Question 25

Terfysgoedd Trefol: COMISIWN KERNER

Answer 25

-1968
Sefydlodd yr Arlywydd Johnson -Gomisiwn Kerner i ymchwilio i’r anhrefn. Bai am y terfysgoedd ar wahaniaethu parhaus yn erbyn AA o ran cyflogaeth, addysg a thai ac argymhellodd fuddsoddiad ffederal enfawr i wella’r getos.

Yn 1968 roedd diagnosis a mesurau adferol Comisiwn Kerner yn annhebygol o gael eu dilyn:
-perswadio’r Gyngres i fuddsoddi symiau enfawr mewn diwygiadau iechys ac addysg yn ei raglen Cymdeithas Fawrfrydig
-Rhyfel Vietnam yn dwysau ac roedd hyn yn tynnu adnoddau a sylw gwleidyddol a chyfryngol i ffwrdd o anghenion AA
-Yn marn llawer o wleidyddion a phleidleiswyr roedd yr achosion o derfysg trefol yn 1965-67 yn broblem cyfraith a threfn, yn hytrach nag un oedd yn galw am fwy o ddeddfwriaeth a gwariant ffederal

Question 26

Malcolm X

Answer 26

-mab i ymgyrchydd hawliau sifil oedd -dan ddylanwad syniadau Marcus Garvey
-dad wedi cael ei ladd gan bobl wyn hiliol yn 1931
-carcharu rhwng 1947 a 1952
-ymunodd a chenedl islam (NOI) yn y carchar
-newidodd ei enw o Malcolm Little i Malcolm X
-Amcangyfrif bod nifer o aelodau NOI erbyn 1960 oedd 40,000

Pwysigrwydd yn deillio o’r cyhoeddusrwydd rhoddodd i’r canlynol:
1.gwrthsafiad treisgar i oruchafiaeth gyda’r gwynion
2.gwrthod integreiddio gyda’r gwynion
3.beirniadaeth o dactegau di-drais MLK
4.y gred fod MLK yn rhy wasaidd i sefydliad oedd ar y cyfan yn wyn a’i fod yn gyfrifol am gwlt personoliaeth afiach

-Malcolm X ei wahardd gan yr NOI am wneud sylwadau dadleuol am –lofruddiaeth Kennedy a gadawodd y mudiad gan symud at safbwynt mwy sosialaidd
-lofruddio yn Manhatten yn 1965 gan ddilynwyr yr NOI

Question 27

Y Black Panthers a Pwer Du

Answer 27

-sefydlwyd y Black Panthers yn 1966 yn Oakland California
-yn wreiddiol fel y Black Panther Party for Self Defence yn dilyn saethu llanc AA 16 oed gan heddlu San Francisco
-arwain gan Huey Newton a Bobby Seale
-creu rhaglen ddeg pwynt gyda naws Marcsaeth gref yn cynnwys athrawiaeth du ac amddiffyniad i’r gymuned ddu gormes yr heddlu
-mudiad parafilwrol oedd y Panthers
-gwisgo ffurfwisgoedd du, berets du a sbectol haul ac yn cario arfau
-Panthers arfog yn cysgodi patrolau’r heddlu a hefyd sefydlon nhw ysgolion a chanolfannau cymunedol gan ddosbarthu brecwastau am ddim yn y getos
-erbyn 1968 cyfanswm o 5,000 o aelodau
-yn erbyn yr asiantaethiau gorfodi’r gyfraith bu gweithredu llym gan y Biwro Ymchwilio Ffederal (FBI) a’r heddlu
-cymorth rhaniadau mewnol a threfnidiaeth wael, roedd yr awdurdodau i bob pwrpas wedi chwalu’r Black Panthers erbyn 1970
-roedd y syniad o Bwer Du wedi gafael mewn cymunedau AA
-Gemau Olympaidd 1968 gwnaeth nifer o athletwyr AA gan gynnwys Tommie Smith enillydd y fedal aur am y ras 200 metr, saliwt Pwer Du yn ystod anthem genedlaethol America
-pwysigrwydd Pwer Du oedd ei fod yn cwestiynu cysyniadau integreiddio a gweithio gyda gwleidyddion gwyn
-cefnogi’r syniad y gallai cymunedau AA ddatblygu ar wahan ar sail hunanbarch, hunanamddiffyn y syniad fod ‘du yn hardd’