H4

Question 1

Intermezzo

Answer 1

Elektriciteit

Question 2

elektron

Answer 2

= barnsteen (gefossiliseerde hars)
Wrijven van wol tegen barnsteen: elektrische lading (statisch)

Question 3

Elektriciteit

Answer 3

natuurlijk fenomeen

 Sommige vissen kunnen elektriciteit genereren (e.g. sidderaal)
 Bliksem (ontlading van een potentiaalverschil in de atmosfeer)
 Menselijke (en dierlijke) zenuwstelsel gebruikt elektrische signalen om te communiceren

Question 4

Elektrische lading

Answer 4

Elektriciteit wordt gedefinieerd als een stroom van elektrische lading

Question 5

positief (+) of negatief (-).

Answer 5

Het belangrijkste concept van elektrische lading is dat er twee ‘smaken’ zijn:

Question 6

materie

Answer 6

bestaat uit moleculen -> water (H2O)

Question 7

moleculen

Answer 7

bestaan uit elementen -> waterstof (H), zuurstof (O)

Question 8

atoom

Answer 8

het kleinst mogelijke deeltje van een element dat nog steeds de
eigenschappen heeft van dat element

Question 9

Atomen bestaan uit

Answer 9

Protonen (+) en neutronen (0) -> in de kern (nucleus) van het atoom
Elektronen (-) buiten de kern (in orbitaal/elektronen schil)

Question 10

Ionen zijn atomen met:

Answer 10

een overschot aan elektronen (anionen, negatieve ionen e.g. Cl-)
of een tekort aan elektronen (kationen, positief geladen ionen e.g. Na+)

Question 11

Door wrijving “springen” de negatief geladen elektronen van de wol

Answer 11

barnsteen krijgt een overschot aan elektronen -> wordt meer negatief geladen -> wol krijgt een tekort aan elektronen -> wordt meer positief geladen

Question 12

Er is nu een verschil in lading tussen de wol en barnsteen

Answer 12

Dit noemen we een potentiaalverschil of spanning
 Eenheid van spanning: Volt
 Meten met: Voltmeter

Question 13

Stroom

Answer 13

een elektrische lading die beweegt -> eenheid = Ampère (A)

Question 14

Wisselstroom

Answer 14

huishoudelijke apparaten met motoren (e.g. stofzuiger)
 Richting van de stroom veranderd (stopcontact: 50/60 Hz)
 Voordeel: efficiënter transport en makkelijker om voltage om te vormen (met transformatoren)
 Nadeel: menselijk lichaam is gevoeliger voor wisselstroom (50/60 Hz interfereert met hartslag)

Question 15

Gelijkstroom (DC) -> zenuwstelsel, batterijen

Answer 15

Positieve en negatieve polen zijn altijd positief en negatief

Question 16

Elektriciteit meten in het zenuwstelsel

Answer 16

Gereedschap
of stroom door het lichaam heen laten gaan

Question 17

Na+

Answer 17

natrium ion

Question 18

K+

Answer 18

kalium ion

Question 19

Cl-

Answer 19

chloride ion

Question 20

Ca2+

Answer 20

calcium ion

Question 21

Hoe veroorzaken stromende ionen potentiaalverschillen?

Answer 21

Diffusie
-> passief proces waarbij ionen van hoge naar lage concentratie stromen
-> Concentratie gradiënt verschil in concentratie ionen tussen intra- en extracellulaire vloeistof
-> Voltage gradiënt (‘spanningsgradiënt’) verschil in elektrische lading tussen intra- en extracellulaire vloeistof

Question 22

Water

Answer 22

H2O -> waterstof H+ (positief) + hydroxide OH- (negatief)

Question 23

Zout

Answer 23

Na+ Cl- (natrium chloride)

Question 24

Diffusie (passief proces)

Answer 24

Na+ bindt met negatieve polen (O) Cl- bindt met positieve polen (H)

Question 25

Hoe wordt de rustpotentiaal in stand gehouden?

Answer 25

Kanalen maken K+ influx en efflux mogelijk (passief transport) om intracellulaire A- te balanceren

Poorten voorkomen influx van Na+

Natrium/Kalium pomp pompt Na+ uit de cel en K+ in de cel (verhouding 3:2), kost energie! (ATP)

Question 26

Stimuleren van een neuron – Graduele potentialen

Answer 26

Twee opties

Question 27

negatieve lading (spanning) toedienen:

Answer 27

hyperpolarisatie  K+ efflux of Cl- influx

potentiaalverschil wordt groter
e.g. van –70 mV naar –73 mV

Question 28

positieve lading (spanning) toedienen

Answer 28

depolarisatie -> Na+ influx

potentiaalverschil wordt kleiner
e.g. van –70 mV naar –65 mV

Question 29

actiepotentiaal

Answer 29

Een kortdurende (1 ms) grote alles-of-niets potentiaal die de polariteit van het celmembraan tijdelijk omkeert

Question 30

Lontgeleiding

Answer 30

potentiaalverschil op bepaalde plaats op membraan activeert nabijgelegen
spanningsafhankelijke kanalen

soort domino effect of ‘Mexican wave’

Question 31

Spronggeleiding (saltatoire geleiding)

Answer 31

Axonen zijn vaak omgeven door een myelineschede = isolerende laag
(Schwann celllen of oligodendrogliacellen, zie ook Hoofdstuk 3)
 In deze isolatielaag zitten kleine onderbrekingen of ‘gaps’  knopen van Ranvier
 De actiepotentiaal ‘springt’ als het ware van knoop naar knoop