H36 Flashcards
Hoeveel veel voorkomende antigenen en
hoeveel zeldzame antigenen zijn er gevonden op bloedcellen?
30 veelvoorkomende, 100’en zeldzame
Wat zijn 2 belangrijke typen antigenen bij bloedgroep typering?
– O–A–B type (bloedgroep)
– Rh–type (Rhesus)
Hoe noem je de antigenen op bloed ook wel?
agglutinogens (omdat ze voor agglutinatie van RBC’s kunnen zorgen)
Hoe noem je antilichamen in het bloed ook wel?
agglutinine
Wat gebeurt er als je iemand ‘verkeerd’ bloed geeft? (dus een bloedgroep die geen match is)
agglutination (samenklontering van bloedcellen en antilichamen)
Wat is de universele donor?
bloedgroep O (kan je aan iedereen geven, want O–bloedcellen hebben geen antigenen op hun oppervlak)
Wat is de universele ontvanger?
Bloedgroep AB (want hebben geen antistoffen in hun plasma)
Wat is het recessieve allel van ABO?
O is recessief t.o.v. A en B
A en B zijn co–dominant, dus even dominant
Wat is de prevalentie van elke bloedgroep?
O: 47%
A: 41%
B: 9%
AB: 3%
Wanneer (in welke periode in je) begint iemand antiglutinins (antilichamen) te maken tegen bloedgroepen (dus in geval van bloedgroep B antilichamen tegen bloedgroep A)?
tussen de 2 en 8 maanden na de geboorte
Wanneer is de maximale titer bereikt van antiglutinins?
op een leeftijd van 8–10 jaar (neemt gedurende het leven weer af)
Wat voor type immunoglobulins zijn antiglutinins in bloedplasma?
type IgM en IgG
Aan hoeveel rode bloed cellen (RBC’s) kan een antibody tegelijk binden?
2 (IgG) of zelfs 10 (IgM)
Hoe noem je een membraan attack complex (MAC) ook wel?
cytolytic complex
Waarom komt immediate intravasculaire hemolysis minder vaak voor dan delayed type hemolysis? (2 redenen)
Omdat er een hele hoge titer van antibodies moet zijn en ook veel IgM antibodies aanwezig moeten zijn (hemolysins)
Hoe noem je de IgM antibodies ook wel?
hemolysins
Wat wordt er bedoelt met blood typing of blood matching?
Het proces waarin wordt gekeken welke bloedtype jouw donor kan zijn
Hoe wordt blood typing/matching gedaan?
Eerst worden de rode bloed cellen (RBCs) gescheiden van het plasma, daarna worden de RBCs in anti–A agglutinine en anti–B agglutinine gedaan en kijken ze of er samenklontering ontstaat.
Wat zijn agglutinins?
Dat zijn een soort antilichamen specifiek tegen rode bloedcel agglutinogens (antigenen)
Wat gebeurt er nadat bloed is gaan agglutineren (aan elkaar is gaan kleven)?
hemolyse
Directe: de agglutinins (antilichamen) veroorzaken lysis door het complement
systeem te activeren en hierbij een membraan attack complex maken.
Vertraagde: de geagglutineerde cellen worden vernietigd door fagocytose (WBC) van membranen, hemoglobine komt vrij.
Wat doet het membrane attack complex?
Zet zichzelf in het lipide bilayer membraan en creëert poriën waardoor lysis van de cel veroorzaakt wordt. Poriën zijn doorlaatbaar voor ionen waardoor osmotische scheuring ontstaat.
Welke twee soorten hemolyse zijn er?
– directe hemolyse (komt niet vaak voor doordat er zo’n hoge titer antibodies nodig is van een specifieke soort namelijk IgM)
– vertraagde hemolyse (komt vaker voor)
Wat is een groot verschil tussen O–A–B en Rh systeem?
In O–A–B systeem heeft iemand met bloedgroep A agglutinins tegen bloedgroep B, maar in Rh heb je pas agglutinins (antibodies) tegen een andere groep als je echt in contact bent geweest met die andere groep.
Noem 6 veelvoorkomende Rh antigenen?
– C
– D
– E
– c
– d
– e
Wat is een regel voor deze antigenen?
Je hebt altijd of een kleine letter of een grote, nooit beide (van dezelfde letter), nooit geen een van beide.
Dus je kan niet C en c hebben, maar als je C niet hebt moet je c wel hebben (zelfde voor D en E)
Welke Rh antigen komt het vaakst voor?
type D antigen (is meer antigeen dan de andere Rh antigenen)
Hoe noem je iemand met antigen type D?
Rh positief
Hoe noem je mensen zonder Type D antigen?
Rh negatief
Hoeveel % van alle witte mensen zijn Rh positief?
85%
Hoeveel % van alle witte mensen zijn Rh negatief?
15%
Hoeveel % van de zwarte Amerikanen zijn Rh positief?
95%
Hoeveel % van alle zwarte Afrikanen zijn Rh positief?
100%
Hoeveel native Amerikanen/Aziaten zijn Rh positief?
95%
Wat is de wereldwijde prevalentie van Rh positief en negatief?
Rh +: 95%
Rh – : 6%
Wanneer bereikt een Rh negatief persoon die in aanraking komt met Rh positief bloed, een maximale concentraties van agglutinins?
2–4 maanden later
Wat als iemand meerdere malen in contact komt met Rh antigenen (dus een Rh negatief iemand met Rh positief)?
Dan wordt de antigeen reactie steeds sterker.
Als iemand voor het eerst in aanraking komt met Rh antigen, hoe ziet de reactie er dan uit?
Nee, er is geen sterke eerste reactie, want agglutinins moeten nog gevormd worden.
Na contact met Rh antigen, duurt het 2–4 maanden voordat maximale conc. van agglutinins bereikt is, maar hoe lang duurt het voor dat agglutinatie ontstaat?
2–4 weken
Hoe ziet de reactie eruit als iemand voor de 2e keer in contact komt met Rh antigen?
De reactie vind bijna meteen plaats en is veel sterker
Wat is Eryhtroblastosis fetalis?
Een ziekte van de foetus en pasgeborenen die gekaraketeriseerd worden door agglutinatie en fagocytose van de foetus RBCs.
Hoe ontstaat deze ziekte vaak?
Doordat moeder Rh negatief is en vader Rh positief en kind ook Rh positief, hierdoor gaat moeder agglutinines ontwikkelen tegen foetus Rh antigenen. Deze agglutinines diffuseren door placenta naar het kind en zorgen voor RBC agglutinatie.
ontstaat deze ziekte vaak al bij moeders eerste kind?
Nee, want dat is dan eerste contact van moeder met Rh, en duurt dus wel even voordat antibodies ontwikkelen.
Hoeveel % van de 2e Rh positieve kinderen van een Rh negatieve moeders laten deze ziekten zien?
3%
Hoeveel % van de 3e Rh positieve kinderen van Rh negatieve moeders laten deze ziekte zien?
10%
Wordt de incidentie hoger naarmate de moeder meer kinderen krijgt?
Ja
Wat gebeurt er precies met de foetus tijdens deze ziekte?
Als de agglutinines naar de baby door placenta heen diffuseren, dan zal dit zorgen voor agglutinatie en hemolyse. Hemolyse zorgt voor hemoglobine in bloed, wat wordt afgebroken door macrofagen die het naar bilirubine omzetten, wat zorgt voor geelzucht. De antilichamen kunnen ook andere cellen aanvallen van de foetus.
Hoe lang blijven baby’s last hebben van deze agglutinins van moeder na geboorte?
Hebben anemie bij geboorte en de agglutinins van moeder circuleren vaak nog wel
1–2 maanden in baby wat zorgt voor meer hemolysis van RBCs baby.
Wat gebeurt er in de baby tijdens deze
hemolysis die nog wel 1–2 maanden duurt?
Lever en milt vergroten heel erg en zorgen voor snelle RBC productie. Door de versnelde productie, zullen er veel nucleated blastic forms (vroege vormen RBCs) al in circulatie worden afgegeven.
Waarom wordt de ziekte erythroblastosis fetalis genoemd?
Doordat er dus veel vroege vormen van RBCs worden vrijgelaten in circulatie.
Als de baby’s dit overleven wat zie je dan alsnog vaak in dit soort kinderen?
Mentale of motorische problemen door schade aan de hersenen
Hoe komt het dat er hersenproblemen zijn in deze kinderen?
Door opstapeling van bilirubine in neuronale cellen, waardoor de cellen stuk gaan
(kernicterus)
Wat is kernicterus?
gevolg van lange termijn hersenschade door te veel bilirubine dat aanwezig is.
Wat is een behandeling voor een baby met erythroblastosis fetalis?
Vervangen van baby’s bloed met Rh negatief bloed, dat geinfuseerd kan worden binnen 1.5 uur of langer, terwijl de Rh positieve bloed wordt verwijderd. Dit wordt gedaan om bilirubine laag te houden en kerinicterus te voorkomen. Vaak zijn er meerdere transfusies nodig in de 6 eerste weken van zijn leven.
Wanneer is er een anti–D antibody ontwikkeld die gegeven werd aan moeders die 28–30 weken zwanger waren?
in 1970
Wat doet het anti–D antibody?
Remt de antilichaam productie van moeder tegen de D–antigeen en het bindt ook aan het D–antigeen op Rh–positieve cellen die de placenta kruisen.
Als iemand bloed gedoneerd krijgt en het is niet de juiste donor (dus iemand van bloedgroep A krijgt B), welke cellen zullen dan agglutinaten?
De getransfuseerde donorcellen zullen aan elkaar gaan kleven en niet de cellen van de persoon zelf want daar zijn te weinig agglutinins van aanwezig in het plasma dus die zijn verwaarloosbaar.
Als iemands leverfunctie normaal is, hoeveel bloed moet er dan gehemolyseerd worden om geelzucht te veroorzaken?
meer dan 400 mL in minder dan een dag
Wat is een van de meest dodelijke effecten van mislukte transfusies?
nierfalen
Hoe snel kan nierfalen beginnen na een
mislukte transfusie?
binnen een paar minuten tot een paar uur en kan doorgaan tot dat iemand doodgaat van acute nierfalen.
Wat zijn de 3 oorzaken van nierfalen veroorzaakt door de mislukte transfusie?
- anitgeen–antilichaam reactie veroorzaakt toxische substanties van gehemolyseerd bloed wat voor renale vasoconstrictie zorgt.
- verlies van RBCs + toxische stoffen =
circulatoire shock, bloeddruk verlaagt en heeft effect op renale bloed flow. - als er meer hemoglobine is dan er met haptoglobine kan binden, dan zal het teveel aan hemoglobine door glomulaire membranen stromen en blokkeren (schadelijk)
Wat is haptoglobine?
een plasma eiwit dat kleine hoeveelheden hemoglobine kan binden en naar de lever brengt.
Leg mechanisme uit voor schadelijkheid van hemoglobine in nieren?
Als er grote hoeveelheden hemoglobine in de nieren zitten, kan het niet allemaal worden gereabsorbeerd, terwijl water wel gewoon wordt gereabsorbeerd, hierdoor zullen er hemoglobine opstapelingen uitslaan in niertubule en zal niertubule blokkeren ––> renale shutdown
Hoe snel kan iemand doodgaan als de renale shutdown compleet is?
binnen 7–12 dagen
Zijn de verschillende antigenen die je vindt op bloedcellen ook op andere cellen in het lichaam te vinden?
Ja, vaak veelvoorkomend op andere cellen in het lichaam en elke set weefsel heeft zijn eigen bijpassende antigenen
Hoe noem je een transplantatie van dezelfde persoon van een stuk weefsel?
Dus bijvoorbeeld een stukje spier uit dijbeen naar de knie van dezelfde persoon?
autograft (auto = self)
Hoe noem je een transplantatie van een geheel orgaan tussen een identicale tweeling?
isograft (iso = identiek/gelijk)
Hoe noem je een transplantatie tussen 2 verschillende mensen van een geheel orgaan/weefsel?
allograft
Hoe noem je een transplantatie van dier naar mens?
xenograft
Bij welke twee soorten transplantaties zul je niet snel met afstoting te maken hebben?
isografts en autografts
Bij welk type transplantatie heb je altijd een immuunreactie?
xenograft
Hoe snel gaan de gedoneerde cellen in het orgaan dood, tenzij je therapie geeft?
binnen 1 dag tot 5 weken na transplantatie
Hoe lang leven niertransplantaties vaak in iemand?
5–15 jaar
Hoe lang leven lever en harttransplantaties in iemand?
1–15 jaar
Hoe heten de meest belangrijke antigenen die afstoting veroorzaken?
Human leukocyte antigenen (HLA)
Hoeveel HLA antigenen zijn aanwezig op weefsel cel membranen per persoon?
6
Hoeveel verschillende HLA antigenen zijn er in totaal?
150 (waarvan er een combinatie van 6 aanwezig zijn bij elk mens, hierdoor biljoen combinaties mogelijk)
is het mogelijk voor mensen om precies dezelfde 6 HLA antigenen te hebbe?
Nee, alleen bij eeneiige tweelingen
Wanneer ontstaat er rejectie?
Kan al ontstaan als 1 antigen verschillend is.
Waar vind je de HLA antigenen?
Witte bloedcellen en weefselcellen
Hoe kan je kijken of iemand een weefselmatch is?
Doen ze door middel van bloedonderzoek, waar bij ze naar de lymfocyt membraan kijken en mixen met antisera en complement, na
incubatie kijk je of er membraan schade is meestal door middel van een dye kleuring.
Waarom is een precieze overeenkomst tussen de 6 antigenen niet per se nodig tussen donor en acceptor?
Omdat sommige van de HLA antigenen niet heel antigeen zijn (wat betekent dat het niet snel een immuunreactie uitlokt)
Bij een gezond immuunsysteem, heeft iemand die een orgaan ontvangt met goede tissue typing eigenlijk altijd therapie nodig om rejectie te voorkomen?
Ja, zelfs met goede tissue typing
Welke immuuncellen zorgen voornamelijk voor het doden van de donororgaan cellen?
T cellen (deze moeten dus onderdrukt worden)
Noem 4 medicijnen die worden gebruikt om rejectie te voorkomen via onderdrukking T cellen?
- glucocorticoid hormonen (onderdrukken cytokines zoals IL-2)
- azathioprine (heeft een toxisch effect op lymphoid systeem en blokkeert antibody formatie en T cell formatie)
- cyclosporine + tacrolimus (onderdrukken t-helper cel formatie, de rest van het immuunsysteem niet = beter)
- immunosuppressieve therapie (onderdrukking leukocyten en IL-2)
wat is het nadeel van het gebruik van al deze immunosuppressieve middelen?
immuunsysteem zwaar onderdrukt hierdoor komt kanker vaker voor en kan een milde infectie al gevaarlijk zijn
Hoe noem je de 3 allelen van bloedgroepen?
IA, IB, I0
Waar staat de ‘ I ‘ voor in de allelen?
Immunoglobulin
Welke 6 genotypen komen er voor in mensen?
00, 0A, 0B, AA, BB, AB
Bij de geboorte hoeveel agglutinins heeft iemand dan in zijn/haar plasma?
bijna niks.
De maximale titer van agglutinins bereikt iemand op de leeftijd van 8–10 jaar, blijft hij daarna constant?
Nee daarna zakt hij weer langzaam naar beneden.
Dus hoeveel Rh antigenen heeft elk persoon?
3 (1 van elk paar van CDE/cde)
Is de titer van anti–A of anti–B agglutinins hoger?
Anti–A agglutinins is hoger
Waar worden agglutinines geproduceerd?
In beenmerg en lymfeklieren net zoals antilichamen
Hoe gaat overerving Rh factor?
Ieder persoon erft 1 van elk van de 3 paren
Waarom agglutineren de donorcellen bij transfusie reactie en niet de ontvangers RBC?
Omdat het plasma van het donor bloed zich meteen verdunt door al het plasma van de ontvanger. Relatief zitten er heel weinig agglutinines in het donorbloed en gaat de titer sterk omlaag na menging met plasma van ontvanger.
Hoe zit het met de verdunning van het eigen bloed?
De kleine hoeveelheid toegediend bloed verdunt de agglutinines in plasma van de ontvanger nauwelijks waardoor de agglutinines van de ontvanger nog steeds kunnen klonteren met de donorcellen.
Wat is hemolyse?
De rode bloedcellen vallen uit elkaar.
Hier komt hemoglobine bij vrij. Hemoglobine kan binden aan haptoglobine, maar als er teveel hemoglobine is dan zal het teveel door de nieren gaan, als dit teveel is kan het de niertubuli blokkeren (met de dood als gevolg)
Leg geelzucht uit
door hemolyse een overschot aan hemoglobine, wordt door fagocyten omgezet in bilirubine en door lever via gal uitgescheiden. Door hoge concentratie kleurt huid en weefsel geel door gele galpigmenten.
