H2 Wonen in Nederland Flashcards
bovenloop rivier: hoge/lage stroomsnelheid? veel sedimentatie/erosie?
hoge stroomsnelheid, dus veel erosie (V-dalen)
benedenloop rivier: hoge/lage stroomsnelheid? veel sedimentatie/erosie?
lage stroomsnelheid, dus veel sedimentatie
wat is sedimentatie?
het ergens anders neerleggen van verweringsmateriaal (o.a. zand)
wat voor verweerd materiaal vind je in verschillende delen van de rivier?
> bron/bovenloop: zwaarder/grover materiaal (rots→grind)
middenloop: lichter materiaal (grind→ grof zand)
benedenloop: heel licht materiaal (fijn zand)
wat is een meander en hoe ontstaat deze?
-meander=lus in een rivier/ bochten
-in buitenbocht is stroomsnelheid hoger → meer erosie
-in binnenbocht is stroomsnelheid lager → meer afzetting/sedimentatie
-door de afsnijding van een meander kan een hoefijzermeer ontstaan
wat zijn de 3 soorten rivieren?
regenrivier, gletsjerrivier, gemengde rivier (meest voorkomend)
wat is een stroomgebied?
het hele gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren
wat is een waterscheiding?
Een hooggelegen deel in het landschap dat de grens vormt tussen
twee stroomgebieden.
wat is het verval?
het hoogteverschil tussen 2 plaatsen aan de rivier
wat is het verhang?
het hoogteverschil per kilometer
verhang= verval in meters/aantal kilometers afstand tussen de 2 plekken
wat is het regiem?
schommelingen in waterafvoer gedurende een jaar, weergegeven in debiet (m3 / sec)
wat voor invloed heeft de mens op het regiem?
verstening door verstedelijking/bebouwing (minder infiltratie, kleine vertragingstijd)
wat is de vertragingstijd?
hoeveelheid tijd dat water nodig heeft om na een regenbui in de rivier te komen
wat is een zomerdijk?
dijk dichtbij de rivier die beschermt tegen een hogere waterstand in de zomer (lager dan in de winter)
wat is een winterdijk?
dijk verder weg van de rivier die beschermt tegen een hogere waterstand in de winter (hoger dan in de zomer)
wat is een uiterwaard?
het gebied tussen de winter- en zomerdijk. staat vaak in de zomer droog en in de winter onder water
wat is een nevengeul?
extra afvoerkanaal in een rivier om water sneller af te voeren tijdens hoge waterstanden
wat is een krib?
Dwarsdammen die haaks op de oever
worden aangelegd, waardoor de stroomsnelheid hoger is en de rivier dieper wordt–> beter bevaarbaar
wat is het binnendijksgebied?
gebied binnen de dijken,
woongebied dat wordt beschermd
wat is een zomerbed?
het gebied tussen 2 zomerdijken (rivier in de zomer)
wat is een winterbed?
het gebied tussen 2 winterdijken (rivier in de winter)
2 dingen waar het regiem van afhankelijk is?
hoeveelheid neerslag
afvoer van regen- of smeltwater
klimaatverandering zorgt voor een hogere/lagere waterafvoer?
hogere waterafvoer
neerslag verandert door klimaatverandering/temperatuurstijging: (2)
zomers: er valt meer neerslag
s’winters: er valt meer neerslag als regen ipv sneeuw
gevolgen van hoge water- en rivierstanden: (3)
-veiligheid van het binnendijkse land komt in gevaar. Toenemende kans op dijkdoorbraken.
-hogere zeespiegel → piekafvoer ondervindt meer tegendruk vanuit zee → kans op l;overstromingen neemt toe.
-uiterwaarden overstromen vaker: bedreiging voor horeca en de recreatiesector.
gevolgen van lage water- en rivierstanden: (5)
-veendijken kunnen doorbreken, door scheuren die ontstaan in dijken (door droogte)
-meer hinder voor de scheepvaart: minder belading en smallere vaargeul.
-elektriciteitscentrales mogen in de zomer minder koelwater gebruiken want door sterke opwarming daalt het zuurstofgehalte in rivierwater en stijgt vervuiling en vissterfte.
-minder water beschikbaar voor de landbouw.
-daling van het grondwaterpeil en verdroging van kwetsbare natuurgebieden.
2 oorzaken van verzilting:
-lage waterspiegel in rivieren → zout water vanuit zee kan verder naar binnen stromen → verzilting
-verzilting door zoute kwel (als grondwater uit diepere lagen naar de oppervlakte stroomt)
als gevolg van oppompen grondwater (bijv. bemaling)
2 redenen waarom hogere dijken geen goede oplossing is:
-hogere dijken → hogere overstromingsgevolgen
-hogere dijken zijn zwaarder → hogere kans op verzakking
wat is het doel van het project Ruimte voor de Rivier?
rivier meer ruimte geven om water af te voeren
mogelijke oplossing van Ruimte voor de Rivier tegen wateroverlast: (6)
-uiterwaardvergraving (verbreden)
-zomerbedverdieping
-dijkverlegging
-verwijderen van obstakels (bruggen, dammen, etc.)
-hoogwatergeul
-kribverlaging
wat is het flessenhals effect bij een rivier?
Er vind een vernauwing plaats in de rivier, het water wordt opgestuwd→ hogere overstromingskans
wat is de watertoets?
Hierbij worden de gevolgen van bepaalde waterhuishoudings maatregelen beoordeeld:
-mag de drietrapsstrategie niet in de weg staan (vasthouden, bergen, afvoeren)
-waterproblemen mogen niet worden verschoven naar buren
wat is de drietrapsstrategie en waar bestaat deze uit?
stap 1. water vasthouden: voor betere infiltratie zorgen,water vangen bij de bron
stap 2: bergen: het tijdelijk opslaan van waterin open water of retentiebekkens
stap 3: afvoeren: naar een ander gebied vervoeren; als laatste mogelijkheid!! want dit is het verschuiven water de wateroverlast
fluviaal schaalniveau=
een stroomgebied dat meerdere landen omvat, maar niet een heel continent
