GS

Question 1

Aflaat

Answer 1

Bewijs van de gelovige dat (een stukje van) zijn zondige gedrag was kwijtgescholden.

Question 2

Beeldenstorm

Answer 2

Actie van protestanten om beelden en versieringen uit kerken te verwijderen, ook bedoeld ok onderdak te regelen voor protestantste kerkdiensten.

Question 3

Centralisatie

Answer 3

Streven van Karel V en Filips || om hun landen vanuit één punt met dezelfde regels te besturen.

Question 4

Gewest

Answer 4

Gebied in de Nederlanden met eigen regels van bestuur en privileges.

Question 5

Gewestelijke Staten

Answer 5

Bijeenkomst van de vertegenwoordigers van de steden en adel in een gewest.

Question 6

Hagenpreken

Answer 6

Illegale preken voor protestanten in de buitenlucht.

Question 7

Hervorming/ Reformatie

Answer 7

Kritiek binnen de Kerk, gelicht op fouten in de uitleg van het geloof, die leidde tot de stichting van nieuwe Kerken.

Question 8

Humanisten

Answer 8

Zij plaatsen de mens in het middelpunt. De mens moet streven naar een zo groot mogelijke kennis en wijsheid om over bijgeloof, bruutheid en hebzucht te kunnen zegevieren.

Question 9

Kerkhervormers

Answer 9

Kerkhervormers probeerden eerst de katholieke Kerk van binnenuit te verbeteren, maar toen dat niet lukte stichtten zij een eigen Kerk. Luther en Calvijn zijn kerkhervormers.

Question 10

Ketters

Answer 10

Gelovigen die zich niet houden aan de officiële regels van de Kerk.

Question 11

Landvoogd(es)

Answer 11

Vervanger van de landsheer, verantwoordelijk voor alle gewesten in de Nederlanden.

Question 12

Particularisme

Answer 12

Streven van de gewesten om de oude voorrechten (privileges) te behouden.

Question 13

Plakkaat

Answer 13

Wet.

Question 14

Predestinatie

Answer 14

De opvatting dat God van tevoren de mensen aanwijst die de verlossing deelachtig zullen worden.

Question 15

Privileges

Answer 15

Speciale voorrechten die een gewest in de Nederlanden kreeg van de landsheer, vaak in ruil voor belasting.

Question 16

Raad van Beroerten

Answer 16

Rechtbank ingesteld door Alva om daders van de Beeldenstorm te veroordelen.

Question 17

Republiek

Answer 17

Bestuursvorm waarin de burgers uit hun midden leiders kiezen.

Question 18

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Answer 18

Ook wel genoemd Republiek, gewesten: Groningen, Friesland, Gelderland, Overijssel, Utrecht, Holland en Zeeland.

Question 19

Staatse leger

Answer 19

Centrale leger van de Republiek, dat onder Maurits vorm kreeg.

Question 20

Stadhouder

Answer 20

Plaatsvervanger van een vorst in een gewest.

Question 21

Staten-Generaal

Answer 21

De vertegenwoordigers van alle Gewestelijke Staten bij elkaar.

Question 22

Tiende Penning

Answer 22

Belasting ingesteld door Alva. Op elk verkocht product moet tien procent van de belasting betaald worden.

Question 23

Unie van Atrecht

Answer 23

Katholieke, pro-Spaanse samenwerking van Zuid-Nederlandse gewesten.

Question 24

Unie van Utrecht

Answer 24

Protestants samenwerking van Noord-Nederlandse gewesten gericht tegen de Spanjaarden.

Question 25

Watergeuzen

Answer 25

Opstandelingen die de zee op waren gevlucht. zij leefden van handel, visserij en kaapvaart.

Question 26

Raadspensionaris/ landsadvocaat

Answer 26

Belangrijkste ambtenaar in dienst van de staten van Holland. In de praktijk de belangrijkste politieke bestuurder van de Republiek.

Question 27

Stadhouder

Answer 27

Oorspronkelijk de plaatsvervanger van een vorst in een gewest. Tijdens de Opstand tegen Spanje was de stadhouder de legeraanvoerder in dienst van de Staten-Generaal. De functie bleef bij de familie Van Oranje-Nassau.

Question 28

Rampjaar

Answer 28

In 1672 werd de Republiek aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Keulen en Munster. Dit leidde het einde in van de oppermachtige positie van de Nederlanden.