Ginekologia Flashcards

1
Q

Najczęstszy neo złośliwy u kobiet

A
Rak piersi (22%) (> j. grube > płuco)
umieralność - na drugim miejscu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Najczęstsze miejsce raka piersi (LEK)

A

górny zewnętrzny kwadrant (50%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czynniki ryzyka raka piersi (9) (LEK)

A

starszy wiek
wcześniejsze schorzenia łagodne sutka (rozrost atypowy)
BRCA 1 i 2, LKB1 (Z. Peutz-Jeghersa)
rodzinne zachorowania
wcześniejsze zachorowanie
promieniowanie jonizujące
czynniki hormonalne: wczesna pierwsza miesiączka, późna menopauza, późna pierwsza ciąża (>40)
HTA i antykoncepcja w niewielkim stopniu (>10l)
styl życia (alkohol, otyłość)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Węzeł wartowniczy - definicja

A

pierwsza stacja węzłów na drodze spływu chłonki z ogniska nowotworu; tam pierwsze przerzuty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Drogi rozsiewu raka piersi

A

limfatyczna - WCh pachowe

krwionośna: kości (kręgosłup, żebra), płuco, wątroba, mózg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Kryterium wyleczalności raka sutka

A

okres 10lat wolnych od choroby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wierszyki do zapamiętania przerzutów

Kości

A
BLT (baecon lettuce tomato) with a Kosher Pickle
Breast
Lung
Thyroid
Kidney
Prostate
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wierszyki do zapamiętania przerzutów

Mózg

A
Lots of Bad Stuff Kills Glia
Lung
Breast
Skin
Kidney
GI tract
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wierszyki do zapamiętania przerzutów

Wątroba

A
Cancer sometimes penetrates benign liver
Colon
Stomach
Pancreas
Breast
Lung
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wierszyki do zapamiętania przerzutów

Płuca

A
Could be killed by means of smoking
Colon
Breast
Kidney
Melanoma
Sarcoma
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Czynniki rokownicze raka piersi

A

TNM
typ histologiczny
wrastanie do naczyń
obecność receptora hormonalnego - poprawia rokowanie
- receptor estrogenowy (ER), progesteronowy (PgR), HER2, wskaźnik proliferacji Ki-67

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Trastuzumab

A

anty HER2 (Human Epithelial growth factor Receptor 2)
także:
pertuzumab
lapatynib (anty HER1 i HER 2)
bardzo ważne bo dzięki nim rokowanie u pt z HER2+ jest zbliżone do HER2-
DN: objawy poinfuzyjne, kardiotoksyczność

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Objawy raka piersi

A

Przede wszystkim guzek w piersi
+ objawy zaawansowanego raka: powiększone Wch, zniekształcona brodawka, wyciek z brodawki, owrzodzenie skóry, skórka pomarańczy, asymetria piersi
+ objawy przerzutów:
kości - bóle i złamania, hiperCa2+ (LEK!), naciekanie szpiku, ucisk RK
płuca - wysięk opłucnowy
wątroba - żółtaczka, ból URQ, brak apetytu
mózg - obj. ogniskowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jedyna pewna metoda rozpoznania raka piersi

A

histpat - biopsja (gruboigłowa - badanie histologiczne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

BIRADS

A

Breast Imaging-Reporting and Data System

0 ocena niekompletna - wymaga bad. dodatkowych

I badanie prawidłowe
II zmiany łagodne (np. ta moja)
I i II -> rutynowy, odpowiedni do wieku screening

III zmiana prawdopodobnie łagodna

1) stacjonarna - kontrola co 6mscy
2) rośnie o min. 20% lub nowa - weryfikacja
3) zmniejszyła się - downgrading do kategorii II

IV zmiana podejrzana, bez klasycznych cech zmiany złośliwej -> biopsja pod kontrolą mammografii, USG lub MRI

V zmiana z klasycznymi cechami zmiany złośliwej
VI proces złośliwy potwierdzony w biopsji
V i VI -> wycięcie jeśli klinicznie właściwe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Rak piersi - leczenie

A

leczenie operacyjne - podstawa:
operacja oszczędzająca (BCT breast conserving therapy) - doszczętne miejscowe wycięcie z marginesem 1cm (guz<3-4cm, bez rozsiewu) -> obowiązkowo potem rtgth!
- mastektomia (operacja radykalna) - sutek, powięź pect major, skóra, brodawka + tożstronna limfadenektomia

leczenie uzupełniające - chth, rtgth, hormonalne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Operacja Halsteda, Pateya, Maddena

A

gruczoł + tożstronne WCh pachowe + powięź piersiowego większego
Halsted + usunięcie obu mm. pectoralisów
Patey + usunięcie pec minor, zachowanie pec major
Madden - zachowanie obu pectoralisów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

WCh - rak piersi

A

przerzuty raka piersi najpierw gromadzą się w dolnym piętrze WCh pachowych, bocznie od m. piersiowego mniejszego - 1 piętro (LEK)
całkowita/częściowa limfadenektomia
uwaga na DN!

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Przerzut raka piersi do RK - ucisk na RK

A

MRI -> GKS -> operacja/rtgth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Powikłania po operacji piersi

A
***obrzęk KG***
wyciek chłonki
ograniczenie ruchomości stawu ramiennego
osłabienie chwytu siły rąk
parestezje palców rąk
parestezje po przyśr. str ramienia i w dole pachowym
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wskazanie do uzupełniającej chth (chemioterapia pooperacyjna) w raku piersi

A
przerzut w WCh
duży stopień złośliwości histologicznej
guz >5cm T3
brak receptorów estrogenowych
młody wiek<50
BRCA1 i 2

doksorubicyna, cyklofosfamd
FEC
CMF

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jaka może być chemioterapia w raku piersi

A

indukcyjna
neoadjuwantowa
adjuwantowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hormonoterapia antyestrogenowa

A
tamoksyfen - antagonista w piersi, agonista w endometrium i kościach - krwawienia z macicy, większe ryzyko raka macicy. Skuteczny zarówno u kobiet przed, jak i po menopauzie
inhibitory aromatazy (anastrozol, letrozol, eksemestan)
wycięcie jajników
24
Q

Rak piersi 5lp

najważniejszy czynnik rokowniczy

A

77%

liczba WCh pachowych z przerzutami

25
Q

Rak piersi zaawansowany miejscowo

A

naciekanie skóry/KP/ WCh z przerzutami

rak zapalny - złe rokowanie

26
Q

Choroba Pageta piersi

A

rak przedinwazyjny naskórka brodawki sutkowej - rozsiew komórek nowotworowych (z DCIS lub raka inwazyjnego) przez układ przewodowy piersi aż do brodawki; nie musi być raka w piersi
wycięcie brodawki z otoczką + rtgth, jeśli rak w piersi - mastektomia

27
Q

Guz liściasty

A

szybko rosnący o dużych rozmiarach, z tk nabłonkowej i mezenchymalnej; potencjalnie złośliwy (czasem bywa złośliwy)
wycięcie/mastektomia

28
Q

Rak sutka umężczyzn

A

<1% raków sutka

ryzyko: z. Klinefeltera, BRAC2

29
Q

Wczesne wykrywanie raka piersi

A

Unikanie czynników ryzyka w bardzo nieznacznym stopniu wpływa na zachorowalność, dlatego najważniejsze jest wczesne wykrywanie

30
Q

Mammografia - program NFZ

A

50-69 co 2 lata

31
Q

Rak piersi - przeciwwskazania do leczenia oszczędzającego

A
guz o średnicy większej niż 3-4cm - przeciwwskazanie względne (LEK)
N2 - powiększone WCh pachowe, nieruchome
rak wieloogniskowy
wznowa w tym samym miejscu
pacjentka z grupy wysokiego ryzyka (BRCA1 itd)
mała pierś - trudność chirurgiczna
centralna lokalizacja guza
brak zgody
32
Q

Mastopatia

A

dysplazja włóknisto-torbielowata (fibrocystic breast disease)
uczucie napięcia, nadwrażliwość na dotyk, wyczuwalne małe guzki
leczenie: progesteron

33
Q

Ginekomastia

A

łagodny przerost gruczołu (nie tk tłuszczowej) sutkowego u mężczyzn

34
Q

Blizna promienista

A

wycina się, bo bardzo przypomina raka, ale nim nie jest

35
Q

Gruczolakowłókniak

A

15-25lat - najczęściej występujący guz w piersi u kobiet <35rż
dobrze odgraniczony guzek, ruchomy względem podłoża, niebolesny
nie jest czynnikiem ryzyka raka

36
Q

Profi onkologiczna (pierwotna, wtórna, III fazy)

A

wczesna - promocja zdrowia, aktywności fizycznej, zdrowego stylu życia
pierwotna I fazy - kontrolowanie czynników ryzyka
wtórna II fazy - wczesne wykrycie (badanie screeningowe) - czynne poradnictwo, dyspanseryzacja, badania przesiewowe, bilanse zdrowia
III fazy - zahamowanie postępu, ograniczenie powikłań - działania wobec choroby, która już wystąpiła

37
Q

Rak szyjki macicy - program NFZ

A

badanie cytologiczne u kobiet w wieku 25-59 co 3 lata

czynniki ryzyka - co 1 rok

38
Q

Rak piersi - program NFZ

A

mammografia u kobiet w wieku 50-69 lat

co 2 lata u kobiet bez czynników ryzyka
co 1 rok u kobiet, u których wystąpił rak piersi wśród członków rodziny (matka, siostra, córka) lub mutacje BRCA1/2

39
Q

Kolonoskopia u osób bez objawów raka JG - program NFZ

A

50-65
40-49 jeśli osoba ma co najmniej jednego krewnego I stopnia z rakiem JG (rodzice, rodzeństwo, dzieci)
25-65 w grupach szczególnego ryzyka

tzn dokładniej 25-49 z. Lyncha, 20-49 FAP

kwalifikujemy tylko tych, którzy nie mieli kolonoskopii w ciągu ost 10 lat

40
Q

Najczęściej występujący neo narządu rodnego

A

mięśniaki macicy
złośliwy - rak szyjki macicy
złośliwy w krajach rozwiniętych - neo endometrium

41
Q

Mięśniaki macicy

A
najczęściej mnogie, śródścienne
są hormonozależne
uwaga na wpływ na płodność
35-45lat
najczęściej bezobjawowe
objawy (LEK!): krwawienia (może być też krwawienie w I trymestrze ciąży; ale nie zaburzają cyklu miesiączkowego; może dochodzić do stopniowego wzrostu intensywności krwawienia), ból, niepłodność/poronienia (zwłaszcza mięśniaki podśluzówkowe)

leczenie: objawowe, lub mięśniaki z ogniskami martwicy (w wyniku skrętu mięśniaka)
wyłuszczenie (miomektomia)
analogi GnRH - uwagi do stosowania agonistów

42
Q

Polipy trzonu macicy

A

zaburzenia hormonalne (estrogeny)
możliwość rozwoju zmian złośliwych
niepłodność/poronienia, nieprawidłowe krwawienia, lub bezobjawowe
wycięcie podczas histeroskopii + histpat (!)

43
Q

Polipy szyjki macicy

A

stan zapalny
bezobjawowe
nieprawidłowe krwawienia, krwawienia kontaktowe
leczenie: ukręcenie

44
Q

Profilaktyka pierwszorzędowa

A

pierwotna I fazy - kontrolowanie czynników ryzyka
działania przeciw paleniu, alkoholowi, błędom dietetycznym (promocja zdrowej diety), nadwadze
czynnikom zakaźnym (szczepienia)
SPF

45
Q

Profilaktyka drugorzędowa

A

wtórna II fazy - wczesne wykrycie (badanie screeningowe) - czynne poradnictwo, dyspanseryzacja, badania przesiewowe, bilanse zdrowia

46
Q

Profilaktyka trzeciorzędowa

A

III fazy - zahamowanie postępu, ograniczenie powikłań - działania wobec choroby, która już wystąpiła

47
Q

Endometrioza - definicja

kto choruje

A

rozrost błony śluzowej macicy (komórek zrębu i gruczołowych) poza jamą macicy
najczęściej chorują młode kobiety (25-30l)

48
Q

Najczęstsza przyczyna niepłodności kobiecej

A

PCOS

49
Q

Czynniki ryzyka endometriozy

A
  1. Predyspozycja genetyczna
  2. Nadmiar estrogenów: wczesna pierwsza miesiączka, pierwsza ciąża po 30rż, stosowanie hormonów egzogennych (estrogeny, progesteron; nie chodzi o antykoncepcję)
    + zabiegi chirurgiczne w miednicy mniejszej
50
Q

Najczęstsza lokalizacja endometriozy

A

jajniki

czy więzadło krzyżowo-maciczne?

51
Q

Objawy endometriozy

A

!LEK: ograniczenie płodności, zespół bólowy miednicy mniejszej, bolesne miesiączkowanie (infertilitas, dysmenorrhea, dyspareunia)

jak to mamaginekolog powiedziała, Endometrioza w dwóch okropnych słowach to BÓL i NIEPŁODNOŚĆ

  • problemy z płodnością
    + ból
  • zaburzenia cyklu miesięcznego, dysmenorrhea (ból)
  • ból w miednicy mniejszej nasilający się przed miesiączką (cykliczny ból podbrzysza)
  • dyspareunia
inne: plamienia/krwawienia
obfite miesiączki (adenomyosis)
postać jelitowa: krwawienia z pp i ból przy defekacji
pęcherzowa: krwiomocz
szyjkowa: plamienia kontaktowe
52
Q

Powikłania endometriozy w ciąży

A
  1. ciąża ektopowa
  2. poród przedwczesny (też łożysko przodujące)
  3. częściej CC
  4. endo w bliźnie po CC
53
Q

Diagnostyka endometriozy

A

Laparoskopia/laparotomia + potwierdzamy histpatem
Badanie ginekologiczne: często tyłozgięcie macicy i jej ograniczona ruchomość
USG - torbiele
MRI - adenomyosis

54
Q

Leczenie endometriozy

A

objawowe ze względu na niejasne przyczyny choroby
dla kobiet chcących macierzyństwa - zachowawcze

  • laparoskopia - usuwamy, ale zachowujemy narządy
  • farmakologiczne - dla kobiet, u których dolegliwości wróciły mimo leczenia chirurgicznego (supresja czynności jajników, atrofia ognisk endometriozy)

1) progestageny/preparaty estrogenowo-progestagenowe: dienogest, linestrenol
2) analogi GnRH lub antagoniści GnRH: goserelina, danazol
3) IUD z lewonorgestrelem
4) inhibitory aromatazy
5) selektywne modulatory receptorów progesteronu
(zapamiętaj nazwy leków, jest pytanie: który nie jest)

obie metody nie eliminują przyczyn choroby, nie chronią przed nawrotem
LEK: leczenie farmakologiczne endometriozy jest ograniczone ze względu na efekty uboczne leków

55
Q

Klasyfikacja endometriozy wg rASRM (American Society for Reproductive Medicine)

A

warto pamiętać że na kretyńskim pytaniu z leku: odpowiedź III
są 4 stopnie
np. całkowita obliteracja zatoki douglasa od razu plasuje na IV
a głęboka torbiel w jajniku >1-3cm od razu na III

56
Q

Badanie rezerwy jajnikowej

A
hormon antymullerowski (AMH) - najlepszy marker
czym więcej mamy AMH - tym większą mamy rezerwę jajnikową