geschiedenis hoofdstuk 4 Flashcards

1
Q

probleemstelling

A

Welke invloed had het humanisme op de samenleving van de nieuwe tijd ?

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat gebeurt er vanaf de 14e eeuw in de belangrijkste economische centra ?

A
  • barst een reactie los =>
  • rijke handelaars en edellieden worden zich van hun macht positie en rijkdom bewust
  • EN omdat ze machtige, rijke inwoners zijn, willen ze dat aantonen aan de hand van hun levensstijl (opscheppen)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

voorbeeld van machtige, rijke inwoners

A

de heren van Gruuthuuze, renaissancepauzen te Rome

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

belangrijke economische centra vanaf de 14e eeuw

A

Brugge en Italië

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hoe onderscheiden de machtige, rijke inwoners zich ?

A
  • bouwen in midden van stad schitterde paleizen -> wordt afgesloten met stevige poorten en hoge vensters
  • op platteland bezitten vaak buitenverblijven => ze stad kunnen ontvluchten
  • binnen de muren van hun paleizen -> comfortabel mogelijk te leven (doel)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wie komt er in het centrum te staan bij de humanisten ?

A

niet God, maar de mens = antropocentrisch

hadden een antropocentrisch mensbeeld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

vervolg nieuwe levensstijl

A

de rijken en machtigen veroorzaakten een belangrijke verandering in de traditionele middeleeuwse cultuur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Waarom noemden ze zich humanisten ?

A

ze geloofden in de enorme mogelijkheden van de mens (mens = centraal)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

aanwakkeren

A

versterken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hoe werd de evolutie verder aangewakkerd ?

A

door de ineenstorting van het Byzantijnse Rijk ( = )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Door wat vluchten vele Byzantijnse handelaars, kunstenaars en geleerden –> Italië ?

A

door de veel oprukkende Ottomanen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wat brengen de Byzantijnse handelaars, kunstenaars en geleerden –> Italië ?

A

kunst en cultuur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat brengen de Byzantijnse handelaars, kunstenaars en geleerden –> Italië ?

A

kunst en cultuur (oa. gebaseerd en gebouwd op Klassiek Oudheid)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

evolutie van humanisten

A

nieuwe levensstijl van humanisten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

geleerden hadden door dat mens zich zelf stuurt en niet God =>

A

mens = centraal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wat was de nieuwe visie en kennis?

Wat bracht de nieuwe visie op ?

A

Byzantijnen brengen cultuur en kunst naar Italië

  • vernieuwende kijk op de realiteit
  • –> met als gevolg
    groeiende belangstelling voor de oudheid + overblijfselen ervan
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

kenmerken humanisme

A
  • vertrouwen in de mens
  • ambitie en geloof in de maakbaarheid van de mens
  • individualisme
  • idealisering van de mens
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Franse schrijver Rabelais schreef sprookje over 2 reuzen, (over) wat schreef hij in het sprookje

A

wat Pantagruel allemaal moest leren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat moest Pantagruel allemaal leren ?

A
  • erg algemene opleiding volgen :
  • studie van klassieke talen = centraal
  • 7 vrije kunsten (Wiskunde, Geometrie,
    Muziek, Rechten, Biologie, Geneeskunde)
    WiGeoMuReBiogeneeskunde
  • de Bijbel bestuderen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Waarom vonden humanisten taal zo belangrijk in de opleiding ?

A
  • omdat mens = zich uitdrukt in taal

- enkel wie taal beheerst –> juiste en oorspronkelijke betekenis uit de tekst kan halen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

homo universalis def

A
  • een homo universalis is een geleerde die bereid is zich in zo veel mogelijk takken van de wetenschappen en kunsten te specialiseren
    • streeft een zo breed mogelijke opleiding na
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

homo universalis synoniem

A

universele mens

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Betekend de opkomst van het antropocentrische dat je niet meer gelovig moest zijn ?

A

nee, een goede humanist moet ook de Bijbel lezen (liefst in zijn oorspronkelijke talen )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Waaraan ergerde Erasmus zich ?

A

de drukker nam fouten in de tekst zonder enige kritiek over

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Wat was volgens Erasmus een oplossing ?

A
  • fouten = uit tekst gehaald worden => oorspronkelijke tekst bestudeerd kon worden –> humanisten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

methode om fouten uit een tekst te halen

A

wetenschappelijke tekstkritiek

27
Q

Waarom veranderde tekstkritiek stilaan in een algemene kritiek ?

A
  • omdat humanisten niet meer alleen de fouten uit de teksten zochten (=haalden)
  • gingen ook de inhoud van de tekst in vraag stellen
28
Q

Welk boek schreef Thomas More ?

A

Utopia

29
Q

inhoud Utopia

A
  • over de ideale samenleving

- gelijkheid op sociaal gebied /elk vlak (tussen man en vrouw)

30
Q

eigenschappen ideale mens volgens Niccolo Machiavelli

A
  • vorst = krachtdadig optreden en vooral -> doel toewerken, ook al moet hij daarvoor een onpopulaire politiek uitvoeren (het doel heiligt de middelen = maakt niet uit hoe maar het doel moet bereikt worden)
31
Q

Is er een gelijkenis of verschil tussen ideale samenleving van Thomas More en Niccolo Machiavelli ?

A

verschil

32
Q

Waarom was Andreas Vesalius verbonden met het humanisme ?

A
  • bestuurde Klassieke Oudheid

- leerde klassieke talen en had een kritische ingesteldheid

33
Q

Waarom werd Vesalius enkele jaren geleden genomineerd als “grootste Belg” ?

A

was 1 van de 1ste artsen die vertrok van eigen waarneming en dissecties uitvoerde op het menselijk lichaam (gestolen van galg ,->sneed het open –> probeert skelet samen te stellen => stelt een boek samen adhv zijn bevindingen)

34
Q

Hoe zat de middeleeuwse geneeskunde (vroeger) in elkaar ?

A

gebaseerd op een blind vertrouwen op de teksten van een Griekse dokter, Galenus

35
Q

Wat deed Andreas Vesalius als eerst ?

A

onderzoekt en begrijpt de mens voor het eerst

36
Q

gekleurd zijn

A

partijdig, vooringenomen

37
Q

Door wat is het middeleeuws beeld van het heelal gekleurd ?

A

door de Bijbel

38
Q

Wat was de observatie van de sterrenkunde ?

A

aarde = centraal en alle planeten en de zon draaien rond dit vaststaand middelpunt

39
Q

Door wie werd de observatie van de sterrenkunde in vraag gesteld ?

A

door Nicolaus Copernicus

40
Q

Op basis van wat stelt hij ( Nicolaus Copernicus) vast dat de sterrenkunde heliocentrisch is ?

A

op basis van teksten uit de oudheid en eigen observaties

41
Q

Wat stelt Nicolaus Copernicus vast ?

A

dat de zon het centrum van ons sterrenstelsel is ( heliocentrisch)

42
Q

Wat stelt Kepler vast ?

A

dat de baan van de aarde rond de zon ellipsvormig is

43
Q

ellipsvormig

A

ovaal vormig

44
Q

Wat heeft Galilei Galileo bewezen ?

A

dat de baan van de aarde rond de zon ellipsvormig is

45
Q

Door wat kon Galilei Galileo zijn stelling aantonen ?

A

door zijn sterrenkijker

46
Q

Wat heeft Galilei Galileo gebruikt om zijn stelling aantonen ?

A

door zijn sterrenkijker

47
Q

fout van Galenus

A

lichaam van aap beschreven ipv mens

48
Q

Voor wat zorgde het onderzoek van Andreas Versalius ?

A

grote vooruitgang en ligt aan basis van moderne geneeskunde

49
Q

Wat had de Kerk te zeggen over Galilei Galileo’s stelling ?

A
  • Kerk = stelling/theorie niet aanvaarden ,wou dat hij z’n stelling/theorie introk
  • maar Kerk kon wetenschappelijke vooruitgang niet tegenhouden
50
Q

Wat heeft Newton bewezen ?

A

ook al draait de aarde rond, de levende wezens, voorwerpen … => kunnen op de bewegende aarde leven
–> de F houdt de planeten in hun baan

51
Q

Hoe doe je volgens René Decartes het best aan onderzoek ?

A

niet door je zintuigen (die bedriegen je ), maar door zelf te redeneren

52
Q

rationalisme

A
  • methode om zelf te redeneren (voor kennis van de natuur)

- ratio -> rede = verstand

53
Q

emperisme

A
  • methode waar je je zintuigen wel gebruikt (voor kennis van de natuur)
  • emperie -> ervaring als bron van kennis
54
Q

Wat heeft Michelangelo getekend ?

A

David

55
Q

Wat heeft Leonardo da Vinci getekend ?

A

Homo Vetruvius of Vetruviusman

56
Q

Wat is het verband tussen het humanisme en de kunst ?

A
  • mens = afgebeeld in niet-godsdienstige wereld context
57
Q

kenmerken van David

A

zelfbewuste strijder

58
Q

kenmerken Homo Vetruvius

A

wordt in wetenschappelijke context onderzocht

59
Q

verband tussenn David en Homo Vetruvius

A

allebei = naakt

60
Q

Wat wordt er op de tekeningen weergegeven ?

A
  • de anatomie

- naakten = geïdealiseerd en laten zich bewonderen

61
Q

Vele humanisten hadden kritiek op de gang van zaken in de Kerk. Welke kritiek formuleert Erasmus ?

A
  • op onwetendheid van de lage clerus

- rijkdom en machtsdrang van hoge clerus

62
Q

geocentrisch

A

aarde = centrum van heelal

63
Q

wetenschappelijke revolutie

A
  • meer interesse in de wetenschap
  • Natuurkunde = belangrijker
  • architecten en kunstenaars gingen klassieke vormen weer gebruiken in ontwerpen van gebouwen
64
Q

Waarom is dergelijke kritiek logisch vanuit het uitgangspunt (= basis voor het vervolg ) van een humanist ?

A
  • humanist wou -> oorspronkelijke betekenis van clerusambt en dat had alles met levenswijze van armoede en christendom te maken
  • voor humanisten = betekenis van psalmen en teksten + studeren = belangrijk