Geschiedenis 1945-1991 Flashcards
Bretton Woods:
Wat gebeurde hier?
Welke twee instellingen werden hier opgericht?
Wat wilde men hiermee bereiken?
Wie maakte een einde aan het Bretton Woods-systeem en wat kon men hierna dus niet meer doen?
Wat werd er opgericht om een herhaling van de protectionistische maatregelen te vermijden?
Aan het einde van WO II werd hier een conferentie van de wersterse geallieerden gehouden
de twee instellingen: het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank.
Men wilde bereiken om fouten uit het interbellum te vermijden, nml devaluaties van de munt. Als alle landen dit echter doen, gaat niet alleen het effect van de devaluaties verloren, maar ook verarmt de sparende bevolking in meerdere landen. Met devaluaties van de munt vergemakkelijkt de export naar andere landen.
President Nixon maakte een einde aan het Bretton Woods-systeem, waardoor de dollar niet meer omwisselbaar was met goud
De GATT-akkoorden werden opgericht
GATT: general agreement on tariffs and trade Wanneer getekend? Waarvoor? Om meer vrijhandel te bevorderen, wat werd er gecreëerd en wanneer?
in 1947,
ter bevordering van de internationale vrijhandel, om het protectionisme te vermijden.
De Wereld Handels Organisatie werd gecreëerd in 1995.
Verenigde Naties:
wie was de initiatiefnemer en wanneer werd het opgericht?
4 doelstellingen
3 niveaus van organisatiestructuur
hoe maakte de VN indruk (denk aan 2 gebeurtenissen)
Initiatienemer was Eleanor Roosevelt, werd opgericht na WO II, 1945.
de 4 doelstellingen zijn:
- handhaven van internationale vrede en veiligheid
- het versterken van de internationale rechtsorde
- naleving van mensenrechten en fundamentele vrijheden
- het bevorderen van een internationale samenleving bij het oplossen van diverse problemen op verschillende gebieden
3 niveaus van organisatiestructuur:
- veiligheidsraad, hoogste orgaan van de VN, alleen permanente leden hebben veto-recht.
- algemene vergadering: alle leden van de organisatie, kan alleen politiek niet-bindende uitspraken doen
- VN secretariaat en VN secretaris: dagelijkse leiding van de organisatie
De VN maakte een zwakke indruk tijdens de Koude Oorlog en een sterkere indruk tijdens de Golfoorlog in 1991.
De Koude Oorlog: definitie Waarom kwam het nooit tot een echte oorlog? Waar onstond er wel echt geweld? Wie kwam er aan de macht in de USSR? Wat was het heetste moment in de Koude Oorlog? Wanneer werd het definitief rustiger? Wanneer eindigde de Koude Oorlog?
De Koude Oorlog was een conflict dat na WO II ontstond tussen enerzijds het Westen (de VS met NAVO-partners) en anderzijds het Oosten (USSR met haar Warschau-pact-partners, het Oostblok).
Beide partijen werden steeds afgeschrikt van elkaar, omdat beide partijen kernwapens hadden die de ander meerdere keren kon vernietigen.
De Oorlog werd ‘uitgevochten’ in de periferie, bv Korea, Cuba, Afghanistan. In regionale conflicten verleenden de landen vaak steun aan één van de strijdende partijen (de Truman-doctrine).
In de USSR kwam Chroesjtsjov in de tweede helft van de jaren ‘50 (rond 1955-1960).
Het heetste/gevaarlijkste moment van de Koude Oorlog was de Cubaanse rakettencrisis in 1962.
In 1985 werd Gorbatsjov leider van de Sovjet-Unie, waardoor er ineens meer samenwerking was en ontwapeningsakkoorden werden gesloten.
Het einde van de KO was toen er een einde kwam aan de Sovjet-Unie.
Verzorgingsstaat komt tot volle ontwikkeling:
definitie verzorgingsstaat
positief gevolg?
3 kritiekpunten
Een verzorgingsstaat is een maatschappijvorm sinds WO II in vooral West-Europese landen, met veel overheidszorg voor de sociaal-economische welvaart van de burgers.
Er ontstond een ongekende welvaart in West-Europa.
3 kritiekpunten zijn:
- burgers worden minder zelfredzaam, te afhankelijk van het overheidsvangnet
- het systeem wordt betaald door de actieve werkenden in de economie, en dit deel neemt af door de vergrijzing.
- arbeid wordt duur door vele sociale bijdragen; is slecht voor competitiviteit.
Het Marshall-plan:
definitie
Hoezo ontstond dit?
Het Marshall-plan was een groot Amerikaans hulpprogramma voor de wederopbouw van Europa na WO II
Het ontstond omdat het communisme dreigde en een economisch sterk Europa beter was voor Amerikaanse producten.
Gemengde economie in West-Europa: Uit welke twee systemen bestond dit? definitie Wanneer was iedereen tevreden met deze economie? (denk aan een specifieke crisis in een specifieke tijd) Welke stroming levert kritiek?
Uit de ‘pure’ kapitalistische markteconomie en de ‘pure’ collectivistische planeconomie.
Het is een vrije markteconomie die van de overheid wordt gereguleerd door actief in te grijpen in de economie.
Wordt soms ook de sociale markteconomie genoemd.
Iedereen was tevreden met deze economie tijdens de oliecrisis van 1945 tot 1973.
Kritiek komt van de neo-liberalisten, vanaf 1974.
Dekolonisatie:
Waar vond de 1e delkolonisatiegolf plaats?
Door wie werd deze strijd voornamelijk gestreden?
Welke landen kregen volledige autonomie tijdens het interbellum?
Waar vond de 2e delkolonisatiegolf plaats?
Door wie werd deze strijd voornamelijk gestreden?
Wanneer waren de meeste landen onafhankelijk?
Wat was de verloop van de 2e dekolonisatiegolf?
De 1e dekolonisatiegolf vond plaats in Noord-Amerika (1776), daarna Latijns-Amerika (jaren 1820).
Vooral Europese immigranten wilden emancipatie.
Canada, Nieuw-Zeeland en Australië kregen door de Volkenbond volledige autonomie dmv het ‘dominion’-statuut.
De 2e dekolonisatiegolf vond plaats in Azië, Afrika en het Midden-Oosten. De emancipatie wordt geëisd door plaatselijke nationalisten, en was gericht op het Europees imperialisme.
De meeste landen waren in de tweede helft van de 20e eeuw onafhankelijk (dus 1950-2000)
Azië 1940-1950, Noord-Afrika 1950-1960, Zwart Afrika 1960-1970.
Syndicalisme na ‘45:
Wat gebeurde er met de arbeidersbewegingen na 1945?
Wat was kenmerken voor de Belgische vakbondsbweging?
Nieuew vakbonden en arbeiderspartijen werden opgericht, oude herleefden, en er was een grote ledentoename.
Kenmerkend was de verzuiling: de opdeling in de ‘socialistische’, ‘christen-democratische’ en ‘liberale’ vakbondszuilen.
Derde industriële revolutie:
vernieuwingen op 3 vlakken
welke 2 samenlevingsvormen bracht deze industriële rev. mee?
Er was vernieuwing van de industriële ontwikkelingen, wat zich versneld doorzette vanaf de jaren ‘70.
3 vernieuwingen:
- energiebronnen (kernenergie)
- technologieën (elektronica, economisch, industrieel)
- arbeidsverhoudingen (automatisering, maar ook een groeiende spanning tussen arbeidsuren en vrije tijd).
2 samenlevinsgvormen die volgden: eerst de postindustriële samenleving en daarna de informatiesamenleving
Europese integratie:
3 inzichten dat er Europese samenwerking nodig was na WO II?
3 inzichten:
- het economisch herstel moest efficiënt verlopen
- politieke spanningen moesten verminderen
- Europese aansprakelijkheid vermilden tijdens dekolonisatie en de Koude Oorlog
Ontwikkeling van Europese instellingen:
Een eerste succes in Europese integratie?
Historisch uniek?
Kritiek?
Een eerste succes was met de ‘supranationale methode’ met oprichting van de EGKS.
Het is nu bijna onmogelijk dat er weer oorlogen zullen plaatsvinden in Europa.
Kritiek kwam er doordat Europa te veel zou focussen op het economische, en niet op het sociale.
Post-industriële samenleving:
definitie
Term om aan te duiden dat de industrie in het Westen vanaf 1960 een veel minder centrale rol ging spelen. Kennis werd daarentegen veel belangrijker en waardevoller.
Informatiemaatschappij:
definitie
Een term om de samenleving te omschrijven na 1970, waarbij de informatietechnologie centraal staat.
