Geirfa BY5 Flashcards

1
Q

Dyblygiad

A

Cromosonau’n gwneud copiau ohonynt eu hunain fel bod pob epilgell yn cael copi union o’r wybodaeth enynnol pan fydd celloedd yn rhannu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Rhagdybiaeth led-geidwadol

A

Pob moleciwl newydd yn ffurfio o un edefyn gwreiddiol a un edefyn o ddeunydd newydd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Uwchallgyrchydd

A

Cylchdroi tiwbiau allgyrchu sy’n cynnwys daliannau hylifol ar funaedd uchel iawn gan achosi i’r gronynnau mwyaf dwys wahanu’n is yn y tiwb na gronynau ysgafnach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Genyn

A

Darn o DNA ar gromoson sydd yn codio un polypeptid penodol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Trawsgrifiad

A

Y broses lle mae rhan o’r DNA, y genyn, yn gweithredu fel templed i gynhyrchu mRNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Trosiad

A

Trosi codonau ar yr mRNA i greu dilyniant o asidau amino o’r enw polypeptid

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Sbermatogenesis

A

Y broses o ffurfio sbermau mewn caill

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Oogenesis

A

Y broses o ffurfio wyau mewn ofari

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Gametogenesis

A

Y broses o gynhyrchu gametau yn y celloedd rhyw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Is ffrwythlondeb

A

Yr anhawster i genhedlu’n naturiol am resymau sy’n effeithio’r gwryw y fenyw neu’r ddau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Anffrwythlondeb

A

Anallu llwyr i genhedlu plentyn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Gwrthgorff monoclonaidd

A

Llawer o gopiau o’r un math o wrthgorff

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Antigen

A

Protein o’r tu allan i’r organeb sy’n cael ei adnabod gan y system imiwnedd ac yn achosi ymateb imiwn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Peilload

A

Trosglwyddo gronynnau paill o anther i stigma planhigyn o’r un rhywogaeth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Cysgiad

A

Cyfnod ble mae twf actif wedi’i atal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Ecosystem

A

Uned naturiol o gyfrannau byw (biotig) mewn ardal benodol, yn ogystal â’r ffactorau anfyw (anfiotig) y maen nhw’n rhybgweithio gyda nhw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Troffig

A

Bwydo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Egnieg ecolegol

A

Astudiaeth llif egni drwy ecosystem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Poblogaeth

A

Grwp i unigolion sy’n perthyn i’r un rhywogaeth sy’n byw mewn ardal benodol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Cymuned

A

Grwp o nifer o boblogaethau yn byw mewn cybefin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Cynefin

A

Ardal benodol wedi’i feiddiannu gan boblogaeth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Effeithlonrwydd ffotosynthetig

A

Gallu planhigyb i ddal egni golau

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Cynhyrchedd cyntadd crynswth

A

Cyfradd ffurfio cynhyrchion fel glwcos

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Cynhyrchiant net

A

Yr hyn sy’n weddill ar ol resbiradaeth

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Cynhyrchedd eilaidd

A

Cyfradd cronni egni mewn ysyddion ar ffurf celloedd neu meinweoedd

26
Q

Effeithlonrwydd ecolegol crynswth

A

Canran o egni sydd yn cael ei ymgorffi o un lefel troffig i’r nesaf

27
Q

Biomas

A

Mas y defnydd byw sy’n bresennol ar adeg benodol

28
Q

Olyniaeth

A

Newid i adeiledd a chyfansoddiad rhywogaethau mewn cymuned dros amser

29
Q

Cymuned uchafbwynt

A

Cymuned sydd wedi cyrraedd cydbwysedd â’i hamgylchedd lle mad oes mwy o newid

30
Q

Dilyniant

A

Cyfnod mewn olyniaeth

31
Q

Ymwrthedd

A

Gallu organeb i ororai dos o wenwyn a fyddai fel rheol yn ei lladd

32
Q

Cadwraeth

A

Cynnal biosffer a gwella bioamrywiaeth yn lleol

33
Q

Ecsploetio amaethyddol

A

Y gwrthdaro rhwng cynhyrchu a chadwraeth

34
Q

Erydiad pridd

A

Cael gwared ar uwchbridd sy’n cynnwys maetholion gwerthfawr

35
Q

Clôn

A

Grwp o organebau genetig unfath wedi’u ffurfio o un rhoant o ganlyniad i atgenhedlu anrhywiol neu dilliau artiffisial

36
Q

Gwahaniaethu

A

Celloedd yn arbenigo ar gyfer gwahanol swyddogaethau

37
Q

Peirianneg meinwe

A

Tyfu celloedd byw ar fframwaith o ddefnydd synthetig i gynhyrchu meinwe fel meinwe croen

38
Q

Celloedd llwyralluog

A

Gallu aeddfedu i ffurfio unrhyw corffgell

39
Q

Genom dynol

A

Yr holl ddilyniannau DNA sydd wedi’u cynnwys yng nghromosomau organeb

40
Q

Chwiliedydd genynnau

A

Darn byr DNA a’i ddilyniannau’n gyflenwol i’r dilyniannau wedi mwtanu

41
Q

Liposom

A

Sfferau bach iawn o folecylau lipid sy’n medru cludo DNA

42
Q

Genoteip

A

Cyfansoddiad genetig organeb

Holl alelau mewn organeb

43
Q

Ffenoteip

A

Nodweddion sydd i’w gweld mewn organeb

44
Q

Alel

A

Un o wahanol ffurfiau genyn

45
Q

Hetrosygaidd

A

Dau alel gwahanol ar gyfer genyn penodol un trechol ac un enciliol

46
Q

Homosygaidd

A

Dau alel yr un peth ar gyfer genyn penodol yn bresennol

47
Q

Enciliol

A

Alel sy’n cynhyrchu ffenoteip dim ond pan mae’n bresennol yn homosygaidd

48
Q

Trechol

A

Alel sy’n cynhyrchu yr un ffenoteip boed tn bresennol yn homosygaidd neu hetrosygaidd

50
Q

Etifeddiad deugroesryw

A

Dau nodwedd gwahanol ar yr un pryd

52
Q

Ail deddf mendel

A

Gall y naill neu’r llall bar o nodweddion cyferbyniol gyfuno a’r naill neu’r llall bar arall

53
Q

Cyd drechedd

A

Alelau’n mynegi eu hun yn gyfartal yn y ffenoteip

54
Q

Cysylltedd cyflawn

A

Dau genyn gwahanol ar yr un cromoson

55
Q

Mwtaniad

A

Newid i swm trefniad neu adeiledd DNA organeb

56
Q

Mwtaniad genynnol

A

Mwtaiad sy’n newid adeiledd moleciwl DNA sy’n cynhyrchu alel gwahanol genyn

57
Q

Mwtaniad cromoson

A

Mwtaniad sy’n achosi newidiadau i adeiledd neu nifer cromosonau cyfan mewn celloedd

58
Q

Anwahaniad

A

Cellraniad diffygiol lle mae un o’r epilgelloedd yn cael dau gopi o gromoson a’r llall yn cael dim

59
Q

Polyploidedd

A

Cynnydd yn nifer y setiau cyflawn o gromosomau

60
Q

Carsinogenau

A

Unrhyw gyfrwng sy’n achosi cancr

63
Q

Etifeddiad monocroesryw

A

Etifeddiad un nodwedd

65
Q

Deddf cyntaf cadwraeth mendel

A

Mae nodweddion organeb yn cael eu pennu gan ffactorau (alelau) sy’n bodoli mwn parau. Dim ond un o bâr o ffactorau (alelau) sy’n gallu bod yn bresennol mewn un gamet