félagsfræði kafli 1-2

Question 1

Auguste Comte

Answer 1

heimspekingur sem bjó til hugtakið félagsfræði árið 1838 hann vildi lýsa vísindagreinum sem rannsakaði mannælegt samfélag. Benti fyrstur á tvö rannsóknarsvið félagsfræðinnar >stöðugleika og hreyfiafl.

Question 2

Herbert Spencer

Answer 2

taldi samfélagið vera lifandi veru þar sem samstarf einstakra líkamshluta héldi henni á lífi. samfélag þróast eftir fyrirfram ákveðnum lögmálum, breytingar í samfélaginu.

Question 3

Emilé Durkheim

Answer 3

velti fyrir sér hvað héldi samfélaginu saman(samheldni) Hafði áhuga á virkni stofnanna, lagði grunn að samvirknikenningunni
Notaði tölfræðilega útreikninga við að skoða sjálfmorð.

Question 4

Max Weber

Answer 4

taldi að hlutverk félagsfræðinga væri að vera hlutlaus skoðandi. Lagði til hugtaksins VERSTEHEN í félagsfræðinni.

Question 5

Karl Marx

Answer 5

taldi að það væru átök milli ólíkra hópa sem leiddu til breytinga. talið að hann sé upphafsmaður átakakenningarnar.

Question 6

Hver var helst frumkvöðull pósitífsmanns?

Answer 6

Auguste Comte

Question 7

Hagfræði

Answer 7

Rannsakar þær athafnir sem tengjast efnahagslífinu t.d framleiðslu, dreifingu og neyslu vörum og þjónustu

Question 8

Félagsfræði

Answer 8

vísindagrein sem beitir vísindalegum aðferðum við að rannsaka mannlegt samfélag, félagsleg kerfi þess og þau félagslegu. samskipti sem eiga sér stað í ólíkum hópum þess. Félagsfræðin hjálpar okkur að skilja betur það samfélag sem við búum í.

Question 9

Félagsfræðilegt innsæi

Answer 9

Þetta sjónarhorn miðast við að hegðun manna. mótist af þeim hópum sem þeir tilheyra. Félagslegt innsæi felst í því að sjá tengslin á milli hegðunar einstaklings og þess þjóðfélags sem hann býr í.

Question 10

Lögfræði

Answer 10

fjallar um lög sem verða til við sambúð manna í samfélagi og greiða fyrir samskiptum þeirra. Í lögfræði er reynt að skilja eðli laga og útskýra hvernig eigi að beita þeim við tilteknar aðstæður.

Question 11

Mannfræði

Answer 11

Fjallar um allt sem viðkemur manninum sem lífveru og félagsveru. Hún skiptist í tvö meginsvið, félags og menniingar mannfræði og líffræðilega mannfræði

Question 12

Sagnfræði

Answer 12

er fræðigrein sem fæst við rannsóknir á sögu atburða, einstaklinga, hópa, svæða og samfélaga

Question 13

sálfræði

Answer 13

Sú fræðigrein sem fæst við rannsóknir á tengslum mannlegrar hegðunar og hugsunar.

Question 14

Stjórnmálafræði

Answer 14

fjallar td um hvað vald sé og rannsakar það. ennfremur hvað sé lýðræði, félags- og efnahagslegt réttlæti og hvernig sé best að tryggja stöðugleika í samfélagi manna

Question 15

Uppeldisfræði

Answer 15

Er fræðigrein um manninn. hver maðurinn er. og hvað hann getur orðið fyrir tilstilli náms (allt sem. maður. lærir frá vöggu til grafar)

Question 16

stöðugleiki

Answer 16

Tengist skipulagi samfélagsins og hvernig því er viðhaldið

Question 17

hreyfiöfl

Answer 17

tangiest skipulagi. samfélagsins og breytingum á því

Question 18

Kenning

Answer 18

notaðar til að koma skipulagi á staðreyndir eins og að búa til spurningalista.
Kostir: hægt að kanna stóran hóp og bera saman hópa.
Gallar: svarmöguleikar passa ekki alltaf og geta verið yfirborðskenndar

Question 19

megindlegar rannsóknir

Answer 19

upplýsingar aflað. um marga einstaklinga, tölfræði mikið notuð og staðlaðar kannanir ekki jafn djúpt og tekur styttri tíma
dæmi:tekin er könnun um rafrettunotkun unglinga

Question 20

eigindlegar rannsóknir

Answer 20

rent að skilja betur, spyrja nánar og meira um tiltekið efni, reynt að sjá heiminn sömu augum og þeir og reynt að kafa djúpt í viðfangsefnið svo er notuð djúpviðtöl og athuganir.
dæmi:djúpviðtöl sem taka langan tíma

Question 21

Félagsfræðilegt vandamál

Answer 21

rannsaka afhverju félagslegu vandamálin eiga sér stað

Question 22

félagslegt vandamál

Answer 22

vandamál sem hópur fólks td. fátækt eða afbrotahegðun

Question 23

hvað eru pósitífistar?

Answer 23

þeir félagsfræðingar sem vilja nota rannsóknaraðferðir raunvísinda við félagsfræði rannsóknir sínar

Question 24

Hlutlægni

Answer 24

ein mikilvægasta forsend vísinda.

hlutlæg rannsókn er óháð persónulegum óskum eða væntingum rannsakandans.

Question 25

Orsakasamband

Answer 25

það er hver orsök vandamálsins er og hvaða afleiðingar það hefur fyrir samfélagið

Question 26

Menning

Answer 26

menning er allt sem við lærum og sköpum í hóp. hvert samfélag á sér sína eigin menningu. Menning getur. verið efnisleg eða huglæg.

Question 27

Hvað er langt síðan fyrstu mennirnir komu út?

Answer 27

Fyrir 8 milljón árum

Question 28

hverjir voru fyrstu mennirnir?

Answer 28

veiðimenn og safnarar

Question 29

Hvenær byrjaði iðnbyltingin?

Answer 29

hún hófst fyrir 250-300 árum

Question 30

Gildi?

Answer 30

gildi eru almennar hugmyndir um hvað telst. “rétt” td. kurteisi, hollusta og að vera trúr maka sínum.

Question 31

Viðmið?

Answer 31

skráðar og óskráðar reglur um hvernig þú eigir að hegða þér við mismunandi aðstæður.

Question 32

Óskráð viðmið?

Answer 32

t.d. hve oft er við hæfi að spyrja kennara í tíma

Question 33

skráð viðmið?

Answer 33

t.d. fjarvistareglur

Question 34

Félagslegt taumhald?

Answer 34

eru þær aðferðir sem samfélagið notar til að viðhalda viðmiðum og gildum.
félagslegt taumhald er framfylgt með svonefndum viðgjöldum, þau geta bæði verið jákvæð, neikvæð og formleg og óformleg

Question 35

Afstæðishyggja

Answer 35

Það viðhorf að finnast engin viðmið eða gildi vera algild og þau reyna að skilja menningu annara

Question 36

Verstehen

Answer 36

kemur frá Max Weber.
Felur í sér að félagsfræðingar þurfa að setja sig í spor þeirra sem þeir eru að rannsaka til að skilja raunverulega aðstæður þeirra eða hegðun.

Question 37

Brautryðjendurnir 5?

Answer 37

August Comte 
Karl Marx 
Herbert Spencer 
Emile Durkheim 
Max Weber

Question 38

Hvaða fjórir þættir höfðu helst áhrif á framgang og þróun félagsvísinda

Answer 38

Iðnbyltingin
Hugmyndir um lýðræði og mannrétindi komu fram t.d. með frönsku byltingunni
Heimsvaldarstefna
Framgangur náttúruvísindanna

Question 39

Átakakenningar

Answer 39

Grundvallar einkenni á samfélaginu eru átök um félagsleg gildi og hagsmuni.
Fylgjendur átakakenninga líta ekki endilega á átök sem ofbeldi þótt þeir viðurkenni að stundum geti það átt við.
Átök geta falið í sér spennu, samkeppni eða ósamkomulag um hagsmuni, markmið eð gildi.
Átakakenningar ganga út frá því að eftirsótt gæði, eins og auður, völd og virðing, séu takmarkaðar auðlindir eða af skornum sammtil í samfélaginu.

Question 40

Samskiptakenningar

Answer 40

Skoða samfélagið ekki í heild eins og hinar gera heldur skoða þeir hegðun fólks í daglegum samskiptum.
Þar er lögð áhersla á að félaglega kerfi eins og ríkisvaldið eða efnahagskerfið séu ekki uppistaða samfélagsins heldur fólkið sjálft með venjubundum samskiptum sín á milli.

Question 41

Þjóðhverfur hugsunarháttur

Answer 41

(að meta menningu annara út frá sinni eigin) menn læra að líta á sína menningu eins og hún sé sú besta sem til er, jafnframt því sem þeir fordæma allt það sem stingur í stúf við skoðanir þeirra og gildismat.

Question 42

Menningarsjokk

Answer 42

Ef einstaklingar eru með þjóðhverfan hugsunarhátt eru líkur á því að þeir fái menningarsjokk þegar þeir koma í annað og framandi menningarumhverfi.

Question 43

Algild menning?

Answer 43

Þótt finna megi svipaða hluti eins og lög, goðsagnir, tónlist, trúarbrögð og margt fleira í flestum samfélögum, er útfærslan mjög fjölbreytileg og það er fjölbreytnin sem er meira áberandi þegar ólík menningarsvæði eru borin saman heldur en það sem líkt með þeim.
Þessi menningarlega fjölbreytni kallar oft á fordóma.

Question 44

efnisleg menning

Answer 44

Eru allir þeir áþreyfanlegir hlutir eða munir sem maðurinn hefur skapað og gefið merkingu, t.d. Stóll, bíll, bók og hús.

Question 45

Edward Sapir og Benjamin Whorf

Answer 45

Héldu fram tilgátu um aðstæðni tungumálsins. Hún segir að tungumálið hafi áhrif á hvernig menn túlki heiminn og á það hver sé heimsmynd þeirra.

Question 46

Hnattvæðing

Answer 46

tengsl ríkja heimsins verða sífellt meiri og nánari og löndin verða jafnframt háðari hvert öðru.
t.d. með tísku, tónlist ofl.

Question 47

Menningarkimi

Answer 47

Hópar sem lifa ekki að öllu leyti í samræmi við ríkjandi menningu, þeir geta haft önnur gildi, viðmið og lífstíl en flestir aðrir

Question 48

Fjölmenning

Answer 48

Þegar fólk með ólíka menningu búa á sama svæði og nýtur sömu virðingar og sömu rétti eins og t.d. við stjórn landsins

Question 49

Margmenning

Answer 49

Það að fólk frá ólíkum þjóðum eða uppruna búi á sama svæði. Það gæti kallast margmenning.

Question 50

Huglæg menning

Answer 50

Er óhlutbundið sköpunarverk mannsins eins og tungumál, trúarbrögð, siðir og reglur.

Question 51

Tvö algeng hugtök tengd fordómum sem oft er ruglað saman

Answer 51

Rasismi – kynþáttahatur

Sexismi – fordómar gegn fólki af gagnstæðu kyni

Question 52

Frávik-frávikshegðun

Answer 52

Er öll sú hegðun sem brýtur viðmið samfélagsins. Hvort sem um er að ræða óskráð eða skráð viðmið.
Dæmi: Kalla einhvern illum nöfnum. Fara yfir á rauðu ljósi.