Epidemiologische designs Flashcards
Wat zijn de Verschillende onderzoekstypes?
-Beschrijvende
-Analyserende
-Evaluerende
Wat is een beschrijvend onderzoek?
Onderzoek naar de frequentie en verdeling van ziekten, risicofactoren of blootstelling in een populatie, deze factoren kunnen vergeleken worden
-Vaak de eerste stap in een epidemiologisch onderzoek
Wat doet de analytische epidemiologie?
Kijkt naar oorzaken van ziekten in de onderzoekspopulatie
-volgens een vooraf vastgesteld design gewerkt
Hoe kan Analytisch onderzoek worden ingedeeld?
-Observationeel (geen invloed uit op de blootstelling)
-Experimenteel (wel invloed uitgeoefend op de blootstelling)
Geef een voorbeeld van een Beschrijvend onderzoek
Dwarsdoorsnede-onderzoek
Wat is een Dwarsdoorsnede-onderzoek
Cross-sectioneel onderzoek, transversaal onderzoek of survey
De onderzochte determinanten, de uitkomst worden bij ieder individu op hetzelfde tijdstip gemeten
Geef voordelen en nadelen van een Dwars-doorsnede
Voordelen:
-Eenvoudig
-Goedkoop
-Vroeg onderzoeksstadium
Nadelen: geen uitspraak over oorzaak en gevolg
Geef de verschillende designs van Analytische epidemiologie
Observationeel:
-Ecologisch
-Patiënt-control
-Cohort
Experimenteel: Interventie
Wat is een Ecologisch onderzoek?
Groepen van individuen worden met elkaar vergeleken, om inzicht te krijgen in de samenhang tussen ziekte en blootstelling aan bepaalde factoren
gebruik van routinematig verzamelde gegevens (die voor andere doeleinden verzameld werden
Geef voordelen van Ecologisch onderzoek
-Snel
-Goedkoop
Vroeg onderzoeksstadium, om nieuwe hypothese te genereren of om te kijken of verder onderzoek nodig is
Geef nadelen van Ecologisch onderzoek
Resultaten zijn op groepsniveau en kunnen niet naar individueel niveau worden vertaald (kans op Ecological fallacy)
Wat is ‘Ecological fallacy’?
Wie ten onrechte associatie op populatieniveau naar individueel niveau vertaald
vb. Doordat er een systematisch verschil is in het achergrondrisico tussen de groepen die worden vergeleken
Wat is een controle persoon?
Gelijksoortig persoon zonder de ziekte
Wat wordt er bij een ‘Patiënt-controle’ onderzoek gedaan?
men gaat uit van een groep patiënten en een groep controlepersonen. achteraf wordt bestudeerd of bepaalde kenmerken meer of minder voorkomen bij de patiënten vergeleken met de controlepersonen
Geef kenmerken van een Patiënt-controle onderzoek
-Retrospectief
-Case control onderzoek
Geef voordelen van een Patiënt-controle onderzoek
-Mogelijkheid om een groot aantal potentiële risicofactoren tegelijkertijd te onderzoeken
-Snel uitvoerbaar
-Goedkoop (tov cohort)
-Efficiënt design voor zeldzame ziekten
Geef nadelen van een Patiënt-controle onderzoek
-Informatie verzamelen over blootstellingen in het verleden
-Recall bias -> soms niet mogelijk om objectieve gegevens over blootstelling te verkrijgen
-Lastig om een controlegroep te behalen
Geef informatie over een cohort-onderzoek
-Follow-up onderzoek, longitudinaal onderzoek
-één van de belangrijkste technieken in de epidemiologie en benadert het best de onderzoeksopzet van een experiment zonder ingreep van de onderzoeker
Wat doet een cohort-onderzoek?
Gaat uit van een groep mensen die ziektevrij is. groep wordt gedurende een bepaalde periode gevolgd om te zien wie de ziekte wel en niet ontwikkelt
Er wordt informatie verzameld over de blootstelling aan risicofactoren
ziektefrequentie van personen die zijn blootgesteld vergeleken met die dat niet zijn blootgesteld
Geef voordelen van een cohort
-Zeer geschikt om oorzakelijke determinanten op te sporen
-Prospectief
-Verschillende determinanten kunnen worden onderzocht
Wat zijn nadelen van een cohort?
-Tijdsrovend en duur
-Duurt lang voor het resultaat (wel tussentijdse data)
-Groot aantal personen nodig (lage ziektefrequenties)
-Herhaald moeten meten
-Loss to follow-up
Geef kenmerken van een Historisch cohortstudie
-Retrospectief
-Observatieperiode begint op een bepaald ogenblik in het verleden
-Vereist de mogelijkheid om o.b.v. beschikbare gegevens retrospectief vast te stellen wie wel en wie niet een bepaald kenmerk vertoonde of blootgesteld was aan de bestudeerde factor
Wanneer doet men een Interventie onderzoek?
Als men een sterk vermoeden heeft over een associatie tussen een determinant en een ziekte, is het noodzakelijk dit te bevestigen of te ontkrachten met een experiment
Waarom is een Interventie onderzoek verschillend aan de andere onderzoeken?
De onderzoeker komt tussen in het gebeuren en heeft de omstandighehden waarin de studie verloopt deels of geheel controle
Als de voorschriften nauwgezet opgevolgd worden geeft deze methode optimale garanties voor intern valide onderzoeksuitkomen
Hoe wordt een interventie onderzoek opgebouwd?
Onderzoekspopulatie wordt op basis van relevante kenmerken geselecteerd en vervolgens willekeurig in een expirementele of controle groep ondergebracht
Experimentele groep: ondergaat de interventie
Controlegroep: Niet (of een placebo)
De controlegroep is nodig om het effect van de interventie te vergelijken met natuurlijke evoluties
Wat is er belangrijk bij een Interventie ivm met de experimentele en interventiegroep
Beide groepen moeten zich aan vooropgestelde voorschriften houden. Essentieel is dat de groepen vergelijkbaar zijn -> stratificatie, randomisatie of matching
Wat wordt er bij de dubbelblind placebogecontroleerde cross-overinterventie?
De deelnemers worden gematched naar criteria die het resultaat kunnen beïnvloeden en vervolgens willekeurig ondergebracht in de experimentele of de controlegroep. De proefpersoon en onderzoeker weet niet wie in welk groep zit hierdoor wordt elk persoonlijk vooroordeel uit gesloten
Wat is een Cross-over?
De controle groep en interventie groep worden omgewisseld
Wat zijn de voordelen van een interventie onderzoek?
-Direct een oorzakelijk verband kan worden afgeleid