Ekonomi :) Flashcards

1
Q

Cfare eshte ekonomia ?

A

Shkenca qe studion sjelljen e konsumatorit, biznesit, qeverise dhe se si e zgjidhin keto problemin e pamjaftueshmerise.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cfare eshte pamjaftueshmeria ?

A

Pamjaftueshmeria eshte mosperputhja e deshirave materiale, qe jane relativisht te pakufizuara, me burimet ekonomike relativisht te kufizuara.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cfare shkakton pamjaftueshmeria ?

A

Pamjaftueshmeria e shtyn ekonomine (individin, biznesin, qeverite) drejt domosdoshmerise se zgjedhjes ekonomike.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cfare eshte kostoja oportune ?

A

Kostoja oportune mat vleren e alternatives me te mire, nga e cila shoqeria apo individi heq dore, per te arritur nje objektiv te caktuar. – Alternativa me e mire qe nuk eshte zgjedhur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Si eshte vlera e kostos oportune ?

A

Vlera e kostos oportune eshte gjithnje negative, sepse kostoja oportune eshte gjithnje nje sakrifice.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

C’eshte mikroekonomia ?

A

Mikroekonomia studion se si i marrin vendimet familjen dhe firmat dhe se si bashkeveprojne ato ne tregje specifike.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

C’eshte makroekonomia ?

A

Makroekonomia studion dhe analizon sjelljen e ekonomise si nje e tere nepermjet kategorive si papunesia, inflacioni, prodhimi i pergjithshem shoqeror etj.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cfare jane faktoret e prodhimit ?

A

Faktoret e prodhimit kane te bejne me cdo gje qe nevojitet per te prodhuar mallra dhe sherbime.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Burimet natyrore-

A

(toka) jane “dhurata te natyres”, mbi te cilat nuk ka nderhyrje te njeriut, qe perdoren per te prodhuar mallra dhe sherbime.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Mallra kapitale-

A

kapitali- jane mallrat e prodhuara nga njeriu dhe qe perdoren per te prodhuar mallra dhe sherbime te tjera.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Burimet njerezore-

A

(puna) perfaqesojne sasine dhe cilesine e perpjekjeve njerezore per prodhimin e mallrave dhe sherbimeve.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Aftesia sipermarrese-

A

eshte aftesia e disa njerezve per te organizuar veprimtari ekonomike duke marre persiper rrezikun qe lidhet me fillimin e nje biznesi ose futjen e nje produkti te ri ne treg me shpresen e fitimit.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Cmimi per perdorimin e punes quhet-

A

page.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Cmimi per sipermarrjen quhet-

A

fitim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

C’eshte kufiri i mundesive te prodhimit (KMP) ?

A

Kufiri i mundesive te prodhimit (KMP) tregon prodhimin maksimal qe nje ekonomi mund te prodhoje, duke shfrytezuar te gjitha burimet qe ajo ka. KMP-ja na tregon kostot oportune te zgjedhjeve qe nje shoqeri ben, duke kaluar nga nje kombinim prodhimi ne nje tjeter.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Ne grafik, mbi lakoren e KMP-

A

eficiente, te paarritshme

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Ne grafik, nen lakoren e KMP-

A

jo eficiente, te arritshme

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Problemi themelor i ekonomise-

A

Problemi themelor qe ka cdo ekonomi eshte qe te arrije te marre vendimet e duhura per te perdorur sa me mire burimet ekonomike ne dobi te rritjes se mireqenjes se qytetareve te vet, duke ju pergjigjur 3 pyetjeve themelore te ekonomise.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

3 tyetjet themelore te ekonomise ?

A
  1. Cfare dhe sa do te prodhohet ?
  2. Si do te prodhohet (Pune/Kapital) ?
  3. Per ke, kush perfiton ?
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Burimet prodhuese-

A
  1. Burime natyrore
  2. Njerezore
  3. Kapitale
  4. Aft. sipermarrese
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Inputet-

A

Tregojne te gjithe faktoret e prodhimit qe hyjne ne nje proces teknologjik dhe materializohen ne nje produkt te vetem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Outputet-

A

Tregojne produktet e gatshme qe rezultojne nga perpunimi i inputeve ne nje proces teknologjik.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Cfare eshte nje sistem ekonomik ?

A

Menyra se si shoqeria organizon prodhimin dhe konsumin e mallrave dhe sherbimeve quhet sistem ekonomik.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Llojet e sistemeve ekonomike-

A
  1. ekonomi tradicionale
  2. ekonomi e komanduar (centralizuar)
  3. ekonomi e tregut
  4. ekonomi mikse
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Ek. tradicionale-

A

3 pyetjeve themelore ekonomike u jep pergjigje tradita (mall me mall)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Ek. komanduar-

A

3 pyetjeve u jep pergjigje plani i shtetit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Ek. e tregut-

A

3 pyetjeve u jep pergjigje tregu me ane te mekanizmave te tij ekonomike, si kerkesa, oferta, cmimi, kostoja, konkurrenca etj.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Ek. mikse-

A

Vendimet ekonomike merren pjeserisht nga tregu dhe pjeserisht nga qeveria.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Kriteret ekonomike (ato qe bejne ndryshimin midis sistemeve ek.)

A
  1. Pronat mbi mjetet e prodhimit
  2. Vendimmarrja
  3. Sistemet nxitese
    • > morale ne ek. komanduar
    • > oferta, ulje cmimesh ne ek. tregut te lire
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Qellimet sociale-

A
  1. liria ekonomike tr.l.
  2. rritja ekonomike tr.l.
  3. eficienca ekonomike tr.l.
  4. siguria ekonomike ek.k.
  5. barazia ekonomike ek.k.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

ku mbeshtet sipermarrja e lire

A
  1. Prona
  2. Sistemi i cmimeve
  3. Konkurrenca
  4. Aft. sipermarrese
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Sistemi i cmimeve luan funksion:

A
  1. Informues
  2. Nxites
  3. Racionues (Perndares)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Llojet e konkurrences-

A
  1. e burimeve

2. e produkteve

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

C’eshte konkurrenca ?

A

Rivaliteti
Eshte mekanizmi rregullator baze ne ekonomine e tregut. Ndihmon ne rritjen e perfitimeve si te prodhuesve edhe te konsumatoreve ne nje ekonomi tregu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

(perkufizimi) Qarkullim rrethor i aktivitetit ekonomik

A

quhet kembimi i mallrave dhe sherbimeve,

faktoreve te prodhimit dhe parave.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Modeli i qarkullimit ek. cb

A

Cikli i brendshem paraqet levizjen e faktoreve te prodhimit dhe te mallrave e sherbimeve.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Modeli i qarkullimit ek. cj

A

Cikli i jashtem paraqet levizjen e parave.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

cfare eshte kerkesa

A

Aftesia dhe gatishmeria e konsumatorit per te blere mallra, sherbime ne treg gjate nje periudhe te caktuar kohore.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Ligji i kerkeses-

A

Me uljen e cmimit rritet sasia e kerkuar, kurse me rritjen e cmimit, ulet sasia e kerkuar, kur cdo gje tjeter mbetet e pandryshuar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

lakorja e kerkeses-

A
  • pjerresi negative (marredhenje e zhdrejte)

- kerkesa shenohet me D

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Mallrat i kemi 2 llojesh:

A
  1. mallra normal (ne te cilet vepron ligji i kerkeses)

2. inferior

42
Q

Faktoret e kerkeses (qe sjellin zhvendosje te lakores)

A
  1. cmimi i mallrave te tjere (zevendesues dhe plotesues)
  2. te ardhurat e konsumatorit
  3. shijet dhe preferencat
  4. parashikimi i cmimeve
  5. nr. i konsumatoreve
43
Q

Mallrat zevendesues-

A

jane te gjithe ata mallra qe zevendesojne nje mall me te njejtin funksion.

44
Q

Mallrat plotesues-

A

jane te gjithe ata mallra qe plotesojne njeri-tjetrin me te njejtin funksion

45
Q

Nga ndryshon sasia e kerkuar nga kerkesa ?

A

Sasia e kerkuar ndryshohet nga cmimi i mallit, levizje pergjate lakores.
Kerkesa ndryshohet nga faktoret e kerkeses, zhvendosje te grafikut (rritje-djathtas,lart, ose ulje-majtas,poshte)

46
Q

Funksioni i kerkeses ne lidhje me cmimin-

A

ne c’sasi eshte i afte dhe i gatshem konsumatori, te bleje me nje cmim te caktuar ne nje kohe te caktuar, ku faktoret etjere mbeten te pandryshuar

47
Q

Funksioni i ofertes ne lidhje me cmimin-

A

ne csasi eshte i afte dhe i gatshem prodhuesi qe te prodhoje ne nje kohe te caktuar, me cmim te caktuar kur faktoret e ofertes jane te pandryshueshem.

48
Q

Elasticiteti i kerkeses ne lidhje me cmimin, E-d,p

A

=% e ndryshimit te sasise se kerkuar/ % te ndryshimit te cmimit

49
Q

Faktoret qe ndikojne ne elasticitet te kerkeses

A
  1. Lloji i mallit ( i domosdodhem / luksi )
  2. Masa e te ardhurave per shpenzim
  3. Koha
  4. Mallrat plotesues dhe zevendesues
50
Q

Kujdes! Ne dy mallra qe skane lidhje me nj-tj kemi-

A

Elasticitet negativ

51
Q

Elasticiteti shenohet me

A

N

52
Q

N=0

A

Kerkese plotesisht jo elastike

53
Q

N<0<1

A

Kerkese jo elastike

54
Q

N=1

A

Elasticitet njesi

55
Q

N>1

A

Kerkese elastike

56
Q

N=∞

A

Kerkese plotesisht elastike

57
Q

Elasticiteti i kerkeses ne lidhje me cmimin-

A

tregon masen e reagimit te sasise se kerkuar per nje produkt ndaj mases se ndryshimit te cmimit te tij.

58
Q

C’eshte oferta ?

A

Oferta eshte nje liste me sasi te ndryshme te nje produkti, te cilin prodhuesit jane te gatshem dhe te afte te ofrojne per shitje per cdo cmim te mundshem gjate nje periudhe kohe te dhene.

59
Q

Lakorja e ofertes-

A
  1. shenohet me S
  2. tregon perpjesetim te drejte
  3. tregon ndryshimin e sasise se ofruar me ndryshimin e cmimit kur cdo gje tjeter mbetet e pandryshuar
  4. e lakuar jo e drejte
60
Q

Ligji i ofertes-

A

Me rritjen e cmimit prodhuesit jane me te afte e te gatshem te prodhojne me shume dhe anasjelltas.

61
Q

Faktoret qe ndikojne ne lakoren e ofertes

A
  1. cmimi i faktoreve te prodhimit
  2. cmimi i mallrave plot/zev
  3. teknologjia
  4. taksat dhe subvencionet
  5. nr. i prodhuesve
  6. parashikimi i cmimit
  7. kushtet e motit
62
Q

rritet cmimi i faktoreve te prodhimit-

A

ulet oferta

63
Q

si ndryshon oferta kur rritet cmimi i mallit plotesues

A

rritet oferta per te dy mallrat

64
Q

rritet cmimi i mallit zev

A

rritet oferta e mallit zev, ulet oferta e mallit tone

65
Q

sa me modern produkti

A

aq me shume rritet oferta

66
Q

sa me te larta ndihmat e shtetit

A

rritet oferta

67
Q

rritet nr. i prodhuesve qe ofrojne te njejtin mall

A

rritet oferta (?)

68
Q

si ndikojne ne oferte cmime te larta ne nje periudhe

A

prodhimi rritet, oferta rritet

69
Q

kushtet e motit te mira

A

rritje te ofertes

70
Q

Formula e elasticitetit te ofertes=

A

delta Q/Qmes*100 / delta P/Pmes *100

71
Q

Elasticiteti i pikezuar=

A

( ΔQ/Q1100 ) / ( ΔP/P1100 )

72
Q

Faktoret qe ndikojne ne elasticitetin e ofertes

A
  1. koha ne dispozicion per te shqyrtuar problemin
  2. cikli i prodhimit te produktit
  3. aftesite magazinuese (inventaret)
  4. gjendja e faktoreve te prodhimit - nese kemi punetore te kualifikuar e te gatshem, apo kapitali i duhur
73
Q

Kriteret ekonomike bejne ndryshimin midis…

A

sistemeve ekonomike

74
Q

elasticiteti i kryqezuar

A

elasticiteti i mallit A / elasticiteti i mallit B

75
Q

Kerkesa joelastike-

A

n.q.s ndryshime te rendesishme ne cmim sjellin ndryshime te vogla ne sasine e kerkuar.

76
Q

Kerkesa elastike-

A

n.q.s per ndryshime te vogla ne cmime do te kemi ndryshime te medha ne sasine e kerkuar.

77
Q

Oferta elastike-

A

n.q.s ndryshime te vogla ne cmim do te sjellin ndryshime te medha ne sasine e ofruar.

78
Q

Oferta joelastike-

A

n.q.s ndryshime te rendesishme ne cmim sjellin ndryshime te vogla ne sasine e ofruar.

79
Q

Cfare eshte tregu ?

A

Tregu eshte nje institucion ose mekanizem, i cili sjell se bashku bleresit (kerkuesit) dhe shitesit (ofruesit) per te kembyer mallra ose sherbime te caktuara.

80
Q

Tregjet mund te jene:

A

Tregje lokale, kombetare dhe nderkombetare

81
Q

Cfare eshte cmimi ?

A

Cmimi eshte shuma ne para qe njerezit paguajne per njesi produkti te blere.

82
Q

Teprice ne oferte-

A

kemi kur sasia e ofruar do te jete me e madhe se sasia e kerkuar
Cmimi do te ulet

83
Q

Mungese ne oferte-

A

kemi kur sasia e ofruar do te jete me e vogel se sasia e kerkuar
Cmimi do te rritet

84
Q

Tregu quhet ne ekuiliber-

A

kur sasia e kerkuar eshte e barabarte me sasine e ofruar.

85
Q

Cmimi ne ekuiliber-

A

cmimi ne te cilen sasia e kerkuar eshte e barabarte me sasine e ofruar.
Sasia ne kete cmim quhet sasia ekuiliber

86
Q

Grafikisht, nderprerja e lakores se ofertes me lakoren e kerkeses per nje produkt tregon:

A

piken ekuiliber.

87
Q

Cmimi ne ekonomine e tregut-

A

caktohet nga tregu, nga bashkeveprimi i kerkeses dhe ofertes.

88
Q

Funksioni racionues i cmimeve-

A

Aftesia e forcave konkurruese te ofertes dhe kerkeses per te vendosur cmimin, ku vendimet e shitesve dhe te bleresve sinkronizohen dhe koordinohen.

89
Q

si ndikojne ne ekuiliber ndryshimet ne kerkese-

A

Kur kerkesa ulet, cmimi dhe sasia ekuiliber ulen.
Kur kerkesa rritet, cmimi dhe sasia ekuiliber rriten.
Pra ekziston nje marredhenje e drejte midis ndryshimit ne kerkese dhe rezultatit te ndryshimit si ne sasine edhe ne cmimin ekuiliber.

90
Q

Ndryshimet ne oferte-

A

Ekziston nje marredhenje e zhdrejte midis ndryshimit ne oferte dhe rezultatit te ndryshimit ne cmimin ekuiliber
(Oferta rritet- cmimi ulet; oferta ulet- cmimi rritet).
Ekziston nje marredhenje e drejte midis ndryshimit ne oferte dhe rezultatit te ndryshimit ne sasine ekiliber
(Oferta rritet- sasia rritet; oferta ulet- sasia ulet).

91
Q

kater hapat per te analizuar ndryshimet ne ekuiliber

A
  1. vizatojme tregun me lakoret perpara se te ndodhe ngjarja.
  2. analizojme nese ngjarja ndikon oferten apo kerkesen
  3. vendosim nese ndikimi zhvendos ndonjeren nga lakoret majtas apo djathtas dhe i vizatojme lakoret e reja.
  4. identifikojme ekuilibrin e ri dhe e krahasojme me cmimin dhe sasine ekuiliber te meparshme.
92
Q

Ne cfare formash nderhyn qeveria ne treg ?

A
  1. Cmimi tavan

2. Cmimi dysheme

93
Q

Cfare eshte cmimi tavan ?

A

Cmimi tavan eshte maksimumi ligjor i cmimit qe prodhuesit mund te vendosin per nje produkt ose sherbim te caktuar.
Cmimi tavan eshte nen cmimin e ekuilibrit

94
Q

Cmimi tavan- efekt pozitiv

A

Ndihma per shtresat ne nevoje

95
Q

Cmimi tavan- efekte negative

A
  1. radhe
  2. racionim
  3. treg te zi
  4. korrupsion
96
Q

Cfare eshte cmimi dysheme ?

A

Cmimi dysheme eshte minimumi ligjor i cmimit qe prodhuesit mund te vendosin per nje produkt ose sherbim te caktuar
Cmimi dysheme eshte mbi cmimin e ekuilibrit

97
Q

Kush do jete rezultati i vendosjes se cmimit tavan ?

A

Mungese per kete produkt

98
Q

Kush do jete rezultati i vendosjes se cmimit dysheme ?

A

Teprice ne treg

99
Q

Cmimi dysheme- efekt pozitiv

A

Ndihma per prodhuesin

100
Q

Cmimi dysheme- efekt negativ

A
  1. kosto shtese

2. taksat qe paguajme te gjithe shkojne per te miren e nje kategorie te vecante.