EGZAMIN (II CZĘŚĆ) Flashcards
1
Q
1) Cel, wskazania, przeciwwskazania stosowania ćwiczeń biernych
A
Cel:
- niedopuszczenie do wytworzenia się zrostów w stawie, przykurczów torebki stawowej, mięśni, ścięgien
- ułatwienie krążenia krwi i chłonki
- zapobieganie odleżynom
- zachowanie czucia proprioceptywnego i pamięci ruchowej.
Wskazania:
- porażenia i niedowłady mięśni zarówno wiotkie, jak i spastyczne
- stan po długotrwałym unieruchomieniu kończyny
- początkowy okres uruchamiania stawu po zabiegu operacyjnym
- choroby układu krążenia, w których wysiłek związany z samodzielnym wykonywaniem ćwiczeń nie jest jeszcze wskazany (np. wczesny okres zawału mięśnia sercowego).
Przeciwwskazania:
- ostry stan zapalny stawu i tkanek okołostawowych, żył
- znacznie podwyższona temperatura ciała.
2
Q
2) Zasady wykonywania ćwiczeń biernych
A
- Ruch w stawach pacjenta wykonuje fizjoterapeuta
- Pozycja wyjściowa dla ćwiczeń biernych w stawach kończyn górnych to siedzenie na krześle – sprzyja to rozluźnieniu mięśni; leżenie tylko wtedy, gdy pacjent nie jest w stanie siedzieć lub nie jest to dla niego wskazane
- Pozycja wyjściowa dla ruchów biernych w stawach kończyn dolnych, tułowia i głowy to leżenie
- U chorych, których stan zdrowia stanowi przeciwwskazanie do opuszczenia łóżka, wykonuje się ćwiczenia bierne w łóżku, w pozycji leżącej lub półsiedzącej z wygodnym oparciem dla tułowia i głowy, sprzyjającej rozluźnieniu mięśni
- Stabilizacja odcinka bliższego (przez pozycję wyjściową lub pasy)
- Pewny chwyt, który nie może sprawiać bólu
- Płynny ruch we właściwej płaszczyźnie, wokół fizjologicznej osi, w pełnym zakresie jeśli jest to możliwe, nie wolno przekraczać granicy bólu, trzeba odciągać od siebie kości tworzące staw, 20-30 powtórzeń, wolne rytmiczne tempo, 1-2 razy dziennie
3
Q
3) Cel, wskazania, przeciwwskazania stosowania reedukacji
A
Cel:
odbudowa utraconej funkcji poprzez oddziaływanie ideomotoryczne tzn. czynności zmierzające do nauki, utrwalenia i zapamiętania nowych wzorców ruchowych.
Wskazania:
schorzenia i zaburzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego
Przeciwwskazania:
zaburzenia funkcji wegetatywnych
4
Q
4) Zadania i mechanizm reedukacji funkcji ruchowych
A
Zadania reedukacji:
· uaktywnienie torowania proprioceptywnego,
· eksteroceptywnego,
· pól korowych tej samej półkuli i przeciwnej
· Jąder podkorowych
· kory móżdżku
Mechanizm:
Istota reedukacji polega na maksymalnym pobudzeniu obwodu / ekstero- i proprioreceptorów/ oraz różnych stref kory mózgowej / ośrodek wzroku i słuchu/ w celu uzyskania silnej sygnalizacji i koncentracji pobudzeń w obszarze uszkodzonym. Zakładając, że ruchu będzie wielokrotnie powtarzany może dojść, głównie na bazie kompensacji do utworzenia nowej drogi ruchowej, czyli do przywrócenia przewodnictwa nerwowego.
5
Q
5) Czynniki intensyfikujące pobudzenie proprioreceptorów
A
- Ruch w pełnym zakresie – od pełnego rozciągnięcia do pełnego skurczu mięśnia,
- Ruch złożony w płaszczyźnie skośnej połączony z elementem rotacji/ oznacza to, że ruch powinien być globalny wykonywany w sposób płynny i skoordynowany, tzn., że ruch powinien zachodzić jednocześnie w kilku płaszczyznach, w których poszczególne jego elementy nakładają się na siebie/,
- Ruch wykonywany przeciwko oporowi submaksymalnemu zakończony skurczem izometrycznym całej pobudzonej taśmy mięśniowej/ właściwie dobrany opór wpływa na wzmocnienie słabszego zespołu mięśni poprzez wykorzystanie zespołu silniejszego/
- Pełne zaangażowanie i współdziałanie pacjenta z terapeutą/ impulsy torujące z ośrodka wzroku i słuchu
6
Q
6) Czynniki intensyfikujące pobudzenie eksteroreceptorów
A
- Siła bodźca, czyli jego amplituda lub natężenie, ma istotny wpływ na intensywność pobudzenia. Silniejszy bodziec, taki jak jasne światło, głośny dźwięk czy intensywny dotyk, zazwyczaj wywołuje silniejszą reakcję eksteroreceptorów.
- Częstotliwość bodźca, czyli liczba powtórzeń w jednostce czasu, może wpływać na intensywność percepcji. Na przykład, szybkie miganie światła lub szybkie dźwięki mogą być bardziej intensywnie odbierane niż bodźce o niższej częstotliwości.
- Czas trwania bodźca: Długość trwania bodźca także ma znaczenie. Bodźce o dłuższym czasie trwania mogą być bardziej intensywne, zwłaszcza jeśli utrzymują się przez dłuższy okres czasu.
- Zmienność bodźca: Bodźce zmienne, dynamiczne i różnorodne w czasie mogą wywoływać silniejsze reakcje eksteroreceptorów. Ruchome bodźce lub te, które zmieniają się w czasie, są często bardziej efektywne w pobudzaniu receptorów.
- Kontrast bodźca: Kontrast pomiędzy bodźcami może wpływać na ich percepcję. Wzrost kontrastu, na przykład między jasnym a ciemnym obszarem, może zwiększać intensywność pobudzenia eksteroreceptorów wzrokowych.
- Indywidualna czułość receptora: Każdy receptor może mieć swoją indywidualną czułość na bodźce. Niektóre osoby mogą być bardziej wrażliwe na pewne bodźce niż inne, co wpływa na intensywność ich percepcji.
- Złożoność bodźca, czyli obecność wielu elementów w jednym bodźcu, może wpływać na jego intensywność. Bardziej złożone bodźce mogą być bardziej angażujące i pobudzające.
7
Q
7) Różnice między ćwiczeniami bierno-czynnymi a czynno biernymi
A
Ćwiczenia bierno - czynne
* Są ćwiczeniami w których ruch jest wykonywany za pomocą siły zewnętrznej np. kinezyterapeuty, a pacjent usilnie działa w kierunku rozluźnienia mięśni bądź wspomagania ruchu. Mogą służyć jako ćwiczenia obniżające tonus mięśniowy, utrzymujące lub zwiększające zakres ruchu, przywracające czynności mięśni / reedukacja/, zachowanie pamięci ruchowej, wzmocnienie.
Ćwiczenia czynno - bierne
* Są to ćwiczenia w których wykorzystuje się maksymalnie siłę własną pacjenta a siła zewnętrzna ma charakter wspomagający.
8
Q
8) Cel ćwiczeń bierno-czynnych i czynnno-biernych
A
- Utrzymanie lub zwiększenie zakresu ruchu,
- Przywracanie czynności mięśni,
- Reedukacja pamięci ruchowej,
- Zmniejszenie napięcia mięśniowego,
- Zwalczanie koła bólu
9
Q
9) Wskazania i przeciwwskazania stosowania ćwiczeń bierno-czynnych i czynno biernych
A
Wskazania:
- Stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych w obrębie narządu ruchu,
- Choroby gośćcowe,
- Rozedma płuc,
- Stan atrofii tkankowej,
- Demineralizacja kości,
- Nadmierne napięcie mięśniowe wywołane np. unieruchomienie, bólem itp.
Przeciwwskazania:
- Czynne procesy zapalne,
- Świeże blizny, rany - ruch utrudnia gojenie,
- Stany wymagające bezwzględnego unieruchomienia,
- Porażenia spastyczne - brak dowolnej kontroli.
10
Q
10) Możliwości różnicowania trudności wykonania ćwiczeń czynno-biernych
A
- Modyfikacja intensywności
- Modyfikacja zakresu ruchu
- Zmiana oporu
- Różnice w pozycji ciała
- Modyfikacja tempa
- Zmiana kierunku ruchu
- Modyfikacja podparcia
11
Q
11) Cel, wskazania, przeciwwskazania do stosowania redresji
A
Cel: zniesienie ograniczenia zakresu ruchów w stawie spowodowanego przykurczem tkanek miękkich.
Wskazania:
ograniczenie ruchomości stawu na skutek przykurczu tkanek miękkich.
Przeciwwskazania:
- ostry stan zapalny,
- odwapnienie kości,
- gorączka,
- gdy możliwe jest zastosowanie ćwiczeń które pacjent może wykonywać sam i uzyskać w ten sposób oczekiwany zakres ruchu w stawie,
- zła kondycja ogólna pacjenta,
- nieustabilizowane nadciśnienie tętnicze,
- po podaniu kontrastu do badania radiologicznego,
- po wykonaniu punkcji i przed zdjęciem szwów,
- uszkodzenie lub przerwanie ciągłości powłok skórnych lub mięśniowych,
- morfologiczne zmiany w kościach,
- stany pourazowe z naruszeniem ciągłości struktur stabilizujących staw
12
Q
12) Zasady wykonywania reresji
A
- przy redresjach wykorzystuje się działanie dźwigni. Im dłuższe jest ramię dźwigni, tym mniejszej siły trzeba użyć do wykonania pracy. Użycie zbyt długiej dźwigni i zbyt dużej siły może spowodować uszkodzenie stawu, a nawet złamanie kości
- dobra stabilizacja odcinka bliższego
- podczas wykonywania – oddalanie powierzchni stawowych – zmniejszanie tarcia
- zakres ruchu minimalnie przekracza granicę bólu
- mięśnie dwustawowe rozciąga się ponad dwoma stawami
- dążenie do pozyskania czynnej współpracy chorego
- tempo bardzo wolne
- czas – 20-30 min
- przerwy wykorzystuje się na rozluźnienie
- stała obserwacja pacjenta
- dążenie do efektu małymi krokami
- utrwalenie wyników redresji ćwiczeniami czynnymi, czynnymi z oporem, ortez oraz odpowiednio dobranych pozycji
13
Q
13) Sposoby redresji biernej
A
- Przez terapeutę
- Przez ułożenie
- Przez ułożenie z obciążeniem
- Przez wyciąg
14
Q
14) Sposoby redresji czynnej
A
Ćwiczenia redresyjne:
- Ćwiczenia czynne w dobranej pozycji bez użycia sprzętu
- Ćwiczenia czynne w dobranej pozycji z użyciem sprzętu
Ćwiczenia redresyjne wspomagane:
- Z zastosowaniem siły zewnętrznej wspomagającej - ręka fizjoterapeuty
- Z zastosowaniem siły zewnętrznej wspomagającej sprężyna
- Z zastosowaniem siły zewnętrznej wspomagającej bloczek ciężarek
Ćwiczenia redresyine samowspomagane
Poizometryczna relaksacja mięśni (PIR)
15
Q
15) Sposób wykonania redresji biernej wykonywanej przez terapeutę
A
- Terapeuta rozpoczyna od dokładnej oceny stawu lub stawów, które mają być poddane redresji. To obejmuje ocenę zakresu ruchu, ewentualnych ograniczeń, bólu i ewentualnych nieprawidłowości.
- Na podstawie oceny, terapeuta ustala cele redresji, czyli zakres ruchu, który chce osiągnąć oraz ewentualne poprawy funkcji stawu.
- Pacjent powinien być wygodnie umieszczony na stole lub powierzchni, z odpowiednim dostępem do obszaru poddawanego redresji. Ważne jest, aby pacjent był zrelaksowany i informowany o procedurze.
- Terapeuta stabilizuje pozycję pacjenta, zapewniając mu wygodę i pewność w trakcie wykonywania redresji. Stosowane mogą być poduszki, pasy lub inne elementy do utrzymania stabilności.
Redresja stawu:
- Terapeuta delikatnie i kontrolowanie wykonuje ruchy w stawie pacjenta, starając się osiągnąć zamierzony zakres ruchu.
- Monitorowanie reakcji pacjenta
16
Q
16) Sposób wykonania redresji biernej wykonywanej przez ułożenie
A
- Terapeuta dokładnie ocenia staw, który ma być poddany manipulacji.
- Pacjent jest umieszczany w pozycji, która umożliwia łatwy dostęp do stawu i jednocześnie zapewnia komfort i bezpieczeństwo.
- Terapeuta upewnia się, że pacjent jest zrelaksowany i informuje go o procedurze.
- Terapeuta delikatnie i kontrolowanie ustawia kończynę pacjenta w określony sposób, aby poprawić zakres ruchu stawu.
- Monitoring reakcji pacjenta
- Po osiągnięciu zamierzonego ułożenia stawu, terapeuta utrzymuje je przez pewien czas, pozwalając pacjentowi na przyzwyczajenie się do nowej pozycji.
17
Q
17) Sposób wykonania redresji biernej wykonywanej przez ułożenie z obciążeniem
A
- Terapeuta dokładnie ocenia stan stawu, który ma być poddany manipulacji z obciążeniem.
- Pacjent jest ustawiany w pozycji, która umożliwia dostęp do stawu i jednocześnie zapewnia komfort i bezpieczeństwo.
- Terapeuta decyduje, jakie obciążenie będzie stosowane podczas manipulacji. Obciążenie może być w postaci ciężaru, sprężyny, oporu lub innych form, w zależności od celów terapeutycznych.
- Relaksacja pacjenta
- Terapeuta wykonuje manipulacje stawu, jednocześnie stosując obciążenie. Obciążenie dodatkowe może być stopniowo zwiększane w miarę postępu terapii.
- Monitorowanie reakcji pacjenta
- Stabilizacja ułożenia stawu: Po osiągnięciu zamierzonego ułożenia stawu z obciążeniem, terapeuta utrzymuje tę pozycję przez pewien czas, pozwalając pacjentowi na dostosowanie się do nowego obciążenia.
18
Q
18) Sposób wykonania redresji biernej wykonywanej przez wyciąg
A
- wyciągi powinny być (na ogół) poprzedzone podaniem leków przeciwbólowych i rozluźniających napięcie mięśniowe zgodnie z zasadami opisanymi w ćwiczeniach redresyjnych. Natomiast zabiegi z fizykoterapii, takie jak okłady parafinowe, trzeba stosować w czasie działania wyciągu
- stabilizacja podczas stosowania wyciągów redresyjnych winna być wspomagana kontr wyciągiem,, który uniemożliwia pacjentowi przesuwanie się po podłożu na którym leży, zgodnie z kierunkiem działania. Pacjent ustawiony jest pod górę w stosunku do działania siły wyciągu i nie może sic przesuwać po podłożu. Powyższe zalecenie jest ważne w redresjach wykonywanych w obrębie kończyn dolnych, jak równie podczas wyciągów odciążających.
- masa działająca jako siła redresyjna powinna oscylować w granicach 1/8,1/6 masy ciała pacjenta. Przy ograniczeniu ruchów w mniejszych stawach, np. ręki czy przedramienia nie stosuje się tego typu wyciągów.
- czas trwania wyciągu musi być dostatecznie długi, by działanie zabiegu mogło być skuteczne. W początkowej fazie zabiegu występuje odruchowe, niezależne od woli pacjenta, przeciwne działania wyciągu, obronne napięcie mięśniowe. Praktycznie ta odruchowa czynność broni staw przed skutecznym działaniem wyciągu przez 15-20 min. Dopiero potem zaczyna się właściwa redresja, która w sumie, w kończynach dolnych (stawy biodrowy i kolanowy) powinna trwać minimum 30min.
- Ważna czynnością jest moment zdejmowania wyciągu z redresowanej kończyny. Żeby nie narazić pacjenta na silny ból należy przed odczepieniem ciężaru ręką przyłożoną w miejscu na które działała siła ciągu-wspomóc jej działanie i przytrzymać kończynę w tym ustawieniu kątowym stawu, które osiągnięto dzięki wyciągowi. Następnie bardzo wolno, przez około 30 s doprowadzić kończynę do pozycji wyjściowej, stale rozluźniając te grupy mięśniowe, które były rozciągane
19
Q
19) Sposób wykonania redresji ćwiczeniami redresyjnymi
A
- ćwiczenia czynne w dobranej pozycji np stretching bez użycia sprzętu
- z użyciem sprzętu
- z pomocą fizjo przy końcowej fazie pomaga fizjo w rozciąganiu
- wspomagane pacjent robi ćwiczenia czynne z guma np rozciąganie
- samowspomagane przez linki że sam sobie ciągnie a nie ciężarki ciągną
20
Q
20) Metodologia stosowania PIR
A
- Cykliczne
- Każdy cykl składa się z 3 faz
1 faza-rozciągamy mięśnie do uczucia lekkiego bólu/rozciągnięcia mięśni. Gdy pacjent zgłasza lekki ból/ rozciągniecie mięśni, ruch rozciągający zatrzymujemy
2 faza- pacjent bardzo lekko napina mięśnie, usiłując wykonać ruch w kierunku przeciwnym. Napięcie wykonuje przeciwko oporowi terapeuty. Dzięki temu powstaje izometryczne napięcie rozciąganych mięśni pacjenta. Powinno trwać min 10 sek.
3 faza- pacjent przestaje naciskać przeciw oporowi terapeuty, następuje całkowite rozluźnienie wszystkich mięśni w tej same pozycji kończyn, głowy, tułowia. Jest to najważniejszy moment cyklu, dlatego pacjent powinien maksymalnie skupić się na całkowitym rozluźnieniu mięśni. Cały cykl powtarzamy od nowa - Podczas pierwszych zabiegów w stanach ostrych lub u osób starszych, cykl powtarza się2-3 a później 3-5 razy
- Zmiany napięcia mięśni czy roztlenia powinny zachodzić łagodnie
- Siła naciskania przeciw oporowi powinna być jak najmniejsza
- Opór stawiany przez terapeutę równy sile nacisku pacjenta
- Początkowo wykonujemy co drugi dzień
- Gdy osiągniemy prawidłowy zakres ruchu w stawie przestajemy stosować PIR, by nie doprowadzić do nadruchomości
21
Q
21) Sposób wykonania redresji ćwiczenia redresyjnymi wspomaganymi
A
są to ćwiczenia czynne z zastosowanie sil zewnętrznych, sprężyn , gum ,zestawu
ciężarkowo-bloczkowego w dobrej pozycji wyjściowej
22
Q
22) Cel, wskazania, przeciwwskazania do stosowania wyciągów
A
Cel:
- uzyskanie zwiększenia biernego zakresu ruchu - utrwalenie efektów redresji
- rozluźnienie tkanek miękkich
- zwiększenie przestrzeni międzykostnych
- odbarczenie uciśniętych naczyń, nerwów, mięśni i więzadeł
- zwiększenie sprawności statodynamicznej poprzez rozciąganie i rozluźnienie tkanek miękkich, a czasem zwiększenie przestrzeni międzykostnych i odbarczenie uciśniętych naczyń i nerwów (poprawa krążenia lokalnego),
- działanie przeciwbólowe,
- rozluźnienie napiętych odruchowo mięśni.
Nie zawsze chodzi tu jednak o zwykłe działanie rozciągające czy reklinujace. Czasem wyciąg służy więc po prostu korekcji, a innym razem likwiduje objawy (np. ból utrudniający usprawnianie).
Wskazania:
- ograniczenie ruchomości stawu na skutek przykurczu tkanek miękkich.
- przykurcze tkanek miękkich okołostawowych
- zlecenie i zgoda prowadzącego
- wskazaniem specjalnym może być np. stan po plastyce stawu -
- schorzenia kręgosłupa
- złamania z przemieszczeniem
Przeciwwskazania:
- ostry stan zapalny,
- odwapnienie kości,
- gorączka, gdy możliwe jest zastosowanie ćwiczeń które pacjent może wykonywać sam i uzyskać w ten sposób oczekiwany zakres ruchu w stawie,
- zła kondycja ogólna pacjenta,
- nieustabilizowane nadciśnienie tętnicze,
- po podaniu kontrastu do badania radiologicznego,
- po wykonaniu punkcji i przed zdjęciem szwów,
- uszkodzenie lub przerwanie ciągłości powłok skórnych lub mięśniowych,
- morfologiczne zmiany w kościach,
- stany pourazowe z naruszeniem ciągłości struktur stabilizujących staw
23
Q
23) Rodzaje wyciągów i ich cel
A
Wyciągi bezpośrednie (za kość)
cel:
- nastawienie złamania lub zwichnięcia,
- korygowanie wadliwych ustawień i zniekształceń stawów,
- odciążenia objętych procesem chorobowym stawów (jałowe martwice nasad, zapalenie),
- zapobieganiu powstawaniu przykurczów mięśniowo – torebkowych itp.
Wyciągi pośrednie (za skórę lub część ciała) i do nich zaliczamy wyciągi:
- grawitacyjny
- manualny
- pozycyjny
- trójwymiarowy
- mechaniczny statyczny
cel:
- zwiększenie sprawności statodynamicznej poprzez rozciąganie i rozluźnienie tkanek miękkich,
- likwidacja bólu
24
Q
24) Przygotowanie pacjenta do wyciągu
A
Wyciągi powinny być (na ogół) poprzedzone podaniem leków przeciwbólowych i rozluźniających napięcie mięśniowe zgodnie z zasadami opisanymi w ćwiczeniach redresyjnych.
Natomiast zabiegi z fizykoterapii, takie jak okłady parafinowe, o ile jest to możliwe trzeba stosować w czasie działania wyciągu co znacząco wspomaga jego skuteczność
25
25) Rodzaje wyciągów pośrednich
* Grawitacyjne
* Mechaniczne
* Manualne
* Pozycyjne
* Trójpłaszczyznowe
26
26) Na czym polega wyciąg grawitacyjny
- ma na celu odciążenie krążków międzykręgowych, zmniejszenie napięcia mięśniowego oraz poprawę ruchomości stawów
- siłę ciągu zapewnia masa ciała i/lub dodatkowe obciążenie.
- pacjenta podwiesza się tu za klatkę piersiową (na specjalnej uprzęży), a wyciągi rozpoczyna się od pochylenia łóżka (stołu) do kata 30% zwiększając ten kat stopniowo, aż dojdzie sic do 90 W tym ostatnim ułożeniu, poniżej kręgu L, znajduje się trzecia część ciężaru ciała (taka jest siła ciągnąca).
- rozciąganie kręgosłupa i innych struktur mięśniowo-szkieletowych, co pomaga w redukcji ucisku na nerwy oraz poprawie krążenia.
27
27) Na czym polega wyciąg mechaniczny
- Działa on na zasadzie trakcji, czyli odciążania kręgosłupa poprzez rozciąganie. Pacjent kładzie się na stole, a jego korpus jest stabilizowany pasami, po czym urządzenie przy użyciu specjalnego mechanizmu rozciąga kręgosłup
- Mechanizm generuje siłę, która koryguje ustawienie kręgosłupa lub kończyn, zmniejsza napięcie mięśniowe i poprawia zakres ruchu
28
28) Na czym polega wyciąg manualny
- Na dolne odcinki kręgosłupa, terapeuta jest wyciągiem dla pacjenta i musi go łapać i dźwigać
- Wyciągi wykonywane ręcznie przez terapeutę, które obejmują różnego rodzaju techniki manipulacyjne i mobilizacje stawów
- celem jest poprawa ruchomości stawów, zmniejszenie sztywności mięśni i stawów, oraz zmniejszenie bólu.
29
29) Na czym polega wyciąg pozycyjny
Indywidualnie dobrana pozycja dla pacjenta, w której osiągniemy:
* zmniejszenie dolegliwości bólowych
* rozciąganie mięśni i rozluźnienie tkanek miękkich
* oddalanie od siebie powierzchni stawowych
* odbarczenie ściśniętych naczyń, nerwów czy więzadeł
* utrwalenie efektów redresji
30
30) Na czym polega wyciąg trójpłaszczyznowy
- Wyciąg trójpłaszczyznowy różni się od innych wyciągów tylko pozycją pacjenta.
- Oś długa kręgosłupa nie jest ustawiona wzdłuż jednej linii jak to jest w innych wyciągach. Wówczas siła ciągu rozciąga kręgosłup wzdłuż jednej linii na całej przestrzeni danego odcinka. Natomiast w wyciągu trójpłaszczyznowym pacjent ma instalowany wyciąg w pozycji wygięcia bocznego kręgosłupa i jego skręcenia.
- Układ ciała sprawia, że siła ciągu najintensywniej oddala struktury kręgosłupa w ściśle określonym miejscu, chroniąc pozostałe segmenty kręgosłupa. Ogranicza się w ten sposób niekorzystne rozciąganie całego odcinka kręgosłupa /czyli rozciąganie tkanek okołostawowych całego rozciąganego odcinka kręgosłupa
31
31) Metodologia wykonania wyciągu w obrębie kręgosłupa szyjnego
**PĘTLA GLISSONA** - rodzaj pręży służącej do wyciągu (trakcji) pośredniego kręgosłupa szyjnego.
- Celem wyciągu jest obarczenie stawów kręgosłupa co znosi lub łagodni bóle pochodzenia dyskopatycznego
- Należy przerwać wyciąg jeżeli występują nudności, zawroty głowy, wzmożony ból
- Czas: 10-30 minut
- 10-25 zbiegów
- Obciążenie: 12-15 kg (stopniuje się od 2,5)
32
32) Metodologia wykonania wyciągu w obrębie kręgosłupa lędźwiowego
**WYCIĄG PERSCHLA** - odmiana wyciągu grawitacyjnego, czyli takiego, który wykorzystuje siłę ciągnącą.
- Podczas tego zabiegu możliwe jest odciążenie i rozciąganie kręgosłupa poprzez unoszenie dolnej części ciała.
- Metodyka: Pacjent leży na stole rehabilitacyjnym i umieszcza kończyny dolne na półce wyciągowej. Dokonuje się stopniowego unoszenia miednicy wraz z kończynami dolnymi ku górze.
- Umożliwia zmniejszenie lordozy lędźwiowej (tez zależy jak wysoko się podniesie) poprzez podciąganie ku górze zgiętych nóg w stawach biodrowych i kolanowych.
- Minusem zabiegu jest możliwość drętwienia podudzi.
- Można też stosować z krzesłem na stole.
33
33) Cel, wskazania, przeciwwskazania do stosowania ćwiczeń wspomaganych
**Cel:**
- wzmacnianie mięśni przez umożliwienie im pracy, której nie mogłyby wykonać bez pomocy,
- odtwarzanie i utrwalanie w pamięci wzorców ruchowych w przypadkach niedowładów.
**Wskazania:** osłabienie siły mięśni.
**Przeciwwskazania:**
- ostry stan zapalny stawu i tkanek okołostawowych, żył,
- znacznie podwyższona temperatura ciała
34
34) Cel, wskazania, przeciwwskazania do stosowania ćwiczeń samowspomaganych
**Cel:**
- zwiększenie zakresu ruchów w stawach,
- uzyskanie rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni.
**Wskazania:**
- ograniczenie zakresu ruchów w stawach,
- przygotowanie do redresji wykonywanych przy współudziale kinezyterapeuty,
- przygotowanie do ćwiczeń czynnych wolnych,
- poprawa trofiki
**Przeciwwskazania:**
- ostry stan zapalny stawu i tkanek okołostawowych, żył,
- znacznie podwyższona temperatura ciała
35
35) Wymień rodzaje ćwiczeń czynnych:
- w odciążeniu
- w odciążeniu z oporem (dawkowanym)
- właściwe
- wolne
- wolne z oporem
*Podstawą tego podziału jest wielkość aktualnej siły grupy ćwiczonych mięśni.*
36
36) Omów ogólne zasady wykonywania ćwiczeń czynnych
- Przebiegają w wyniku dowolnej akcji mięśni bez udziału siły zewnętrznej
- Są wykonywane przez pacjenta na polecenie i pod kontrolą fizjoterapeuty
- Prawidłowo dobrana pozycja wyjściowa, która stwarza optymalne warunki dla poprawnego wykonania ruchu (pozycje izolowane- eliminują zbędne ruchy, zabezpieczają i ustalają odc.ciała nie biorące udziału w ruchu np. siady, leżenia, podpory i w niektórych przypadkach zwisy) (pozycje chwiejne- płaszczyzna podparcia jest niewielka, a środek ciężkości położony wysoko, są to pozycje stojące)
- Określamy charakter ruchu, czyli nazwę czynności jakiejś części ciała: wznosy, opusty, przenosy, wymachy, skurcze, wyrzuty, krążenia, rozkroki, wykroki, przysiady, podskoki, skoki, marsze, biegi, skłony, skręty, skrętoskłony, opady
- Określamy przebieg ruchu, czyli to na co składa się ruch: pozycja wyjściowa, droga ruchu i pozycja końcowa
- Odpoczynek – zależy od stanu pacjenta, możemy zrobić go po każdym pojedynczym ćw., po serii ruchów, po kilku seriach (bierny i czynny> stosuje się dodatkowe ćw. relaksacyjne, oddechowe) ODPOCZYNEK DECYDUJE O POPRAWNOŚCI WYKONANIA NASTĘPNEGO ĆW I O WŁAŚCIWIE ROZŁOŻONYM OBCIĄŻENIU
- Ustalamy tempo, które zależy od złożoności ćwiczenia i stanu pacjenta, może utrudniać lub ułatwiać ćwiczenie oraz decyduje o obciążeniu
- Liczba powtórzeń i czas trwania ćwiczeń
- Fizjoterapeuta powinien objaśnić, pokazać, poinstruować, zachęcać, poprawiać i ubezpieczać pacjenta
37
37) Scharakteryzuj przebieg ćwiczenia czynnego
Przebieg ćwiczenia czynnego:
**Wstępna ocena pacjenta:**
Przeprowadzenie wywiadu i oceny stanu pacjenta.
Określenie możliwości funkcjonalnych, zakresu ruchu, siły mięśniowej i ewentualnych ograniczeń.
**Instruktaż:**
Terapeuta wyjaśnia cel i przebieg ćwiczenia.
Pokazanie prawidłowej techniki wykonania ruchu.
**Przyjęcie odpowiedniej pozycji:**
Pacjent zajmuje pozycję umożliwiającą swobodne wykonanie ruchu (np. leżenie, siedzenie, stanie).
Pozycja powinna zapewniać stabilizację ciała i komfort pacjenta.
**Wykonywanie ćwiczenia:**
Pacjent samodzielnie inicjuje i kontroluje ruch w określonym stawie.
Terapeuta obserwuje, czy ruch jest wykonywany płynnie, w pełnym zakresie ruchu i bez kompensacji.
W zależności od celu, ruchy mogą być wykonywane powoli (np. w celu poprawy kontroli) lub dynamicznie (w celu zwiększenia wytrzymałości).
**Korekta:**
Jeśli pacjent wykonuje ruch nieprawidłowo, terapeuta udziela wskazówek i wprowadza korekty.
W razie potrzeby terapeuta może zapewnić minimalne wsparcie (np. naprowadzanie ręką).
**Monitorowanie wysiłku:**
Zwrócenie uwagi na oznaki zmęczenia, ból lub dyskomfort.
Stopniowe zwiększanie trudności (np. dodanie oporu, wydłużenie czasu ćwiczenia) w miarę poprawy funkcji.
**Podsumowanie i odpoczynek:**
Po zakończeniu ćwiczenia pacjent odpoczywa w odpowiedniej pozycji.
Terapeuta ocenia reakcję pacjenta na ćwiczenie i udziela informacji zwrotnej.
38
38) Możliwości dawkowania obciążenia w ćwiczeniach czynnych
Gdy widać poprawę stanu pacjenta/gdy nie widać by aktualne obciążenie sprawiało pacjentowi trudność należy zwiększyć ciężar.
39
39) Cel, wskazania, przeciwwskazania do ćwiczeń czynnych w odciążeniu
**Cel:**
- wzmocnienie mięśni do wartości umożliwiającej swobodne poruszanie daną częścią ciała,
- zapobieganie zanikom mięśni,
- zmniejszenie tarcia w stawach
- wzmacnianie zrostów kości
**Wskazania:**
- zaniki i znaczne osłabienie siły mięśni (siła 1+ do 2+),
- słaby zrost kostny,
- zmiany chorobowe pow.stawowych,
- likwidacja nieutrwalonych ograniczeń w stawach,
- dolegliwości bólowe,
- aktywizacja psychiczna pacjenta przez wykazanie możliwości samodzielnego wykonania ćwiczenia
**Przeciwskazania:**
- stany bezpośrednio po urazach,
- ostre stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych,
- silne odczucia bólowe,
- unieruchomienie,
- gorączka
40
40) Jakie znasz sposoby wykonywania ćwiczeń w odciążeniu?
- przez podwieszenie osiowe/mimoosiowe
**Podwieszenie osiowe:** punkt zawieszenia ćwiczonej kończyny/punkt zawieszenie linek połączonych z podwieszkami znajduje się prostopadle nad osią ruchu stawu ćwiczonej kończyny. Zapewnia ono jednakowo trudne wykonanie ruchu w obie strony.
**Podwieszenie pozaosiowe:** punkt zawieszenie linek połączonych z podwieszkami znajduje się poza osią ruchu stawy kończyny ćwiczonej. Ruch w jednym kierunku jest ułatwiony, a w drugim utrudniony (czyli punkt zawieszenia jest przemieszczony dla ułatwienia ruchu zgodnie z jego kierunkiem, a dla utrudnienia przeciwnie do jego kierunku).
- ręce fizjoterapeuty (podtrzymywanie ćwiczonej kończyny rękami)
- ruch po gładkiej powierzchni i/lub na wrotkach
- zanurzenie w wodzie (po szyje, do wyrostka mieczykowatego, do wysokości kolców biodrowych przednich górnych)
41
41) Jakie znasz możliwości utrudniania ćwiczeń w odciążeniu?
- zwiększenie liczby powtórzeń
- zwiększenie tempa ćwiczeń
- zwiększenie czasu trwania ćwiczeń
42
42) Omów sposób wykonania ćwiczenia czynnego w odciążeniu przez pacjenta z uwzględnieniem wskazania
1. **Przy zanikach i osłabieniach mięśni - (siła na -2,2,+2)**, indywidualnie dobrana na 1 zajęciach liczba powtórzeń i serii, powtórzenia to liczba lub czas ( 3 serie po 10 powtórzeń lub 3 serie trwające 2-5 min), ruch wolny z przytrzymaniem w pozycjach krańcowych, podwieszenie osiowe lub pozaosiowe
2. **Ze słabym zrostem kostnym** - pacjent wykonuje delikatny, wolny ruch w granicach możliwości , w podwieszeniu osiowym, nie ustalamy serii, bo pacjent jest silny, czas około 15 min
3. **Ze zmianami chorobowymi powierzchni stawowych** - pacjent wykonuje ruchy w swoim tempie w pełnym zakresie ruchu, tak by poprawić krążenie w obrębie stawu , podwieszenie osiowe
4. u którego chcemy **zlikwidować nieutrwalone ograniczenia ruchów w stawach** - (jest to stan początków przykurczów),pacjent wykonuje ruch szybko, energicznie a w końcowej fazie ruchu powinien się rozluźnić, tak żeby energia ruchu zwiększyła zakres
5. **Z dolegliwościami bólowymi**- ruch do granicy bólu i przytrzymanie kończymy w końcowej fazie
43
43) Cel, wskazania, przeciwwskazania do ćwiczeń czynnych w odciążeniu z dawkowanym oporem
Są to ćwiczenia wykonywane samodzielnie przy zniesieniu ciężaru odcinka bliższego ciała lecz z zastosowaniem dodatkowego, dawkowanego oporu. Opór ten musi być mniejszy od ciężaru ćwiczonego odcinka.
**Cel:** taki sam jak w ćw. czynnych w odciążeniu, czyli głównie uzyskanie przyrostu siły słabych mięśni
**Wskazania:** Siła mięśni +2 do 3, nawet powyżej 3 w skali Lovetta
**Przeciwwskazania:**
- bezwzględne unieruchomienie,
- ostry stan zapalny stawów/tkanek okołostawowych,
- gorączka
44
44) Zasady wykonania ćwiczeń czynnych w odciążeniu z dawkowanym oporem
- Zawsze w podwieszeniu osiowym
- Podwieszenia oprócz użycia podwieszek, używamy również mankietów, które
potrzebne są do zainstalowania systemu ciężarowo bloczkowego
- Przy dużych zakresach ruchu dzielimy go na sektor początkowy i końcowy,
wymaga to oddzielnego dla każdego sektora ruchu doboru położenia bloczku kierunkowego oraz wielkości obciążenia
- Bloczek kierunkowy powinien być usytuowany na kratownicy UGUL-a, tak aby linka połączona z bloczkiem i przymocowana do mankietu biegła prostopadle do osi długiej kończyny, która ustawiona jest w połowie zakresu ruchu
- Bloczek odprowadzający/dodatkowy może być usytuowany w dowolnym miejscu na kratownicy, jednak tak, aby ciężar przymocowany do linki znajdował się poza pacjentem żeby nie przeszkadzał ruchom pacjenta
- Przymocowany do linki ciężarek przy pozycji wyjściowej ruchu powinien dotykać podłoża (regulacja linki)
- Opór narasta stopniowo, osiągając maksimum w połowie zakresu ruchu, po czym stopniowo maleje
45
45) Zasady doboru wielkości obciążenia w ćwiczeniach czynnych w odciążeniu z dawkowanym oporem
Opór ten musi być mniejszy od ciężaru ćwiczonego odcinka.
Dobór obciążenia jest zależny od celu: czy kształtowanie wytrzymałości czy siły.
46
46) Co oznacza pojęcie synergia mięśniowa?
To współdziałanie wielu grup mięśniowych oparte o złożone procesy neurofizjologiczne. Ruch jest efektem rozwijania siły przez zespół mięśni agonistów przy jednoczesnym rozluźnianiu antagonistów. Tę czynność wspomagają odległe niekiedy grupy mięśniowe zwane synergistami. Ich współdziałanie sprowadza się do stabilizacji stawów co ułatwia wykonanie ruchu podstawowego.
47
47) Cel, wskazania i przeciwwskazania do ćw synergistycznych
**Cel:**
- wywołanie napięcia konkretnych mięśni w wyniku pracy innego zespoły dynamicznego,
- opóźnianie lub hamowanie powstawania zaników spowodowanych bezczynnością.
Należy pamiętać, że nie osiągniemy tymi ćwiczeniami efektu wzmocnienia mięśni!
**Wskazania:**
- przypadki, w których nie ma możliwości bezpośredniego dostępu do danej okolicy,
- ruch jest przeciwwskazany
- brak możliwości ruchu
- unieruchomienie całkowite lub częściowe w opatrunku gipsowym
- ćwiczenie przeszczepionych mięśni
**Przeciwwskazania:**
Praktycznie nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonywania tych ćwiczeń. Jedynie brak współpracy ze strony pacjenta lub ogólny bardzo zły stan zdrowia chorego.
48
48) Podaj podział synergii mięśniowej i krótko je omów
**WRODZONE (BEZWZGLĘDNE)**
- występują u każdego człowieka już w momencie urodzenia. Należą do nich: odruch ssania, odruchy obronne.
- Przykłady:
1. w leżeniu tyłem, skłon głowy i szyi w przód z oporem > napięcie mięśni brzucha
2. w leżeniu przodem, skłon głowy i szyi w tył z oporem > napięcie mięśni pośladkowych wielkich
3. wyprost w stawie promieniowo-nadgarstkowym z oporem w pozycji nawrócenia przedramienia > napięcie mięśnia trójgłowego ramienia
**NABYTE (WZGLĘDNE)**
- ich cechą charakterystyczną jest zróżnicowanie osobnicze (oznacza to, że napięcie konkretnego mięśnia u różnych osób może być spowodowane przez inny ruch), a w trakcie kolejnych powtórzeń mogą stopniowo zanikać
- Przykłady:
1. Wszelkie ruchy stopą z oporem>napięcie mięśni uda
2. Przywodzenie horyzontalne ramienia z oporem > napięcie skośnych mięśni brzucha
3. Zgięcie podudzia w stawie kolanowym z oporem > napięcie mięśni pośladkowych
49
49) Podział ćw. synergistycznych w ujęciu topograficznym
**IPSILATERALNE**
- są to ćwiczenia, w których do pobudzenia żądanego mięśnia wykorzystuje się ruchy tą samą kończyną
- zaleca się je, gdy opatrunek gipsowy nie obejmuje całej kończyny, pacjent ćwiczy wtedy wolny od opatrunku odcinek kończyny z maksumalnym oporem.
**KONTRALATERALNE**
- są to ćwiczenia, w których do pobudzenia żądanego mięśnia wykorzystuje się ruchy przeciwną kończyną
- zale się je, gdy opatrunek gipsowy unieruchamia całą kończynę, pacjent ćwiczy wtedy przeciwną kończynę z maksymalnym oporem.
50
50) Omów sposób wykonania ćw. synergistycznych
* Ruchy stymulujące odpowiednie napięcie mięśniowe muszą być wykonywane w pełnym, czynnym zakresie przeciw maksymalnemu oporowi
Oporem mogą być: urządzenia ciężarowo - bloczkowe, ciężarki, woreczki z piaskiem, piłki lekarskie,sprężyny, substancje elastyczne i dające się modelować (gąbki, piłeczki gumowe, plastelina), środowisko wodne, ręce kinezyterapeuty
* Ćwiczenia muszą być prowadzone aż do pełnego zmęczenia
**kontralateralne** – w przypadku unieruchomienia całej kończyny w opatrunku gipsowym chory ćwiczy kończynę wolną od opatrunku. Warunkiem uzyskania izometrycznego napięcia mięśni kończyny unieruchomionej jest ćwiczenie kończyny wolnej z maksymalnym oporem.
**ipsilateralne** – kiedy opatrunek gipsowy nie obejmuje całej kończyny chory ćwiczy wolny od opatrunku odcinek kończyny z oporem maksymalnym, pobudzając przez to dynamiczne zespoły części kończyny objętej opatrunkiem gipsowym.
51
51) Omów ćw. czynne właściwe i wolne
**ĆWICZENIA CZYNNE WŁAŚCIWE**
są to ruchy wykonywane samodzielnie w płaszczyźnie anatomicznej typowej dla danego mięśnia lub grupy mięśniowej, w której mięsień musi wyzwolić siłę wystarczającą do pokonania siły grawitacji-ciężaru ćwiczonej części ciała.
**ĆWICZENIA CZYNNE WOLNE**
są to ruchy wykonywane samodzielnie we wszystkich płaszczyznach fizjologicznych, w których mięsień musi wyzwolić siłę wystarczającą do pokonania siły grawitacji- ciężaru ćwiczonej części ciała z równoczesnym zapewnieniem stabilizacji sąsiednich stawów.
52
52) Cel, wskazania i przeciwwskazania do ćw. czynnych wolnych i właściwych
**Cel:**
- zwiekszenie siły i wytrzymałości mięśni,
- utrzymanie zakresu ruchu,
- poprawa koordynacji,
- poprawa napięcia spoczynkowego,
- utrwalenie odruchów dowolnych i pamięci ruchowej,
- wspomaganie pompy mięśniowej
**Wskazania:**
- osłabienie mięśni,
- wszystkie przypadki, w których siła mięśni wynosi co najmniej 3 wg skali Lovetta,
- ograniczenie zakresów ruchu w stawach
**Przeciwwskazania:**
- unieruchomienie kończyny,
- stany zapalne,
- wysoka temperatura ciała
53
53) Omów ćw czynne wykonywane w łańcuchu otwartym i łańcuchu zamkniętym
**łańcuch otwarty:** to izolowany ruch w jednym stawie, którego część dystalna porusza się swobodnie w przestrzeni, a siła wytwarzana przez ciało jest na tyle duża by pokonać opór; ćwiczenia w otwartym łańcuchu charakteryzują się większą prędkością i swobodą ruchu a mniejszą stabilnością
**Ćwiczenia czynne w łańcuchach otwartych:**
- są najczęściej stosowane
- są ćwiczeniami izolowanymi, aktywizującymi pojedyncze grupy mięśniowe,
odtwarzają pojedyncze wzorce ruchowe i charakteryzują się zwiększeniem
komponenty sił ścinających w stosunku do kompresujących
- w mniejszym stopniu stymulują propriocepcję
- przede wszystkim aktywizują mm. agonistyczne i synergistyczne
**łańcuch zamknięty:**
- to łańcuch, w którym końcowe ogniwo nie jest swobodne;
- ruch jednego ogniwa powoduje określony ruch innych ogniw, a każdy jego człon jest
połączony z co najmniej dwoma innymi członami;
- to ruch wielostawowy, w którym dystalny segment jest ustabilizowany lub napotyka duży opór, który ten ruch uniemożliwia lub w znacznym stopniu ogranicza;
- siła wytwarzana przez ciało nie jest wystarczająca by pokonać ten opór.
**Ćwiczenia czynne w łańcuchach zamkniętych:**
- angażują duże zespoły dynamiczne
- odtwarzają bardziej funkcjonalne wzorce ruchowe
- charakteryzują się zwiększeniem komponenty sił kompresujących w stosunku do ścinających
- zapewniają lepszą stabilizację stawów poprzez kontrakcję zespółów mięśniowych je
otaczających
- zapewniają lepszą propriocepcję
- aktywizują jednocześnie mm. agonistyczne, synergistyczne i antagonistyczne
- są bezpieczniejsze od niektórych ćwiczeń w otwartych łańcuchach kinematycznych
54
54) Cel, wskazania i przeciwwskazania do ćw. czynnych z oporem
Jest to forma aktywności ruchowej podczas której zespół dynamiczny pokonuje masę jakiejś części ciała z dodatkowym obciążeniem zewnętrznym lub są to ćwiczenia wolne z dodatkowym oporem.
**Cel:**
- uzyskanie przyrostu siły i wytrzmałości mięśni,
- poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej,
- zmniejszenie zaników mięśniowych np. po unieruchomieniach lub procesach patologicznych,
- przyrost masy mięśni
**Wskazania:** osłabienie mięśni
**Przciwwskazania:**
- siła mięśniowa mniejsza niż 3 wg skali Lovetta,
- stany zapalne,
- ogólny zły stan,
- niewydolny układ krążeniowo-oddechowy,
- zmiany morfologiczne kości
55
55) Podział ćw. czynnych z oporem ze względu na pracę
**DYNAMICZNE**
1. skurcz koncentryczny (praca koncentryczna)-skrócenie długości mięśnia
2. skurcz ekscentryczny (praca ekscentryczna)-wydłuzenie długości mięśnia
**IZOKINETYCZNE**
- dynamiczny skurcz mięśni z kontrolowaną i utrzymywaną stałą prędkością, ruch realizowany z wykorzystaniem specjalistycznych urządzeń do tego typu ćwiczeń
**STATYCZNE**
1. skurcz izometryczny-bazują na aktywym, maksymalnym napięciu
statycznym mięśnia. Pasywnym przecidziałaniu sile rozciągania np. przez ciężar. Brak zmiany długości mięśnia, zmiana napięcia mięśnia
56
56) Podział ćw czynnych z oporem ze względu na zaangażowanie ilości mięśni i ich wysiłek
Ze względu na pracę:
1. Praca o charakterze **lokalnym** (stosowana jest pozycja w której angażuje się mięsień zgodnie z testem Lovetta)
2. Praca o charakterze **regionalnym** (zaangażowana jest cała taśma mięśni)
3. Praca o charakterze **ogólnym** (zaangażowanie wielu grup mięśniowych- poprawa ogólnej siły, sprawności i wytzrzymałości ciała)
Ze względu na wysiłek:
1. Ćwiczenia z oporem **małym** – niskie natężenie, poprawiające wytrzymałość mięśni.
2. Ćwiczenia z oporem **umiarkowanym** – średnie natężenie, rozwijające siłę i wytrzymałość.
3. Ćwiczenia z oporem **dużym** – wysokie natężenie, ukierunkowane głównie na rozwój siły mięśniowej.
57
57) Co decyduje o wielkości wysiłku w ćw. czynnych z oporem?
- wielkość oporu
- liczba powtórzeń
- tempo ćwiczeń
58
58) Ogólne wskazania metodyczne wykonania ćw. czynnych z oporem
1. Wielkosć oporu-od 30 do 100% maksymalnych możliwośći. Nie powinna zaburzać koordynacji ruchowej
2. Im większy opór, tym mniejsza ilość powtórzeń
3. Wielkość oporu zależna od celu:
- przy zwiększaniu siły- duży opór, wolne tempo
- przy zwiększaniu wytrzymałości- średni opór, szybkie tempo
59
59) Rodzaje oporu w ćw. czynnych z oporem
- ręce fizjoterapeuty (opór dawkuje się na wyczucie do możliwości chorego)
- obciążenie bezpośrednie- zawieszenie, przymocowanie lub chwyt ręką
ciężaru
- obciążenie pośrednie- system ciężarkowo-bloczkowy
- substancje elastyczne- plastelina, glina, gąbki, krążki itp
- środowisko wodne- ustawienie kończyny, płetwy, dętki, piłeczki- wciąganie pod wodę
- opór elastyczny- sprężyny, gumy
60
60) Omów zasady doboru obciążenia w ćw. czynnych z oporem
1. dobranie maksymalnego ciężaru, który pacjent może dźwignąć tylko jednorazowo wykonując ruch w pełnym zakrecie
2. dobranie maksymalnego ciężaru, który pacjent może dźwignąć 10-krotnie wykonując ruch w pełnym zakresie i bez przerw między dźwignięciami
Takie próby w celu dobrania oporu trzeba powtarzać co pewien czas, żeby opór był
dostosowany do aktualnej siły mięśniowej.
61
61) Jakie znasz metody rozwoju siły, wytrzymałości i szybkości mięśni?
**SIŁA**
- stosuje się większy opór, a mniejszą ilość powtórzeń i wolniejsze tempo
**WYTRZYMAŁOŚĆ**
- stosuje się mniejszy opór, a większą liczbę powtórzeń. Opór nie może być
mniejszy niż 20-30 % maksymalnej siły ćwiczonych mięśni. Prowadzone w
umiarkowanym tempie obciążenie do granic znużenia
**SZYBKOŚĆ** (siłowa)
- pokonuje się obciążenie ze znaczną szybkością. O rozwoju tej siły decyduje
rytm i tempo pracy
62
62) Wymień i omów metody treningu izometrycznego
**Wg Hettingera i Mullera**
1. opór submaksymalny: ok. 90% max. możliwości mięśnia
2. czas trwania napięcia mięśnia: 5-6 sekund
3. czas przerwy między napięciami wynosi 5-10 sekund i wskazane jest go wykorzystać na pełne rozciągnięcie ćwiczonej zespołu mięśniowego celem poprawy krążenia w jego obrębie KAŻDE NAPIĘCIE ĆWICZONYCH MIĘŚNI POWINNO BYĆ POPRZEDZONE ROZCIĄGNIĘCIEM ĆWICZONEGO ZESPOŁU MIĘŚNIOWEGO
4. liczba powtórzeń dziennie: 1 seria po10 powtórzeń (może być zwiększana do 3 serii)
5. liczba dni treningowych: 5dni
**Wg Walickiego**
1. maksymalny opór-ciężar dla jednego dźwignięcia: opór submaksymalny około 90% maksymalnego (opór dobiera się co tydzień)
2. czas trwania skurczu izometrycznego 5-6 sekund
3. liczba powtórzeń: 3 serie po 10 powtórzeń
4. przerwa: po każdej serii po kilka minut
5. ćwiczenia prowadzone 5 razy w tygodniu
63
63) Wymień i omów metody treningu izotonicznego
**Wg de Lorme, Watkinsa**
1. Obciążenie:
- 10 dźwignięć połowa max ciężaru dla 10-krotnego dźwignięcia
- 10 dźwignięć 75% max ciężaru dla 10-krotnego dźwignięcia
- 10 dźwignięć pełnego max ciężaru dla 10-krotnego dźwignięcia
- przerwa: 2 min po każdych 10 dźwignięciach
- ćwiczenia prowadzone 4 razy w tygodniu
- dobór oporu co 1-2 tygodnie
**Wg Mc Queena**
1. Opór max dla 10-krotnego powtórzenia
2. ilość: 4 serie po 10 dźwignięć
3. przerwa: 2 min po każdej serii
4. ćwiczenia prowadzone 3 razy w tygodniu
5. dobór oporu co 1-2 tygodnie
64
64) Wymień i omów rodzaje treningu oporowego
**Z wykorzystaniem systemu bloczkowo-ciężarkowego**
- PW: powinna zapewnić pracę ćwiczonego zespołowi dynamicznemu a uniemożliwić wspomaganie przez inne zespoły
- Wielkość wyzwalanej siły wykazuje zależność od kątowego wzajemnego ustawienia sąsiednich segmentów
- Przy dużych zakresach ruchu dzielimy go na sektor początkowy i końcowy. Wymaga to oddzielnego dla każdego sektora ruchu doboru położenia bloczka kierunkowego oraz wielkość obciążenia
**Sposoby wykonania ćwiczeń czynnych z oporem**
- izometryczny
- izotoniczny
W obu rodzajach pracy mięśni można wykorzystać:
- wysiłek krótkotrwały z maksymalnym lub submaksymalnym obciążeniem/ 90% maksymalnego obciążenia/ i niewielką liczbą powtórzeń
- wysiłek powtarzalny do granic zmęczenia
- wysiłek powtarzalny według określonych zasad (trening obwodowy)
Dla każdego z tych sposobów należy ustalić:
- czas treningu w danym dniu, tygodniu
- tempo wykonywanych ćwiczeń zależy od stanu pacjenta, schorzenia, siły wyjściowej, wieku i płci
- liczbę powtórzeń w serii (bez odpoczynku)
- liczbę serii
- czas przerwy między seriami
- liczbę dni treningowych w tygodniu
**Ćwiczenia czynne z oporem oparte na skurczu izometrycznym**
Wskazania:
- unieruchomienie części ciała
- osłabienie siły mięśniowej
- przygotowanie do innych ćwiczeń
Wielkość napięcia stała mięśnia wynosząca od 80 do 100% możliwości
- czas skurczu izometrycznego 3-5s
- czas przerw między skurczami wynosi 10s
- liczba powtórzeń w serii 10 skurczów
- liczba serii 3
Wielkość napięcia stała mięśnia wynosząca od 50 do 60% możliwości
- wielkość napięcia z tendencją wzrastająca w kolejnych dniach
- czas napięcia 2-3s
- liczba powtórzeń w serii 10 skurczów
- liczba serii 3
**Trening izokinetyczny**
- jest to ćwiczenie czynne z oporem na sprzęcie zapewniającym wykonanie ruchu w pełnym zakresie ze stałą wielkością oporu (np. ćwiczenia w biodexie)
**Trening obwodowy**
Polega na opracowaniu kilku ćwiczeń- stanowisk, stacji- od 8 do 12 które wykonuje się przechodząc wszystkie kolejno
- dobór ćwiczeń- do możliwości pacjenta <50% możliwości
- liczba powtórzeń- określona dla każdego stanowiska
- czas ćwiczeń na danej stacji- 10x lub 1 min.
- czas wszystkich ćwiczeń i ich stopień trudności zależny jest od stanu, jednostki chorobowej, wieku, płci
65
65) Ćwiczenia przy sile mięśniowej 0, 0+ i ich cel
- **ćw. bierne**, cel to utrzymanie zakresu ruchu (technika: ćw. bierne z chwytem dowolnym)
- **reedukacja**, cel to stymulacja (technika: ćw. bierne z chwytem specjalnym)
66
66) Ćwiczenia przy sile mięśniowej -1 i ich cel
- **ćw. izometryczne** i **reedukacja**, cel to utrzymanie napięcia ruchowego ośrodków wegetatywnych (technika: ćw. izometryczne w koncentrycznym ustawieniu przyczepów mięśniowych)
67
67) Ćwiczenia przy sile mięśniowej 1 i ich cel
- **ćw. izometryczne** i **reedukacja**, cel to zwiększenie napięcia mięśniowego (technika: ćw. izometryczne w ekscentrycznym ustawieniu przyczepów mięśniowych)
68
68) Ćwiczenia przy sile mięśniowej 1+ i ich cel
- **ćw. izometryczne** i **reedukacja**, cel to zapewnienie przyrostu siły (technika: ćw. izometryczne przy ekscentrycznym ustawieniu przyczepów mięśni i przedłużonym czasie skurczu)
- **ćw. bierno-czynne** i **reedukacja**, cel to utrzymanie napięcia ruchowych ośrodków nerwowych oraz odtworzenie odruchów ruchów dowolnych i wzmocnienie mięśni
69
69) Ćwiczenia przy sile mięśniowej -2 i ich cel
- **ćw. czynne w odciążeniu** i **reedukacja**, cel to odtwarzanie odruchów ruchów dowolnych i wzmocnienie mięśni (technika: podwieszenie mimo osiowe wspomagające pracę ćwiczonej grupy mięśniowej)
70
70) Ćwiczenia przy sile mięśniowej 2 i ich cel
- **ćw. czynne w odciążeniu** i **reedukacja**, cel to odtwarzanie odruchów ruchów dowolnych i wzmocnienie mięśni (technika: podwieszenie osiowe lub mimo osiowe utrudniające pracę ćwiczonej grupy mięśniowej)
71
71) Ćwiczenia przy sile mięśniowej 2+ i ich cel
- **ćw. czynne w odciążeniu z oporem** i **reedukacja**
- cel: odtwarzanie odruchów ruchów dowolnych, wzmocnienie
- technika: podwieszenie osiowe, opór dawkowany czasowo i ilościowo
72
72) Ćwiczenia przy sile mięśniowej na 3 + ich cel
- **ćwiczenia czynne właściwe**
- cel: wzmacnianie
- technika: ściśle określona pozycja pozwalająca na pokonanie ciężaru własnej części
ciała
73
73) Ćwiczenia przy sile mięśniowej na -4, 4, +4, -5, 5 + cel
- **ćwiczenia czynne z oporem**
- cel: rozwój siły, technika: metoda max. lub submax. obciążeń
- cel: poprawa wytrzymałości, technika: metoda min. obciążeń max. powtórzeń, min.
obciążenie 30%
- cel: rozwój siły i poprawa wytrzymałości, technika: metoda max powtórzeń
- cel: rozwój masy mięśniowej, technika: metoda izometryczna
74
74) O czym należy pamiętać przed rozpoczęciem nauki chodzenia?
Należy pamiętać o:
- ćwiczeniach równoważnych na każdym etapie pionizacji
- zaopatrzeniu w pomoce ortopedyczne niezbędne do chodu/ aparaty, kule, łuski,
- wyrównanie długości kończyn dolnych
- stała dbałość o siłę i ruchomość w obrębie kkg i kkd.
75
75) Wymień ćwiczenia przygotowujące do pionizacji
Ćwiczenia przygotowujące do pionizacji obejmują :
● **kształtowanie układu krążenia** – ćwiczenia bierne, ćwiczenia czynno-bierne, ćwiczenia czynne, zmiana ułożenia kończyn dolnych, masaż
● **kształtowanie odruchów postawy**;
- reakcje podparcia (stały ucisk na podeszwową stronę stopy / oparcie na desce / rozciąganie /
zginanie grzbietowe stopy i wyciąganie palucha / wzrost napięcia)
- reakcje statyczne (uświadomienie pacjentowi wykonywanych biernie przez terapeutę zmian
położenia głowy i innych części ciała / świadoma i samodzielna zmiana położenia określonych odcinków ciała / dostosowanie całego ciała do zmian pozycji),
- reakcje nastawcze (zmiana pozycji, np. leżącej przez skręt głowy i szyi, ruch barków)
- wzmocnienie siły mięśni
● **poprawa zakresu ruchów**
● **ćwiczenia równoważne.**
76
76) Cel pionizacji
Stopniowe przystosowanie układu krążenia do pracy w pozycji pionowej osób długo przebywających w łóżku w pozycji leżącej.
77
77) Sposoby pionizacji i omów jeden z nich
PIONIZACJA BIERNA
**1) PROWADZONA W ŁÓŻKU**
- sprzęt: łóżko z podnoszonym zagłówkiem, poduszki, koce, gąbki i różnym kształcie i wielkości
- etapy pionizacji:
a) pół siad, tułów oparty o zagłówek
b) siad prosty, tułów zanezpieszony z tyłu i boków
c) siad na krawędzi łóżka, tułów zabezpieczony, podudzia swobodnie
zwisają
d) siad w fotelu
e) siad na krześle-zabezpieczenie- tułów przez oparcie krzesłą, boki
przez fizjo
f) stanie z pomocą balkonika
g) stanie z pomocą kul i z oparciem o ścianę
h) stanie z pomocą kul w pewnej odległości od ściany
i) stanie z pomocą jednej kuli bokiem do ściany, łóżka, chwyt ręką za
szczebel
j) stanie tyłem do drabinki
k) samodzielne stanie
**2) PROWADZONA NA STOLE PIONIZACYJNYM**
- pacjent przymocowany- ustabilizowany do blatu stołu pasami na poziomie
stawów:kolanowych, miednicy i klatki piersiowej
- pionizacja zaczyna się od nachylenia stołu po kątem 30-40*
- min czas 3-5 min, w kolejnych dniach zwiększamy kąt nachylenia dochodząć do pozycji pionowej
- pionizacja uważa się zakończona jeżeli pacjent wytrzyma w pozycji pionowej 20-30 min
- dla uaktywnienia/ wzmocnienia kkg, ćwiczenie równowagi, obciążenia kkd/ pacjenta w czasie pionizacji kolejno uwalnia się z pasów: klatka piersowa, stawy kolanowe. ćwiczenia wykonuje się przy drabinkach
PIONIZACJA CZYNNA
- wszystkie etapy prowadzi się podobnie jak w pionizacji biernej, w łóżku bez zabezpieczenia. Pacjent przyjmuje i utrzymuje pozycje samodzielnie.
Wykonanie:
- Obowiązek stale przebywania terapeuty z pacjentem (tętno, ciśnienie, samopoczucie, rytm oddechowy),
- Przedłużenie czasu pionizacji zależy od samopoczucia pacjenta,
- Na każdym etapie pionizacji pacjent bez sensacji powinien wytrzymać od 20 do 30 minut, jest to czas potrzebny do przejścia do kolejnego etapu.
78
78) Zasady prowadzenia pionizacji
- bezpieczeństwo (zabezpieczenie pacjenta, otoczenie odpowiednie do pionizacji)
- sprzęt pomocniczy (stół do pionizacji, łóżko)
- stopniowe zwiększanie czasu
- monitorowanie reakcji pacjenta
- ćwiczenia równoważne (np cw, których pacjenta przenosi swój ciężar ciała, cw równoważne)
- regularność
- wsparcie fizjo
79
79) Etapy nauki chodzenia
1) ćw przygotowujące do pionizacji
2) pionizacja
3) nauka podstawowego kroku
4) nauka chodu użytecznego
5) nauka czynności użytecznych i asekuracyjnych (siadanie, padanie)
80
80) Omów rodzaje chodu o kuli
**Dwutaktowy**
Używany, gdy jedna kończyna jest słabsza lub nie może być w pełni obciążana.
- Kolejność: Kula i kończyna niedomagająca jednocześnie → zdrowa kończyna.
- Przykład: „Kula-prawa noga → lewa noga”.
**Trójtaktowy**
Stosowany, gdy jedna kończyna dolna jest unieruchomiona lub wymaga pełnego odciążenia.
- Kolejność: Najpierw kule (obie jednocześnie) → kończyna zdrowa przesuwana do przodu.
- Przykład: „Kule → zdrowa noga”.
**Czterotaktowy**
Dla osób z umiarkowaną niestabilnością lub osłabieniem obu kończyn dolnych, wymagający dużej koordynacji.
- Kolejność: Kula → przeciwległa kończyna → druga kula → druga kończyna.
- Przykład: „Lewa kula → prawa noga → prawa kula → lewa noga”.
81
81) Zasady nauki chodzenia
Terapeuta porusza się z tyłu lub z tyłu i boku pacjenta możliwie jak najbliżej. W czasie utraty równo- wagi terapeuta chwyta pacjenta pod pachy, ściąga do tyłu na siebie i po ugiętych kończynach sprowa- dza do pozycji siedzącej
Istnieje kilka podstawowych zasad, które ułatwiają zrozumienie istoty prawidłowego poruszania się z wykorzystaniem kul:
1. Chód o kulach powinien być jak najbardziej zbliżony do prawidłowego wzorca chodu tzn. pa- cjent powinien starać się zachowywać podstawowe składowe chodu kontakt pięt z podłożem, prztoczenie stopy, oderwanie palucha od podłoża.
2. Kule powinny poruszać się dokładnie w tym samym czasie i tempie co kończyna dolna wyma- gająca odciążenia.
3. Zalecanie jest poruszanie się z dwoma kulami, nawet jeśli jedna okazałaby się wystarczająca. Poruszanie się z jedną kulą utrudnia zachowanie prawidłowego wzorca chodu, a także zaburza prawidłową postawę ciała, prowadząc do przeciążeń aparatu ruchu. W przypadku braku moż- liwości poruszania się o dwóch kulach należy pamiętać: **KULA ZAWSZE ZNAJDUJE SIĘ PO PRZE- CIWNEJ STRONIE DO KOŃCZYNY DOLNEJ ,,CHOREJ”**
82
82) Sprzęt wykorzystywany do nauki chodzenia i zasady jego doboru
- **poręcze**- 1 etap nauki chodzenia, gdy pacjent jest w stanie zginać kd i unosić ich ciężar
- **balkonik**- na początku bez kółek (stabilniejszy, jeśli pacjent może go unieść), potem z kółkami (wymaga większej koordynacji ruchowej)
- **kule**- dalszy etap nauki chodzenia (jeśli pacjent jest w dobrym stanie- pominąć **balkonik**), istnieją **łokciowe** i **pachowe**
- **laski**- jak **kule**, zalecane u osób starszych (mogą być na kółkach- łatwiejsze przemieszczanie)
Dobór:
- stanie, kd zgięta w łokciu 30*, chory trzyma uchwyt kuli opierając się o podłoże kilka cm przed noskiem buta po str. zew.
- ew. pomiar odległości: wierzchołek krętarza większego --> podłoże
83
83) Zasady asekuracji w czasie nauki chodzenia
- Fizjo porusza się z tyłu lub z tyłu i boku pacjenta możliwie najbliżej
- w czasie utraty równowagi fizjo chwyta pacjenta pod pachy, ściąga do tyłu na siebie i po ugiętych kd sprowadza do pozycji siedzącej
84
84) Co rozumiesz przez naukę chodu użytecznego
**DOSKONALENIE CHODU**
- nauka chodu po różnym terenie, podłożu
- zmiana szybkości chodu
- zwiększenie zasięgu dystansu
- dostosowanie protezy, aparatu
- zastosowanie symulatorów np w stopach opadających
- stopniowe eliminowanie pomocy np jednej kuli, jednej laski, aparatu odciążającego
85
85) Co rozumiesz przez naukę czynności użytecznych i asekuracyjnych w czasie nauki chodzenia
- siadanie na krześle, w fotelu, sedesie
- chodzenie po schodach
- wsiadanie do środków komunikacji
- padanie i wstawanie
