Egzamin II Flashcards
Co postuluje perspektywa koneksjonistyczna?
– Umysł stanowi strukturę neuropochodnych jednostek, przetwarzających równolegle informacje - Istotą działania mózgu jest duża ilość prostych jednostek, które pracują równolegle (jednocześnie), w sposób rozproszony
– Modele sieciowe postulują jednoczesność przebiegu procesów umysłowych
Co jest istotą aktywności OUN-u według modeli sieciowych?
Istotą aktywności OUN w przetwarzaniu informacji są nie wyspecjalizowane struktury o określonej lokalizacji, lecz połączenia, które integrują dane informacje w spójną i sensowną całość.
Co zakłada się w modelach sieciowych?
W modelach sieciowych zakłada się, że mózg posiada wiele zdolności kompensacyjnych: pomimo uszkodzeń strukturalnych, często możliwe jest wygenerowanie alternatywnych dróg połączeń neuronalnych, przywracających równowagę czynności psychicznych
Jak odbywa się uczenie według modeli sieciowych?
- Uczenie się, to zakodowywanie przez sieć neuronową połączeń o określonej sile (wagach) między jednostkami
- Doskonalenie uczenia się stanowi kalibrację wag połączeń dla uzyskania pożądanych zachowań, reakcji, zgodnych z pożądanymi
Do czego można porównać rozwój wiedzy?
Rozwój wiedzy można porównać do tworzenia się „ścieżek” połączeń w przestrzeni wszystkich możliwych połączeń do utworzenia; można to porównać do wydeptywanej ścieżki z punktu A do punktu B.
Jaka jest charakterystyka koncepcji modelów przetwarzania?
- umysł jest systemem jednolitym
- te same struktury przetwarzają informacje na różnych poziomach głębokości
- na poziomie płytkim zapamiętujemy na krótko ale szczegółowo, na poziomie głębokim na długo ale mniej dokładnie.
Jakie poziomy przetwarzania wyróżniamy?
- płytki, sensoryczny - analiza cech sensorycznych
- głęboki, semantyczny - analiza znaczenia
- najgłębszy - skojarzenia przetworzonych ma bierząco informacji z dotychczasowymi strukturami poznawczymi
Jakie obiegi informacji wyróżniamy?
- pierwotny – od najpłytszego do najgłębszego poziomu
przetwarzania - wtórny - dotyczący zjawisk pamięciowych (zakodowane dane mogą być uruchamiane przez dowolny poziom przetwarzania)
Jakie tryby przetwarzania wyróżniamy?
– na tym samym poziomie głębokości
– na zasadzie transferu do poziomu głębszego
O czym mówi się w przypadku większości zmysłów?
W wypadku większości zmysłów mówi się o ich:
- narządach
- analizatorach
- drogach
- obszarach mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie dostarczonych informacji
- integracji zmysłów w oparciu o dane z innych zmysłów, pamięci
Jakie procesy wiążą się z subiektywnym charakterem percepcji?
Udział procesów pamięciowych (schematów), myślowych (wnioskowanie), uwagowych i motywacyjnych w percepcji stanowi o jej złożoności oraz jej subiektywnym charakterze.
Z czym wiąże się propriorecepcja?
propriocepcja (czucie głębokie) oznacza m.in. świadomość pozycji stawów i napięcia mięśni rozciągnięte vs napięte, położenia różnych części ciała; zmysł ten czerpie także informacje z mięśni gładkich.
Z czym wiąże się równowaga?
równowaga wiąże się z poczuciem i utrzymywaniem balansu pozycji ciała, środka ciężkości, głównie w pozycji stojącej; zmysł istotny dla przemieszczania się w przestrzeni oraz w rozwoju psychoruchowym;
Wzrok:
Oko: czopki (jasno), pręciki (ciemno)
Słuch:
Ucho, komórki włosowate błony bębenkowej
Dotyk:
Skóra: Końcówki nerwów skóry (płytki Merkerla, ciałka Rufiniego, ciałka Paciniego)
Węch:
Nos: komórki włosowe nabłonka węchowego
Smak
Język: kubki smakowe języka
Równowaga:
komórki włosowe kanałów półkolistych i przedsionka
Propriorecepcja:
Mięśnie i stawy
Koncepcja Interferencji zasobowej Kahnemanna:
Jak działają filtry uwagi?
Filtry uwagi radzą sobie z wielką liczbą informacji, które docierają do mózgu, selekcjonując wybrane z nich do dalszego, świadomego i nieświadomego przetwarzania.
Co się dzieje w sytuacji przeciążenia filtrów uwagi?
Przeciążenie owych filtrów jest zatem trudne, ale może zaburzyć sposób, w jaki będą informacje selekcjonowanie, co może zmniejszać efektywność i nasilać stres.
Osoby o nadwrażliwości sensorycznej i z zaburzoną integracją sensoryczną mogą doświadczać napięcia i stresu w sytuacjach dla innych neutralnych
Co powoduje duża siła mechaniczna bodźca?
Duża siła mechaniczna bodźca powoduje obronność percepcyjną (np. wzrost progu wrażliwości), reakcję unikania (na poziomie behawioralnym), ale także może prowadzić do uszkodzenia analizatora.
Jakie są rodzaje przeciążenia?
- informacyjne
- sensoryczne
- fizyczne
- psychologiczne
Jakie są następstwa przeciążenia (kolejność)?
- mobilizacja
- stres
- zmęczenie
- spadek sprawności psychomotorycznej, możliwości umysłowych, odporności.
Jakie są rodzaje deprywacji?
- informacyjna
- stymulacyjna
- obciążeń
- wymagań
Jakie są objawy deprywacji?
- stres
- głód zmysłowy
- agresja
- depresja
- spadek motywacji
- spadek wydajności
- halucynacje
- iluzje
- urojenia
- lęk
Jakie są elementy wspólne deprywacji i przeciążenia?
drażliwość, zagubienie, trudność w
rozwiązywaniu problemów, senność
Za co odpowiada mechanizm uwagi selektywnej?
Mechanizm selektywnej uwagi pozwala organizmowi radzić z przeciążeniem i nadmierną stymulacją.
Czym jest recepcja?
Recepcja to bierne, automatyczne przetwarzanie bodźca przez kanały sensoryczne, w wyniku czego mózg koduje informacje dotyczące wrażeń.
Czym jest percepcja?
Percepcja to proces aktywnej interpretacji danych zmysłowych z udziałem:
– nastawienia (kierujęmy uwagę na to, czego szukamy)
– dotychczasowej wiedzy (łatwo rozpoznaję szczegóły tego, co już widziałem i dobrze znam; pamiętam nazwę)
- mechanizmów obronnych (obronność percepcyjna), dysocjacji
– wskazówek kontekstowych
Do czego odnosi się pojęcie percepcja?
Pojęcie percepcja odnosi się do procesu konstruowania poznawczej reprezentacji otaczającego świata. Percepcja to proces tworzenia reprezentacji przedmiotu.
Czym jest recepcja sensoryczna?
Recepcja sensoryczna polega na odzwierciedlaniu bodźców w receptorach (narządach zmysłów); jest to proces bierny.
Czym jest recepcja emocjonalna?
Recepcja emocjonalna zapoczątkowana jest przez bocznice odgałęziające się od dróg czuciowych do wzgórza, ciała migdałowatego; wczesna ocena znaczenia emocjonalnego bodźca.
Z którem procesem głównie wiążą się procesy oceny znaczenia emocjonalnego?
Procesy oceny znaczenia emocjonalnego bodźca w korze mózgowej są w znacznym stopniu wtórne i wiążą się bardziej z percepcją
Czym jest wrażenie?
Wrażenie to najprostszy proces percepcyjny, powstały w wyniku przetworzenia bodźca proksymalnego, polega na odzwierciedleniu w umyśle pojedynczych właściwości rejestrowanych obiektów; wrażenia powstają jako pierwsze, są zakodowane (nieświadome), względnie pozbawione znaczenia.
Czym jest spostrzeżenie?
Spostrzeżenie to całościowe odzwierciedlenie obiektów, obraz wszystkich dostępnych cech, rejestrowanych za pośrednictwem różnych zmysłów.
Dzięki czemu spostrzeżenia są dostępne świadomości?
Spostrzeżenia są dostępne świadomości dzięki integracji wrażeń i informacji sensorycznych różnych modalności oraz nadaniem im znaczenia, głównie dzięki strukturom pamięciowym
Czym jest stanowisko konstruktywistyczne (top-down)?
Stanowiskokonstruktywistyczne(podejście informacyjne) w procesach percepcyjnych zakłada, że spostrzeganie jest aktywnym konstruowaniem reprezentacji obiektów w umyśle, a nie biernym odzwierciedlaniem rzeczywistych obiektów.
Czym jest stanowisko percepcji bezpośredniej (gibsonowskie)?
- istnieje bezpośredni dostęp do otoczenia
- organizm i środowisko stanowią całość i należy je badać łącznie
- by zrozumieć percepcję, przyjmuje się, że na obiekty w otoczeniu składają się powierzchnie o różnych strukturach; należy wyjaśnić, w jaki sposób różne powierzchnie (surface) i ich struktury (textures) obiektów dostarczają jednocześnie i łącznie sensownych informacji o otoczeniu
Czym jest bodziec dystynalny?
Bodziec dystalny – bodziec obecny w polu percepcyjnym, znajdujący się poza systemem poznawczym.
Czym jest medium informacyjne?
Medium informacyjne – dźwięk (fale mechaniczne), fale świetlne, molekuły chemiczne, które docierają do analizatora (pośrednik między bodźcem dystalnym, a proksymalnym).
Czym jest bodziec proksymalny?
Bodziec proksymalny – bodziec znajdujący się w bezpośrednim kontakcie z systemem poznawczym (np. odwrócony obraz na siatkówce oka), powstający w wyniku pobudzenia receptora.
Czym jest detektor cech?
Detektory cech – wyspecjalizowane komórki nerwowe (głębi, ruchu itd.) w kanałach sensorycznych, odpowiadające za kodowanie elementarnych cech bodźca. Pobudzenie detektora cech prowadzi do wytworzenia wrażenia.
Jakie fazy procesu spostrzegania wyróżniamy?
- Bodziec dystalny
- Medium informacyjne
- Bodzieć proksymalny
- Detektory cech
- Organizacja percepcyjna
- Integracja sensoryczna
- Spostrzeżenie
Skąd aparat wzrokowy otrzymuje wskazówki?
- z obrazu w jednym oku (monokularne)
- z analizy dwóch obrazów o zbliżonych parametrach (stereoskopowo, dwubocznie, binokularne)
- na podstawie napięcia mięśnia rzezkowego regulującego kształt soczewki
Dzięki jakiemu procesowi zachodzi szacowanie odległości i zmian w położeniu?
Dzięki akomodacji oka - akomodacji soczewki do zmiany odległości obiektu w polu wzrokowym.
Co przetwarza umysł w procesie szacowania odległości i zmian w położeniu?
Umysł przetwarza informacje o wysiłku wkładanym przez mięsień rzęskowy oraz o sile impulsów nerwowych potrzebnych do regulacji kształtu soczewki.
Co się dzieje podczas skupienia wzroku na bliskim obiekcie?
W przypadku skupienia wzoru na bliskim obiekcie mięśnie się kurczą więzadła rozluźniają, a soczewka zmienia kształt na bardziej okrągłą.
Co się dzieje podczas skupienia wzroku na odległym obiekcie?
W przypadku skupienia wzoru na odległym obiekcie mięśnie się rozluźniają, napięcie więzadeł wzrasta , a soczewka zmienia kształt na bardziej płaska.
Jakie są wskazówki monokularne do szacowania odległości?
- perspektywa liniowa
- gradient faktury
- ocena przebytego dystansu: rejestrowanie zmiany położenia galek ocznych, ocena paralaksy ruchowej.
Jakie są wskazówki monokularne do szacowania odległości?
- perspektywa liniowa
- gradient faktury
- ocena przebytego dystansu: rejestrowanie zmiany położenia galek ocznych, ocena paralaksy ruchowej.
Paralaksa ruchowa:
Względny ruch przedmiotów na siatkówce jest różny w zależności od ich odległości od obserwatora (dalej ->wolniej) Przedmioty dalekie i bliskie przesuwają się w przeciwnych kierunkach.
Złudzenie Mullera-Lyera:
Dwie takie same linie zakończone odwrotnymi grotami wydają się mieć różną długość: uruchomienie detektorów głębi obiektu odpowiedzialnych za postrzeganie perspektywy - katy są analogiczne, jak te w perspektywie.
Złudzenie Ponza
Błąd w ocenie długości zielonych linii, które leżą na torach: jedna linia wydaje się być krótsza od drugiej mimo że są takie same. Spowodowane jest wrażeniem perspektywy.
Jakie są wskazówki w widzeniu binokularnym do szacowania odległości?
- kąt widzenia obiektu (dla bliży jest ostrzejszy)
- kalibracja obrazów z dwojga oczu
Koncepcja Geonów Biedermana:
Biederman założył, że identyfikacja obiektów zachodzi poprzez detekcję ich geometrycznych komponentów strukturalnych, zwanych geonami.
Bloki, walce, sfery, łuki, ostrosłupy i grupa innych kształtów geometrycznych stanowią komponenty strukturalne spostrzeganych obrazów; te proste bryły wystarczają do stworzenia reprezentacji wszystkich obiektów rzeczywistych.
Podsystemy poznawcze umożliwiają rozpoznanie kształtów dzięki zbieraniu informacji dotyczących rejestrowanych linii, krawędzi, kątów.
Koncepcja zwraca uwagę na proces konstrukcji reprezentacji percepcyjnej a nie semantycznej, bądź leksykalnej.
Ile kombinacji geonow istnieje i na jakich cechach bazują?
Istnieje 36 kombinacji geonów, które bazują na kilku ich cechach:
• krawędź (prosta lub zakrzywiona), np. prostopadłościan vs walec
• symetria (dwupłaszczyznowa, jednopłaszczyznowa lub brak symetrii)
• oś (prosta lub zakrzywiona), np. ostrosłup vs łuk
• wielkość przekroju (stała, zwiększająca się, zwiększająca i zmniejszająca się)
Czym są detektory cech?
Detektory cech – zespoły komórek nerwowych wyspecjalizowane w odbiorze wybranych cech (barwa, wielkość, ruch, położenie w polu widzenia), zlokalizowane w narządach zmysłowych bądź wyższych piętrach układu nerwowego, łącznie z korą mózgową.
Kto jest autorem koncepcji Pandemonium?
Oliver Selfridge
Co zakładał Selfridge?
Selfridge zakładał, że we wczesnych etapach percepcji rozpoznawanie kształtów następuje dzięki aktywacji poszczególnych detektorów odpowiedzialnych za rejestrowanie:
– linii poziomych, pionowych i ukośnych, – kątów prostych i ostrych,
– krzywych otwartych i zamkniętych
Jaki charakter ma rozpoznawanie obiektów?
Rozpoznawanie obiektów ma charakter detekcji i asocjacji poszczególnych ich cech; demony, czyli neurony lub ich grupy, na różnych piętrach przetwarzania informacji, komunikują się ze sobą („nawołują się”) wg określonej sekwencji, w ramach własnej hierarchicznej struktury.
Czym jest schemat poznawczy?
Schemat poznawczy to złożona forma trwałych reprezentacji poznawczych obejmująca sens typowej sytuacji oraz znaczenie typowych form zachowania generowanych w obliczu tej sytuacji.
Czym są schematy poznawcze zwane ramami?
Ramy to struktury reprezentujące stereotypowe okoliczności związane z sytuacjami, niepotwierdzenia oczekiwań co do oczekiwanego biegu wydarzeń; ramy mają poziomy, gdzie najwyższy zawiera stałe i pewne informacje na temat reprezentowanej sytuacji, niższe poziomy dopuszczają zróżnicowanie poszczególnych wymiarów danej sytuacji.
Czym jest skrypt poznawczy?
Skrypt poznawczy – struktura zawierająca konkretny i powtarzalny zapis sekwencji zdarzeń odnoszących się do określonego kontekstu; zapis pożądanych zachowań w danej sytuacji; z góry określona stereotypowa sekwencja akcji , definiująca dobrze znaną sytuację.
Do czego odnoszą się skrypty?
Skrypt odnosi się bardziej do konkretnych, codziennych sytuacji, zawiera deklaratywne i niedeklaratywne dane dotyczące ich przebiegu.
Czy skrypty są elastyczne?
Skrypty są w ograniczonym stopniu elastyczne.
Eksperyment Breyera i Treyensa:
Badani lepiej zapamiętywali rzeczy w biurze, które wiązały się z typowym wyposażeniem biura.
Jakie klasyczne teorie spostrzegania cech wyróżniamy?
- asocjacjonistyczną
- postaciowa: gestalt
Koncepcje asocjacjonistyczne:
- prymat części nad całością
- Wundt, Titchener
- przyjmują, że poszczególne części w polu percepcyjnym mają równomierną istotność, przy czym kontekst może utrudnić spostrzeganie
- przyjmują, że wnioskowanie na temat całości odbywa się na podstawie poszczególnych części z których ta całość jest budowana (poprzez najprostsze zjawiska można scharakteryzować zjawiska bardziej złożone)
Koncepcje postaciowe:
- Wertheimer, Koffka, Koehler
- prymat całości nad częścią
- wrażenia można poznać na podstawie analizy spostrzeżeń
- brak równości poszczególnych części pola percepcyjnego: figura i tło
Czy wcześniej spostrzeżone obiekty wpływają na spostrzeganie następnych?
Tak, spostrzeżone wcześniej obiekty wpływają na spostrzeganie następnych.
Charakterystyka figury:
- ma kształt
- wydaje się wysunięta ku przodowi
- jest bardziej dystynktywna
Charakterystyka tła:
- jest bezkształtne
- rozprzestrzenia się w sposób ciągły za figurą
- wydaje się być z tyłu
Prawa organizacji percepcyjnej:
- prawo podobieństwa
– prawo wspólnej drogi
– prawo bliskości
– prawo dobrej kontynuacji (ciągłości) – prawo domykania
Prawa organizacji percepcyjnej określają sposób, w jaki powstaje postać/figura.
Prawo bliskości:
Widzenie elementów blisko siebie jako część ciągu. Którzy tworzą (grupę).
Prawo podobieństwa:
Tendencja do spostrzegana jako całości elementów podobnych do siebie lub wyróżniających się od pozostałych.
Prawo wspólnej drogi:
Elementy poruszające się w tym samym kierunku spostrzegane jako odrębna grupa elementów podobnych do siebie (figura).
Prawo dobrej kontynuacji:
Zgodnie z prawem dobrej figury (kontynuacji), układ, w którym elementy zbudowane są wedle tej samej zasady, tworzy całość (patrz rycina, przykład A, dwie linie zamiast ostrych kątów lub innego obiektu).
Prawo domykania:
System percepcyjny dodaje brakujące elementy w spostrzeganym przedmiocie i zamyka kształt niekompletnej figury.
Teoria cech:
Spostrzeganie rozumiane jako kategoryzacja:
- Decyzja o rozpoznaniu wzorca jest wynikiem porównania cech kategoryzowanego obiektu i cech wzorcowych
– Staje się to procesem czasochłonnym, gdy wzrasta liczba kategorii umysłowych
– konkretne obiekty mają szczególnie dystynktywne właściwości, najlepiej odróżniające jeden bodziec od drugiego; zazwyczaj poszukiwane są te cechy kryterialne, które pozwalają łatwo odróżnić jeden obiekt od innych i nadać mu kategorię.
Jak usprawnić proces kategoryzacji (Gibson)
Ilość cech kryterialnych powinna ograniczać się do minimum dla usprawnienia procesu kategoryzacji.
Teoria wzorców:
- kategoryzacja
- porównywanie egzemplarzu do modelowego wzorca
- gdy obraz i model percepcyjny się pokrywają, dochodzi do rozpoznania
Co może być modelem?
Konkretny egzemplarz albo prototyp.
Na jakiej zasadzie odbywa się kategoryzacja?
Kategoryzacja odbywa się nie na bazie oceny występowania kryterialnych cech obiektu, lecz ekonomiczniej – na podstawie porównania zgodności danych percepcyjnych z holistycznym wzorcem; kłopotliwość w w wymiernej i globalnej ocenie tej zgodności; teoria bardziej potwierdzona w procesach recepcji oraz dla obiektów konkretnych, mało abstrakcyjnych.
Czym jest uwaga?
Uwaga jest obejmowaniem w posiadanie przez umysł w jasnej i żywej postaci jednego z wielu możliwych obiektów pojawiających się w strumieniu myśli. Jej istotą jest skupienie czy koncentracja świadomości. Obejmuje ona oddzielenie się od pewnych rzeczy po to, aby móc skutecznie radzić sobie z innymi.
Uwaga:
- ma charakter aktywny
- powiązana jest ze świadomością
- odpowiada za selekcję bodźców i funkcje zarządcze/ wykonawcze
Od czego uzależnione są procesy poznawcze?
Od uwagi - podstawowego procesu niższego rzędu.
Definicja uwagi:
- to zdolność do selekcjonowania bodźców
- to zdolność sprawowania kontroli poznawczej nad jednocześnie wykonywanymi czynnościami – przydzielanie zasobów energii mentalnej
- to zdolność do podtrzymania aktywności przez dłuższy czas
Podstawowe założenia uwagi:
- Człowiek nie przetwarza wszystkich dopływających do niego informacji
- Uwagawykorzystywanajestjużnawstępie przetwarzania informacji (w czynnościach eksploracyjnych, fiksacji oka itp.)
- Bywa, że świadome procesy (np. identyfikacja obiektu) są rezultatem nieświadomego przetwarzania informacji (grupowanie percepcyjne, aktywizacją schematów itp.)
Czym jest sygnał?
Sygnał – informacje selekcjonowane przez uwagę, oczekiwane, pożądane
Czym są dystraktory?
Dystraktory – bodźce, które odwracają uwagę, zakłócają lub zniekształcają odbiór sygnału; dystraktory wewnętrzne, zewnętrzne.
Czym jest szum?
Szum – wszystkie dodatkowe nieistotne dane poza właściwym sygnałem, które jednostka ignoruje.
Jak dzielimy dystraktory?
Dystraktory dzielimy na:
- zewnętrzne - związane z otoczeniem
- wewnętrzne - związane z przetwarzanych treściami, podzielnością uwagi, dystraktory poznawcze (myśli, wyobrażenia, ruminacje)
Czym jest efekt rykoszetu?
Odpychanie niechcianych myśli i obrazów (intruzji/ intruzywnych obrazów, myśli) może powodować ich nasilenie.
Czym są ruminacje?
Mniej uporczywe niż myśli intruzywne, uogólnione myśli dotyczące wątków powiązanych z traumą lub innymi negatywnymi przeszłymi sytuacjami, które są na bieżąco przetwarzane i doświadczane w sposób najczęściej przykry
Jakie są funkcje uwagi?
- selekcjonowanie
- ukierunkowywanie
- określanie ilości wykorzystywanych zasobów
- utrzymywanie zaangażowania
Jakie są aspekty uwagi?
- selektywność
- przeszukiwanie
- przedłużona koncentracja
- podzielność - koncentracja na większej ilości źródeł
- przerzutność
Jakie są fizjologiczne mechanizmy uwagi?
- Adaptacja sensoryczna
- Habituacja, dyshabituacja
- Indukcja ujemna, układ siatkowaty • Odruch orientacyjny, pobudzenie
- Reakcja obronna
