Dorosłość Flashcards
1
Q
Dorosłość - wskaźniki subiektywne:
A
- odpowiedzialność za samego siebie
- podejmowanie samodzielnych decyzji
- planowanie własnej aktywności
- posiadanie stabilnych planów na przyszłość
- umiejętność zaangażowania w wybraną działalność
2
Q
Wskaźniki obiektywne
A
- zawodowa i finansowa niezależność
- życie poza rodziną pochodzenia
- ustanowienie nowego miejsca zamieszkania
- małżeństwo lub długotrwały związek
- rodzicielstwo
- wybór kariery zawodowej i zaangażowanie w nią
3
Q
Potencjał dorosłości:
A
- realistyczne budowanie wizji przyszłości
- stawianie celów ambitnych, ale możliwych do osiągnięcia
- branie odpowiedzialności za efekty autonomicznych wyborów
- analizowanie swoich doświadczeń jako życiowej nauki, nie wpływając destrukcyjnie na samoocenę
4
Q
Istota 4. ery rozwoju
A
- Podjęcie zobowiązań dotyczących sfery funkcjonowania rodzinnego, zawodowego i społecznego
- Gotowość do zmian
- Cnota wierności podjętym decyzjom i dokonanym wyborom - motywacja do kontynuowania działań wbrew pojawiającym się przeszkodom
- Początkowy okres dorosłości - podejmowanie działań na rzecz drugiego człowieka
- ukształtowany system etyczny
- Środkowy etap dorosłości - jego przebieg zależy od
~``czynniki biologiczne - podatność na choroby, dziedziczenie
~~ oddziaływania społeczne - czego oczekują inni ludzie
~~własna aktywność - Późna dorosłość - straty: sił i zdrowia, zasobów finansowych, współmałżonka, czase dzieci i wnuków, przyjaciół i znajomy
5
Q
Wczesna faza dorosłości
18/20 - 30/35 lat
A
- podstawowe sfery funkcjonowania - rodzinna i zawodowa
- wybór partnera życiowego, zakładanie rodziny, praca zawodowa, budowa domu
- Zinstytucjonalizowane moratorium - proces nabywania określonej tożsamości nie kończy się pod koniec adolescencji, lecz nabiera kształtu w fazie wyłaniającej się dorosłości - np. przerwanie studiów, angażowanie się w różne akcje
- Najwięcej okazji do uczenia się, zdobywania wiedzy
6
Q
Środkowa faza dorosłości
30/35 -60/65 lat
A
- podstawowe zadanie - rozwinięcie umiejętności dojrzałego radzenia sobie ze zmianą
- przygotowanie do starości
- towarzyszenie nastolatkom w stawaniu się dorosłymi
- osiągnięcie pełnej socjalizacji i społecznej odpowiedzialności
- akceptacja zmian psychospołecznych i dostosowanie się do nich - starzenie się, mniejsze zdolności fizyczne
- akceptacja starzenia się własnych rodziców, wzięcie za nich odpowiedzialności
7
Q
Późna faza dorosłości
A
- Rozpoczyna się od przejścia na emeryturę
- doświadczenia: spadek dochodów, przeprowadzki, utrata współmałżonka, ciężka choroba,
- dostosowanie się do mniejszych możliwości fizycznych i pogorszenia stanu zdrowia
- zmiana roli społecznej - poświęcenie rodzinie, aktywna działalność jako członek kościoła
- nowe zainteresowania
8
Q
Tożsamość osiągnięta
A
- optymalne rozwiązanie kryzysu adolescencyjnego
- zapewnia stopniowe wchodzenie w nowy okres życia poprzez fazę nowicjatu
- opanowywanie nowych umiejętności skutkujące wzrostem poczucia kompetencji
9
Q
Przyjęcie tożsamości nadanej (lustrzanej)
A
- szybsze niż u rówieśników podejmowanie zadań rozwojowych okresu dorosłości, z pominięciem moratorium i nowicjatu
- ryzyko braku satysfakcji z wejścia w nowy etap życia i brak pozytywnego obrazu siebie
10
Q
Możliwe jest znaczne przedłużenie moratorium poza fazę późnej adolescencji
A
- jednostka unika podejmowania wiążących decyzji i brania za nie odpowiedzialności
11
Q
Ukształtowanie tożsamości rozproszonej
A
- nałożenie na siebie zadań rozwojowych późnej adolescencji i wczesnej dorosłości
- pomieszanie ról - konflikty ról i konflikty interpersonalne
- brak poczucia stabilności, niska samoocena
12
Q
Trendy rozwojowe charakterystyczne dla tego etapu:
A
- stabilizacja tożsamości
- nawiązywanie głębszych związków interpersonalnych, wyczulenie na potrzeby innych
- poszerzenie dziedzin aktywności - praca, nauka, hobby
- wyraźniejsze dostrzeganie problemów moralnych i etycznych
- wzrost znaczenia troski o innych
13
Q
Ponowne moratorium
A
- trudne sytuacje życiowe zmuszają do podjęcia działań o charakterze eksploracji
- powodują one chwilowe zakłócenia w procesie podejmowania decyzji, dokonywania wyborów, przyjmowania nowych zobowiązań
14
Q
Zmiany biologiczne
A
- pierwszy spadek możliwości fizycznych i poznawczych - około 40 lat
- Największa odporność psychofizyczna w okresie wczesnej dorosłości - duża odporność na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne
- menopauza - koniec okresu rozrodczego
- andropauza u mężczyzn - zespół niskiego poziomu testosteronu - zaburzenia erekcji, impotencja, uczucie zmęczenia, niskie samopoczucie
- późna dorosłość - osłabienie funkcji regulacyjnych układu nerwowego i hormonalnego, utrata masy mięśni i kości, utrata siły mięśni, zwiotczenie skóry, utrata szybkości impulsów nerwowych, zwyrodnienia stawów, miażdżyca naczyń krwionośnych.
- Zawężenie pola widzenia, gorsze widzenie w nocy
- Pogorszenie słuchu
15
Q
Zmiany psychiczne
A
- brak spadku możliwości intelektualnych u osób ćwiczących swoją sprawność intelektualną
- szczyt możliwości pamięci we wczesnej dorosłości
- pojawia się myśl dialektyczna
- nabywana kompetencja i doświadczenie pozwalają skompensować spadek możliwości pamięciowych
16
Q
Zmiany relacji społecznych
A
- w toku rozwoju człowiek zyskuje coraz bardziej zindywidualizowany, autonomiczny stosunek do wartości i norm obowiązujących w społeczeństwie
- zmiany w funkcjonowaniu społecznym dotyczą przede wszystkim budowania trwałego związku i relacji w środowisku pracy
- środkowa dorosłość - te same obszary, lecz nowe wyzwania
- późna dorosłość - przejście na emeryturę - wzbogacenie społecznego funkcjonowania o wiele nowych aspektów - praca na rzecz społeczności lokalnej, rodzina,
17
Q
KRYZYS Intymność vs izolacja
A
- wczesna dorosłość
- intymność - osiągnięcie przez jednostkę zdolności do bliskich kontaktów z osobą odrębnej płci oraz do zawierania i podtrzymywania związków przyjacielskich bez lęki wynikającego z obawy o utratę niezależności, indywidualności, zatracenie własnej lub cudzej tożsamości
- Przeciwieństwo rozwiązania kryzysu - Izolacja - niezdolność do znalezienia szans dla własnej tożsamości poprzez dzielenie intymności z drugim człowiekiem. Trzymanie ludzi na dystans
18
Q
KRYZYS 2. Generatywność vs Stagnacja
A
- generatywność - troskliwość - podstawowa cnota środkowego etapu dorosłości - przejawiana wobec własnych dzieci, młodszych pokoleń, wytworów czy idei.
- stagnacja - negacja - odmowa włączenia pewnych osób czy grup w obręb własnego zainteresowania, nietroszczenie się o innych, autorytaryzm - sprawowanie władzy w sposób arbitralny i sztywny.
19
Q
Kryzys środka życia
A
- stawianie problemów natur egzystencjalnej - dotyczące sensu życia, celów, wartości, priorytetów, tożsamości, miejsca w świecie
- dokonywanie życiowego bilansu zysków i strat, sukcesów i porażek, niespełnionych marzeń, zrealizowanych planów
- motywacja do zmian, podejmowanie nowych zadań, urzeczywistnianie pomysłów
20
Q
KRYZYS Integralność vs rozpacz
A
- Późna dorosłość
- Integralność - niesie ze sobą mądrość - zainteresowanie życiem samym w sobie w obliczu śmierci, opartego na posiadanej wiedzy i pozbawionego subiektywnych emocji
- Poczucie rozpaczy - opozycja wobec integralności - żal za bezpowrotnie utraconymi szansami.
Poczucie, że zostało zbyt mało czasu, by wszelkie zmiany w życiu miało jakikolwiek sens, że jest zbyt późno na zaczynanie nowego życia. Podejmuje inne sposoby osiągnięcia poczucia integralności - gorycz, pogarda dla innych, wstręt, zrzędliwość, dojmujący lęk przed śmiercią.
Poczucie integralności otwiera na innych ludzi i na świat - poczucie rozpaczy zamyka
21
Q
Uczenie się roli osoby dorosłej
Etap 1. - wchodzenie w rolę - stadium przedkonwencjonane w wypełnianiu roli
I faza - orientacyjna:
A
- osoba zdobywa podstawowe informacje dotyczące przepisu roli i warunków jej realizacji.
- Rozpoznaje oczekiwania i wymagania kierowane do niej przez otoczenie, 3. zyskuje orientację w regułach funkcjonowania grup, instytucji, których jest członkiem.
- poznaje wymagany zestaw umiejętności, czynniki ryzyka, relacje władzy i autorytetu
22
Q
Uczenie się roli osoby dorosłej
Etap 1. - wchodzenie w rolę - stadium przedkonwencjonane w wypełnianiu roli
II faza - poznawcza
A
- uczenie się roli poprzez naśladowanie innych, bez rozpoznawania i analizy ukrytego sensu roli
- osoba kieruje się zasadą maksymalizacji nagród i korzyści, a minimalizacji kar i strat
23
Q
- Etap - pełna adaptacja do roli - stadium konwencjonalne
A
- I faza - osoba coraz sprawniej i efektywniej realizuje przepis roli, wykorzystując wiedzę i umiejętności zdobyte na pierwszym etapie
- Faza innowacji - osoba zaczyna wprowadzać zmiany do przepisu roli, ale tylko w ramach rozpoznanej przez siebie i obowiązującej w otoczeniu konwencji.
24
Q
Twórcze przekraczanie roli - stadium postkonwencjonalne
A
- Faza adaptacji twórczej - kreatywne i zindywidualizowane posługiwanie się posiadaną wiedzą i umiejętnościami oraz zdobytym doświadczeniem
- Faza samorealizacji - radykalne wprowadzanie innowacji
- to jakie role jednostka podejmuje i w jaki sposób je realizuje, przestaje być podporządkowane oczekiwaniom społecznym, lecz wynika z osobistych celów i wizji rozwoju
25
Q
Ewolucja roli pracownika
A
- Wybór zawodu i znaczenie pracy
- Rozwój ścieżki kariery zawodowej
- Problemy związane z pracą
- Bezrobocie
26
Q
Problemy związane z pracą
A
- Przeciążenie pracą
- Wypalenie zawodowe - stan frustracji i wyczerpania u osób poświęcających pracy wiele energii psychicznej i fizycznej
- utrata motywacji do kontynuowania pracy w ogóle lub na tak intensywnym poziomie
- wyczerpanie emocjonalne - poczucie przeciążenia emocjonalnego i znacznego uszczuplenia posiadanych zasobów energetycznych - depersonalizacja - obojętne, bezduszne reagowanie na innych ludzi
- obniżenie własnych dokonań zawodowych - spadek poczucia swoich kompetencji, zaniżenie samooceny
27
Q
Początki życia rodzinnego
A
- Wyprowadzka od rodziców i mabieranie dystansu emocjonalnego do nich.
- Zdolność i motywacja do angażowania się w związki i wspólnoty.
- Przywiązanie i więź służą stworzeniu warunków do wychowania potomstwa
28
Q
Etapy rozwoju związku:
A
- zwrócenie na siebie uwagi
- rozpoczęcie znajomości
- systematyczne pogłębianie zaangażowania
- nauka ról mężą/żony oraz ojca/matki
29
Q
Zmiany roli rodzica
A
- Pomaga stanąć na nogi, sprzyjają usamodzielnianiu się
- Akceptacja usamodzielniania się dzieci w okresie dorastania - rodzic autorytetem, nie narzuca woli
- Proces separacji - rozluźnianie więzi z rodzicami, zmiana relacji z nimi na bardziej partnerskie
- Syndrom opuszczonego gniazda
- Zamiana ról - dorośli jako opiekunowie rodziców
30
Q
Nowe role - dorośli jako babcie i dziadkowie
3 typy związków między dziadkami a wnukami:
A
- zdystansowany
- towarzyski
- zaangażowany
31
Q
efekty rozwojowe ery IV
A
- Dynamizm - widoczny we wczesnych latach tej ery oraz w 1. faze środkowej dorosłości. Wiele mzian ról społecznych.
- Stabilność - dotyczy 2. połowy życia - poczucie zakorzenienia, dokonanie odpowiednich wyborów i korzystanie z ich efektów.
- Zmiany i rezultaty aktywności dorosłych na wczesnych etapach tej ery są bardzo spektakularne - małżeństwo, dzieci, awans itp - później zmiany mniej widoczne, a dające poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa
