Deel A: hoofdstuk 2

Question 1

Wat is een mutatie?

Voor wat zorgt het?

Answer 1

veranderingen in DNA sequentie => zorgt voor variatie
door deletie, insertie, substitutie of herschikking

Question 2

Hoe gebeuren mutaties?

Answer 2

• spontaan tijdens replicatie; DNA polymerase tijdens synthese fout ingebouwd
  (reductie door mismatch repair en proofreading)
• geïnduceerd door mutagenen: zuurstofradicalen, UV-licht, ioniserende straling, chemicaliën

Question 3

Mutagenen brengen veranderingen in genoom teweeg;

Answer 3

1. verandert sequentie en structuur eiwit
2. treft regulatorisch gebied gen en beïnvloed genexpressie
3. gain of function: verhoogde eiwitfunctie OF verhoogde genexpressie
4. loss of function: functie gen verminderd, verlies eiwitfunctie en verlies genexpressie

Question 4

Gevolgen puntmutaties

Answer 4

1. silent mutatie: blijft zelfde AZ
2. non-sense mutatie: AZ wordt stopcodon
3. missense: van 1 AZ naar ander AZ
4. stop loss: van stopcodon naar AZ

Question 5

Oorzaak puntmutatie

Answer 5

deanimatie van een cytosine: C –> T
aminogroep verwijderd van cytosine base in DNA

Question 6

Structurele beschadiging van dubbele helix door;

Answer 6

intercalerende stoffen, zitten tussen baseparen en induceren zo distorties in DNA helix

Question 7

Wat is mismatch repair?

Answer 7

foute ingebouwde nucleotiden
Herstelling van fouten tijdens replicatie die ontsnapten aan proofreading
vaak G-T baseparing

Question 8

mechanisme mismatch repair

Answer 8

1. herkenning foutieve baseparing
2. recrutering meerdere enzymen
3. onderscheid tussen moeder en dochter streng
4. endonuclease in enzyme-complex maakt enkel knip in dochterstreng
5. DNA-helicase neemt strengen uit elkaar
6. exonuclease verwijdert nucleotiden tot over mismatch (knipt fout weg)
7. DNA-polymerase bouwt juiste nucleotide => DNA-ligase maakt binding dicht

Question 9

Wat verbetert base excision repair?

Answer 9

kleine fouten

Question 10

Mechanisme ber

Answer 10

1. herkenning foutieve baseparing door specifiek DNA-glycosylase + verwijdering base
2. endonuclease knipt deoxryribose-ap
3. DNA-polymerase & DNA-ligase

Question 11

Wat verbetert nucleotide excision repair? (+voorbeeld)

Answer 11

herstel van grote fouten, bv T-T dimeren door UV schade

Question 12

Mechanisme NER

Answer 12

1. herkenning structurele distortie
2. endonuclease
3. helicase
4. DANN-polymerase en ligase

Question 13

Wat verbetert non-homologous end joining?

Answer 13

Herstel voor dubbelstrengige DNA breuken door bv ioniserende straling

Question 14

Mechanisme non-homologous end joining

Answer 14

1. herkenning DNA uiteinden
2. stabilisatie en bij elkaar brengen
3. blunting (stomp) uiteinden door bv exonucleasen
4. ligase

Question 15

Mechanisme homologe recombinatie

Answer 15

1. herkenning DNA uiteinden
2. inkorten 5’ uiteinden door exonuclease (–> lang 3’ enkelvoudig uiteinde)
3. verlenging streng met homologe sequentie
4. DNA-ligase

Question 16

Wat heeft normale celgroei?

Answer 16

Strikte regulatie met evnewicht tussen groei-inhiberende en groei-stimulerende factoren

Question 17

Wat is multiple hit?

Answer 17

Het feit dat ontstaan van kanker een meerstapsproces is (zeker 4-6 mutaties nodig)

Question 18

Waar bevindt zich mutatie?

Answer 18

In genen die betrokken zijn bij regulatie van celding

Question 19

Definitie proto-oncogenen

Answer 19

genen die celgroei en celdeling bevorderen
= precursor van een oncogen (=gen die bij overexpressie/constitutieve expressie of activatie zorgt voor ongecontroleerd doorgeven van groeibevorderend signaal)

Question 20

Definitie tumorsuppressorgenen

Answer 20

genen die celgroei en celdeling inhiberen

Question 21

3 soorten cellen waar mutatie van genen bevindt

Answer 21

• tumorsuppressorgenen
• proto-oncogenen
• genen betrokken bij herstellen van DNA schade

Question 22

Van waar ontstaat een oncogen?

Answer 22

Vanuit activerende mutatie (gain of function) in een proto-oncogen.

Question 23

Werking proto-oncogen

Answer 23

1. GF bindt op GF-R
2. activatie intracellulaire signaalwegen via signaalmoleculen
3. activatie TF in kern
   => expressie specifieke genen betrokken bij celgroei, celdeling, celdifferentiatie en overleving

Question 24

Werking activatie naar oncogen door 3 gebeurtenissen;

Answer 24

1. verandering GF-R
2. verandering in signaalmoleculen
3. activatie van TF

Question 25

Leg uit: verandering GF-R (oncogen)

Answer 25

- overexpressie GF-R: gen is te actief, produceert teveel eiwit waarvoor het codeert - constitutief actieve GF-R: receptor blijft altijd actief, blijft altijd eiwit produceren

Question 26

Leg uit: verandering in signaalmoleculen (oncogen)

Answer 26

- overexpressie signaalmoleculen: teveel geactiveerd - constitutief actief signaalmolecule: 1 eiwit in bepaalde vorm is gemuteerd en blijft actief

Question 27

Leg uit: activatie van transcriptiefactoren (oncogen)

Answer 27

- overexpressie van TF - constitutief actieve TF

Question 28

Tumorsuppressorgenen in normale cel

Answer 28

Heeft groeiremmend effect: - remmen van celdeling en celproliferatie - stimulatie apoptose bij teveel DNA-schade

Question 29

Tumorsuppressorgenen in kankercel

Answer 29

Deactiverende mutatie = loss of function - groeiremmend effect kan niet meer uitgeoefend worden - bevordering van groei van cel

Question 30

Welk gen is het meest gemuteerd in humane kankers?

Answer 30

P53

Question 31

Functies van P53.

Answer 31

beschermer tegen kanker door: - celcyclus controle - apoptose - regulatie van DNA-herstel

Question 32

Gevolg loss of function P53?

Answer 32

verlies van bescherming => ongelimiteerde groei + opstapeling mutaties