De BIG IDEAS

Question 1

Wat zijn de “BIG IDEAS”?

Answer 1

• Materie bestaan uit deeltjes
• straling is overal
• levende wezens bestaan uit cellen met een gelijkaardige structuur
• bij elk proces wordt energie omgezet van één vorm in een andere
• wijziging van beweging vereist interactie met een ander object
• organismen evolueren door overerving, variatie en selectie van kenmerken
• in ecosystemen concurreren organismen om materie en energie
• er is een sterke wisselwerking tussen wetenschap, technologie en de samenleving

Question 2

Wat versta je onder “materie bestaat uit deeltjes”?

Answer 2

Alle materie bestaat uit elementaire deeltje -> atomen -> die binden zich en vormen moleculen.
Alles en iedereen bestaat uit deze kleine deeltjes.

Question 3

Wat versta je onder “ straling is overal”?

Answer 3

Het zorgt ervoor dat we de wereld rondom ons kunnen waarnemen
-> licht is straling
- Kleur van een voorwerp -> interactie van een straling met het voorwerp
- planten hebben straling nodig -> fotosynthese
- gigantische bron van informatie -> chemische samenstelling van sterren bepalen

Question 4

Wat versta je onder “Levende wezens bestaan uit cellen met een gelijkaardige structuur”?

Answer 4

Cellen zijn bouwstenen van alle levende organismen -> hebben een gelijkaardige basisstructuur.
Bestuderen -> inzicht krijgen in de werking van alle levende organismen.
Eencelligen en sponzen -> cellen zonder elkaar overleven.
Complexere organismen -> afzonderlijke cellen niet meer alleen overleven.
Vormen weefsels met gelijkende cellen, organen en organismen.
Gelijkende organismen -> klasseren naar structuur en vorm.

Question 5

Wat versta je onder “Bij elk proces wordt energie omgezet van één vorm in een andere”?

Answer 5

Energie -> zeer abstract concept
- Kan je niet vastpakken, zien of ruiken
- Wiskundig concept -> berekenen maar niet waarnemen
- Wel waar te nemen -> Energieomzettingen -> in onze cellen -> we blijven leven
- Energie -> omzetten in andere energie -> verdwijnt nooit!

Question 6

Wat versta je onder “Wijzigingen van beweging vereist interactie met een object”?

Answer 6

Krachtconcept -> cruciaal gegeven in de fysica
- interactie tussen objecten te beschrijven
- kracht = object trekt of duwt aan een ander object -> kan zonder contact
bv. de aarde trekt aan de maan maar raken elkaar niet aan, ook magneten op een afstand
-> voorwerp in beweging komt, stopt, vertraagt, richting verandert
object kan waarop de kracht inwerkt vervormen of breken

Question 7

Wat versta je onder “Organismen evolueren door overerving, variatie en selectie van kenmerken”?

Answer 7

Kenmerken doorgeven -> nageslacht
- helft van moeder en vader
- variatie ontstaat door kleine foutjes in systeem
- Variëteiten die het best aangepast zijn aan hun omgeving worden geselecteerd -> gevolg -> diversiteit levende en uitgestorven organisme
- Micro -> hoe bacteriën resistent zijn geworden ten antibiotica
- Macro -> Organisme aangepast zijn aan hun omgeving

Question 8

Wat versta je onder “In een ecosysteem concurreren organismen om materie en energie”?

Answer 8

Ecosysteem
/ \
Concurrentie Samenwerking
/ \
Materie Energie
| \ / |
| Overleven
| / \
Organismen Voortplanting
| / \
Soorten Voedsel Balans
| \
Planten Dieren
| /
Voedselketens
/ \
Herbivoren Carnivoren
|
Ecologische
Balans

Question 9

Wat versta je onder “Er is een sterke wisselwerking tussen wetenschap, technologie en de samenleving”?

Answer 9

Wetenschap en technologie -> grote impact op het leven
wetenschap en techniek -> grote invloed op elkaar -> niet los te koppelen van de maatschappij waarin men leeft