crregullimet hemodinamike, tromboza dhe shoku

Question 1

anasarka

Answer 1

edeme e rende e gjeneralizuar me enjtje indore subkutane te thella

Question 2

llojet e edemes

Answer 2

inflamatore : nga rritja e permbeabilitetit vaskular , eksudat
joinflamatore: nga mbingarkesa vellimore ose e presionit, eshte transudat i paster

Question 3

shkaqet e edemes joinflamatore

Answer 3

-rritja e presionit hidrostatik
-zvogelimi i presionit osmotik plazmatik
-obstruksioni limfatik
-mbajtja e natriumit dhe ujit si rezultat i semundjeve te veshkes

Question 4

edema nga rritja e presionit hidrostatik

Answer 4

te rritjet e lokalizuara( demtim i kthimit venoz => tromboza e venave te thella) dhe rritjet e gjeneralizuara (insuficienca kardiake kongjestive )

Question 5

edema nga zvogelimi i p osmotik

Answer 5

sindroma nefrotike
cirroza e melqise
kequshqyerja proteinike

Question 6

obstruksioni limfatik

Answer 6

filariazis
heqja e nyjeve limfatike axillare gjate trajtimit te kancerit te gjirit

Question 7

edema nga mbajtja e natriumit dhe ujit si rezultat i semundjeve te veshkes

Answer 7

glomerulonefrit poststreptotoksik
insuficienca renale akute

Question 8

ku eshte me e theksuar edema

Answer 8

indet subkutane
mushkeri
tru

Question 9

edema subkutane, llojet dhe karakteristikat

Answer 9

-nga insuficienca kardiake:
edema e varur: shperndarja e varur e edemes sipas gravitetit
edema gropezuese: shtypja me gisht mbi indet subkutane edematoze e zhvendos lengun intersticial dhe le nje grope ne forme te gishtit

-nga insuficienca renale:
me e rende dhe prek te gjitha pjeset e trupit njesoj
me e shprehur te indet me matriks te shkrifet te indit lidhor : edema periorbitale

Question 10

edema pulmonare, ku shfaqet, karakteristikat

Answer 10

te :
insuf e ventrikulit te majte, insuf renale, sindroma e distresit respirator akut, infeksionet pulm, reaksionet te hipersensibilitetit

karakteristikat e mushkerive,
peshojne me shume (2x,3x)
ne prerje terthore: leng me shkume e ndonjehere dhe me gjurme gjaku (perzierje e ajrit, lengut te edemes dhe eritrociteve te ekstravazuara)

Question 11

edema e trurit , llojet dhe karakteristikat

Answer 11

-Edeme lokale (infarkt, abscese, neoplazma)
-Edeme e gjeneralizuar (encefalit, kriza hipertensive, obstruksion I rrjedhes venoze te trurit)
o Truri I enjtur
o Sulkuset e ngushtuara
o Giruset e zgjeruara
o Sheshim I siperfaqes trunore kundrejt kafkes solide

Question 12

hiperemia

Answer 12

rritje lokale e vellimit te gjakut ne nje ind te caktuar
proces aktiv
rritja e fluksit te gjakut nga dilatimi arteriolar
indi i prekur me i kuq se zakonisht (dyndja me gjak te oksigjenuar)

Question 13

kongjestioni

Answer 13

rritje lokale e vellimit te gjakut ne nje ind te caktuar
proces pasiv
demtim i kthimit venoz nga nje ind
indi ka ngjyre blu ne te kuqe-> cianoze (grumbullimi i hemoglobines se deoksigjenuar ne indet e prekura)

Question 14

me cilin proces ndodh kongjestioni se bashku

Answer 14

edemen

Question 15

kongjestioni pulmonar

Answer 15

kongjestioni pulmonar akut
Kapilaret alveolare te dyndur me gjak
Edeme septale alveolare
Hemorrhagji e vogel intraalveolare

kongjestioni pulmonar kronik
Septet behen te trasha dhe fibrotike
Hapesirat alveolare mund te permbajne shume makrofagje te ngarkuar me hemosiderine “qelizat e insuficiences kardiake”

Question 16

kongjestioni hepatik

Answer 16

kongjestioni hepatik akut
v. centralis dhe sinusoudet jane te
zgjeruara me gjak
Degjenerim te hepatociteve qendrore
Hepatocitet periportale per shkak te
furnizimit me te mire me oksigjen nga proksimiteti I arteriolave hepatike iu nenshtrohen nje hipoksie me pak te rende
(mund te zhvillojne vetem ndryshime yndyrore)

kongjestioni hepatik kronik
Rajonet qendrore te lobuleve hepatike jane kryesisht te kuqe ne kafe dhe pak te
shtypura (per shkak te humbjes se qelizave)
x Nekroza centrilobulare
1. Shkeputje hepatocitesh
2. Hemorrhagji
3. Makrofagje te ngarkuar me
hemosiderine
Meqenese lobuli hepatik e merr gjakun I fundit, nekroza centrilobulare mund te
ndodh kurdohere qe ka pakesim te rrjedhes hepatike te gjakut.

Question 17

3 faktoret qe ndikojne ne formimin e trombit (triada e virchowit)

Answer 17

-demtimi endotelial
-staza ose turbullimi i rrjedhjes se gjakut
-hiperkoagulabiliteti i gjakut

Question 18

demtimi endotelial

Answer 18

-Humbja e endotelit
-Çrregullimi I ekuilibrit dinamik te prodhimit te faktoreve antikoagulanet dhe
prokoagulante
x Prodhimi I sasive te medha te faktoreve prokoagulante
x Prodhimi I sasive te vogla te faktoreve antikoagulante

Question 19

staza ose turbullimi i rrjedhjes se gjakut

Answer 19

pllakat aterosklerotike
ƒ Aneurizmat
ƒ Infarkti akut I miokardit
ƒ semundja reumatizmale e zemres =>Stenoza e valvules mitrale =>atriumi I
dilatuar + Fibrilacioni atrial => Staze
ƒ Sindromat e hiperviskozitetit (policitemia, anemia drepanocitare)

Question 20

hiperkoagulabiliteti i gjakut

Answer 20

Gjendjet hiperkoaguluese paresore (te trasheguara)
x Mutacionet ne gjenin e faktorit V (Leiden)
x Mutacionet ne gjenin e protrombines
x Mutacion ne gjenin e metiltetrahidrofolatit
x Deficite te trasheguara te antikoagulanteve si: antitrombina III,
proteina C ose proteina S
x Nivelet kongjenitale te rritura te homocisteines
x Frenimi I antitrombines III ose transmodulines
ƒ

Gjendjet hiperkoaguluese sekondare (te fituara)
x Sindroma e trombocitopenise se shkaktuar nga heparina (HIT)
x Sindroma e antitrupave antifosfolipid (sindroma antikoagulante e lupusit)
x Perdorimi I kontraceptiveve orale ->rritja e sintezes hepatike e faktoreve te
koagulimit
x Gjendja hiperestrogjenike e shtatzanise
x Rritja e moshes
x Pirja e duhanit
x Obesiteti

Question 21

morfologjia e trombit

Answer 21

permasat dhe forma e trombit varen nga: 1) Vendi I origjines
ƒ TROMBET ARTERIALE OSE KARDIAKE
x Fillojne ne menyre tipike ne vendet e demtimit endothelial
ose te turbullmit
ƒ TROMBET VENOZE
x Ndodhin ne menyre karakteristike ne vendet e stazes
2. Shkaku

rritja e trombit:
arterial: ne drejtim retrograd(ne drejtim te zemres)
venoz : ne drejtim te rrjedhjes se gjakut

linjat e ZAHN: shtresa te zbehta trombocitesh dhe fibrineje qe alternohen me shtresa me te erreta te pasura me eritrocite,
sherbejne per te dalluar koagulet antemortem(para vdekjes) dhe postmortem (te palaminuara), si dhe shfaqen ne nivel te arterieve te medha

Question 22

trombet murale dhe arteriale

Answer 22

TROMBET MURALE: trombet qe formohen ne dhomat e zemres ose ne lumenin e aortes
o Tromboza murale kardiake
-Kontraktimi anormal I miokardit (aritmite, kardiomiopatia e dilatuar ose infarkti I miokardit)
-Demtimi endomiokardial
o Tromboza aortale
-Pllakat aterosklerotike te paulceruara
-Dilacioni aneurizmal

TROMBET ARTERIALE
o Shpesh okluzive
o Prodhohen nga aktivizimi I trombociteve dhe I koagulimit
o Jane rrjete e shkrifet trombocitesh, fibrineje, eritrocitesh dhe leukocitesh
qe degjenerohen
o Me te zakonshme mbi pllakat aterosklerotike

Question 23

trombet venoze dhe vegjetacionet

Answer 23

TROMBET VENOZE (flebotromboza)
o Pothuajse gjithmone okluzive
o Trombi mund te shkaktoje nje mbyllje te gjatë të lumenit
o Rezultat I aktivizimit te kaskades se koagulimit dhe aktivizimi I trombociteve
luan nje rol sekondar
o Priren te kene me shume eritrocite te thurura -> trombe te kuqe(te stazes)
ƒ Ngase formohen ne qarkullim te ngadalte
o Me shpesh preken venat e ekstremiteteve te poshtme mirepo edhe vena te tjera

VEGJETACIONET:
o Trombet mbi valvulat e zemres
o Mund te shkaktohen nga infeksioni bakteriale ose fungale te cilat demtojne valvulat dhe rrjedhimisht çojne ne masa trombotike
o Vegjetacioni steril te cilat formohen mbi valvulat e painfektuara ne gjendje
hiperkoaguluese
ƒ Endokarditi trombotik jobakterial

Question 24

koagulet postmortem

Answer 24

-xhelatinoze
-kane nje pjese te kuqe te erret e cila varet se ku e vendos
-kane nje supernant te verdhe si dhjam pule
-nuk ngjiten per murin e enes

Question 25

fati i trombit

Answer 25

liza dhe rezolucioni
organizimi
rekanalizimi
embolizmi

Question 26

embolia pulmonare

Answer 26

Shumicen e rasteve, embolite venoze e kane origjinen nga trombet e venave te thella
mbi nivelin e gjurit
x Keto udhetojne per ne vaskulaturen mushkerore permes zemres se djathte.
x Shumica e tyre jane klinikisht te heshtura
vdekja e befasishme ndodh kur me shume se 60% e qarkullimit pulmonar obstruktohet me
emboli
x Pacienti I cili ka pasur nje emboli pulmonare eshte ne rrezik te larte per te pasur te
tjera
x Rezultati I embolive te shumta qe ndodhin gjate nje periudhe te gjate mund te çojë në hipertension pulmonar me insuficience te ventrikulit te djathte

Question 27

embolia paradoksale

Answer 27

emboli me origjine venoze perfundon ne qarkullim sistemik arterial (me rregull mbet ne mushkeri) per shkak te nje defekti interatrial ose interventrikular

Question 28

tromboembolia sistemike

Answer 28

embolite ne qarkullim arterial, shumica formohen nga trombet murale intrakardiake(2/3 nga infarkti i murit te ventrikulit te majte, 1/4 nga zgjerimi i atriumit te majte)

vendet madhore per emboli arteriolare jane : gjymtyret e poshtem 75%, truri 10%, zorret,veshkat dhe shpretka

rezultat i embolise arteriale eshte infarkti i indeve te prekura

Question 29

embolia dhjamore

Answer 29

pas frakturave te kockave te gjata ose pas traumave te indeve te buta

dhjami futet ne qarkullim nga ruptura e sinusoideve vaskulare te palces ose ruptures se venulave ne indet e demtuara

SINDROMA E EMBOLISE DHJAMORE:
insufi pulmonare, simptoma neurologjike, anemi, trombocitopeni

mikroembolite dhjamore okludojne mikrovaskulaturen pulmonare dhe cerebrale

Question 30

embolia e gazte

Answer 30

mbi 100 ml ajer per efekt klinik
semundja e dekompresimit ndodh kur individet ekspozohen ndaj ndryshimeve te menjehershme te presionit atmosferik, shpesh te zhytesit

semundja caisson : forme kronike e sem se dekompresimit ku qendrueshmeria e embolibve ta gazta ne kocka qon ne vende te shumefishta te nekrozes iskemike , preken me se shpeshti femuri tibia dhe humerusi

Question 31

embolia e lengut amniotik

Answer 31

shkaktohet nga futja e lengut amniotik dhe permbajtjes se tij ne qarkullimin e nenes nepermjet nje te qare te membranes placentare dhe ruptures se venave uterine

Question 32

cka eshte infarkti she shkaktaret

Answer 32

infarkti: nje zone nekrozeje iskemike e shkaktuar nga okluzioni i furnizimit arterial ose i drenimit venoz ne nje ind te caktuar

me se shpeshti nga ngjarjet trombotike ose embolike
tj: vazospazma lokale, zgjerimi i nje aterome qe ndodh si efekt dytesor i hemorragjise brenda pllakes si dhe shtypja ekstrinzike e nje ene(tumor)

shkaqet e pazakonta: perdredhja e eneve (torsioni i testiseve, volvulusi i zorreve), shtypja vaskulare nga edema, inkarcerimi ne nje sakus hernial, ruptura traumatike e enes si dhe tromboza venoze

Question 33

klasifikimi i infarkteve ne baze te ngjyres se tyre

Answer 33

-te kuqe (hemorragjike)
-te bardha (anemike)

Question 34

infarktet e kuqe - hemorragjike

Answer 34

-okluzionet venoze(torzioni ovarial)
-indet e shkrifta (mushkeria)
-indet me qarkullime te dyfishta
-indet e kongjestionuara me pare per shkak te rrjedhjes venoze te ngadalte
-kur rrjedha rivendoset ne nje vend me okluzion arterial dhe nekroze te meparshme

Question 35

infarktet e bardha (anemike)

Answer 35

ndodhin ne okluzionet arteriale ne organet solide (zemer,shpretke,veshke)

pritet te kene forme pyke: ena e okluaduar ne maje dhe baza e formuar nga periferia e organit

ne fillim infarktet jane dobet te kufizuara por me kalimin e kohes kufizohen mire nga nje buze e holle hiperemie qe i atribuohet inflamacionit ne buzen e lezionit

Question 36

infarkti ne organet solide dhe sfungjerore

Answer 36

solide: gjithmone e me te zbehta dhe kufizohen qarte me kalimin e kohes

sfungjerore: hemorragjia e gjere nuk e lejon lezionin te behet i zbehte , sidoqofte pas disa ditesh lezioni behet i forte dhe me ngjyre kafe (dmth grumbullimi i hemosiderines)

Question 37

karakteristika histologjike dominante e infarktit

Answer 37

eshte nekroza iskemike koagulative

Question 38

klasifikimi i infarktit ne baze te pranise ose mungeses se infeksionit mikrobial

Answer 38

-septik: kur vegjetacionet e nje valvuleje te infektuar te zemres embolizojne ose kur mikrobet pushtojne indin nektorik. ne keto raste infarkti kthehet ne absces i ndjekur nga nje pergjigjje inflamatore percjellese

-steril

Question 39

faktoret qe ndikojne ne zhvillimin e nje infarkti

Answer 39

natyra e furnizimit vaskular
shpejtesia e zhvillimit te okluzionit
ndjeshmeria ndaj hipoksise
permbajtja e oksigjenit ne gjak

Question 40

ne cka qon shoku

Answer 40

ne hipoperfuzion sistemik

Question 41

rezultatet e shokut

Answer 41

hipotensioni
demtimi i perfuzionit indor
hipoksia qelizore

Question 42

kategorite e shokut

Answer 42

-kardiogjenik
-hipovolemik
-septik
-llojet e tjera : neurogjenik dhe anafilaktik

Question 43

shoku kardiogjenik

Answer 43

-insuficienca e pompes kardiake
demtimi i miokardit(infarkti)
aritmite kardiake
kompresioni ekstrinzik(tamponada)
obstruksioni i rrjedhes (embolia pulmonare)

Question 44

shoku hipovolemik

Answer 44

humbja e gjakut ose vellimit plazmatik
-humbja e lengjeve
djegiet e renda
trauma

Question 45

shoku septik

Answer 45

infeksionet mikrobiale , me shpesh ne infeksionet gram negative (shoku endotoksik) por edhe ne gram pozitive dhe fungale

Question 46

shoku neurogjenik

Answer 46

humbja e tonusit vaskular dhe periferik te gjakut
aksidentet anestetike
demtimi i palces kurrizore

Question 47

shoku anafilaktik

Answer 47

vazodilacion sistemik dhe rritje e permeabilitetit vaskular , shkaktohet nga nje reaksion hiperndjeshmerie me IgE

Question 48

stadet e shokut

Answer 48

fillestar joperparues
perparues
i pakthyeshem

Question 49

stadi fillestar joperparues

Answer 49

aktivizohen mekanizmat reflektore kompensatore dhe ruhet perfuzioni i organeve jetesore

mekanizmat neurohumorale (ruajtja e debitit kardiak dhe presionit te gjakut)
-refleksi baroreceptore, clirimi i katekolaminave, aktivizimi i boshtit renin angiotenzine, clirimi i adh, nxitja e pergjithshme simpatike
efektet e tyre: takikardia, vazokonstriksioni periferik dhe ruajtja renale e lengjeve

Question 50

stadi perparues

Answer 50

hipoperfuzioni indor dhe vendosja e qekuilibrave qarkullues dhe metabolik perkeqesues

hipoksi indore e perhapur(deficit oksigjenik)
frymemarrje qelizore aerobe zevendesohet nga glikoliza anaerobe
prodhimi i tepert i ac laktik
ulet ph
zvogelon pergjigjen vazomotore
dilatimi arteriolar
pellgezimi i gjakut ne mikroqarkullim
perkeqesimi i debitit kardiak
venie ne rrezik e qel endoteliale per zhvillimin e demtimeve anoksike
DIC

Question 51

stadi i pakthyeshem

Answer 51

trupi ka pesuar demtime qelizore dhe indore aq te renda saqe edhe nese korrigjohen defektet hemodinamike, mbijetetesa eshte e pamundur

dalja e enzimave lizozomale
perkeqesimi i funksionit kontraktues te miokardit - sinteza e NO
zorra iskemike lejon floren intestinale te futet ne qarkullim - vendoset shoku endotoksik
insuficienca renale e plote - per shkak te nekrozes tubulare akute
vdekje

Question 52

morfologjia e shokut

Answer 52

insuficience e shume organeve (tru, zemer, veshka, gjendrra adrenale, TGI)
-trombet e fibrines ne cdo ind (me lehte dallohen ne glomerulet e veshkes)
-adrenalet : hargjimi i lipideve te qelizave kortikale - si pasoje e rritjes se sintetizimit te steroideve
-veshkat : nekroze tubulare akute dhe klinikisht: oliguri, anuri dhe crregullime elektrolitike
-TGI: hemorragji dhe nekroze mukozale fokale
-mushkerite: preken me rralle ngase jane me rezistente ndaj demtimit hipoksik, demtimet difuze alveolare (kur shoku nga sepsi ose trauma )