riparimi i indeve

Question 1

proceset e riparimit

Answer 1

rigjenerimi
sherimi : formimi i cikatriksit

Question 2

llojet e qelizave qe shumohen gjate riparimit

Answer 2

mbetjet e indeve te demtuara
qelizat endoteliale vaskulare
fibroblastet

Question 3

kush e drejton shumimin e qelizave

Answer 3

proteinat e quajtura faktore te rritjes

Question 4

si ndahen indet nga aftesia proliferative intrinsike

Answer 4

inde qe ndahen vazhdimisht(labile)
inde te qendrueshme (stabile)
inde te perhershme

Question 5

indet labile

Answer 5

qelizat humbin dhe zevendesohen vazhdimisht psh
qelizat hematopoetike dhe shumica e epiteleve te siperfaqeve

Question 6

indet stabile

Answer 6

aktivitet shumues minimal jane ne fazen G0 te ciklit qelizor
shumohen si pergjigjje e demtimit ose humbjes se mases indore
shembuj: parenkima e shumices se organeve solide(melqi, pankreas, veshke), qelizat endoteliale, fibroblastet, qelizat e muskulatures se lemuar

Question 7

indet e perhershme

Answer 7

qelizat jane te diferencuara ne menyre perfundimtare
shembuj: neuronet, qelizat e muskulit kardiak edhe muskuli skeletor
riparimi mbizoterohet nga formimi i nje cikatriksi

Question 8

karakteristikat e qelizave burimore

Answer 8

aftesia per te rigjeneruar veten
replikimi asimetrik

Question 9

llojet e faktoreve te rritjes

Answer 9

EGF (epidermal growth factor)
TGF alfa (transforming gf alfa)
HGF (hepatocyte gf)
VEGF (vascular endothelial gf)
PDGF (platelet derived gf)
FGF-1,-2 (fibroblast gf)
TGF beta (transforming gf beta)
KGF (keratinocyte gf)

Question 10

ECM , format , perberesit

Answer 10

dy forma : matriksi intersticial, membrana bazale
perberesit baze:
proteinat strukturore fibroze (kolagjeni dhe elastina)
xhelet e hidratuara(uji, proteoglikanet, hialuronati)
glukoproteinat adhezive(ig, kaderina, selektina, integrina)

Question 11

riparimi me ind lidhor , karakteristikat dhe proceset

Answer 11

karakteristikat: shumimi i fibroblasteve, kapilaret e rinj delikate me mure te holla(angiogjeneza) dhe ecm e shkrifet

proceset:
angiogjeneza(formimi i eneve te reja)
migrimi dhe shumimi i fibroblasteve
depozitimi i ecm (formimi i cikatrikses)
maturimi dhe riorganizimi i indit fibrotik(rimodelimi)

Question 12

hapat kryesore te angiogjenezes nga enet paraekzistuese

Answer 12

-vazodilatimi (nga NO) dhe rritja e permeabilitetit te eneve paraekzistuese (nga VEGF)
-ndarja e periciteve nga siperfaqja abluminale
-migrimi i qelizave endoteliale drejt zones se demtimit indor
-proliferimi i qelizave endoteliale menjehere mbrapa qelizave migruese te frontit
-rimodelimi i qelizave ne tuba kapilarike
-rekrutimi i qelizave periendoteliale (pericitet per kapilaret e vogel dhe qelizat e muskulatures se lemuar per kapilaret e medhenj) per te formuar ene te maturuara te gjakut
-supresioni i proliferimit endotelial dhe migrimi dhe depozitimi i membranes bazale

Question 13

faktoret qe e nxisin angiogjenezen

Answer 13

VEGF
FGF

Question 14

VEGF, karakteristikat

Answer 14

ne shumicen e indeve pos podociteve te veshkes dhe qelizave miokardiale
lidhet me familjen VEGFR-1-2-3, me i rendesishmi VEGFR2 (ne qelizat endoteliale)
stimuli kryesor i VEGF: hipoksia , te tjere jane : PDGF, TGF alfa dhe beta

Question 15

kush ben pjese ne procesin e stabilizimit te eneve te reja

Answer 15

-ang 1 (angiopoetina 1): receptor Tie2, rekrutim i qelizave periendoteliale
-ang 2
-PDGF: rekrutimi i qelizave te muskulatures se lemuar
-TGF beta : prodhimi i proteinave te ECM

Question 16

FGF, llojet

Answer 16

-FGF-1: acidike
-FGF-2: bazike
nxit shumimin e q. endoteliale, nxit migrimin e makrofageve dhe fibroblasteve ne zonen e demtuar dhe nxit migrimin e q. epiteliale per te mbuluar plaget epidermale
-FGF-7(faktori i rritjes i keratinociteve)
sherim i plageve kutane, nxit shumimin dhe migrimin e keratinociteve dhe mbron integritetin e kavitetit oral dhe tgi

Question 17

proceset e formimit te cikatriksit

Answer 17

migrimi i fibroblasteve
depozitimi i ecm

Question 18

migrimi dhe shumimi i fibroblasteve

Answer 18

rekrutimi i fibroblasteve behet nga PDGF, FGF2, TGF
prania e makrofageve, mastociteve dhe limfociteve mund te ndikoje ne shumimin dhe aktivizimin e fibroblasteve

Question 19

depozitimi i ecm

Answer 19

behet ne keto qeliza
-TGF beta; ka dy funksione, 1) ajgnet fibrogjenik i fuqishem(nxit prodhimin e kolagjenit, fibronektines, proteoglikaneve, frenon degradimin e kolagjenit ) 2) frenon shumimin e limfociteve dhe mund te kete nje efekt te forte anti inflamator

-PDGF: funksion ka migrimin dhe shumimin e fibroblasteve, q te muskulatures se lemuar dhe makrofageve
tipet : AA , AB, BB (prototipi i familjes), CC, DD
receptoret : PDGFR alfa dhe beta

Question 20

kush tjeter mund te ndikoje si faktore i rritjes

Answer 20

citokinat , bejne depozitimin e ecm dhe formimin e cikatrikses

Question 21

MMP (matrix metalloproteinase) funksioni dhe sinteza

Answer 21

degradimi i kolagjeneve dhe perberesve tjere te ecm

sintetizohen nga : fibroblastet, makrofagjet, neutrofilet, qelizat sinoviale dhe disa qeliza epiteliale

sinteza frenohet nga : TGF beta

Question 22

llojet e mmp

Answer 22

-kolagjenazat intersticiale
tipet: mmp 1,2,3
funksioni : kepusin kolagjenin fibrilar

-xhelatinazat
tipet: mmp 2, mmp 9
funksioni : degradojne kolagjenin amorf dhe fibronektinen

-stromelizinat:
tipet: mmp 3, mmp 10, mmp 11
funksioni: degradojne nje mori perberesish te ecm si proteoglikanet, laminina, fibronektina, kolagjeni amorf

Question 23

fazat e sherimit te plageve kutane

Answer 23

inflamacioni
formimi i indit te granulacionit
depozitimi dhe rimodelimi i ecm

Question 24

sherimi i plages kutane mund te ndodhe me

Answer 24

-perpjekjen e pare : per primam intentionem
-perpjekjen e dyte: per secundam intentionem
dallimet nga e para :
* formimi i nje trombi me te madh ose nje koreje me te madhe
*reaksioni inflamator me i madh
*zhvillimi me shumice i indit te granulacionit
*plaga kontraktohet nga veprimi i miofibroblasteve