crcriminologie 1 & 2 Flashcards
Definitie criminologie?
De wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en de achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageert
- Aard
- Achtergrond
- Strafbaar gesteld door wetgever
- Reactie maatschappij
Vier belangrijke vragen in de criminologie
- Wat is criminaliteit
- Wie overtreedt de regels en wie niet
- Hoe wordt op criminaliteit gereageerd
- Wie zijn de slachtoffers van criminaliteit
wat is het strafrechtsysteem
Het strafrechtelijk systeem is het geheel van organisaties en personen dat bepaalt welke gedragingen strafbaar zijn en zorg draagt voor de opsporing vervolging en berechting, en voor de tenuitvoerlegging van de aan hen opgelegde straffen.
Wat zijn de belangrijkste onderdelen van dit systeem?
- de strafwetgever
- de politie en andere instanties met opsporingsbevoegdheden
- het OM
- de rechters, bijgestaan door de griffie
- het gevangeniswezen
- de reclassering
wat is de formele reactie op criminaliteit?
De formele reactie op criminaliteit in onze rechtstaat is de toepassing van het strafrecht
Wat doet de politie?
- Hulpverlenen
- Handhaving
- openbare orde
- strafrechtelijk (opsporing strafbare feiten)
Wat doet het OM?
- Leidinggeven aan de politie
- Belast met vervolging van verdachten
- sepot
- strafbeschikking (zonder rechtbank)
geldboete of taakstraf - Toezicht op de tenuitvoerlegging van straffen, maatregelen en daarbij opgelegde voorwaarden
Wat doet de rechterlijke macht?
- Zijn de ten laste gelegde strafbare feiten wettig en overtuigend bewezen
- Wat is de schuld/het aandeel van de verdachte
- Welke straf of maatregel dient opgelegd te worden
Selectiviteit in de strafrechtpleging
niet-toevallige, factoren bepalen welke natuurlijke of rechtspersonen uit het totaal van wetsovertreders in aanraking komen met politie en/of justitie
Drie vormen van selectiviteit
- Selectiviteit door capaciteitsgebrek
- Selectiviteit door regionale verschillen
- Selectiviteit naar groepskenmerken
wat is Rationele keuze – economische benadering
- Vrije wil (vrije keuze)
- Strafrisico (dus: pakkans en strafmaat)
- Afweging kosten en baten (dus: minimale kosten en maximale baten
- Kritiek:
- mensen handelen (niet altijd rationeel)
- beperkte informatie
- Bijvoorbeeld fietsendiefstal, zwartrijden, drugsdelicten en aan de andere kant: geweld, grafitti, vernieling etc.
wat is Gelegenheid – routine activity
Niveau criminaliteit wordt bepaald door:
- Aanwezigheid potentiële daders
- Aanwezigheid geschikte doelwitten
- Afwezigheid voldoende bewaking
- Vraag: wie zijn potentiële daders?
- Bijvoorbeeld verband met lage zelfcontrole
Sociologisch perspectief
- Anomie en strain theorieën
- Sociale controle theorieën
- Sociale-desorganisatie theorieën
- Sociale-labelings theorieën
Anomie/strain
De maatschappij stelt verwachtingen waar mensen aan willen voldoen. Als men een gekozen doel niet kan bereiken (door maatschappelijke achterstand) ontstaat er ‘strain’. Individuen reageren verschillend op deze innerlijke spanning:
- Conformity = doelen en middelen accepteren in de maatschappij
- Innovation = doelen accepteren maar de middelen niet (illegale middelen)
- Ritualism = doelen niet accepteren maar de middelen wel
- Retratism = terugtrekken, doelen en middelen niet accepteren
- Rebellion = nieuwe doelen en middelen maken
Mogelijke reacties:
conformiteit (wat de meeste doen, met legale middelen proberen de culturele doelen te bereiken),
vernieuwing/innovatie (met illegale middelen proberen doelen te bereiken),
ritualisme (houdt zich aan de regels (legaal) maar houden zich niet aan de maatschappelijke doelen (afwijkend gedrag maar niet crimineel)),
terugtrekking/retreatisme (niet meer mee doen: zwervers, daklozen, alcoholisten),
rebellie (vervanging door andere dingen (spritiualiteit): skaters, krakers)
wat betekent strain
jongeren hebben een laag gevoel van eigenwaarde, en zoeken gelijkgezinden. Zo ontstaat de gang, delinquente subcultuur
- eigen situatie vergelijken en zien dat het beter kan
- doelen bereiken door illegale dingen te doen
- conformisme, deviant/delinquent, ritualisme, terug trekkers, rebellie