College 3 Radiobiologie Flashcards
Waarvan zijn de biologische effecten van straling afhankelijk van?
- Geabsorbeerde dosis
- Stralingskwaliteit
- Dosisverdeling
- Aard van het biologische object
- Leeftijd
Wat bezitten de RXfotonen voldoende?
Voldoende energie om elk gebonden elektron in ons lichaam uit zijn baan te schieten.
Welke drie wisselwerkingen zijn er tussen straling en materie?
- Coherentie verstrooiiing
- Foto-elektrische absorptie
- Compton verstrooiing
Wat is coherente verstrooiing?
Het foton krijgt een iets andere richting, maar er is eigenlijk
geen energieoverdracht
Wat is Foto-elektrische absorptie?
Het foton raakt al zijn energie kwijt en geeft dit door aan een
elektron
Wat is Compton verstrooiing?
Een deel van de energie gaat over op het elektron en een ander deel houdt een nieuw te vormen foton met lage energie gaat dan weer door. En die energieën samen zijn evenveel energie als het foton binnen kwam = wet van behoud van energie.
Welke manier van verstrooiing gebeurt het meest in het menselijk lichaam?
Compton verstrooiing.
Wat is elektromagnetische straling?
Een overdracht van energie aan de omgeving dmv elektrische en magnetische velden. Hoeveelheid overgedragen energie is de geabsorbeerde dosis.
Wat is de geabsorbeerde dosis?
In Gray (joule/kg): hoeveel er in het lichaamsweefsel is geabsorbeerd.
Wat is de stralingsweegfactor (Wr)?
Dit bepaald voor een deel de hoeveelheid schade die ontstaat. Relateert gemiddelde geabsorbeerde orgaandosis (Dt) aan stralingskwaliteit (type en energie van de straling).
Hoe bereken je de equivalente dosis (H)?
Geabsorbeerde dosis (D - Gy) X Stralingsweegfactor (Wr) = Sievert
Wat is de effectieve dosis (ED)?
Een maat voor het risico van een bepaalde RXfoto/bestraling.
Waarom zoveel dosismaten?
Meten is weten, soms moet je dus berekenen.
Waarom is geabsorbeerde dosis gelijk aan equivalente dosis in de thk?
Omdat de stralingsweegfactor voor RXstraling 1 is.
Waarom is RXstraling een lage LET straling?
RXstraling verdeeld zijn energie over een groter gebied. Het wordt veel meer verspreidt over het weefsel, hierdoor kan het weefsel het beter aan. Dus stralingsweegfactor van RXstraling is 1.
Wat is LET?
Lineair energy transfer.
Waarom is alphastraling een hoge LET straling?
Omdat er per lengte van het deeltje er heel veel energie wordt overgedragen per afstand.
Waar is de stralingsweegfactor onafhankelijk van?
Van het type weefsel/orgaan.
Hoeveel is 1000 milliSievert?
1 Sievert
Hoe bereken je de orgaandosis?
Optellen van alle equivalente orgaandosis via weegfactoren.
Wat is weefselweegfactor (Wt)?
Is de relatieve bijdrage van een orgaan aan het totale detriment: ‘schade’ + nadelige effecten + levensduurverkorting en aandeel niet-fatale tumoren.
Alle weefselweegfactoren samen is 1.
Wanneer kan je niet of nauwelijks schade verwachten aan een cel?
Als de straling enkel door het cytoplasma van de cel gaat. Hierbij gaan mitochondriën wel kapot en er ontstaat wel wat andere schade.
Wanneer verwacht je wel veel schade aan een cel?
Als de straling door de kern heen gaat en er dus een interactie is met het DNA van de cel.
Welke vier opties zijn er voor schade die kan ontstaan aan de kern van een cel door straling?
- Kern vh DNA raakt beschadigd –> repareren.
- Schade aan kern te groot –> celdood.
- Schade aan de kern –> cellen worden gesteriliseerd (nog maar 1 keer delen, dochtercellen gaan dood).
- Er is schade op het DNA –> cellen blijven leven en delen –> dochtercellen met verstoord DNA
