Coğrafya - Yer Şekillerini Oluşturan Kuvvetler ve Jeolojik Zamanlar Flashcards

1
Q

Türkiye’nin yeryüzü şekillerinin oluşumunda hangi kuvvetler etkili olmuştur ?

A

İç kuvvetler
Dış kuvvetler

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Oluşum enerjisini magmanın hareketinden alarak meydana gelen kuvvetlere ne denir ?

A

İç kuvvetler

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Güneş temelli ortaya çıkan, enerjisini güneşten alan ve yıkıcı - aşındırıcı kuvvetlere ne denir ?

A

Dış kuvvetler

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

İç kuvvetler nelerdir?

A

Epirojenez (Kıta oluşumu)
Orojenez (Dağ oluşumu)
Volkanizma
Depremler (Seizma)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

İç kuvvetlerin oluşturduğu yer şekillerini aşındıran kuvvetler nelerdir ?

A

Dış kuvvetler:
Akarsu
Rüzgar
Buzul
Dalga
Akıntı
Yer altı suları

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Anadolu’nun bugünkü şeklini almasında en fazla etkili dış kuvvet nedir ?

A

Akarsular

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jeolojik zamanlar nelerdir?

A

Prekambriyum (İlkel Zaman)
Paleozoik (I. Jeolojik Zaman)
Mezozoik (II. Jeolojik Zaman)
Senozoik (III. Jeolojik Zaman)
a)Tersiyer - Neozoik
b)Kuarterner

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

I. Jeolojik Zaman’da neler oldu ?

A

Zonguldak - Taş kömürü yatakları
En eski ve temel arazi olan, sert sağlam tabaka masif alanları oluştu:
Yıldız (Istıranca) - Trakya - Bozulmamıştır
Biga - Çanakkale
Menteşe, Saruhan - Menderes
Alanya, Anamur - Akdeniz - Bozulmamıştır
Taşeli
Kırşehir
Bitlis Bingöl Masifi
Mardin Masifi - Bozulmamıştır
Zonguldak Masifi
Daday, Devrekani - Kastamonu
Tokat Masifi
Ardahan Masifi - Bozulmamıştır

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Masiflerin Türkiye’ye faydaları nelerdir ?

A

Zonguldak - taş kömürü
Yıldız - Alanya - Anamur - Mardin’de kırılmadan sağlam bir şekilde günümüze kadar gelmiş olup buralarda deprem oldukça azdır

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Türkiye’nin şekillenmesinde en az etkili dış kuvvet nedir ?

A

Buzullar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Karstik sahalarda hangi dış kuvvetler etkilidir ?

A

Yer altı suları

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Kıyı şekillenmesinde hangi dış kuvvet en çok etkilidir ?

A

en çok dalgalar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde en etkili dış kuvvet nedir ?

A

Rüzgar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Anadolu’daki fay hatları nelerdir ?

A

KAF - kuzey anadolu fay hattı
BAF - batı anadolu fay hattı
DAF - güneydoğu anadolu fay hattı

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Mezozoik - II. Jeolojik zaman - Dinazor çağında neler olmuştur ?

A

Anadolu arazileri dış kuvvetlerce aşınarak yükseltisi deniz seviyesine kadar inen “peneplen”ler oluşmuştur
Tortulanma
Avrasya ve Afrika arasında Tetis Okyanusu
Alp Himalaya hazırlık dönemi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

İlk insan hangi jeolojik zamanda ortaya çıkmıştır ?

A

Kuarterner 4. Jeolojik zaman

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Türkiye’nin günümüzdeki görünümü hangi jeolojik zamanlarla beraber oluştu ?

A

III. ve IV. jeolojik zaman

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

III. Jeolojik zamanla birlikte neler oluşmuştur?

A
  • Tuz, bor, linyit, petrol ve doğal gaz oluştu
    *I. Epirojenez oluştu
    *Alp Himalaya kıvrımı gerçekleşti
    dolaylı olarak;
    • Esnek yapıda olan araziler yükselerek dağları oluştu;
      > Doğu Anadolu yükseldi
      . Karadeniz göl olarak oluştu
      . Volkanik dağlar oluştu
    • Karasu - Aras, Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları oluştu
    • Katı sert yapıda olan araziler kırılarak fay hatlarını oluşturdu.
      > Kuzey Anasolu Fay Hattı (KAF)
      > Doğu - Güney Anadolu Fay Hattı (DAF)
      > Batı Anadolu Fay hattı (BAF)
      > Jeotermal santrallerin ve kaplıcaların temeli
    • Ege’nin horst ve grabenleri oluştu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Anadolu’nun genç olduğunun göstergesi nedir ?

A

Aktif fay hatları
Depremin varlığı
Kaplıcaların varlıkları
Jeotermal santrallerin varlıkları
Akarsuların yüksek alanlardan akması
Fiziki haritada sarı ve kahverengi alanların çoğunlukta olması (Henüz dış kuvvetler tarafından aşınmamış çünkü, yükselti fazla)
Akarsuların aşındırma özelliğini devam ettirmesi, bulanık akması
Linyit rezervi fazladır
Tektonik ova ve göller fazladır

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

En son sönen volkan dağımız hangisidir ?

A

Nemrut Dağı

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Maden çeşitliliği ve mineral bakımından toprak - bitki örtüsü - verimli toprak zenginliği ülkemizde hangi bölgemizde daha çoktur ?

A

Doğu Anadolu volkanik dağların fazlalığı nedeniyle

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Türkiye’nin volkanik dağları en çok hangi bölgemizde görülür ?

A

Doğu Anadolu Bölgesi - B. - K. Ağrı, Tendürek, Süphan, Nemrut, Diyarbakır - Karacadağ
İç Anadou Bölgesi - Karadağ, Konya - Karacadağ, Hasan Dağı, Melendiz, Erciyes

istisna olarak Ege’de bir tane: Manisa Kula Dağı

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Sırasıyla taş kömürü ve linyit kömürü hangi zamanda oluşmaya başlar ?

A

I. jeolojik zaman - III. jeolojik zaman

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Anadolu’da en geniş alanda bulunan fosil yakıt ürünü enerji kaynağı nedir ?

A

Linyit kömürü

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Linyit yatakları en çok nerededir ?

A

Kahramanmaraş Afşin - Elbistan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Petrol ülkemizde nerede çıkarılmaktadır ?

A

Batman

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Kaya tuzu - jips ülkemizde nerede çıkarılmaktadır ?

A

Sivas

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Balıkesir Susurluk’ta ne çıkarılmaktadır ?

A

Bor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Karasal yer kabuğu ile okyanusal yer kabuğu arasındaki dengeye ne denir ?

A

İzostatik denge

30
Q

IV. Jeolojik zamanda ne yaşandı ?

A

Buzul Çağı - Anadolu 4 kez buzullaştı.
2. Epirojenik hareket - kıta oluşumu
Anadolu yükselmeye başladı
Ege - Marmara bölgesi ve Kıbrıs kırılıp çöktü
Ege Denizi ve adalarının oluşması
Marmara Denizi’nin oluşması
Ria tipi kıyının Çanakkale ve İstanbul Boğazı’nda oluşması
Karadeniz’in bir deniz haline gelmesi
Günümüz hayvan ve bitkileri oluştu

31
Q

Anadolu’dan yükselmeden kırılan ve çöken parçalar nelerdir ?

A

Egeid karası
Marmara
Kıbrıs Adası

32
Q

Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükseltinin artması;
diğer bir deyişle haritada batıdan doğuya doğru gidildikçe kahverengi sarı renklerin artması neyin göstergesidir ?

A

Türkiye’nin genç - yeni oluşmuş bir arazi üzerinde bulunması

33
Q

Egeid karasının Akdeniz’in suları altında kalmaya başladığı dönemde ne oluştu ?

A

Ege adaları

34
Q

Eski akarsu vadilerinin deniz altında kalmasıyla oluşan kıyı şekli nedir ?

A

Ria tipi kıyı

35
Q

Dünya’nın en büyük gölü nedir ?

A

Hazar Denizi

36
Q

Okyanusa bağlantııs olmayan büyük su birikintilerine ne denir ?

A

Göl

37
Q

Okyanusa bağlantısı olan büyük su birikintilerine ne denir ?

A

Deniz

38
Q

Akarsuların yüksek alanlardan akmasının sebebi nedir ?

A

Türkiye’nin genç - yeni oluşmuş bir arazi üzerinde bulunması, yükseltinin fazla olması

39
Q

Türkiye’nin en yüksek ve en alçak bölgeleri sırasıyla ?

A

Doğu Anadolu - Marmara Bölgesi

40
Q

Türkiye’nin en yüksek düzlükleri hangi bölgede bulunur ?

A

Güneydoğu Anadolu

41
Q

Derinlik volkanizmasïna örnek olan Bursa Uludağ hangi kayaç örneğidir?

A

Batolit, iç püskürük granit kaya

42
Q

Volkanizma sonucu yüzeyde gaz sıkışması sonucu oluşan çukurlara ne denir ?

A

Maar

43
Q

Ülkemizde maar örnekleri nelerdir ?

A

Konya Meke
Nevşehir Acıgöl

44
Q

Ülkemizde krater örneği neresidir ?

A

Bitlis Nemrut Dağı

45
Q

Volkan konilerinin üst yüzeylerinin basınçla havaya uçması sonucu oluşan volkanizma şekline ne denir ?

A

Krater

46
Q

Türkiye’de epirojenez sonucu hangi olaylar görülmüştür?

A

Anadolu yükselir
Karadeniz ve Akdeniz alçalır
Çukurova, Trakya, Batı Anadolu ve Ege Denizi çöker
İstanbul ve Çanakkale boğazları oluşur
(IV. Jeolojik zaman)

47
Q

Türkiye’nin kıyı şekillenmesinde en etkili olan kuvvet nedir ?

A

Epirojenez= koy, körfez, liman ve ada oluşumunu sağlar

48
Q

Menteşe Dağları içerisinde bulunan dağlar nelerdir ?

A

Beşparmak, Madranbaba, Akdağ

49
Q

Kaz Dağı yakınlarındaki ovanın adı nedir ?

A

Edremit Ovası

50
Q

Nur-Amanos-Gavur kırıklı dağları horst iken bir graben olan ovasının adı nedir?

A

Amik Ovası

51
Q

Türkiye’nin günümüzdeki görünümü elde etmesinde en etkileyici kuvvet nedir?

A

Orojenez

52
Q

Türkiye’nin günümüzdeki görünümünü elde etmesinde en az etkili dış kuvvet nedir ?

A

Buzullar

53
Q

Bir yörenin kayaç yapısına ne ad verilir?

A

Litolojik Yapı

54
Q

Tektonik yapı ne demektir?

A

Kırıklı yer yapısı

55
Q

Jeomorfoloji nedir?

A

Yer şekilleri

56
Q

Jeoloji nedir ?

A

Yer yapısı bilimi

57
Q

Batolit nedir?

A

İç püskürük volkanik kütle

58
Q

Orojenez nedir?

A

Kırık ve kıvrım dağlarının oluşumu

59
Q

Epirojenez nedir?

A

Kıta oluşumu

60
Q

İz düşüm alan nedir?

A

İki annem ve boylam arası alan

61
Q

Kuş uçuşu uzaklık nedir ?

A

Engebe dikkate alınmadan hesaplanan uzaklık

62
Q

Ankara kenti çevresinde yaygın olup Ankara taşı olarak da bilinen kayaç nedir ?

A

Andezit

63
Q

Yer yüzüne çıkamadan soğuyan Uludağ batoliti hangi kayaçtır ?

A

Granit

64
Q

Erzurum Kars çevresinde bulunan volkanik dış püskürük kayaç nedir ?

A

Bazalt

65
Q

Dış kuvvetlerden hangisinin Türkiye’deki etki alanı bulunduğu enleme bağlı olarak diğerlerinden daha dardır?

A

Buzullar

66
Q

Türkiye’nin Anadolu ve Trakya olmak üzere iki yarımadadan oluşması dış kuvvetlerden hangisine ait şekillerin yaygın olmasında etkili olmuştur?

A

Dalga ve akıntılar

67
Q

Türkiye’de bitki örtüsünün seyrekleştiği bölgelerde hangi dış kuvvet daha etkilidir?

A

Rüzgarlar

68
Q

Hangi dış kuvvetin dar bir alanda da olsa görülmesi Türkiye’nin yüksek bir ülke olması ile ilgilidir?

A

Buzullar

69
Q

Fay hatlarına bağlı çökmeler hangi bölgelerde görülmez?

A

Yıldız masifleri, Mardin masifleri Karaman Anamur Taşeli masifleri

70
Q

KAF özellikleri nelerdir ?

A

Doğu batı yönlü uzanır
3 jeolojik zamanda oluşmuştur
Saros Körfezi’nden Türkiye’yi terk eder
En şiddetli depremleri üretir

71
Q

Şiddetli deprem oluşma ihtimali düşük olan yerler nerelerdir?

A

İç Anadolu
İğneada çevresi
Sinop Yarımadası
Menteşe-Hatay Hassa hariç Akdeniz, Karaman, Anamur Bölgeleri