Coğrafya - Yer Şekillerini Oluşturan Kuvvetler ve Jeolojik Zamanlar Flashcards
Türkiye’nin yeryüzü şekillerinin oluşumunda hangi kuvvetler etkili olmuştur ?
İç kuvvetler
Dış kuvvetler
Oluşum enerjisini magmanın hareketinden alarak meydana gelen kuvvetlere ne denir ?
İç kuvvetler
Güneş temelli ortaya çıkan, enerjisini güneşten alan ve yıkıcı - aşındırıcı kuvvetlere ne denir ?
Dış kuvvetler
İç kuvvetler nelerdir?
Epirojenez (Kıta oluşumu)
Orojenez (Dağ oluşumu)
Volkanizma
Depremler (Seizma)
İç kuvvetlerin oluşturduğu yer şekillerini aşındıran kuvvetler nelerdir ?
Dış kuvvetler:
Akarsu
Rüzgar
Buzul
Dalga
Akıntı
Yer altı suları
Anadolu’nun bugünkü şeklini almasında en fazla etkili dış kuvvet nedir ?
Akarsular
Jeolojik zamanlar nelerdir?
Prekambriyum (İlkel Zaman)
Paleozoik (I. Jeolojik Zaman)
Mezozoik (II. Jeolojik Zaman)
Senozoik (III. Jeolojik Zaman)
a)Tersiyer - Neozoik
b)Kuarterner
I. Jeolojik Zaman’da neler oldu ?
Zonguldak - Taş kömürü yatakları
En eski ve temel arazi olan, sert sağlam tabaka masif alanları oluştu:
Yıldız (Istıranca) - Trakya - Bozulmamıştır
Biga - Çanakkale
Menteşe, Saruhan - Menderes
Alanya, Anamur - Akdeniz - Bozulmamıştır
Taşeli
Kırşehir
Bitlis Bingöl Masifi
Mardin Masifi - Bozulmamıştır
Zonguldak Masifi
Daday, Devrekani - Kastamonu
Tokat Masifi
Ardahan Masifi - Bozulmamıştır
Masiflerin Türkiye’ye faydaları nelerdir ?
Zonguldak - taş kömürü
Yıldız - Alanya - Anamur - Mardin’de kırılmadan sağlam bir şekilde günümüze kadar gelmiş olup buralarda deprem oldukça azdır
Türkiye’nin şekillenmesinde en az etkili dış kuvvet nedir ?
Buzullar
Karstik sahalarda hangi dış kuvvetler etkilidir ?
Yer altı suları
Kıyı şekillenmesinde hangi dış kuvvet en çok etkilidir ?
en çok dalgalar
Kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde en etkili dış kuvvet nedir ?
Rüzgar
Anadolu’daki fay hatları nelerdir ?
KAF - kuzey anadolu fay hattı
BAF - batı anadolu fay hattı
DAF - güneydoğu anadolu fay hattı
Mezozoik - II. Jeolojik zaman - Dinazor çağında neler olmuştur ?
Anadolu arazileri dış kuvvetlerce aşınarak yükseltisi deniz seviyesine kadar inen “peneplen”ler oluşmuştur
Tortulanma
Avrasya ve Afrika arasında Tetis Okyanusu
Alp Himalaya hazırlık dönemi
İlk insan hangi jeolojik zamanda ortaya çıkmıştır ?
Kuarterner 4. Jeolojik zaman
Türkiye’nin günümüzdeki görünümü hangi jeolojik zamanlarla beraber oluştu ?
III. ve IV. jeolojik zaman
III. Jeolojik zamanla birlikte neler oluşmuştur?
- Tuz, bor, linyit, petrol ve doğal gaz oluştu
*I. Epirojenez oluştu
*Alp Himalaya kıvrımı gerçekleşti
dolaylı olarak;- Esnek yapıda olan araziler yükselerek dağları oluştu;
> Doğu Anadolu yükseldi
. Karadeniz göl olarak oluştu
. Volkanik dağlar oluştu - Karasu - Aras, Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları oluştu
- Katı sert yapıda olan araziler kırılarak fay hatlarını oluşturdu.
> Kuzey Anasolu Fay Hattı (KAF)
> Doğu - Güney Anadolu Fay Hattı (DAF)
> Batı Anadolu Fay hattı (BAF)
> Jeotermal santrallerin ve kaplıcaların temeli - Ege’nin horst ve grabenleri oluştu
- Esnek yapıda olan araziler yükselerek dağları oluştu;
Anadolu’nun genç olduğunun göstergesi nedir ?
Aktif fay hatları
Depremin varlığı
Kaplıcaların varlıkları
Jeotermal santrallerin varlıkları
Akarsuların yüksek alanlardan akması
Fiziki haritada sarı ve kahverengi alanların çoğunlukta olması (Henüz dış kuvvetler tarafından aşınmamış çünkü, yükselti fazla)
Akarsuların aşındırma özelliğini devam ettirmesi, bulanık akması
Linyit rezervi fazladır
Tektonik ova ve göller fazladır
En son sönen volkan dağımız hangisidir ?
Nemrut Dağı
Maden çeşitliliği ve mineral bakımından toprak - bitki örtüsü - verimli toprak zenginliği ülkemizde hangi bölgemizde daha çoktur ?
Doğu Anadolu volkanik dağların fazlalığı nedeniyle
Türkiye’nin volkanik dağları en çok hangi bölgemizde görülür ?
Doğu Anadolu Bölgesi - B. - K. Ağrı, Tendürek, Süphan, Nemrut, Diyarbakır - Karacadağ
İç Anadou Bölgesi - Karadağ, Konya - Karacadağ, Hasan Dağı, Melendiz, Erciyes
istisna olarak Ege’de bir tane: Manisa Kula Dağı
Sırasıyla taş kömürü ve linyit kömürü hangi zamanda oluşmaya başlar ?
I. jeolojik zaman - III. jeolojik zaman
Anadolu’da en geniş alanda bulunan fosil yakıt ürünü enerji kaynağı nedir ?
Linyit kömürü
Linyit yatakları en çok nerededir ?
Kahramanmaraş Afşin - Elbistan
Petrol ülkemizde nerede çıkarılmaktadır ?
Batman
Kaya tuzu - jips ülkemizde nerede çıkarılmaktadır ?
Sivas
Balıkesir Susurluk’ta ne çıkarılmaktadır ?
Bor
Karasal yer kabuğu ile okyanusal yer kabuğu arasındaki dengeye ne denir ?
İzostatik denge
IV. Jeolojik zamanda ne yaşandı ?
Buzul Çağı - Anadolu 4 kez buzullaştı.
2. Epirojenik hareket - kıta oluşumu
Anadolu yükselmeye başladı
Ege - Marmara bölgesi ve Kıbrıs kırılıp çöktü
Ege Denizi ve adalarının oluşması
Marmara Denizi’nin oluşması
Ria tipi kıyının Çanakkale ve İstanbul Boğazı’nda oluşması
Karadeniz’in bir deniz haline gelmesi
Günümüz hayvan ve bitkileri oluştu
Anadolu’dan yükselmeden kırılan ve çöken parçalar nelerdir ?
Egeid karası
Marmara
Kıbrıs Adası
Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükseltinin artması;
diğer bir deyişle haritada batıdan doğuya doğru gidildikçe kahverengi sarı renklerin artması neyin göstergesidir ?
Türkiye’nin genç - yeni oluşmuş bir arazi üzerinde bulunması
Egeid karasının Akdeniz’in suları altında kalmaya başladığı dönemde ne oluştu ?
Ege adaları
Eski akarsu vadilerinin deniz altında kalmasıyla oluşan kıyı şekli nedir ?
Ria tipi kıyı
Dünya’nın en büyük gölü nedir ?
Hazar Denizi
Okyanusa bağlantııs olmayan büyük su birikintilerine ne denir ?
Göl
Okyanusa bağlantısı olan büyük su birikintilerine ne denir ?
Deniz
Akarsuların yüksek alanlardan akmasının sebebi nedir ?
Türkiye’nin genç - yeni oluşmuş bir arazi üzerinde bulunması, yükseltinin fazla olması
Türkiye’nin en yüksek ve en alçak bölgeleri sırasıyla ?
Doğu Anadolu - Marmara Bölgesi
Türkiye’nin en yüksek düzlükleri hangi bölgede bulunur ?
Güneydoğu Anadolu
Derinlik volkanizmasïna örnek olan Bursa Uludağ hangi kayaç örneğidir?
Batolit, iç püskürük granit kaya
Volkanizma sonucu yüzeyde gaz sıkışması sonucu oluşan çukurlara ne denir ?
Maar
Ülkemizde maar örnekleri nelerdir ?
Konya Meke
Nevşehir Acıgöl
Ülkemizde krater örneği neresidir ?
Bitlis Nemrut Dağı
Volkan konilerinin üst yüzeylerinin basınçla havaya uçması sonucu oluşan volkanizma şekline ne denir ?
Krater
Türkiye’de epirojenez sonucu hangi olaylar görülmüştür?
Anadolu yükselir
Karadeniz ve Akdeniz alçalır
Çukurova, Trakya, Batı Anadolu ve Ege Denizi çöker
İstanbul ve Çanakkale boğazları oluşur
(IV. Jeolojik zaman)
Türkiye’nin kıyı şekillenmesinde en etkili olan kuvvet nedir ?
Epirojenez= koy, körfez, liman ve ada oluşumunu sağlar
Menteşe Dağları içerisinde bulunan dağlar nelerdir ?
Beşparmak, Madranbaba, Akdağ
Kaz Dağı yakınlarındaki ovanın adı nedir ?
Edremit Ovası
Nur-Amanos-Gavur kırıklı dağları horst iken bir graben olan ovasının adı nedir?
Amik Ovası
Türkiye’nin günümüzdeki görünümü elde etmesinde en etkileyici kuvvet nedir?
Orojenez
Türkiye’nin günümüzdeki görünümünü elde etmesinde en az etkili dış kuvvet nedir ?
Buzullar
Bir yörenin kayaç yapısına ne ad verilir?
Litolojik Yapı
Tektonik yapı ne demektir?
Kırıklı yer yapısı
Jeomorfoloji nedir?
Yer şekilleri
Jeoloji nedir ?
Yer yapısı bilimi
Batolit nedir?
İç püskürük volkanik kütle
Orojenez nedir?
Kırık ve kıvrım dağlarının oluşumu
Epirojenez nedir?
Kıta oluşumu
İz düşüm alan nedir?
İki annem ve boylam arası alan
Kuş uçuşu uzaklık nedir ?
Engebe dikkate alınmadan hesaplanan uzaklık
Ankara kenti çevresinde yaygın olup Ankara taşı olarak da bilinen kayaç nedir ?
Andezit
Yer yüzüne çıkamadan soğuyan Uludağ batoliti hangi kayaçtır ?
Granit
Erzurum Kars çevresinde bulunan volkanik dış püskürük kayaç nedir ?
Bazalt
Dış kuvvetlerden hangisinin Türkiye’deki etki alanı bulunduğu enleme bağlı olarak diğerlerinden daha dardır?
Buzullar
Türkiye’nin Anadolu ve Trakya olmak üzere iki yarımadadan oluşması dış kuvvetlerden hangisine ait şekillerin yaygın olmasında etkili olmuştur?
Dalga ve akıntılar
Türkiye’de bitki örtüsünün seyrekleştiği bölgelerde hangi dış kuvvet daha etkilidir?
Rüzgarlar
Hangi dış kuvvetin dar bir alanda da olsa görülmesi Türkiye’nin yüksek bir ülke olması ile ilgilidir?
Buzullar
Fay hatlarına bağlı çökmeler hangi bölgelerde görülmez?
Yıldız masifleri, Mardin masifleri Karaman Anamur Taşeli masifleri
KAF özellikleri nelerdir ?
Doğu batı yönlü uzanır
3 jeolojik zamanda oluşmuştur
Saros Körfezi’nden Türkiye’yi terk eder
En şiddetli depremleri üretir
Şiddetli deprem oluşma ihtimali düşük olan yerler nerelerdir?
İç Anadolu
İğneada çevresi
Sinop Yarımadası
Menteşe-Hatay Hassa hariç Akdeniz, Karaman, Anamur Bölgeleri