Coğrafya - Türkiye'nin Akarsuları; Aşındırma ve Biriktirme Şekilleri Flashcards
Akarsuların doğduğu yere ne ad verilir ?
Kaynak
Akarsuyun denize ya da göle ulaştığı bölgesine ne denir ?
Ağız
Bir akarsuda yıl boyunca görülen akım değişikliği nedir ?
Akarsu rejimi
Bir akarsuyun bir noktasından bir saniyede geçen su miktarına ne denir ?
Debi (akım)
Türkiye’nin akarsularının genel özellikleri nelerdir ?
Kaynakları yüksek, dağlık > hidroelektrik potansiyeli ve aşındırma gücü yüksek > Bulanık akarlar
Debisi yüksek >
Rejim düzensiz > denge profilinden uzak (iklim bakımından)
Taşımacılık ve ulaşıma uygun değil
Boyları kısa, havzaları açık (kıyının gerisinde yüksek uzanan dağlar, yer şekilleri - iklim ve yarım ada oluşumuz kaynaklı, hemen dökülür)
Düzenli rejimli akarsulara örnekler ?
Çoruh, Fırat, Dicle
Ülkemizde doğup yurt dışında denize dökülen akarsularımız nelerdir ? (5)
Çoruh > Gürcistan’dan Karadeniz’e dökülür
Kura
Aras
Fırat
Dicle
Zap
Türkiye sınırları dışında olup Türkiye’de denize dökülen akarsular nelerdir ? (2)
Meriç
Asi
Dağlık Doğu Karadeniz üzerinden inen ve hidroelektrik potansiyei yüksek olan Çoruh Nehri üzerindeki barajlar nelerdir ?
Deriner ve Yusufeli
Sivas’tan doğan, Gökırmak, Devrez ve Delice kollarına sahip Türkiye sınırları içerisinde doğup Türkiye sınırları içerisinde denize dökülen ve Canik Dağları’nı aşarak Samsun’da Bafra Ovası’nı - Deltası’nı oluşturan en uzun akarsu nedir ?
Kızılırmak
Türkiye’nin en uzun akarsuyu hangisidir ?
Fırat
Kaynağını Gümüşhane’den alan, Kelkit koluna sahip olup Samsun’da Canik Dağları’nı karşılayıp topladığı alüvyaller ile Çarşamba Ovası’nı-Deltası’nı oluşturan akarsuyumuz hangisidir?
Yeşilırmak
Kaynağı Gğmüşhane olan, Gürcistan’dan Karadeniz’e dökülen temiz akarsuyumuz hangisidir ?
Çoruh
Üzerinde Hirfanlı, Kesikköprü, Altınkaya barajları bulunan akarsuyumuz hangisidir ?
Kızılırmak
Akarsularımızdan hangisinde istisna olarak taşımacılık yapılabilir ?
Bartın Çayı - Kocaırmak
Kaynağını Küre Dağları’ndan alan ve yatağı II. jeolojik zamanda oluştuğu için - denge profiline yaklaştığı için üzerinde turistik teknelerle ve kereste taşımacılığı yapılmasına izin veren akarsuyumuz hangisidir ?
Bartın Çayı - Kocaırmak
Kaynağı’nı Köroğlu Dağları’ndan alan ve Karabük’ün demir - çelik sanayisinin su ihtiyacını karşılayan ve sanayi bölgesinden geçtiği için kirli olan akarsuyumuz hangisidir ?
Filyos (Yenice)
Kaynağını Ege Denizi’nden alarak sırasıyla Ege - İç Anadolu - Karadeniz - Marmara Bölgesi’nden Karadeniz’e dökülen, Eskişehiir Porsuk Çayı ve Ankara koluna sahip, Karasu Deltası’na sahip en kirli akarsuyumuz hangisidir ?
Sakarya
Karma rejimli akarsu nedir ?
Akarsu rejiminin dolaştığı bölgelerin iklimine göre rejiminin değişmesi durumudur.
Karadeniz Havzası’na dökülen akarsularımız hangileridir ? (7)
Çoruh
Doğankent - Harşit
Yeşilırmak
Kızılırmak
Filyos (Yenice)
Bartın
Sakarya
Üzerinde Sarıyar, Gökçekaya ve Yenice Barajları bulunan, Karasu Deltası’na sahip, Adapazarı Ovası’nı oluşturan en kirli akarsuyumuz hangisidir ?
Sakarya
Marmara Denizi’ne dökülen akarsuyumuz hangisidir ?
Susurluk
Kaynağını Kütahya’dan alan Balıkesir’den Marmara Denizi’ne dökülen; kolları Biga-Gönen-Nilüfer Çayı olan, aşındırma gücü-akış hızı-hidroelektrik potansiyeli az olan akarsuyumuz hangisidir ?
Susurluk
Ayran, höşmerim tatlısı ve bor madeni ile ünlü şehrimiz hangisidir ?
Balıkesir
Ege Havzası’na dökülen akarsularımız nelerdir? (5)
Meriç
Bakırçay
Gediz
Küçük Menderes
Büyük Menderes
Kaynağı Bulgaristan olup Yunanistan ile doğal sınırımız olan ve Ergene Nehri koluna sahip olup Ege’ye dökülen, Meriç Deltası’nı oluşturan kirli akarsuyumuz hangisidir ?
Meriç
Taşkınlara neden olan akarsularımız nerededir ?
Geniş tabanlı vadilerin olduğu yerler:
Meriç, Ergene, Edirne, Kızılırmak’ın Bafra’da, Seyhan Ceyhan Çukurovada’da, Yeşılırmak Çarşamba’da
Taşkınları-bataklığı-su içerisinde oluşu nedeniyle pirinç üretimine elverişli coğrafi alanımız neresidir ?
Meriç Nehri’nin geçtiği Meriç Ovası
Barajı olmayan, Graben içinde, yüzey vadide akan, taşkın yapma ihtimali fazla Dikili Deltası’ndan Ege Denizi’ne akan akarsuyumuz hangisidir ?
Bakırçay
Üzerinde Demirköprü Barajı olan, Graben içinde, yüzey vadide akan, taşkın yapma ihtimali fazla Menemen Deltası’ndan Ege Denizi’ne akan akarsuyumuz hangisidir ?
Gediz
Türkiye^de deltalar en fazla hangi bölgemizde görülür ?
Ege Bölgesi
Barajı olmayan, Graben içinde, yüzey vadide akan, taşkın yapma ihtimali fazla Selçuk(Kuşadası) Deltası’ndan Ege Denizi’ne akan akarsuyumuz hangisidir ?
Küçük Menderes
Üzerinde Adıgüzel - Kemer Barajları olan, Graben içinde, yüzey vadide akan, taşkın yapma ihtimali fazla Balat Deltası’ndan Ege Denizi’ne akan akarsuyumuz hangisidir ?
Büyük Menderes
Akdeniz Havzası’na dökülen akarsular hangileridir ? (11)
Dalaman Çayı
Eşen
Alakır
Dragon
Aksu
Köprüçay
Manavgat
Göksu
Seyhan
Ceyhan
Asi
Karstik kaynaklardan beslendiği için yıl içinde potansiyeli değişmeyen akarsularımız hangileridir ?
Manavgat, Köprüçay, Aksu, Alakır, Eşen, Göksu
Türkiye’de yer altı suları en fazla hangi bölgede bulunur *
Akdeniz
Yağışlardan etkilenen akarsular hangii bölgelerimizde hangi mevsimlerde daha çok akar ?
İç Anadolu - ilkbahar
Doğu Anadolu - yaz
Karadeniz - sonbahar
Marmara, Ege, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu - kış
Akdeniz’de karstik kaynaklardan beslenen Dalaman, Eşen, Alakır, Aksu, Köprüçay ve Manavgat yazın da kışın da aynı akar.
Üzerinde Bartın Çayı gibi taşımacılığın yapıldığı hem yaz hem de kışın potansiyelini koruyan turistik akarsuyumuz hangisidir ?
Manavgat
Kuzey Kıbrıs Su Temini’nde kullanılan akarsuyumuzun adı nedir ?
Dragon Çayı
Kuzey Kıbrıs Su Temini’nde kullanılan akarsuyumuzun adı nedir ?
Dragon Çayı
Kuzey Kıbrıs Su Temini’nde kullanılan akarsuyumuzun adı nedir ?
Dragon Çayı
Kuzey Kıbrıs Su Temini’nde kullanılan akarsuyumuzun adı nedir ?
Dragon Çayı
Kuzey Kıbrıs Su Temini’nde kullanılan akarsuyumuzun adı nedir ?
Dragon Çayı
Kuzey Kıbrıs Su Temini’nde kullanılan akarsuyumuzun adı nedir ?
Dragon Çayı
Rafting su sporlarına izin veren, hem yaz hem de kış potansiyelini koruyan karstik kaynaklarla beslenen akarsuyumuz hangisidir ?
Köprü Çayı
Göksu hangi deltayı oluşturur ? ***
Silifke
Obruk Platosu’nun oluşum nedeni nedir ? ***
Yer altı sularının-artezyenlerin aşırı kullanımı sonucu yer altı mağaralarının tabanları çöker ve çöküntü depremi sonucu obruk oluşur
Mavi Tünel Projesi nedir ?
KOP-Konya Ovası Projesi’nin önemli hamlelerindendir.
Göksu’nun suyunun Konya sulama alanlarına ulaştırılmasını sağlar.
Türkiye’nin en büyük deltası hangisidir ?
Çukurova
Kaynağını Kayseri’den alarak Çukurova Deltası’nı oluşturan, üzerinde Seyhan ve Çatalan Barajları bulunan akarsuyumuz hangisidir ?
Seyhan
Kaynağını Kahramanmaraş’tan alarak Çukurova Deltası’nı oluşturan, üzerinde Aslantaş, Menzelet, Berke ve Sır Barajları bulunan akarsuyumuz hangisidir ?
Ceyhan
Çukurova Deltası’nı oluşturan akarsularımız hangileridir ?
Seyhan ve Ceyhan
Kaynağını Menteşe Dağları’ndan alarak Akdeniz’e dökülen; Ege ve Akdeniz Bölgeleri’nin sınırlarını çizen akarsuyumuz hangisidir *
Dalaman
Kaynağını Göller Yöresi’nden alarak Akdeniz’e dökülen, üzerinde Kovada 1-2, Kepez Barajları bulunan akarsuyumuz hangisidir ?
Aksu
Kaynağını Göller Yöresi’nden alarak kanyon vadi içerisinden Antalya’ya dökülen akarsuyumuz hangisidir ?
Köprüçay
Kaynağını Batı Toroslardan alarak kanyon vadiler içerisinde şelaleler yaparak Akdeniz’e dökülen ve üzerinde Oymapınar Barajı olan akarsuyumuz hangisidir ?
Manavgat
Kaynağını Karaman’dan alan, üzerinde Gezende, Kaynaktepe Barajları olan, kanyon vadiler içerisinde Mersin Silifke Deltası’nı oluşturan; KOP kapsamında tarım ürünlerini sulama amacıyla suyunu Mavi Tünel Projesi’ne veren akarsuyumuz hangisidir ?
Göksu
Kaynağını Lübnan’dan alan ve Suriye sınırımızın küçük bir bölümünü çizen Hatay’dan Akdeniz’e dökülen akarsuyumuz hangisidir ?
Asi
Türkiye sınırı dışında doğup Türkiye sınırları içerisinde denizlere akan, doğal sınır çizen, pirinç yetiştirme olanağı sağlayan ve sık sık taşan akarsularımız hangileridir ?
Meriç ve Asi
Basra Körfezi’ne dökülen akarsularımız hangileridir ? (3)
Fırat
Dicle
Zap suyu
Doğu Anadolu Bölgesi’nde başlayıp Suriye oradan da Irak üzerinden Basra Körfezi’ne dökülen; üzerinde Atatürk, Keban, Karakaya, Birecik ve Karkamış Barajları olan akarsuyumuz hangisidir ?
Fırat
Doğu Anadolu Bölgesi’nde başlayıp Suriye oradan da Irak üzerinden Basra Körfezi’ne dökülen; bir kolu Uluçay-Botan diğeri Zap suyu olan, üzerinde Devegeçidi, Ilısu, Batman, Cizre ve Kralkızı Barajları olan akarsuyumuz hangisidir ?
Dicle
En temiz akarsuyumuz hangisidir ?
Zap suyu
Hakkari’de başlayıp aslında Dicle’nin bir kolu olan ve Irak’ta Dicle ile birleşip Basra Körfezi’ne dökülen en temiz akarsuyumuz hangisidir ?
Zap suyu
Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan bölgeye ne ad verilir ?
Mezopotamya
Fırat ve Dicle nehirlerinin birleştiği bölgeye ne ad verilir ?
Şattülarap
Türkiye’nin en büyük barajı hangisidir ?
Atatürk
Tarihi Hasankeyf Harabeleri’ni sular altında bırakan ve Dicle akarsuyu üzerinde bulunan baraj hangisidir ?
Ilısu Barajı
Hangi barajımız GAP’a dahil değildir ?
Keban Barajı - daha öncesinden vardır
Ermenistan’dan geçerek Azerbaycan üzerinden Hazar Denizi’ne dökülen akarsularımız hangileridir ?
Aras
Kura
Arpaçay koluyla Ermenistan’a sınır çizen ve Kura ile birleşerek Hazar Denizi’ne dökülen akarsuyumuzun adı nedir ?
Aras
Türkiye’nin kapalı havzaları nelerdir ?
Hazar Denizi - Aras ve Kura dökülür
Van Gölü
Tuz Gölü
Göller Yöresi
Konya Ovası - Burdur ve Acıgöl
Afyon Akarçay
Seyfe Gölü
Türkiye’nin en büyük hapalı havzası nedir ?
Tuz Gölü ve çevresi
Türkiye’nin kapalı havzaları hangi bölgelerde daha çok görülür ?
İç Anadolu Bölgesive iç bölgeler.
Güneyde ve kuzeyde denize paralel dağlar akarsuların denizlere ulaşmasını önler.
Ve iklim. Yağış az.
Alüvyal toprak nedir ?
Diğer adıyla lığ; akarsular tarafından taşınan kil, kum, çakıl taşı gibi kütle parçalarının, suyun akış hızının azalması sonucu elverişli yerlere birikmesiyle meydana gelen tortulardır
Kolüvyal toprak nedir ?
Dağ yamaçlarında fiziksel çözülme sonucu ayrışan malzemelerin yağmur ve sel suları ile taşınarak eğimin azaldığı dağların etek kısımlarında birikmesi ile oluşan toprakladır.
Türkiye’de akarsuların aşındırma şekilleri nelerdir ?
Kırgıbayır - Peribacaları
Plato
Şelale - Devkazanı
Peneplen
Vadi
Türkiye’de akarsuların biriktirme şekilleri nelerdir ?
Irmak - Kum adası
Birikinti Konisi - Yelpazesi
Dağ eteği ve Dağ içi ovalar
Delta Ovası
Türkiye’de akarsuların hem aşındırma hem de biriktirme şekilleri nelerdir ?
Menderes (Büklüm) ve Seki (Taraçalar)
Menderes görülen arazilerin özellikleri nelerdir ?
Eğim az, derine aşındırma az, taşma çok, taşıma az, hidroelektrik az, uzun boy
Mendereslerin sırasıyla biriktirdiği ve aşındırdığı bölgelerine ne denir ?
Yığınak, Çarpak
Kaç çeşit seki oluşumu gözlenir ?
Akarsu ve Epirojenez
Akarsu aşındırma şekilleri nelerdir ?
Vadi
-çentik, boğaz, asimetrik, kanyon, tabaklı
Çağlayan
Dev kazanı
Peribacası
Kırgıbayır
Plato
Peneplen
Akarsuların kurumasıyla doğal geçitler haline gelen vadilere ne denir ?
Boğaz vadı - U Vadi
Ülkemizde doğal geitlerin isimleri nelerdir ?
Çubuk
Sertavul
Gülek
Belen
Kop
Tortul - karstik tabakaların aşınmasıyla oluşan vadi türüne ne ad verilir ?
Kanyon vadi
Kanyonlar Türkiye’de en çok nerede bulunur ?
Akdeniz’de
Köprü Çayı üzerinde Köprülü Kanyon Milli Parkı
Aksaray - Ihlara vadisi
Yüzeyde akarak taşkın yapma ihtimalinin yüksek olduğu vadi çeşidi nedir ?
Geniş tabanlı
Geniş tabanlı vadilere nerede rastlanır ?
Deltalarda
Muradiye Şelalesi (çağlayan-çavlan) nerededir ?
Van
Düden Şelalesi nerededir ?
Antalya
Tortum Şelalesi nerededir ?
Erzurum
Erfelek Şelalesi nerededir ?
Sinop
Şelalenin aktığı yerin aşağısında oluşan çukurlara ne ad verilir ?
Dev kazanı
Volkanik bölgelerde bulunan tüflerin sel suları tarafından aşındırılmasıyla meydana gelen akarsu aşınım şekli nedir ?
Peri bacaları
İç ve dış kuvvetin birlikte oluşturduğu yer şekli nedir ?
Peri bacaları
Peri bacaları nerelerde bulunur ?
Nevşehir Ürgüp Göreme
Van
Erzurum - Narman Peri bacaları
Hem doğal hem kültürel dünya miras listesi UNESCO’da yer alan iki şeklimiz nedir ?
Pamukkale travertenleri ve Roma hamamı - Denizli
Peri bacaları ve yer altı şehirleri - Nevşehir
Yarı kurak iklim bölgelerinde sel sularının bitki örtüüsnden yoksun eğimli yamaçları aşındırmasıyla oluşan akarsu aşınım şekli nedir ?
Kırgıbayır (Badlands)
Kırgıbayır - badlands nerelerde bulunur ?
İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu
Akarsuların aşındırdığı ve IV. zamanda yükselen düzlükler nelerdir ?
Plato
Plato çeşitleri nelerdir ?
Karstik: Teke ve Taşeli
Aşınım Düzlüğü: Çatalca Kocaeli, Safranbolu, Perşembe
Tabaka Düzlüğü: Haymana, Obruk, Cihanbeyli, Gaziantep, Şanlıurfa, Bozok, Uzunyayla, Eskişehir Yazılıkaya, Adıyaman
Volkanik: Erzurum, Kars, Ardahan Yazılıkaya, Bingöl
En çok plato ülkemizde nerede bulunur ?
İç Anadolu
Hevsel bahçeleri nerededir ?
Diyarbakır platosu
Akarsuların aşındırmasının son evresi, deniz seviyesindeki hafif dalgalı düzlüklere ne ad verilir ?
Peneplen - Yontukdüz
Peneplen olmaya en yakın bölgemiz neresidir ?
Marmara
Akarsu birikim şekilleri nelerdir ?
Birikinti konisi
Birikinti yelpazesi
Dağ eteği ovası
Dağ içi ovası
Delta
Irmak adası - kum adacıkları
Hatay Erzene - Dörtyol ve Bursa hangi akarsu birikim şekline örnektir ?
Dağ eteği ovası
Erzincan hangi akarsu biriktirme şekline örnektir ?
Dağ içi ovası
Biriktirmenin kıyının gerisinde olduğu akarsu biriktirme şekli nedir ?
Taban seviyesi ovası - Antalya
Kum adacıkları hangi bölgemizde daha çok bulunur ?
Marmara, Ege; Çukurova
yükselti az olmalı ki taşınma hızı yavaş olsun
Akarsuyun hem aşındırma hem de biriktirme şekilleri nelerdir ?
Menderes
Seki (Taraça)
Akarsuların eğimlerin az olduğu yerlerde kıvrılarak akmasına ne ad verilir ?
Menderes
Menderes akarsu aşınım-biriktirim şekillerine örnekler nelerdir ?
Büyük Menderes Küçük Menderes
Seyhan Ceyhan
Alüvyal tabanlı vadi üzerinde akarsuların yeniden canlanarak yatağı kazması sonucu oluşan yüksekte kalmış eski vadi tabanlarına ne denir ?
Seki - Taraça
Tabanlı vadi en çok nerede görülür ?
Ege Marmara
Kanyonlu vadi en çok nerede görülür ?
Akdeniz - Karstik
Dağ eteği ovasına örnekler nelerdir ?
Aydın ve Muş
Birikinti konisine örnek neresidir ?
Bursa