Citostatici i Otrovi Flashcards
Kako djeluju CITOSTATICI?
- Na ćelije koje se intenzivno dijele
2. Nezavisno od faze ćelijskog ciklusa
Nastajanje rezistencije na Citostatike
- Farmakološka skloništa
- Ćelije u različitim fazama diobe
Povećanjem doze samo se povećava broj ND!
PRIMJENA VIŠE CITOSTATIKA ODJEDNOM.
REZISTENCIJA NA CITOSTATIKE
- PRIMARNA - ni prva TH ne djeluje
- STEČENA - Efluks pumpa, promjena afiniteta za lijek, inaktivacija Citostatika, smanjena aktivnost enzima i kumulacija lijeka u Ca-ćeliji
ND CITOSTATIKA
- Blaga i umjerena mučnina i povraćanje - TH Metoklopramid
- Teška mučnina i povraćanje - TH Ondansetron
- Supresija koštane srži
- Teratogenost
- Stomatitis
- Lokalno oštećenje tkiva
OPŠTA ND CITOSTATIKA
AKUTNA - Muka i povraćanje, febrilnost, alergija, hemoliza, nefropatija
ODLOŽENA - Hematopoezna toksičnost, promjene GIT-a, alopecija
KASNA - Imunosupresija, Teratogenost, Mutagenost, Kancerogenost, Sterilitet
SPECIFIČNA ND CITOSTATIKA
- Kardiotoksičnost, Hepatotoksičnost, Neurotoksičnost
- Plućna fibroza - BLEOMICIN
- Ototoksičnost i Nefrotoksičnost - CISPLATIN
- Maskulinizacija i feminizacija
PODJELA CITOSTATIKA
- ALKILIRAJUĆI AGENSI
- ANTIMETABOLITI
- HORMONI
- CITOTOKSIČNI AB
- BILJNI ALKALOIDI I GLIKOZIDI
- RADIOAKTIVNI IZOTOPI
ALKILIRAJUĆI AGENSI
CIKLOFOSFAMID
HLORAMBUCIL, BUSULFAN
KARMUSTIN, LOMUSTIN
PROKARBAZIN, CISPLATIN
MD ALKILIRAJUĆIH AGENASA
Svoje alkilne grupe prenose na važne sastojke ćelije, oštećuju DNK, fragmentacija hromozoma
Djeluju nezavisno od faze ćelijskog ciklusa
Farnakološka i ND alkilirajućih agenasa
CITOLITIČKO I MUTAGENO DJELOVANJE -Tumorska ćelija -Koštana srž - pancitopenija -Sluznica GIT - nauzeja, povraćanje, krvarenje -Folikuli dlaka - alopecija -Gonade - sterilitet IMUNOSUPRESIVNO - OPASNOST OD INFEKCIJE
CIKLOFOSFAMID
Nespecifično djelovanje, parenteralno i per os primjena, ne prolazi HEB
IND: Ca pluća, dojke, ovarijuma i cerviksa, Seminom, Leukemija
NEORGANSKI KOMPLEKSI PLATINE
MD: kao alkilirajući agensi, ubijaju u svim fazama rasta
CISPLATIN - Ca pluća, jednjaka i želuca, glave i vrata, testisa, ovarijuma i mokraćne bešike
ND: Najjači emetogeni potencijal od svih Citostatika + nefro i ototox
CARBOPLATIN
ANTIMETABOLITI
Analozi folne kiseline - METOTREKSAT
Analozi purina - MERKAPTOPURIN
Analozi pirimidina - FLUOROURACIL, CITARABIN
SPECIFIČNO DJELOVANJE NA ĆELIJSKI CIKLUS
METOTREKSAT
Inhibira Dihidrofolat-reduktazu, sprječava stvaranje folinske kiseline za sintezu purina
IND: Ca dojke, jajnika i bešike, glave i vrata, teški oblici psorijaze, reumatoidni artritis, leukemije kod djece
ND: stomatitis, enteritis, depresija koštane srži, alopecija
OPREZ: Teška ND se antagonizuju Folinskom kiselinom (Leukovorin)
5-FLUOROURACIL
Inhibiše sintezu DNK i RNK
IND: Metastaze Ca dojke i GIT-a, Ca jajnika i cerviksa, mokraćne bešike i prostate, Ca pankreasa
HORMONI I ANTIHORMONI
ANDROGENI - Ca dojke
ANTIANDROGENI (FLUTAMID) - Ca prostate
ESTROGENI - Ca prostate
ANTIESTROGENI (TAMOKSIFEN) - Ca dojke
GESTAGENI - Ca endometrijuma, dojke i prostate
GLIKOKORTIKOIDI - hematološki maligniteti
AGONISTI GnRH (GOSERELIN, LEUPROLID) - metastatski Ca prostate
CITOTOKSIČNI AB
DOKSORUBICIN, DAUNORUBICIN
DAKTINOMICIN, BLEOMICIN, MITOMICIN
MD: sprečavaju transkripciju, stvaraju slobodne radikale
NESPECIFIČNO DJELOVANJE
ND: Depresija koštane srži, alopecija
KARDIOTOKSIČNOST - TAHIKARDIJA - IREVERZIBILNA INSUF. MIOKARDA
BILJNI ALKALOIDI I GLIKOZIDI
- VINKA ALKALOIDI - VINBLASTIN, VINKRISTIN
- PODOFILOTOKSINI
- KAMPOTECINI
- TAKSANI - PAKLITAKSEL, DOCETAKSEL
SPECIFIČNO DJELOVANJE NA MITOZU