Citostatici i Otrovi Flashcards

1
Q

Kako djeluju CITOSTATICI?

A
  1. Na ćelije koje se intenzivno dijele

2. Nezavisno od faze ćelijskog ciklusa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Nastajanje rezistencije na Citostatike

A
  1. Farmakološka skloništa
  2. Ćelije u različitim fazama diobe

Povećanjem doze samo se povećava broj ND!

PRIMJENA VIŠE CITOSTATIKA ODJEDNOM.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

REZISTENCIJA NA CITOSTATIKE

A
  1. PRIMARNA - ni prva TH ne djeluje
  2. STEČENA - Efluks pumpa, promjena afiniteta za lijek, inaktivacija Citostatika, smanjena aktivnost enzima i kumulacija lijeka u Ca-ćeliji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

ND CITOSTATIKA

A
  1. Blaga i umjerena mučnina i povraćanje - TH Metoklopramid
  2. Teška mučnina i povraćanje - TH Ondansetron
  3. Supresija koštane srži
  4. Teratogenost
  5. Stomatitis
  6. Lokalno oštećenje tkiva
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

OPŠTA ND CITOSTATIKA

A

AKUTNA - Muka i povraćanje, febrilnost, alergija, hemoliza, nefropatija
ODLOŽENA - Hematopoezna toksičnost, promjene GIT-a, alopecija
KASNA - Imunosupresija, Teratogenost, Mutagenost, Kancerogenost, Sterilitet

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

SPECIFIČNA ND CITOSTATIKA

A
  1. Kardiotoksičnost, Hepatotoksičnost, Neurotoksičnost
  2. Plućna fibroza - BLEOMICIN
  3. Ototoksičnost i Nefrotoksičnost - CISPLATIN
  4. Maskulinizacija i feminizacija
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

PODJELA CITOSTATIKA

A
  1. ALKILIRAJUĆI AGENSI
  2. ANTIMETABOLITI
  3. HORMONI
  4. CITOTOKSIČNI AB
  5. BILJNI ALKALOIDI I GLIKOZIDI
  6. RADIOAKTIVNI IZOTOPI
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

ALKILIRAJUĆI AGENSI

A

CIKLOFOSFAMID
HLORAMBUCIL, BUSULFAN
KARMUSTIN, LOMUSTIN
PROKARBAZIN, CISPLATIN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

MD ALKILIRAJUĆIH AGENASA

A

Svoje alkilne grupe prenose na važne sastojke ćelije, oštećuju DNK, fragmentacija hromozoma
Djeluju nezavisno od faze ćelijskog ciklusa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Farnakološka i ND alkilirajućih agenasa

A
CITOLITIČKO I MUTAGENO DJELOVANJE
-Tumorska ćelija
-Koštana srž - pancitopenija
-Sluznica GIT - nauzeja, povraćanje, krvarenje
-Folikuli dlaka - alopecija
-Gonade - sterilitet
IMUNOSUPRESIVNO - OPASNOST OD INFEKCIJE
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

CIKLOFOSFAMID

A

Nespecifično djelovanje, parenteralno i per os primjena, ne prolazi HEB
IND: Ca pluća, dojke, ovarijuma i cerviksa, Seminom, Leukemija

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

NEORGANSKI KOMPLEKSI PLATINE

A

MD: kao alkilirajući agensi, ubijaju u svim fazama rasta

CISPLATIN - Ca pluća, jednjaka i želuca, glave i vrata, testisa, ovarijuma i mokraćne bešike
ND: Najjači emetogeni potencijal od svih Citostatika + nefro i ototox
CARBOPLATIN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

ANTIMETABOLITI

A

Analozi folne kiseline - METOTREKSAT
Analozi purina - MERKAPTOPURIN
Analozi pirimidina - FLUOROURACIL, CITARABIN

SPECIFIČNO DJELOVANJE NA ĆELIJSKI CIKLUS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

METOTREKSAT

A

Inhibira Dihidrofolat-reduktazu, sprječava stvaranje folinske kiseline za sintezu purina
IND: Ca dojke, jajnika i bešike, glave i vrata, teški oblici psorijaze, reumatoidni artritis, leukemije kod djece
ND: stomatitis, enteritis, depresija koštane srži, alopecija
OPREZ: Teška ND se antagonizuju Folinskom kiselinom (Leukovorin)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

5-FLUOROURACIL

A

Inhibiše sintezu DNK i RNK

IND: Metastaze Ca dojke i GIT-a, Ca jajnika i cerviksa, mokraćne bešike i prostate, Ca pankreasa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

HORMONI I ANTIHORMONI

A

ANDROGENI - Ca dojke
ANTIANDROGENI (FLUTAMID) - Ca prostate
ESTROGENI - Ca prostate
ANTIESTROGENI (TAMOKSIFEN) - Ca dojke
GESTAGENI - Ca endometrijuma, dojke i prostate
GLIKOKORTIKOIDI - hematološki maligniteti
AGONISTI GnRH (GOSERELIN, LEUPROLID) - metastatski Ca prostate

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

CITOTOKSIČNI AB

A

DOKSORUBICIN, DAUNORUBICIN
DAKTINOMICIN, BLEOMICIN, MITOMICIN

MD: sprečavaju transkripciju, stvaraju slobodne radikale
NESPECIFIČNO DJELOVANJE

ND: Depresija koštane srži, alopecija
KARDIOTOKSIČNOST - TAHIKARDIJA - IREVERZIBILNA INSUF. MIOKARDA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

BILJNI ALKALOIDI I GLIKOZIDI

A
  1. VINKA ALKALOIDI - VINBLASTIN, VINKRISTIN
  2. PODOFILOTOKSINI
  3. KAMPOTECINI
  4. TAKSANI - PAKLITAKSEL, DOCETAKSEL

SPECIFIČNO DJELOVANJE NA MITOZU

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

FAKTORI KOJI UČESTVUJU U RAZVOJU TOKSIKOLOŠKOG DEJSTVA

A
  1. OTROV - vrsta i doza
  2. FAZA EKSPOZICIJE - osobine otrova, ulazni putevi
  3. TOKSIKOKINETIČKA FAZA - ADME
  4. TOKSIKODINAMSKA FAZA - interakcija otrov-receptor
20
Q

FIZIČKI PREGLED KOD DIJAGNOZE TROVANJA

A
  1. KARAKTERISTIČNA SIMPTOMATOLOGIJA
  2. IDENTIFIKACIJA: oblik i miris, ostatak kutije, neutrošeni lijek…
  3. NA BOLESNIKU: Miris izdaha i odjeće, boja kože i sluznica, vitalne funkcije, svijest
21
Q

PREGLED PACIJENTA KOD TROVANJA

A
  1. Procijeniti potrebu za CPR, procjena stanja KVS i CNS
  2. Znakovi infekcije, povrede ili metab. poremećaja
  3. Definitivno zbrinjavanje uz čestu provjeru stanja
22
Q

LAB. IDENTIFIKACIJA OTROVA

A
  1. Kvantitativno i Kvalitativno identifikovanje otrova
  2. Uzorci želudačnog sadržaja, mokraće i krvi
  3. Uzorci pakovanja otrova
23
Q

LIJEČENJE TROVANJA

A
  1. Održavati VITALNE FUNKCIJE
  2. Održavati konc. otrova u kritičnim tkivima što je moguće nižom
  3. Antagonizovanje farmakoloških i toksikoloških efekata otrova
  • Otrovi za koje postoji specifičan ANTIDOT
  • Otrovi za koje nema antidota - SIMPTOMATSKA TH
24
Q

SIMPTOMATSKA TH

A
  1. Vještačko disanje
  2. Borba protiv šoka
  3. Popravljanje ABS-a
  4. Antikonvulzivi
  5. Borba protiv bolova
  6. Borba protiv infekcije
  7. Održavanje diureze
  8. Adekvatna ishrana
25
Q

ODSTRANJIVANJE OTROVA

A
  1. Prekid daljeg ulaska otrova
  2. Ispiranje želuca
  3. Izazivanje povraćanja
  4. Primjena laksansa
  5. Uklanjanje otrova sa vidljivih sluznica i kože
  6. Forsirana diureza
  7. Hemodijaliza
  8. Zamjena krvi
26
Q

PREKID DALJEG ULASKA OTROVA U ORGANIZAM

A

INHALACIONO - Otrovanog izvući iz kontaminirane zone i reanimirati po potrebi
PREKO KOŽE - Skinuti kontam. odjeću, kožu oprati hladnom vodom i sapunom, oči vodom u mlazu
PERORALNO - Izazvati povraćanje i čišćenje crijeva, medicinski ugalj

27
Q

ISPIRANJE ŽELUCA

A
  1. Ukoliko je od trovanja prošlo manje od 1 sat
  2. Topla voda, sonda, izvlači se sadržaj
  3. Ponoviti 10-12 puta
28
Q

PRIMJENA LAKSANSA

A

SAMO NE U TROVANJIMA KAUSTIČNIM OTROVIMA.

Kad je prošlo duže od 2 sata

29
Q

IZAZIVANJE POVRAĆANJA

A

Kod svjesnog pacijenta 300ml mlake vode per os, draženje uvule i povraćanje
Ponavljati do bistrog sadržaja bez mirisa,
Aktivni ugalj 30g u čaši vode

30
Q

KI za izazivanje povraćanja

A
  1. Stanja bez svijesti
  2. Djeca mlađa od 4 godine
  3. Retardirane osobe
  4. Trovanje korozivnim otrovima
  5. Trovanje destilatima nafte

ŽELUDAC ISPIRATI SONDOM!!!

31
Q

SMANJENJE KONC. TOX. U KRVI I TKIVIMA

A

OPŠTE MJERE: Forsirana diureza, hiperventilacija, hiperbarična oksigenacija
VJEŠTAČKE MJERE: Peritonealna dijaliza, hemodijaliza, hemoperfuzija, plazmafereza

32
Q

PRIMJENA ANTIDOTA I ANTAGONISTA

A

ANTIDOT - Supstanca koja antagonizuje dejstva otrova

VRSTE ANTIDOTA: Hemijski, fiziološki, specifični, nespecifični

33
Q

PODJELA ANTIDOTA PREMA MEHANIZMU DJELOVANJA

A
  1. Antidoti koji se vezuju za otrov - HELATI
  2. Antidoti koji djeluju kompetitivno sa otrovom - Opijati (NALOKSON), Muskarin (ATROPIN), CO (O2)
  3. Antidoti koji ubrzavaju eliminaciju - radijum, stroncijum (Ca soli), Bromidi (Hloridi)
  4. Inaktivatori otrova - CN (Nitriti)
  5. Antidoti koji blokiraju nastajanje još toksičnijih metabolita - Metanol i antifriz - (ETANOL)
  6. Antidoti koji uspostavljaju otrovom oštećenu f-ju - Kardiotonici (K+), Metotreksat (Folinska kiselina)
34
Q

SPECIFIČNI ANTIDOTI

A
ACETILCISTEIN - Paracetamol
ETANOL - Metanol, antifriz
ATROPIN - Trovanje gljivama i insekticidima
DEFEROKSAMIN - Fe
FLUMAZENIL - BDAZ
PENICILAMIN, Ca-diNa-EDTA - teški metali
O2 - CO
NALOKSON - Morfin i opijati
PRALIDOKSIM - Organofosfati
35
Q

HELIRAJUĆI AGENSI

A

IDEALNO

  1. Da je rastvorljiv u vodi i da se ne metaboliše
  2. Da lako prodire do mjesta deponovanja metala
  3. Da ima&raquo_space; afinitet za atom metala nego endogeni ligand, a mali za Ca++ iz krvi
  4. Da stvara helate koji se lako izlučuju i koji su manje tox
36
Q

Najvažniji helirajući agensi

A
DIMERKAPROL - Hg, As, Au
SUKCIMER - Hg, As, Pb, Cd
Ca-diNa-EDTA - Pb, Cd, Zn, Cr, Cu, Mn, Ni
PENICILAMIN - Hg, Pb, Cu, Fe
DEFEROKSAMIN - Fe
37
Q

TROVANJE ŽIVOM

A

AKUTNO - Siva boja sluznica, bol u želucu, dijareja i povraćanje
DIMERKAPROL, Simpt. TH, hemodijaliza

HRONIČNO - CNS depresija, nesanica, oštećenje bubrega, stomatitis, PENICILAMIN + DIMERKAPROL

38
Q

TROVANJE OLOVOM

A

AKUTNO - muka, povraćanje bijelog sadržaja, crna stolica, oštećenje bubrega
TH - ispiranje želuca, MgHSO4, Ca-diNa-EDTA, PENICILAMIN

HRONIČNO - Nadražaj GIT-a, olovna kolika i paraliza, encefalopatija, anemija, oštećenje bubrega
TH - Ca-diNa-EDTA + PENICILAMIN, Sukcimer i simpt. TH

39
Q

TROVANJE ARSENOM

A

AKUTNO - Abd. bol, krvavi proliv, oligurija, žutica - ŠOK
TH - DIMERKAPROL + PENICILAMIN + simpt. TH

HRONIČNO - Neuritis, Nefritis, GIT, ciroza jetre, anemija,
TH - DIIMERKAPROL + PENICILAMIN + SUKCIMER

40
Q

ORGANOFOSFATNI INSEKTICIDI

A

PARATION, MALATION

Uznemirenost, konfuzija, konvulzije, depresija disanja, salivacija, mioza, paraliza

TH - ATROPIN + PRALIDOKSIM

41
Q

ORGANOHLORNI I INSEKTICIDI BILJNOG PORIJEKLA

A

ORGANOHLORNI - glavobolja, konvulzije, povraćanje, paraliza
TH - simptomatska

BILJNOG PORIJEKLA

  1. Piretrini - kratko dejstvo
  2. Rotenon i Nikotin - Paraliza disanja
42
Q

HERBICIDI

A

DERIVATI DINITROFENOLA - znojenje, dehidracija, tahikard, konvulzije, hipertenzija
PARAKVAT - oštećenje jetre i bubrega, kao i pluća
HLOR FENOKSI DERIVATI SIRĆETNE KIS.

43
Q

TROVANJE CIJANIDIMA

A

BRZ RAZVOJ SIMPTOMA: Pojačano disanje, konvulzije, miris na gorke bademe, zastoj disanja
Na-nitrit + Na-tiosulfat

44
Q

TROVANJE CO

A

CO + Hgb = karboksi-Hgb - hipoksija, glavobolja, crvenilo, vrtoglavica, povraćanje, konvulzije, depresija disanja, koma, smrt

TH - iznijeti zatrovanog na čist vazduh, vještačko disanje i O2

45
Q

TROVANJE KAUSTICIMA I KOROZIVIMA

A

SIMPTOMI: Jak bol u GIT-u, opekotine, šok, Perforacije jednjaka i želuca - peritonitis i sepsa

TH - Razblaživanje kiseline ili baze (voda, mlijeko)
Kiselina: MgO, mlijeko, sapunica, bjelance u vodi
Baza: voćni sok, razblaženo sirće

Sve vrijeme borba protiv šoka i bola, kasnije kortikosteroidi u cilju sprečavanja fibroze