BYS Flashcards
İnce ve kalın bağırsak tümörleri nelerdir?
Nonneoplastik polipler:
- Hiperplastik polipler
- Hamartomatöz polipler
- Yangısal polipler
- Lenfoid polip
Neoplastik polipler:
- Adenomlar: Tubuler adenom, villöz adenom, tubulovillöz adenom
Ailesel polipozis sendromları:
- Familial adenomatöz poliposis (FAP)
- Herediter nonpolipozis kolorektal kanser sendromu (LYNCH sendromu)
Kolorektal tümörler:
- Adenokarsinom çoğunlukla
İnce bağırsak neoplazileri:
- Adenokarsinom
- Nöroendokrin tümörler (Karsinoid)
Nonneoplastik polipler nelerdir?
Hiperplastik polip: 60 yaş üstünde, en çok rectosigmoidal bölgede yerleşir, displazi göstermeyen glandlar vardır, epitel hücre dökülmesinde gecikme, düzensiz kript ve testere diş görünümü
Hamartomatöz polipler: Normal hücrelerin anormal çoğalımı
- Juvenil polipler (Kesinlikle nonneoplastik): 5 yaş altında, çoğunlukla rektumda, inflamasyon var, yuvarlak düzgün lobüle, saplı lezyonlar, dilate kistik glandlar
Juvenil polipozis sendromu-> SMAD4 mutasyonu, OD, 50-100 polip, adenokanser riski mevcut. - Peutz-Jeghers polipleri: OD, 19.kromozom mut., STK11 mutasyonu, mukozada pigmentasyon, polipler genelde ince bağırsakta jejenumda, ağaç gibi dallanmış, goblet h. bol, pankreas meme over Ca riski artmış.
- Cowden sendromu: 10.kromozomda PTEN mutasyonu, OD, multiple tümörler, Tiroid endometriyum ve meme başı kanseri riski artmış
- Cronkhide-canada sendromu: Tüm GIS’te hamartomatöz polipler, non-herediter, extodermal anomaliler mevcut (tırnak atrofisi, deri pigmentasyonu, alopesi)
Neoplastik polipler nelerdir?
Adenomlar (Adenomatöz polipler): Düşük dereceli displazi mevcuttur, genelde kolon yerleşimli, karsinom riski 4 kat artmış, genelde 60 yaş üstü, parmak gibi uzamış, rengi koyulaşmış
Histolojik tipe göre üçe ayrılır:
- Tubuler adenom (%90): %90 kolonda ama mide, ampulla, İB’ta görülebilir, hafif kabarık, genelde saplı küçük lezyonlar, düşük dereceli displazi
- Tubulovillöz adenom (%5-10): Düşük dereceli displazi mevcut
- Villöz adenom (%1): Daha çok rektum ve rektosigmoidde görülür, genelde sesil, eğrelti otu gibi karnabahar görünümünde, yüksek dereceli displazi riski fazla (%40ında invaziv tümör vardır.), %50’den fazlası villöz yapılanma gösterir.
Çap 4 cm’i geçerse karsinom gelişme riski %40
Malignite gelişim riski: VA> TVA> TA
Ailesel poliposis sendromları nelerdir?
Otozomal dominant geçişlidirler.
-
Familial Adenomatöz Polipozis: Neoplastik, tanı için min 100 polip, genç erişkinlerde polipler belirginleşir, APC (B catenin) gen defekti (Hücre adhezyon kaybı olur, tümör baskılayıcı bir gendir.), karsinom riski %100’dür.
Varyantları:
Gardner sendromu: APC geni, osteom ve yumuşak doku tümörleri de görülür.
Turcot sendromu: APC geni, beyinde gliom da görülür.
Peutz-Jeghers sendromu: STK11 geni, hamartomatöz polipler
Cowden sendromu: PTEN geni, hamartomatöz polipler - Herediter nonpolipozis kolorektal kanser sendromu (LYNCH sendromu): Mikrosatellit instabilite vardır -> DNA onarım genlerinde bozulma yani DMA mismatch tamir genleri bozuk (MLH1/PMS2 geninde mut.), kolorejtal ve endometrium kanseri riski artmış, multiple malignite gelişebilir.
Kolorektal tümörlerin özellikleri nelerdir?
%90 adenokarsinom şeklindedir
Familial sendromlarla (APC) birlikte olabilir, ÜK ile beraber görülebilir
Çoğunlukla sporadik gelişir
Adenom: Kolorektal Ca prekürsörü
Kanser riski adenom sayısıyla artar, FAP’ta kanser riski %100
Polipektomi ile risk azaltılır.
- Moleküler olarak:
APC-B katenin yolu (FAP) ve DNA mismatch tamir genleri (Mikrosatellit instabilite) (LYNCH) mutasyonları olur genelde,
K-Ras mut. (EGF-B reseptörü kodlayan gende mut.), SMAD kaybı, p53 kaybı, MYH ilişkili polipozis (allel mutasyonu) eklenebilir. - Kolorektal adenokarsinom:
60-70 yaşlarında sık
Genelde tek
En sık rectum yerleşimli (recto-sigmoid)
Müsin üretebilirler (Kas arasına sızarlar, invazyonda yardımcı)
Proksimal kolonda en önemli risk faktörü mikrosatellit instabilite iken diğer kolon bölgelerinde en önemli risk faktörü APC gen mutasyonudur.
Obezite, diyet özellikleri riskleri artırır.
NSAI kullanımı koruyucu bir faktördür
Klinik: DEA (Genelde sağ kolon), melana, kabızlık-ishal (Genelde sol kolon), güçsüzlük halsizlik kilo kaybı
Metastaz: KC>AC>Meme>Periton
Proksimalde -> Polipoid
Distalde -> Annular - Prognostik faktörler:
Yıllarca asemptomatik kalabilir
Çevre dokulara direkt invazyon (Lenfatik ve kan invazyonu kötü prognoz göstergesi)
Tanı anında yayılım aşaması en önemli prognostik faktördür.
TNM sınıflaması kullanılır.
İncebağırsak neoplazileri nelerdir?
Daha çok stromal ve mezenkimal tümörlerdir (Düz kas tümörleri ve GIS stromal tümörleri). Adenokarsinom ve karsinoid tümör daha nadir.
- Adenokarsinom:
En sık DUODENUM yerleşimli
Lumeni çevreleyen veya polipoid olabilir
Crohn, FAP, sigara, alkol risk faktörleridir.
Erkenden damar ve çevre invazyonu yapar
Kötü prognoz - Nöroendokrin tümörler (Karsinoid tümörler):
En sık APPENDIX yerleşimli (Metastaz nadir bu halinde)
Midede iyi prognoz
En riskli İncebağırsakta (%50’si burdadır.)
Ki67 ile izlenir.
Ki67, mitoz, nekroz önemlidir.
YAŞLI ERKEKTE AKSİ İSPAT EDİLENE KADAR DEA VARSA GIS KANSERİ KABUL EDİLİR.
Otoimmun hepatit, PBS, PSK, ÜK, crohn gibi hastalıklarda hangi otoimmun antikorlar pozitiftir?
- Otoimmun hepatit: ANA, ASMA, bazen LKM
- Primer biliyer siroz: AMA
- Primer skleroza kolanjit: pANCA
- Ülseratif kolit: pANCA
- Crohn: ASCA
Tükrük bezi tümörlerinde spesifik özellikler nelerdir?
- Adenoid kistik karsinom: Perinöral invzyon
- Mukoepidermoid karsinom (En sık görülen malign tümör): Squamoz ve glandüler epitel
- Warthin tümörü: Onkositik hücre ve lenfositik stroma
- Pleomorfik adenom (En sık görülen benign tümör): Bifazik patern
Gruber-widal testi olarak bilinen aglutinasyon testi hangi bakteride uygulanır?
Salmonella typhi
Guatr evrelemesi nasıldır?
- Evre-0: Guatr yok
- Evre-1a: Sadece dikkatli palpasyonla anlaşılır, hiperekstensiyonda bile görülmez.
- Evre-1b: Guatr palpe edilebilir, hiperekstansiyonda görülebilir.
- Evre-2: Tiroid bezinin boyun normal pozisyonunda görülür olması
- Evre-3: Uzaktan kolayca görülür.
Metabolik hastalıkların sınıflandırılması nasıldır?
Grup-1 intoksikasyon:
- Tirozinemi, galaktozemi (hepatomegali, katarakt oluşumu, idrarda indirgen madde galaktozemidir.)
- Kusma, koma, KC yetmezliği gibi bulgular
- Gıda, katabolizma ve stresle aktive olur.
Grup-2 enerji elde/kullanım boz. :
- Mitokondrial (Ağır klinik)
- Sitoplazmik -> Glikojen depo hastalığı, glukoneogenez hastalıkları
- Hipoglisemi, laktik asidemi, hepatomegali, dismorfizm, displazi, malformasyon gibi semptomlar
Grup-3 kompleks:
- Lizozom, peroksizom, golgi
- Kronik ilerleyici
Organel hastalıkları nelerdir?
- Lizozom (Yıkım):
Mukopolisakkaridozlar
Mukolipidozlar
Oligosakkaridozlar
Sfingolipidozlar - Peroksizom (Yağ asitlerinin a oksidasyonu):
Zellweger sendromu - Golgi (Protein yapılanması):
Doğumsal glikolizasyon bozuklukları (CGD) -> Proteinler farklılaştırılamaz. - Mitokondri (Enerji):
Yağ asidi oksidasyon bozuklukları varsa REYE benzeri sendrom
Bu hastalıklar genelde OR taşınır, Fabry hastalığı X’e bağlı resesif taşınır.
Lizozomal hastalıklar nelerdir?
Mukopolisakkaridozlar (Büyük moleküllerdir, kemik-eklem tarzı yerleri çok sever.):
- Dismorfizm (Kaba yüz)
- Kemik displazisi (Eklem bulguları)
- Hepatosplenomegali (Hafif)
- Nörolojik anomaliler (Heparansülfat birikimi)
- Gelişme geriliği
- Kardiyak anomaliler
Mukolipidozlar (Enzimler var ama lizozomun içine giremiyor.)
Oligosakkaridozlar:
- Fukosidoz: Scrotumda hemanjiyokeratomlar (Anjiyokeratomlar ve hepatomegali)
Sfingolipidozlar:
- Gaucher hastalığı
- Niemann-pick hastalığı
Gaucher hastalığının özellikleri nelerdir?
Glukoserebrozidaz eksikliği vardır, kompleks maddeler parçalanamaz ve birikir.
Tip 1’de -> Nörolojik tutulum yok, en sık görülen, her yaşa başlayabilir.
Tip 2-3’te -> Nörolojik tutulum var, tip-2 ilk yaşta ortaya çıkıp hızlı ilerler; tip-3 çocuklukta ortaya çıkar ilerleyici bir hastalıktır.
Tipik radyolojik bulgu erlenmeyer flask deformitesidir. (femurda distal metafizlerde çizgilenme ve erlenmeyer şişeye benzemesi durumu)
KEMİK İLİĞİ ENDİKASYONU YOK.
Pseudogaucher hücresi görülebilir: KML, orak hücreli anemi, tbc
Normalde gaucher hücresi parşömen kağıdı gibidir.
Tip-1:
- Nörolojik bulgu yok
- Hepatosplenomegali
- Anemi
- Trombositopeni
- Dalakta infarktlar
- Aseptik nekroz
- Osteopeni
- Fraktürler
Tip 2-3:
- Nörolojik bulgu var
- Strabismus
- Beyin sapı tutulumu
- Organ tutulumları daha şiddetli
Niemann-Pick hastalığı nasıl bir hastalıktır?
Sfingomyelinaz eksikliği vardır.
Kİ’de köpük hücresi gibi görünür.
Özel beslenme yöntemleriyle çözülemez.
Tip A :
- Göz japon bayrağı gibi, akut nöropatik form
- Nörolojik tutulum var
Tip B:
- Organomegali (Her yaşta belirgin hepatosplenomegali)
- Kemik iliğinde köpük hücreleri varlığı
- Uzamış protrombin zamanı
- Amonyak değerlerinde yükseklik
- Nörolojik tutulum yok
- Akciğer tutulumu çok ön planda
- Büyüme geriliği
Tip C:
- Taşıyıcı protein defecti
- Karaciğer hastalığı var (Hepatik yetmezliğe yatkınlık, kolestaz)
- Nörolojik tutulum var
Zellweger sendromu nasıl bir hastalıktır?
- Çocuk hipotonik (Mutlaka nasogastrik sonda takılmalı)
- Retinopati-katarakt
- Craniofacial dismorfizm
- Ensefalopati
- Karaciğer hastalığı (Hiperbilirubinemi, kolestaz)
- Organomegali
- Gelişme geriliği (Nöronal migrasyon defekti)
Mekanik bağırsak obstruksiyonların sınıflandırılması nasıldır?
Lumen içi:
- Fekal tıkaç
- Baryum
- Safra taşı ileusu
- Bezoar
- Yabancı cisim
Duvara bağlı nedenler:
- Tümör
- İnflamasyon (Crohn, divertikülit)
- İskemi
- Konjenital
- Radyasyon
- Endometriyozis
Duvar dışı nedenler:
- Band adhezyonlar (En çok karın ameliyatları sonrasında) (Brid) (En sık görülen)
- External/internal herniler
- Bası (Malignite)
- Abse
- Volvulus
Sekretin ve kolesistokinin ne yapar ?
Sekretin:
- Pankreastan bikarbonat salgılatır
- Karaciğerde safra sentezini uyarır
Kolesistokinin:
- Safra kesesinden safra salınımı
- Pankreastan sindirim enzimleri salınımı
