Bloedpathologieën

Question 1

RBC

Answer 1

Ovale, afgeplatte schijfjes die vervormbaar zijn om door capillairen te passeren. Rode kleur door hemoglobine

Question 2

Functie van hemoglobine

Answer 2

Transport van O2 en CO2 tussen longen en weefsels.

Question 3

Standaardwaarden #RBC, Hb, Ht

Answer 3

RBC: 5 000 000/mm^3
Hb: 12-15 g/dl (iets hoger bij mannen)
Ht: 40 - 50%

Question 4

Hematocriet

Answer 4

Verhouding RBC op totale bloedvolume, in %.

Question 5

Grootte RBC: te klein, groot of normaal

Answer 5

Normocytair, microcytair, macrocytair

Question 6

Kleur van RBC: normaal, te licht, te donker

Answer 6

Normochroom, hypochroom, hyperchroom

Question 7

MCV

Answer 7

Mean cell volume = grootte van RBC

Question 8

MCH

Answer 8

Mean cell hemoglobin = gemiddelde hoeveelheid hemoglobine per cel

Question 9

Anemie

Answer 9

Een tekort aan RBC in de circulatie of tekort aan Hb in de RBC.

Question 10

Polycythemie

Answer 10

Een teveel aan RBC in de circulatie

Question 11

Waarvan hangt het totale aantal RBC af

Answer 11

De verhouding tussen aanmaak en afbraak, deze is normaal gezien in evenwicht.

Question 12

Waar gebeurt de aanmaak van RBC, hoe/wanneer

Answer 12

RBC worden gevormd in het beenmerg o.i.v. erythropoëtine (EPO) uit de nier, wat wordt beïnvloedt door de zuurstofbehoefte.
Bouwstoffen: ijzer, vitamine B12, foliumzuur

Question 13

Waar en wanneer gebeurt de afbraak van RBC?

Answer 13

In de milt, gemiddeld na 120 dagen levensduur of na beschadiging.

Question 14

Symptomen van anemie

Answer 14

Vage symptomen: moe, zwakte, koudegevoel, oorsuizen
Typische symptomen: bleekheid, tachycardie, syncopale neiging, kortademigheid bij inspanning
De ernst hant af van de snelheid van de anemie (acuut of chronisch) en het compenserend vermogen van het beenmerg, hart en vaten en de longen.

Question 15

Hoe wordt anemie vastgesteld?

Answer 15

Klinisch beeld, bloedanalyse (Hb, Ht, MCV, Fe, foliumzuur, B12, bilirubine), microscopisch onderzoek, beenmergonderzoek.

Question 16

Behandeling van anemie

Answer 16

Afhankelijk van de oorzaak (bloedverlies, versnelde afbraak of verstoorde aanmaak)

Question 17

3 groepen van oorzaken van anemie

Answer 17

Gestoorde aanmaak RBC, verhoogde afbraak RBC en bloedverlies

Question 18

Anemie door acuut bloedverlies: wanneer

Answer 18

Later dan het eigenlijke bloedverlies - leidt eerst tot shock. Nadien anemie door verdunning van het bloed omdat het met vocht in de weefsels wordt aangevuld, terwijl de vorming van RBC veel trager verloopt.

Question 19

Anemie door chronisch bloedverlies: wanneer

Answer 19

Wanneer de lever het verlies niet meer kan compenseren. Bv bij maagzweren, darmkanker, heftige maandstonden
Meestal Hypochrome, microcytaire anemie.
Vaak tijdelijk Fe nodig

Question 20

Hemolytische anemie: wat, wanneer, oorzaak,

Answer 20

Bloedarmoede door versnelde bloedafbraak, wanneer de reservecapaciteit van het beenmerg op is
Oorzaak:
- Intracellulaire oorzaak: afwijkingen van de RBC, meestal aangeboren, bv enzymestoornis, hemoglobinepathieën (sikkelcelanemie), membraanafwijkingen (sferocytose).
- Extracellulaire oorzaak: meestal verworven, bv. medicatie, bloedgroepincompatibiliteit bij bloedtransfusie, auto-immuunziekte

Question 21

Symptomen van hemolytische anemie

Answer 21

Algemene anemiesymptomen, icterus, galstenen (door bilirubine teveel), splenomegalie, nierfunctiestoornissen (oligurie, anurie),, koorts (door stijging van pyrogene stoffen uit RBC in het bloed)

Question 22

Splenomegalie

Answer 22

Vergrootte milt

Question 23

Behandeling van hemolytische anemie

Answer 23

symptomatisch (corticoïden) en oorzakelijk, bv stoppen met de medicatie die het veroorzaakt.

Question 24

Soorten anemie door gestoorde bloedaanmaak

Answer 24

• Deficiëntie in essentiële voedingsmiddelen: ijzer, vit B12, foliumzuur
  -Verminderde productie van EPO
• Beenmerginsufficiëntie

Question 25

Anemie door ijzertekort: naam, oorzaak, symptomen, diagnose, behandeling

Answer 25

Ferriprieve anemie -> meest frequente oorzaak van anemie, vnl bij vrouwen.
Oorzaak: verhoogd verlies RBC (bv chronisch bloedverlies), verhoogde behoefte (bv zwangerschap), tekort aanvoer Fe (deficiënte voeding of malabsorptie)
Symptomen: algemene anemiesymptomen, glossitis, slikstoornissen, afgeplatte/brokkelige lepeltjesnagels
Diagnose: labo: hypochroom, microcytaire RBC, ijzertekort, laag ferritine
Behandeling: ijzersubstitutie PO of IV gedurende 2-3 maanden, liefst nuchter en samen met vitamine C.

Question 26

Koilonychia

Answer 26

Lepeltjesnagels

Question 27

Glossitis

Answer 27

Ontstoken tong: glad, pijnlijk en rood.

Question 28

Anemie door vitamine B12 deficiëntie: naam, oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling

Answer 28

Pernicieuze anemie
Oorzaken: verlaagde inname (ondervoeding, alcoholisme, veganisme), gestoorde absorptie (auto-immune atrofische gastritis, weggenomen deel maag, terminale ileum weg/aangetast, verlaagde intrinsic factor waardoor verlaagde absorptie)
Symptomen: algemene anemiesymptomen, glossitis, neurologische symptomen (paresthesieën in handen en voeten, later ook gevoelsstoornissen in de benen en gangmoeilijkheden)
Diagnose: macrocytaire anemie en laag vitamine B12 gehalte
Behandeling: substitutie B12 IV of IM, langdurig

Question 29

Anemie door foliumzuurdeficiëntie: symptomen, oorzaken, behandeling

Answer 29

Oorzaken: deficiënte voeding, verhoogd verbruik (zwangerschap), minder absorptie (bv diarree), medicatie (bepaalde cytostatica, anti-epileptica)
Symptomen: algemene anemiesymptomen en glossitis
Behandeling: causaal en foliumzuursubstitutie PO

Question 30

Verminderde productie van erythropoëtine: mogelijke oorzaken en behandeling

Answer 30

Wegname van een nier, verlaagde nierfunctie
Behandeling: SC EPO-substitutie

Question 31

Anemie door beenmerginsufficiëntie, met name aplastische anemie: oorzaak, symptomen, diagnose en behandeling

Answer 31

Oorzaak: meestal toxische nevenwerking van bepaalde medicatie (cytostatica) een maligniteit in het beenmerg (leukemie, botmetastasering)
Aplastische anemie = beschadiging van alle stamcellen van het beenmerg
Symptomen: algemene anemiesymptomen, leukopenie (risico op infecties), thrombocytopenie (blauwe plekken, bloedingen)
Diagnose: normochrome, normocytaire RBC, lage # WBC en thrombocyten
Behandeling: oorzaak behandelen, vaak beenmergtransplantatie/stamceltransplantatie, transfusies ter compensatie, behandelen van infecties

Question 32

Polycythemie: wat, soorten

Answer 32

Teveel aan RBC
1 - Primaire polycythemie = polycythemia vera
2 - Secundaire polycythemie

Question 33

Primaire polycythemie

Answer 33

Polycythemia vera = pathologisch
Het beenmerg en de RBC productie gaan in overdrive.
Oorzaak: meestal verworven genetische afwijking JAK2-mutatie, kan ontaarden in leukemie of myelofibrose.
Symptomen: hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, verhoogd risico op thrombosen, soms jeuk.
Behandeling: aderlatingen (flebotomieën), afremmen van beenmerg (cytostatica), JAK-inhibitoren

Question 34

Myelofibrose

Answer 34

Verlittekening van het beenmerg

Question 35

Secundaire polycythemie

Answer 35

Fysiologisch compensatiemechanisme.
Oorzaak: chronisch O2-tekort waardoor EPO wordt aangemaakt (bv lang op grote hoogtes, bepaalde hart- of longziekten), soms overproductie van EPO door de nieren (bv niertumor)
Symptomen: hoofdpijn, duizelig, vermoeid, verhoogd risico op thrombosen.
Behandeling: oorzaak aanpakken.