Bestuursrecht inleiding Flashcards
Legaliteitsbeginsel
belastend overheidsoptreden moet een wettelijke grondslag hebben
Negatief overheidsoptreden
Altijd een wettelijke grondslag
Methadonbrief Arrest – voor overheidsoptreden dat feitelijk gebiedend of verbiedend van aard is een wettelijke grondslag vereist
Positief (presterend) overheidsoptreden
Alleen wettelijke grondslag verplicht als het ingrijpend is (maar liefst altijd)
Fluorideringsarrest – voor overheidsoptreden dat ingrijpend van aard is een wettelijke grondslag vereist
“Wettelijke grondslag”
publiekrechtelijke bevoegdheid toegekend aan de overheid
Het ‘bestuur’ verkrijgt publiekrechtelijke bevoegdheid door:
- Attributie
- Delegatie
- Mandaat
Hoe wordt overheidshandelen verder genormeerd?
ABBB: soms gecodificeerd in de Awb, vaak ook niet.
Beleidsregels: door een bestuursorgaan vastgestelde regels over hoe een bepaalde (discretionaire) bevoegdheid uitgeoefend zal worden.
Normen voor handelingen van bestuursorganen? [H?]
H2 en H9
Normen voor besluiten
H3
Bestuursorgaan a of b?
- Is sprake van een uitzondering?
- Bij welke ‘organisatie’/ rechtspersoon hoort de persoon of het college?
- Is dit een rechtspersoon krachtens publiekrecht?
- Is dat een orgaan van die rechtspersoon?
- in de wet is gepresenteerd als onderdeel bestuur rechtspersoon
- met enig openbaar gezag is bekleed binnen die rechtspersoon
- een (voldoende) zelfstandige positie en taak binnen rechtspersoon heeft - Is er geen sprake van een rechtspersoon krachtens publiekrecht ingesteld – is er dan een rechtspersoon krachtens privaatrecht (art. 2:3 BW) of andere entiteit?
- Is er een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed? (Art. 1:1b Awb)
- wettelijke bevoegdheid geeft om openbaar gezag uitoefenen?
- Is het een buitenwettelijke b-orgaan? – Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio
Wie heeft juridische mogelijkheden om besluiten vooraf te beïnvloeden?
- Art. 4:8 Awb – voorbereiding van beschikkingen (hoor plicht bij het nemen van beschikkingen voor belanghebbende)
- Art. 3:15 Awb – uniforme openbare voorbereidingsprocedure (hoor plicht voor belanghebbende + wetgever andere mensen laten)
Met wie moet het bestuur in het bijzonder rekening houden bij besluitvorming?
- Art. 3:4 lid 2 Awb – nadelen voor belanghebbende kan niet onevenredig zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen
Wie heeft juridische mogelijkheden om besluiten achteraf te (laten) corrigeren? – wie kan er in beroep?
Art. 8:1 Awb: Een belanghebbende kan tegen en besluit beroep instellen bij de bestuursrechter
Uitzonderingen: belanghebbend begrip:
- Redenen van proceseconomie
- Verdrag van Aarhus uitzondering:
Getrapte actio popularis
iedereen heeft toegang tot de rechter
o “Getrapte” = want je moet wel een zienswijze hebben ingebracht in die voorbereidingsprocedure om die toegang te krijgen
E – P – O – A – D Art. 1:2 lid 1 Awb Natuurlijk + rechtspersoon
Eigen belang
Persoonlijk belang
Objectief bepaalbaar belang
Actueel, voldoende zeker belang
Direct geraakt belang
E – P – O – A – D Art. 1:2 lid 2 Awb Bestuursorgaan
Eigen belang - Aan het bestuursorgaan toevertrouwde belangen gelden als eigen belang
Persoonlijk belang - Zit ingebakken in ‘toevertrouwd’
Objectief bepaalbaar belang - Toevertrouwde belangen zin altijd objectief bepaalbaar
Actueel, voldoende zeker belang - niet hypothetisch
Direct geraakt belang - Direct causaal verband tussen gevolgen besluit en geraakte belang
E – P – O – A – D Art. 1:2 lid 3 Awb Rechtspersoon [algemeen belang]
Eigen belang: Statutair doel: niet te ruim en veelomvattend + Feitelijke werkzaamheden: Verplicht naast procederen (stichting openbare ruimte)
- Informeren/mobiliseren omwonenden, plannen maken, onderzoek doen en contact met politici en media
Persoonlijk belang - Het belang moet blijkens de statuten en werkzaamheden in het bijzonder worden behartigt
Objectief bepaalbaar belang - Objectief bepaalbaar/ niet subjectief
Actueel, voldoende zeker belang - niet hypothetisch
Direct geraakt belang - Direct causaal verband tussen gevolgen besluit en geraakte belang
E – P – O – A – D Art. 1:2 lid 3 Awb Rechtspersoon [collectieve belang]
Eigen belang - Statutair doel: niet te ruim en veelomvattend + hoeft geen Feitelijke werkzaamheden buurtplatform Randwyck
- Informeren/mobiliseren omwonenden, plannen maken, onderzoek doen en contact met politici en media
Persoonlijk belang - Het belang moet blijkens de statuten en werkzaamheden in het bijzonder worden behartigt
Objectief bepaalbaar belang - Objectief bepaalbaar/ niet subjectief
Actueel, voldoende zeker belang - niet hypothetisch
Direct geraakt belang - Direct causaal verband tussen gevolgen besluit en geraakte belang
Persoonlijk belang
Jouw belang moet zich voldoende onderscheiden van Amorfe massa
Rozenkwekerij met lichthinder het feit dat vele andere mensen hetzelfde individuele belang hebben maakt niet uit
Concurrentie belang [dezelfde marktsegment (zelfde producten) + zelfde verzorgingsgebied (zelfde regio)] = persoonlijk belang
SJP Mestbassin Mechelen = ‘Gevolgen van enige betekenis’
Kijken naar gevolgen van de activiteit die het besluit toestaat
- Afstand tot, zicht op, planologische uitstraling van en milieugevolgen (o.a. geur, geluid, licht, trilling, emissie, risico) van de activiteit die het besluit toestaat.
- Ook aard, intensiteit en frequentie van de feitelijke gevolgen kunnen van belang zijn.
NB: als dermate gering zijn ≠ persoonlijk belang
Direct geraakt belang
Direct causaal verband tussen gevolgen besluit en geraakte belang
- Afgeleid belang? = belang niet direct geraakt
Afgeleid belang = als zijn belang parallel loopt aan dat van de eerstbetrokkene en zijn belang uitsluitend via een contractuele relatie met die eerstbetrokkene bij dat besluit betrokken is
Uitzonderingen op afgeleid belang
… als derde (daarnaast) eigen zelfstandig belang heeft bij besluit
- B.v. vanwege reële mogelijkheid aantasting zakelijk recht (b.v. Zorgcentrum Meerkerk)
- B.v. vanwege reële mogelijkheid aantasting fundamenteel recht (b.v. Zendmast T-mobile)
… als belang derde niet parallel loopt met eerstbetrokkene
… als betrokkenheid rechts- of belangpositie derde bij besluit zelfstandige aanspraak op rechtsbescherming rechtvaardigt
Beoordelingsruimte
Doorgaans terughoudende toets van bestuursrechter
- Aanlijngebod Montferland – dus de rechter gaat alleen kijken of ze het redelijk hebben gedaan
Specialiteitsbeginsel
Bestuursorganen hebben geen algemene bevoegdheid om het algemeen belang te behartigen, alleen speciale, doelgebonden bevoegdheden.
nadelen en voordelen van Specialiteitsbeginsel
Voordelen
- Waarborg tegen ongebreidelde machtsuitoefening/ tegen overheid
- Rechtsstatelijkheid: bestuur gebonden aan recht
- Doelmatigheid bestuur: niet alles meewegen
Nadelen
- Verkokerde wetgeving/ verkokering van bestuur
o Je kunt als bestuursorgaan belemmerd zijn door die kaders
o Voor een activiteit kan de burger verschillende vergunningen nodig hebben die allemaal een ander afwegingskader hebben
Precieze opvatting
alleen Algemeen belang regeling en Particulier belang aanvrager
Gematigde opvatting
Algemeen belang regeling Sinterklaasintocht uitspraak
Particulier belang aanvrager
bij voorschriftten Particulier belang derde tenzij…
- Belang is al in een andere regeling beschermd
- Verkapte weigering
