Beenderstelsel Flashcards
1
Q
Welke zijn de vijf belangrijkste functies van het beenderstelsel?
A
- Ondersteuning aan het lichaam
- Opslag van mineralen en vetten
- Vorming van bloedcellen
- Bescherming van weke delen en organen
- Hefboomwerking om beweging toe te laten
2
Q
Welke vier typen beenderen heeft een mens?
A
- Lang bot
- Kort bot
- Plat bot
- Onregelmatig bot
3
Q
Welke twee typen beenweefsel zijn er?
A
- Compact beenweefsel
- Spongieus beenweefsel
4
Q
Wat is compact beenweefsel?
A
- Massief, vormt de wand van de diafyse
- Een dunne laag compact beenweefsel bedekt ook het spongieuze beenweefsel van beide epifysen.
5
Q
Wat is spongieus beenweefsel?
A
- Bestaat uit vervlochten netwerk van benige balkjes, door holten van elkaar gescheiden.
- Vult de epifysen en bekleedt de mergholte.
6
Q
Welke drie primaire celtypen komen in beenweefsel voor?
A
- Osteocyten
- Osteoclasten
- Osteoblasten
7
Q
Wat zijn osteocyten?
A
- Volwassen botcellen die in gewoon bot voorkomen.
- Gebruiken calciumzouten opnieuw.
- Helpen bij botherstel na fractuur.
8
Q
Wat zijn osteoclasten?
A
- Grote cellen die aan osteolyse (botafbraak) doen.
- Nemen samen met osteoblasten deel aan de “turn-over” van bot: de aanmaak en afbraak van botten op hetzelfde moment.
9
Q
Wat zijn osteoblasten?
A
- Cellen die aan ossificatie (botvorming/verbening) doen.
- Nemen deel aan “turn-over” van bot.
10
Q
Wat is het verschil tussen verbening en botgroei?
A
Botvorming: verbening, ossificatie, oestogenese > het proces waarbij beenderen ontstaan.
Tot op de leeftijd van 8 weken, heeft een embryo nog geen botcellen. Het bestaat enkel uit vezelige membranen en kraakbeen. Pas wanneer binnen deze twee structuren calciumzouten worden afgezet (calcificatie), ontstaan voor het eerst botten.
Botgroei: het proces van toename van botweefsel
11
Q
Welke twee soorten verbening zijn er?
A
- Intramembraneuze verbening
- Enchondrale verbening
12
Q
Wat is intramembraneuze verbening?
Waar zien we dit vooral?
A
Binnen membranen differentiëren stamcellen zich tot osteoblasten.
De osteoblasten zetten calciumzouten af en worden osteocyten.
Op die manier ontstaan beenkernen die zich in buitenwaartse richting gaan ontwikkelen. Het membraan verbeent.
Vooral bij platte beenderen: schedel, clavicula en mandibula.
13
Q
Wat is enchondrale verbening?
A
Begint vanuit een kraakbeenmodel dat calcificeert tot botweefsel:
- Kraakbeencellen vergroten zich en de omringende matrix calcificeert. De kraakbeencellen sterven af omdat de matrix de diffusie van voedingsstoffen vertraagt.
- Bloedvaten groeien rond de randen van het kraakbeen. Nieuwe osteoblasten bedekken de schacht met een dun laagje beenweefsel.
- Bloedvaten dringen binnen tot het binnenste deel van het kraakbeen. Nieuwe osteoblasten vormen een primaire beenkern.
- Het beenweefsel van de schacht wordt dikker. Het kraakbeen vlakbij beide epifysen wordt door een schacht van beenweefsel vervangen.
- Bloedvaten dringen de epifysen binnen en de centra van de epifysen beginnen te calcificeren. Zo ontstaat secundaire beenkernen. Wanneer de ossificatie van diafyse en beide epifysen volledig is, dan blijft er tussen diafyse en epifyse een kraakbeenzone: epifysekraakbeenzone of groeischijf.
14
Q
Wat is belangrijk bij de enchondrale verbening?
A
- Er is eerst vorming van de primaire beenkern in de diafyse,
- daarna vorming van secundaire beenkernen in de beide epifysen.
- Er blijft een zone van kraakbeen tussen de diafyse en de epifysen.
15
Q
Welke twee soorten groei zijn er bij lange beenderen?
A
- Lengtegroei
- Toename in diameter
16
Q
Leg uit hoe de lengtegroei van lange beenderen verloopt.
A
- Aan de epifysaire zijde van de groeischijf is er aanmaak van epifyse kraakbeen > Er komt kraakbeen bij
- Aan de diafysaire zijde van de groeischijf zetten osteoblasten kraakbeen om naar botcellen > Kraakbeen wordt omgezet in bot
- Zowel bij proximale als bij distale groeischijf.
- Versnelt in pubertijd bij groeispurt.
17
Q
Leg uit hoe de lengtegroei van lange beenderen stopt.
A
Stopt wanneer de omzetting van kraakbeen naar botcellen sneller verloopt dan de aanmaak van nieuw kraakbeen = het sluiten van de groeischijf.
18
Q
Leg uit hoe de toename in diameter van lange beenderen verloopt.
Hoe noem je dat?
A
Appositionele botgroei:
1. aan de binnenzijde van de mergholte wordt beenweefsel afgebroken door osteoclasten,
2. terwijl tegelijkertijd aan de buitenzijde beenweefsel wordt afgezet door osteoblasten.
19
Q
Welke zijn de vier vereisten voor een normale botgroei?
A
- Gezonde voeding
- Voldoende zonlicht
- Voldoende beweging
- Hormonen
20
Q
Wat heeft gezonde voeding te maken met botgroei?
A
Nodig:
- Calciumzouten
- Vit D3
- Vit A en C
21
Q
Wat heeft zonlicht te maken met botgroei?
A
- Aanmaak van vit D3 in de huid.
- Vitamine D3 wordt door lever en nieren omgezet in hormoon calcitriol.
- Calcitriol laat een makkelijke passage toe van calciumzouten van spijsverteringsstelsel naar bloed.
22
Q
Waarom is beweging belangrijk voor botgroei?
A
- Goede druk in de lengterichting van het bot
- Onvoldoende beweging: zwakkere botten
23
Q
Welke hormonen hebben iets met botgroei te maken?
A
- Groeihormoon
- Calcitonine
- Geslachtshormonen
24
Q
Wat is het axiale skelet?
Functie?
A
- Vormt een raamwerk dat de hersenen, het ruggenmerg en de organen in borst-en buikholte stevigheid geeft en beschermt.
- Biedt een groot oppervlak voor de aanhechting van spieren die: bewegingen hoofd/romp/hals aansturen; ademhalingsbewegingen uitvoeren en elementen van het skelet van de ledematen stabiliseren/positioneren.
25
Geef de onderverdeling van het axilaire skelet.
1. **Schedel**
--> Cranium
--> Gelaat
2. **Schedel + bijbehorende beentjes**
--> Gehoorbeentjes
--> Os hyoideum
3. **Thorax**
--> Sternum
--> Ribben
4. **Wervelkolom**
--> Wervels
--> Sacrum
-->Coccygis
26
Wat is het appendiculaire skelet?
Het skelet van de **ledematen**. Beenderen van de ledematen en de ondersteunende beenderen van de schouder-en bekkengordel waarmee ledematen met romp zijn verbonden.
27
Geef de onderverdeling van het appendiculaire skelet.
1. **Schoudergordel**
--> Clavicula
--> Scapula
2. **Bovenste ledematen**
--> Humerus
--> Radius
--> Ulna
--> Carpale en metacarpale beenderen
--> Phalanges
3. **Pelvis**
--> Os Coxae
4. **Onderste ledematen**
--> Femur
--> Patella
--> Tibia
--> Fibula
--> Tarsale en metatarsale beenderen
--> Phalanges
28
Som de vier verschillende suturen van het cranium op.
1. Sutura **coronalis**
2. Sutura **lamboidea**
3. Sutura **sagittalis**
4. Sutura **squamosa**
29
Som de vier verschillende fontanellen van het cranium op.
1. Fonticulus **mastoideus**
2. Fonticulus **sphenoidalis**
3. Fonticulus **anterior**
4. Fonticulus **occipitale**
30
Bespreek de bouw van een lumbale wervel.
* Er zijn **vijf** lendenwervels.
* Een wervel bestaat uit een **corpus** en een **arcus**. Ze bakenen een wervelgat af: **foramen vertebrale**. Daar lopen het ruggenmerg (tot L2) en het filum terminale (onder L2).
* De basis van het arcus is het **pediculus**. Dat is rond en stevig en loopt over in de **lamina**.
* Op het arcus staan drie verschillende **uitsteeksels**:
1. Processus transversus (2x: links, rechts)
2. Processus articularis (4x: superior links, superior rechts, inferior links en inferior rechts)
3. Processus spinosus
* De processesus articularis superior komt in contact met de processus articulas inferior van de wervel erboven. Hierbij wordt het linker en rechter **facetgewricht** gevormd.
* De corpi hebben geen direct contact met elkaar maar zijn verbonden via **discus intervertebralis**. Dat bestaat uit twee stukken: anulus fibrosis en nucleus pulposus.
31
Bespreek waarin de bouw van een cervicale wervel afwijkt van de bouw van een lumbale wervel.
**ATLAS**: 1ste cervicale wervel
* geen processus spinosus
atypisch wervellichaam
* de wervel waarop de schedel steunt
* Zorgt samen met axis voor rotatie van het hoofd, draait rond de dens
**AXIS**: 2de cervicale wervel
* Bovenop corpus: de dens
* Zorgt samen met atlas voor rotatie van het hoofd
Verder:
* De processus spinosus is gesplitst.
* De processus transversus heeft een opening: foramen transversarium.
32
Bespreek waarin de bouw van een thoracale wervel afwijkt van de bouw van een lumbale wervel.
* Er zijn **12** thoracale wervels.
* Elke wervel heeft links en rechts een **rib**.
* Elke rib hecht op twee plaatsen aan een wervel: thv processus tranversus en thv het corpus. Het gewrichtsoppervlak op een wervel om contact te maken met een rib is een **fovea costalis** (4 per thoracale wervel).
* Wanneer we een lijn trekken tussen de paren fovea costalis aan elke zijde van een wervel dan bekom je de as waarrond de rib tijdens het ademen beweegt. Die beweging is de **emmerhengselbeweging**.
33
Welke gewrichtsoppervlakken hebben lumbale wervels?
BOVEN:
1. Bovenzijde corpus
2. Processus articularis superior links
3. Processus articularis superior rechts
ONDER:
4. Onderzijde corpus
5. Processus articularis inferior links
6. Processus articularis inferior rechts
| **Facies articularis**
34
Welke gewrichtsoppervlakken hebben cervicale wervels?
BOVEN:
1. Bovenzijde corpus
2. Processus articularis superior links
3. Processus articularis superior rechts
ONDER:
4. Onderzijde corpus
5. Processus articularis inferior links
6. Processus articularis inferior rechts
35
Welke gewrichtsoppervlakken hebben thoracale wervels?
1. Bovenzijde corpus
2. Processus articularis superior links
3. Processus articularis superior rechts
4. Onderzijde corpus
5. Processus articularis inferior links
6. Processus articularis inferior rechts
7. 4x fovea costalis
36
Wat zijn de vier normale krommingen van de wervelkolom?
1. Cervicale lordose
2. Thoracale kyfose
3. Lumbale lordose
4. Sacrale kyfose
37
Bespreek de cervicale lordose.
* Top van de kromming anterior
* **Secundaire** kromming.
* Ontstaat als een kind het gewicht van zijn hoofd op de wervels van de nek in evenwicht leert houden.
38
Bespreek de thoracale kyfose.
* Top van de kromming posterior
* **Primaire** kromming
* Biedt ruimte voor thoracale organen
39
Bespreek de lumbale lordose
* Top van de kromming anterior
* **Secundaire** kromming
* Verdeelt het gewicht van de romp over de onderste ledematen
* Ontstaat als het kind leert staan
40
Bespreek de sacrale kyfose
* Top van de kromming posterior
* **Primaire** kromming
* Biedt ruimte aan verschillende organen in buik-en bekkenholte.
* Is rigide omdat het sacrum in aanleg vijf wervels zijn die met elkaar zijn vergroeid.
41
Wat zijn de verschillende gewrichten van de pelvis?
1. **Lumbosacrale** gewricht: tussen corpus L5 en corpus S1.
2. **Sacrococcygeaal** gewricht: tussen sacrum en os coccygis.
3. **Sacro-iliacaal** gewricht (2x: links en rechts)
4. **Heupgewricht**: tussen acetabulum en caput femoris (2x: links en rechts)
5. **Symphysis pubica** (tussen de twee pubisbeenderen)
42
Bespreek het sacrum en het os coccygis.
Een uitgebreid netwerk van banden verbindt het os sacrum aan beide zijden met de crista iliaca van het os ilium, met het os ischium en met de achterzijde van de lumbale wervels. Het bekken wordt verstevigd door deze onderlinge verbindingen.
43
Wat is het foramen sacrale?
Kleine openingen in het sacrum waardoor **zenuwen en bloedvaten** passeren.
44
Wat is het Crista sacralis mediana?
Verhoogde **richel** posterior in het midden van het sacrum.
45
Wat is het ala ossis sacri?
Brede, **vleugelachtige delen** aan de beide laterale zijden.
46
Wat is het promontorium?
Een **uitstekend botpunt** aan de voorkant van het sacrum, waar het de vijfde lumbale wervel ontmoet.
47
Wat is het facies auricularis?
**Gewrichtsoppervlak** aan de zijkant van het sacrum dat articuleert met het bekken (ilium) om het sacro-iliacale gewricht te vormen.
48
Uit welke drie delen bestaat de pelvis?
De twee ossa coxae; het os sacrum en het os coccygis
49
Wat is de functie van het synoviaal vlies?
Zorgt voor vorming gewrichtsvocht, vult de holte en voorziet het kraakbeen van voeding.
50
Wat is het gewrichtskapsel? En een ligament?
Gewrichtskapsel: een **verlengde** van het periost.
Indien het kapsel versterkt is met vezels die allemaal in dezelfde richting lopen, spreken we van een **gewrichtsband**/ligament.
51
Welke soorten gewrichten zijn er?
1. Synartrose
2. Amfiartrose
3. Diartrose
52
Wat is synartrose?
| Voorbeeld?
Een gewricht waarbij **geen beweeglijkheid** is tussen de twee kanten van het bot.
| Sutuur in het cranium
53
Wat is amfiartrose?
| Voorbeeld?
Een **enigzins beweeglijke** verbinding tussen twee botstukken.
| Symphysis pubica
54
Wat is diartrose?
| Synoniem?
Een **vrij beweeglijke** verbinding tussen twee botten
| Synoviaal gewricht.
55
Bespreek het schoudergewricht.
* Bestaat enerzijds uit de **scapula** met “kam” **spina scapulae**.
* Loopt lateraal verder in het **acromion**.
* Scapula kent een gewrichtsoppervlak: **cavitas glenoidale**. Dat is bedekt met kraakbeen.
* De andere zijde van het schoudergewricht is de **humerus**. De **humeruskop** is bedekt met kraakbeen.
* Onder het acromion en boven caput humeri is weinig plaats, wat vaak voor **problemen** zorgt. Pezen kunnen ontsteken en zorgen voor kleine aangroei van botweefsel onder het acromion.
56
Is het schoudergewricht een echt gewricht? Leg uit.
Geen echt (synoviaal) gewricht, zelfs niet echt een gewricht, maar de beweging van het schouderblad ten opzichte van het ribbenrooster is een belangrijke beweging die wordt benoemd als de **scapulo-thoracale glijding**.
57
Bespreek het heupgewricht.
* Heupkom/**acetabulum** is aan de binnenzijde bedekt met kraakbeen.
* De heupkop/**caput femoris** ook.
* Het **ligamentum teres** zorgt voor 10% van de bevloeiing van de heupkop.
* De andere 90% vanuit distaal via het **collum femoris**. Om die reden vergroot een **collumfractuur** het risico op necrose (afsterven) van het caput femoris.
58
Bespreek het kniegewricht.
* De femur maakt in het kniegewricht contact met de **tibia**.
* Anterior hiervan ligt de **patella**.
* Bovenop de tibia liggen twee stukken vezelig kraakbeen. Zorgt voor meer demping. Dat zijn de menisci: **laterale meniscus en mediale meniscus**.
* Er is zijn ook gewrichtsbanden/ligamenten: **mediaal collateraal ligament** (hecht aan tibia) en **lateraal collateraal ligament** (hecht aan fibula)..
* Er zijn twee kruisbanden: **anterior cruciate ligament** en **posterior cruciate ligament**.
* De fibula maakt geen direct gewricht met de femur. De tibia dus wel.
59
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **heup**?
1. Flexie/extensie
2. Abductie/adductie
3. Exorotatie/endorotatie
60
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **knie**?
1. Flexie/extensie
2. Axiale exorotatie/endorotatie
61
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **enkel**?
Dorsiflexie/plantaire flexie
62
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **voet**?
Inversie/eversie
63
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **schouder**? En scapulothoracaal?
1. Anteflexie/retroflexie
2. Abductie/adductie
3. Exorotatie/endorotatie
4. Horizontale abductie/adductie
Scapulothoracaal:
1. Elevatie/depressie
2. Protractie/retractie
64
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **elleboog**?
Flexie/hyperextensie
65
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **voorarm**?
1. Pronatie/supinatie
2. Palmaire flexie/dorsiflexie
3. Radiale deviatie/ulnaire deviatie
66
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **vingers**?
1. Flexie/extensie
2. Abductie
67
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **volledige wervelzuil**?
1. Flexie/extensie
2. Lateroflexie
3. Rotatie
68
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **thoracale wervelzuil**?
1. Flexie/extensie
2. Lateroflexie
3. Rotatie
69
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **cervicale wervelzuil**?
1. Flexie/extensie
2. Lateroflexie
3. Rotatie
70
Welke bewegingen kunnen de gewrichten van de **lumbale wervelzuil**?
1. Flexie/extensie
2. Lateroflexie
3. Rotatie
