Ba1C2 Flashcards
Noem vier soorten acute MDL-aandoeningen
maag/darm bloedingen
pancreatitis
infecties (enteritis, cholangitis)
symptomatisch galsteen lijden, diverticulitis
Noem vier soorten chronische MDL-aandoeningen
infecties (virale hepatitis, Helicobacter Pyloris, parasitaire infecties)
inflammatoir (IBD, auto-immuun hepatitis, pancreatitis)
functioneel (IBS, motoriekstoornissen, achalasie)
(pre)maligne tumoren (slokdarm, maag, pancreas, galwegen, colon)
Welke vier vormen van (algemene) diagnostiek kunnen plaatsvinden om tot een diagnose van een MDL-aandoening te komen?
laboratoriumonderzoek
radiologie
microbiologie
pathologie
Welke vier dingen kunnen met laboratorium onderzoek onderzocht worden om tot een diagnose te komen van een MDL aandoening?
bloed
feces (calprotectine, FIT)
urine
ademtest (H. Pylori)
Welke vier radiologieonderzoeken kunnen plaatsvinden om tot een diagnose van een MDL-aandoening te komen?
dynamische onderzoeken (passage foto’s)
conventionele onderzoeken (x-boz)
echografie
MRI/CT scans
Welke twee vormen van MDL-specifieke diagnostiek kunnen plaatsvinden om tot een diagnose van een MDL-aandoening te komen?
endoscopie
functie onderzoeken
Noem zes vormen van endoscopie
gastroscopie enteroscopie colonoscopie endo-echografie ERCP pil camera's
Welke twee vormen van functie onderzoek zijn er?
manometrie
pH-metrie
Waarvoor is endoscopie primair en secundair bedoeld?
primair: diagnostiek en behandeling
secundair: preventie
Noem drie voorbeelden waarbij endoscopie heeft geleid tot preventie van kanker
bevolkingsonderzoek naar colon abdomen (colonkanker)
reflux oesophagitis, Barrett (slokdarmcarcinoom)
H. pylori infectie, atrophische gastritis (maagcarcinoom)
Uit welke organen bestaat de bovenste tractus digestivus?
oesophagus
maag
duodenum
Welke vijf vormen van aanvullend onderzoek zijn er?
gastroscopie X-thorax passage CT-scan (alleen op aanvraag patiënt) manometrie pH-metrie
zie blz 10 van Ba1C2.1
Noem vijf indicaties voor gastroscopie
passageklachten (dus obstructie) refluxklachten (chronisch) maag ulcus anemie malena (verteerd bloed)
Waarop duidt een white nipple?
dat er een recente bloeding is geweest
Hoe worden varices vaak opgelost?
door een elastiekje eromheen te binden, worden (preventief of recidief) bloedingen voorkomen
Welke classificatie is er voor de kans op bloedingen uit ulceraties?
Forrest classificatie (zie blz 15 van Ba1C2.1)
I: actieve bloeding (het bloed spuit eruit)
II: tekenen van een recente bloeding
III: laesie zonder bloeding
Welke lagen kunnen met endo-echografie bekeken worden?
mucosa
submucosa
muscularis propria
serosa/adventita
Welke drie functieonderzoeken zijn er voor de slokdarm?
manometrie (achalasie/slokdarmspasme)
X-slokdarm passage (barium esophagram, AP-view)
pH-metrie
Welke vier vormen van beeldvormend onderzoek zijn er voor de dunne darm?
endoscopie
MRI enterografie
CT enterografie
pil camera
Welke drie vormen van endoscopie zijn er voor de dunne darm?
single balloon enteroscopie
double balloon enteroscopie
spiral enteroscopie
Noem vier indicaties voor beeldvormend onderzoek van de dunne darm.
ziekte van Crohn
ferriprieve anemie
rectaal bloedverlies
zeldzame tumoren (GIST, lymfomen, carcinoid, adenocarcinoom)
Hoe wordt anemie vaak veroorzaakt?
door bloedvatuitstulpingen die kunnen zorgen voor bloedingen
Welke drie vormen van beeldvormend onderzoek zijn er voor de dikke darm?
colonoscopie
CT colonografie
pil camera
Noem vijf indicaties voor beeldvormend onderzoek van het colon
bevolkingsonderzoek (poliepen) IBD (colitis ulcerosa en M. Crohn) ferriprieve anemie (poliepen, colon carcinoom) veranderde defecatie patroon (> 50 jaar) chronische buikklachten
Hoe zie je bij colonoscopie het verschil tussen het colon transversum en het colon descendens?
colon transversum: driehoekige plooien
colon descendens: ronde plooien
Hoe heet de overgan tussen de dikke en dunne darm?
valvula van Bohen
Welke drie vormen van colon poliepen zijn er?
adenomateuze poliepen: mogelijk maligne
inflammatoire poliepen: niet maligne
serrated poliepen (gekartelde poliepen): hyperplastische poliepen
Hoe worden verschillende benigne poliepen behandeld?
diminutieve poliepen (< 5 mm): cold snare kleine poliepen (6-9 mm): cold snare / hot snare sessile (zittende) poliepen (10-19 mm): en bloc hot snare after fluid injection lateraal verspreidende poliepen (>2 cm): EMR, piecemeal endoscopic mucosal resection pedunculated (gesteelde) polypen: endoloop / stalk injection
grote poliepen: eerst blauwe vloeistof, waardoor de poliep omhoog komt, daarna weghalen
Noem verschillen tussen colitis ulcerosa en M. Crohn.
colitis ulcerosa:
- continue, oppervlakkige ontsteking
- alleen in het colon
- heel veel rectaal bloedverlies
- chirurgie curatief
M. Crohn:
- skip / diepe ulceraties (meer zweertjes dan ontsteking)
- mond tot kont
- rectaal bloedverlies
- fistels, vernauwingen
- chirurgie restrictief (hoog risico recidief)
Wat is ERCP en wanneer wordt het gebruikt?
endoscopic retrograde cholangiopancreatography NIET diagnostisch (kan pancreatitis geven door bacteriën) gebruikt bij choledochus steen verwijdring, stenttherapie, gallekage, chronische pancreatitis
Welke vier vormen van beeldvormend onderzoek zijn er voor de pancreas en de galwegen?
ERCP (therapeutisch)
MRCP (diagnostisch)
endo-echografie (diagnostisch voor choledochus stenen, stenose, PSC, pancreas cyste en therapeutisch voor pancreas cyste drainage)
CT-scan
Welke vier vormen van beeldvormend onderzoek zijn er voor de lever?
echo lever
fibroscan
CT lever (4 fasen contrast)
MRI
Welke drie fases van het slikproces kun je onderscheiden?
orale fase (vrijwillig) faryngeale fase (onvrijwillig) oesophagiale fase (onvrijwillig)
Wat zijn sfincters?
kringspieren die individuele compartimenten van de holle buis van elkaar scheiden
Welke twee functies heeft peristaltiek?
voortstuwende functies
beschermende functies
Uit welke drie delen bestaat het autonoom zenuwstelsel (AZS)?
EZS
parasympathicus
sympathicus
In welke twee plexussen zitten de EZS neuronen en waar bevinden die plexussen zich?
myenterische plexus (van Auerbach) tussen LS en CS (longitudinale en circulaire spieren (?) ) slokdarm t/m rectum
submucosale plexus (van Meissner)
alleen in submucosa
dunne en dikke darm
Wat monitoren de myenterische neuronen?
rek van spieren pH osmolaliteit mechanische stimulatie ...
Waar gaat de output van de myentrische neuronen naartoe?
gladde spieren
sekretorische cellen
submucosale endocriene cellen
bloedvaten
Uit welke twee stappen bestaat de peristaltiek?
stap 1: gelijktijdige inhibitie (NO) via caudale deel van de dorsale motorische kern van de n. vagus in alle delen van de slokdarm, waardoor er spierrelaxatie ontstaat (de inhibitie duurt distaal langer)
stap 2: sequentiele excitatie (ACh) via het rostrale deel van de dorsale motorische kern van de n. vagus, waardoor spiercontractie ontstaat
afbeelding op blz 7 en 8 van Ba1C2.2 !
Op welke twee manieren kan glad spierweefsel geïnnerveerd worden?
multiunit innervatie: weinig intracellulaire koppeling (geen gap junctions), cellen worden geisoleerd geinnerveerd (iris, piloerector spier)
unitary innervatie: veel intracellulaire koppeling, geven oscillatoire contracties (dus in maagdarmkanaal)
vervolgens worden slow-waves oscillaties gegenereerd die ritmische contracties opwekken
Welke drie typen van actiepotentialen zijn er in glad spierweefsel?
spike (lijkt op skeletspier, vooral unitary) plateau (lijkt op hartspier, duidelijk plateau) slow waves (autoritmische oscillaties, graduele respons totdat de drempel bereikt wordt (actiepotentiaal), gemoduleerd door lokale humorale, mechanische en rek stimuli, ritmische contracties)
Noem een aantal oorzaken van dysfagie
maligne/benigne slokdarmtumor ontsteking (refluxziekte, eosinofiele oesofagitis) extra-oesofageale tumor (schildklier/mediastinum) hiatus hernia stricturen devertikel (hoog-laag) motiliteitsstoornis neuromusculair/systemisch
Wat hoort in de anamnese bij dysfagie?
slik of passageprobleem duur van de klachten gewichtsverlies refluxklachten regurgitatie hoesten/aspiratie heesheid pijn op borst/rug/schouder
bestraling
neuromusculaire/systemische ziekten
Welk aanvullend onderzoek kan gedaan worden bij de klacht dysfagie?
endoscopie manometrie zuur-impedantie meting (24 uurs pH-metrie) slikvideo CT-MRI scan
Wat is achalasie en hoe ontstaat het?
bewegingsstoornis van de slokdarm
verlies van ganglioncellen in plexus myentericus (die NO afgeven, wat zorgt voor inhibitie), wat leidt tot dysfunctie inhibitoire neuronen (NOS) distale oesofagus / LES (lower esophageal sphincter), waardoor de cellen niet meer kunnen relaxeren
oorzaak: ontstekingsinfiltraat (autoimmuun/viraal/genetisch)
Waarop duiden het bird’s beak sign en een ‘sigmoid-shape’ oesofagus?
achalasie
Op welke drie manieren kan de druk van de LES verminderd worden?
farmacologisch –> calciumblokker/nitraat zorgen voor ontspanning
pneumische dilatatie –> met ballon
(surgical) myotomie –> chirurgisch de spier insnijden
Noem twee manieren van myotomie van de LES
Heller myotomy
perorale endoscopische myotomie (POEM)
Wat gebeurt er bij een Heller myotomy van de LES?
Insnijding tot op de mucosa vanaf de oesofagus (paar cm boven het diafragma) tot 1-2 cm over de maag
Wat is anterior (dor) fundoplication?
Deel van de maag wordt na Heller myotomie over de slokdarm heengewikkeld om externe druk te geven die reflux tegengaat
Wat is perorale endoscopische myotomie (POEM)?
met warmte een deel van de LES verbranden, waardoor die niet volledig meer kan samentrekken
is minimaal invasief
Welke vier soorten hiatus hernia zijn er?
I: sliding (deel maag gaat door diafragma heen)
II: paraoesofageaal (deel maag gaat langs oesofagus door diafragma heen en zit meer craniaal dan LES)
III: combi
IV: III+ (rupturatie)
Welke twee soorten divertikels kunnen er bij de slokdarm zijn?
cervicaal: Zenker’s diverticulum, uitstulping van de slokdarm naar buiten de borstholte
epifrenisch: deel van de maag boven het diafragma
de divertikels vullen zich en drukken tegen de slokdarm aan, waardoor er passageklachten ontstaan
Wat is de standaard voor behandeling van slokdarmkanker?
operatie voorafgegaan door chemotherapie en bestraling
Welke twee niet-operatieve alternatieven zijn er voor de behandeling van slokdarmkanker wanneer patiënten geen operatie aankunnen?
endoluminale stenting (chemo)radiotherapie
Welke drie soorten zuurgerelateerde problemen zijn er?
- zure reflux / reflux oesofagitis
- ulcus ventriculi
- ulcus duodeni
Welke drie soorten laesies zijn er van defecten in het epitheel?
ulcus
erosies
aften
Wanneer wordt iets gedefinieerd als ulcus?
defect/wond in het epitheel met diameter van groter of gelijk aan 0,5 cm en die doordringt tot in de submucosa
Wat is het verschil tussen een billroth-I-maag en een billroth-II-maag?
billroth-I-maag: na amputatie van het gastrineproducerende deel van de maag wordt het duodenum aan de maag vastgemaakt
billroth-II-maag: eerste deel jejunum aan de maag vastgemaakt
Door wie is de helicobacter pylori bacterie gevonden?
Warren en Marshall
Wat zijn de primaire en secundaire concequenties van een H. pylori infectie?
primair:
chronische actieve gastritis (bij iedereen, is alleen microscopisch te zien)
secundair: ulcus duodeni/ventriculi atrophische gastritis maagkanker maaglymfoom
Welke twee soorten medicijnen geven ulcera?
NSAIDs
aspirine
Welke gastroduodenale bijwerkingen kunnen NSAIDs en aspirine hebben? Waarom is dit vaak asymptomatisch?
erosies in de maag (50%)
endoscopie ulcera (15-30%)
ulcuscomplicaties (3%)
asymptomatisch want het zijn pijnstillers
Met welke drie soorten therapie wordt een maagbloeding behandeld?
injectie therapie
thermische therapie
mechanische therapie
Hoe werkt injectie therapie van een maagbloeding?
toedienen van adrenaline in het bloedvat dat bloed, waardoor er constrictie ontstaat en de bloeding minder heftig is
Welke drie typen maagbloeding zijn er?
spuiter
oozend
visible vessel
Hoe werken de twee types thermische therapie van een maagbloeding?
Goldprobe: bloedvat dichtbranden
Argon Plasma Coagulatie: een sonde vuurt argongas af, en zorgt voor stolling door elektrische stroom die ontstaat wanneer het biologische weefsels raakt
Hoe werkt mechanische therapie van een maagbloeding?
er wordt een clip gezet op het bloedvat, waardoor het niet meer kan bloeden
Welk bloedvat geeft het vaakst bloedingen in ulcera in het bulbusgebied?
a. gastroduodenale
Wat zijn de drie doelen van het stoppen van bloedingen uit een peptisch ulcus?
circulatie stabiliseren (vloeistofvervangende middelen) huidige bloeding stoppen (zo nodig endoscopische hemostase, eventueel angiografie of operatie) preventie van toekomstige bloedingen
Wanneer en waarom geef je een patiënt een protonpompremmer?
direct een infuus met NaCl (0.9%), dan zorg je ervoor dat de patiënt niet in shock raakt, eventueel bloedtransfusie
tegelijk een protonpompremmer: zuur neutraler maken, waardoor een stolsel kan vormen
(daarna bloedtransfusie en gastroscopie)
Wat is coiling?
spiraalvorm in een bloedvat aanbrengen, waardoor stollingen sneller kunnen optreden
Op welke drie manieren kunnen ulcera medicamenteus behandeld worden?
zuurremmers (histaminereceptorblokkers (H2-blokkers) of protonpompremmers (PPIs))
anti-H. pylori therapie
staken NSAIDs / vervanging door COX-2 selectief NSAID met PPI
Wat is triple-therapie voor eradicatie van H. pylori en waarom is dit zo?
PPI met twee antibiotica (antibiotica zijn minder effectief in zuur milieu (–> PPI), bacterie kan resistent worden bij monotherapie en antibiotica penetreert mucuslaag slecht)
Wat is een pneumoperitoneum?
abnormale aanwezigheid van lucht of ander gas in de peritoneale holte, een potentiële ruimte in de buikholte
onder diafragmakoepels is er lucht (goed zichtbaar op X-thorax)
Noem drie risicofactoren van zure reflux
hernia diafragmatica: sluitspier werkt niet heel goed meer
overgewicht: grotere druk in de buik
roken: slecht effect op sluitspier
Welke drie consequenties kan zure reflux hebben?
reflux oesofagitis
Barrett slokdarm
adenocarcinoom slokdarm
Noem vier functies van de HCl secretie
verdediginslinie:
destructie van pathogene bacteriën en virussen en denaturatie van toxische eiwitten
rol spijsvertering:
verbreking van waterstofbruggen in voedingseiwitten –> denaturatie –> bevordert hydrolyse door proteases in maag en darm
activering pepsinogeen (tot pepsine) en maag lipase
co-secretie intrinsic factor (IF)
is nodig voor vitamine B12 absorptie in de dunne darm
Wat zijn drie potentiële nadelen van HCl?
potentiële beschadiging van eigen weefsel
chemische reacties kunnen onbedoeld plaatsvinden
de rest van de darm is pH-neutraal, dus al het zuur moet ook geneutraliseerd worden
Door welke cel wordt HCl geproduceerd? Wat produceert die cel nog meer?
pariëtale cel, IF
Welke drie hormonen reguleren de HCl-productie? Door welke cellen worden ze geproduceerd? Stimuleren of remmen die de HCl-productie?
gastrine (G-cel): stimulatie
somatostatine (D-cel): remming
histamine (EC-cel): stimulatie