Ba1B13 Flashcards
Hoe werkt trombocytenaggregatie?
Wandbeschadiging –> GPIa (en vWF –>) GPIb –> GP IIb/IIIa –> ADP/TxA2/5-HT –> fibrinogeen
Hoe werkt de remming van trombusvorming?
Endotheelcellen –> PGI2 –> verhoging cAMP –> remming trombusvorming
Wat is ADP?
adenosine diofosfaat
Wat is 5-HT?
5-hydroxytryptamine (serotonine)
Wat is TxA2?
tromboxaan A2
Welke 5 soorten trombocytenaggregatieremmers zijn er?
aspirine dipyridamol clopidogrel abciximab, eptifibatide, tirofiban epoprostenol
Wat is aspirine en hoe werkt het?
COX remmer, verlaagt tromboxaan A2 (TxA2), wat bloedplaatjes aantrekt
Wat is dipyridamol en hoe werkt het?
Een fosfodiësteraseremmer, remt de adhesie van bloedplaatjes aan oppervlak
Wat is clopidogrel en hoe werkt het?
Een prodrug, blokkeert ADP receptor
Wat is abciximab? Hoe werken abciximab, eptifibatide en tirofiban?
monoclonaal antilichaam, blokkeren glycoproteïne IIb/IIIa receptor
Wat is epoprostenol (PGI2, prostacycline)?
Een natuurlijk prostacycline
Hoe wordt cAMP afgebroken?
Door fosfodiësterase
Wat is de functie van PGI2 (prostacycline, epoprostenol)?
Gaat stollingsproces tegen
Hoe werkt cyclo-oxogenase?
Verhoogt tromboxaan, wat zorgt voor plaatjesaggregatie
Wat is COX?
cyclo-oxygenase
Wat is de functie van NSAIDs?
Zijn pijnstillers, remmen COX en dus de plaatjesaggregatie
Wat doet arachidonzuur?
Stimuleert COX-eiwitten
Wat is het verschil tussen COX-1 en COX-2?
COX-1 werkt constitutief (permanent) in de maag, darmen, nieren en stimuleert bloedplaatjes
COX-2 werkt constitutief in de hersenen, nieren en ovarium
COX-2 werkt (induceerbaar) inflammatoir met macrofagen, synoviocyten en endotheelcellen
Wat is de werking van NSAIDs op COX-eiwitten?
Remt COX-1 en COX-2 (alleen inflammatoire processen, niet constitutief)
Wat is de functie van glucocorticosteroiden?
Blokkeren mRNA expressie (van o.a. COX-2)
Wat zijn bijwerkingen van NSAIDs?
Remt ook COX-1, dus problemen met PGI2 en PGE2, COX-1-eiwitten die in het maagdarmkanaal beschermen tegen het zure milieu.
Hoe werkt COX-2 inflammatoir?
Vormt prostaglandines
Wat is het verschil in dosis van aspirine bij COX-1 en COX-2?
Kleine dosis: COX-1 remmend: remt plaatjes
Grote dosis: COX-2 remmer
Wat is een polymorfisme?
Mutatie bij >1% van de mensen
Op welke 4 manieren kan er resistentie optreden tegen aspirine?
genetisch
upregulatie COX-2 (oiv lokaal ontstekingsproces, mogelijk ook tromboxaanvorming)
interactie andere NSAIDs (bijv ibuprofen, indomethacine) die bindingsplaats op COX-1 bezetten, maar minder effectief zijn
diabetes (?)
Wat is het werkingsmechanisme van clopidogrel?
Wordt geactiveerd door CYP2C19 (afbrekend enzym, variant –> genetisch: goed/slecht) in lever
Blokkeert ADP-enzym (receptor)
Wat is het gevolg van een slechte variant van CYP2C19?
Geen reactie op clopidogrel –> meer doden/infarcten/dotterbehandelingen (?)
Via welke factoren gaat de bloedstollingscascade (vanaf VII tot Ia, fibrine)
VII(a) –> XIa –> IX(a) –> VIIIa –> X(a) –> Va –> II(a) –> I(a)
Wat is het verschil tussen factor II en IIa?
II: protrombine
IIa: geactiveerd protrombine, dus trombine
Wat is het verschil tussen factor I en Ia
I: fibrinogeen
Ia: fibrinestolsel
Op welke factoren werken coumarines en op welke heparine?
Coumarines: ongeactiveerde stollingsfactoren VII, IX, X en II
Heparine: geactiveerde stollingsfactoren VIIa, IXa, Xa en IIa
Hoe worden coumarines toegediend?
oraal
Hoe wordt heparine toegediend?
Intraveneus of subcutaan –> werkt meteen, vooral bij trombine en factor Xa
Welke drie soorten anticoagulantia zijn er, hoe werken ze en hoe worden ze toegediend?
coumarinederivaten (fenprocoumon, acenocoumarol) –> vitamine K antagonisten, remmen II, VII, IX en X –> oraal
trombineremmers (hirudine intraveneus, dabigatran etexilaat oraal (prodrug))
heparine –> bindt aan antitrombine III (ATIII), remt vervolgens trombine en Xa –> intraveneus/subcutaan, directe werking
Vitamine K antagonisten zijn goedkoop, wat is echter een nadeel?
Stollingsdienst moet steeds langskomen aan huis bloedmonsters nemen om te kijken of de patiënt is ingesteld –> lastig en duur
Wat is hirudine?
Stollingsremmer, zit in speeksel van bloedzuiger
Waar staat NOAC voor?
nieuwe orale anticoagulantia
Wat is heparine?
Een heterogeen mengsel van polysacchariden en glycosaminoglycuronsulfaat (MW 12-15 kD), uit dierlijk weefsel
Wat is het risico van uit dierlijk verkregen medicijnen?
Allergische reacties
Wanneer is een heparine een LMWH?
MW 4-6 kD –> meer gezuiverd, minder snel last van allergische reacties, beter overzicht in kinetiek, kan echter niet meer zorgen voor trombineremming (wel Xa)
Wat is het verschil aan binding van heparine aan ATIII of trombine?
ATIII: pentasaccharidestructuur nodig, zit in heparine en LMWH
Trombine: ketenlengte van minstens 18 monosacchariden nodig, zit alleen in heparine
Wat zijn LMWHs?
Low Molecular Weight Heparins
Noem 2 synthetische pentasacchariden (binden aan ATIII)
fondaparinux en indraparinux
Noem een directe Xa remmer
rivaroxaban
Wat doet trombolyse?
Bestaand stolsel oplossen
Hoe werkt plasmine?
stimuleert zowel afbraak van factor I als Ia (fibrinogeen en fibrine)
stimuleert IIa, waardoor I omgezet wordt in Ia
Hoe ontstaat plasmine?
Uit plasminogeen, uit tPA
Van welke stof wordt gebruikgemaakt bij trombolyse?
plasmine
Noem 5 fibrinolytica/trombolytica (varianten van tPA)
streptokinase urokinase alteplase (tissue plsaminogen activator (tPA) reteplase tenecteplase
Welke 4 stappen zitten in de behandeling van een acuut myocardinfarct?
pijnstiller (morfine)
evt. atropine (muscarinereceptorantagonist –> werking muscarine tegengegaan (verwijding vaten, sympaticus aangezet, activatie bètareceptoren, actiever hart))
trombolytica i.c.m. aspirine en heparine/LMWH
secundiare preventie (bij hartfalen), (aspirine, bètablokkers, RAAS blokkers en/of cholesterolsyntheseremmers)
Waartegen werkt sotalol?
ritmestoornissen
Wat is acenocoumarol?
bloedverdunner
Wat is edoxaban?
bloedverdunner
Wat zijn oorzaken van atriumfibrilleren?
verhoogde atriale druk –> verhoogde atriale spiermassa –> ontsteking atrium –> infiltratie atrium
Hoe zorgt atriumfibrilleren voor CVA (cerebrovasculair accident)
Trillen –> niet volledig samenknijpen –> stolsels vormen in auriculum –> afbreken –> infarct
Wat geeft de CHADS2 en CHA2DS2-VASc score aan?
Antistolling hangt hiervan af, vanaf 1 punt advies om bloedverdunners te gaan gebruiken (voorkeur DOACs)
Wat zegt de HAS-BLED score?
Het risico om te gaan bloeden bij atriumfibrilleren als je antistolling gebruikt
Hoe hangen de CHADS2- en HAS-BLED-score samen?
Afweging tussen antistollingsgebruik om bloedpropjes te voorkomen en kans op het ontstaan van bloedingen
Wat is het verschil tussen rate control en rhythm control?
rate control: proberen hartslag rond de 80 te houden
rhythm control: sinusritme (normale hartactivatie) proberen te bereiken
hoe kun je zorgen voor rate control?
medicamenteus
his bundel ablatie (verwijdering)
Hoe werkt rhythm control?
medicamenteus
electrocardioversie (ECV)
ablatie - pulmonaal venen isolatie (PVI), komt uiteindelijk wel terug
Welke twee denksystemen hebben wij?
1: snel en onbewust, wel foutgevoelig
2: langzaam en bewust, betrouwbaar
Op welke twee manieren kun je een boodschap framen?
Winst of verlies
Wat heeft het verschil in volgorde van framing voor invloed op het denkgedrag van patiënten?
Verlies –> winst: lastiger om positieve mensen te krijgen
Winst –> verlies: mensen blijven meest positief
Wat is anchoring (heuristic)?
te veel waarde hechten aan de eerste informatie bij het maken van beslissingen, moeite hebben om af te wijken van dat ‘anker’
Wat is een availability bias/heuristic?
van items die makkelijker beschikbaar zijn in het geheugen denken dat ze vaker voorkomen (namen bekende vrouwen / veel minder bekende mannen)
Wat is de conjunction fallacy?
De samenstandsfout is een formele fout die optreedt als wordt aangenomen dat specifieke omstandigheden waarschijnlijker zijn dan een enkele algemene (Linda).
Wat is een representative heuristic?
de beoordeling van waarschijnlijkheid baseren op het vergelijken van een object of gebeurtenis met een prototype van dat object of die gebeurtenis
Wat is een representative error?
het denken wordt gestuurd door een prototype, zodat je nalaat om mogelijkheden te overwegen die het prototype tegenspreken (forest ranger)
Wat laat het Monty Hall problem zien?
Dat het intuïtief heel moeilijk is om sommige kansberekeningen te begrijpen
Wat betekent het Monty Hall probleem voor de patiënt?
Je kan beter absolute getallen dan percentages gebruiken (grafisch het best)
Wat betekenen biases voor de arts?
Dat ze denkfouten kunnen voorkomen door hun medisch proces te controleren