Autokoidy gazowe Flashcards
Tlenek azotu - charakter chemiczny
mediator idealny, przechodzi przez błonę, nieparzysta liczba elektronów - rodnik wysokoreaktywny
produkcja - z L-argininy, syntaza tlenku azotu
Zbyt wysoko poziom NO - choroby
RZS, uszkodzenia siatkówki, wstrzas toksyczny (LPS), gwałtwony spadek ciśnienia, padaczka, pourazowe uszkodzenie OUNu
Zbyt niski poziom NO - choroby
Nadciśneinie tętnicze, zaburzenia erekcji, rzucawki porodowe, nadciśnienie płucne, miażdżyca.
Substraty i kofaktory do produkcji NO
Substraty: L-arginina, tlen (O2)
Kofaktory: NADPH, FAD, tetrahydrobiopteryna - BH4
Rodzaje syntaz tl azotu
NOS-1=nNOS
NOS-2=iNOS
NOS-3=eNOS
Syntaza NOS-1 (gdzie jest, co robi, ile produkuje, jak aktywowana)
Neuronalna, konstytutywna (ciągle obecna)
Obecna w neuronach nitroergicznych ciała jamistego oraz neuronach OUNu
Pobudzana przez wzrost Ca2+ w cytoplazmie
Produkuje niewielkie ilości NO
Syntaza NOS-2 (Gdzie jest, co robi, ile produkuje, czym pobudzana, )
Indukowalna, czyli powstaje de novo;
Pobudzana przez cytokiny (TNF-a i Il-1) oraz LPS bakteryjny, typowa dla reakcji zapalych
Występuje w makrofagach i komórkach mięśniowych
Produkuje duze ilości NO
Syntaza NOS-3 (Gdzie jest, co robi, ile produkuje, czym pobudzana, regulacja aktywności)
Endotelialna, konstytutywna
Na komórkach śródbłonka naczyń krwionośnych
Produkuje małe ilości NO,
Pobudzana przez wzrost Ca2+ wewnątrzkomórkowego
Regulacja aktywności - białka:
Kaweolina-1 - przyłącza sie do syntazy i hamuje aktywność
Kalmodulina - pobudzenie Ca2+ –> odszczepienie kaweoliny i stymulacja syntazy
Inhibitory syntaz
asymetryczna dimetyloarginina - eNOS
Tzw czynnik rozwoju miażdzycy
Mechanizm rozkurczu pod wpływem NO
Wniknięcie przez błonę komórkową (bo lipofilny i łątwo przechodzi przez warstwe fosfolipidową błony mięśni i śródbłonka) \/ Aktywacja cyklazy guanylanowe (kowalencyjne wiązanie tl azotu z grupą hemową enzymu - 6 ligand i zmiany konformacyjne) \/ Wzrost cGMP z GTP \/ Aktywacja kinazy białkowej G \/ 1. Stymulacja fosfatazy lekkich łańcuchów miozyny - defosforylacja miozyny 2. Zablokowanie uwalnania Ca2+ z ER 3. Aktywacja wydalania na zewnątrz Ca2+ \/ Rozkurcz mieśniówki gładkiej
Działanie leków azotowych (nitrogliceryna)
Nitrogliceryna lub azotany \/ Redukcja związku \/ S-nitrozotiol \/ NO i pobudzenie cyklazy guanylanowej \/ reszta jak w zwykłym działaniu NO
Bezpośrednie donory NO
Molsydomina, Nitroprusydek SOdu, Arginina
Molsydomina (kiedy stosowana, jaka forma, jak działa)
Stosowana do leczenia bólów wieńcowych w przerwie stosowania nitratów
Podawany w formie proleku
Enzymatyczna aktywacja, poprzez odszczepienie grupy etoksykarbonylowej i pozostawienie SIN-1 (3-morfolinosydnonimina). Od SIN-1 (z otwartym pierścieniem) odszczepia sie NO i działa jak zwykle
Nitroprusydek sodu (Kiedy stosowany, działania niepożądane)
Stosowany do szybkiego obnożenia ciśnienia w atakach dusznicy i przełomach nadciśnieniowych
Działania niepożądane:
Nudności, wymioty, kurcze żoładka, zatrucia cyjankami i tiocyjankami
Leki działające na ciało jamiste (przykłady i zasada działania)
NO jest rozkładany przez fosfodiesterazy (PDE), dlatego leki te hamując enzymy (zwłaszcza PDE5) zwiększają działanie NO
Przykłady inhibitorów PDE5:
Syldenafil (Viagra)
Tadalafil
Wardenafil
Tlenek azotu i arginina jako leki (kiedy uzywane)
NO - nadciśnienie płucne - wziewne oraz ARDS
Arginina - chromanie przestankowe i rzucawka okołoporodowa
Czynniki biorące udział w homeostaza śródbłonka
Prostacykliny PGI2
Tlenek azotu
Aktywator plazminogenu (tkankowy - tPA)
ADP-aza - hamuje agregacje płytek
Trobomodulina (wychwyt trombint i aktywowanie dzieki temu białka C - zmiana z dziąłania prozakrzepowego w antykrzepliwe)
Inhibitor krzepniecia na ścieżce aktywowanej przez czynnik płytkowy (TFPI)
Siarkowodór (H2S) - enzymy syntetyzujące (także gdzie są i substrat)
beta-syntaza cystationiny - mózg, substrat: cysteina
gamma-liaza cystationiny - układ krążenia, cystyna
Siarkowodór - działanie
Neuromodulacja
Pobudzenie transmisji zależnej od receptorów NMDA
Uczenie się i plastyczność mózgu
Neuroprotekcyjne (antyrodnikowe - SOD w mózgu; komórki - wzrost GSSH)
Rozkurcz mięśni gładkich (otwarcie ATP-zależnych kanałów potasowych)
Wspomaganie NO
Tlenek węgla (w jakiej reakcji powstaje, jaki enzym - izoformy, jakie substraty i produkty)
Enzym - oksygenaza hemowa, dwie izoformy HO-1 i HO-1
Reakcja rozkładu hemu do biliwerdyny (poznej bilirubina) z wytworzeniem CO i Fe3+
HO-1 (Gdzie występuje, konstytutywna/indukwoana, co pobudza powstawanie)
Izoforma bardziej indukowana, choc występuje w komórkach usuwających stare krwinki (śledziona, wątroba), choć moze być w każdej komórce
Indukcję powoduje stres komórkowy (RFT, cytokiny prozapalne, endotoksyny bakteryjne, boźdzce fizyczne)
HO-2 (forma, gdzie występuje, jaka jest jej aktywność)
Izoforma konstytutywna, stale obecna, około 3 razy mneijsza aktywnosć,
Występuje w jądrach, mózgu (neurony i glej), śledzionie, wątrobie, ścianie jelit i naczyniach krwionosnych
Rola tlenku węgla
Łączenie sie z hemoproteinami i modulowanie ich aktywności (COS, NOS, katalaza, cyklaza guanylanowa)
Neuroprzekaźnik gazowy w OUN
W OUN - regulacja dobowego rytmu, regulacja osi podwzgórze-przysadka, procesy uczenia się, przewodzenie boźdźców bólowych, termoregulacja,
Neurotransmisja - ejakulacja, erystaltyka helit, działanie rozkurczające naczynia
Hamowanie prozapalnych cytokin,
regulacja komórek zapalnych
Działanie przeciwmiażdżycowe
