Antygeny, przeciwciała, przeciwciała monoklonalne Flashcards
1
Q
Antygen
A
związki wysokocząsteczkowe, które wprowadzone do organizmu wykazują immunogenność i antygenowość
2
Q
Cechy antygenu
A
immunogenność
antygenowość
3
Q
Immunogenność
A
zdolność do wywoływania przeciw sobie odp. immunologicznej w postaci stymulacji tworzenia swoistych przeciwciał lub uczulonych receptorów TCR limfocytów T
4
Q
Antygenowość
A
zdolność do swoistego reagowania z produktami odpowiedzi immunologicznej (przeciwciałem/limfocytem)
5
Q
Autoantygeny
A
nie wywołują odp. immunologicznej
nieimmunogenne
6
Q
Izoantygeny
A
antygeny pochodzące od osobników genetycznie jednorodnych - np. bliźniaki jednojajowe
nieimmunogenne
7
Q
alloantygeny
A
antygeny pochodzące od różnych osobników tego samego gatunku
immunogenne
8
Q
heteroantygeny
A
=antygeny ksenogeniczne - pochodzą od różnych gatunków
9
Q
Antygeny T-zależne
A
reakcja limf. B2 i T drobnocząsteczkowe I kontakt - odp. pierwotna potrzebują limf. Th → powstanie kom. pamięci powtórny kontakt - odp. wtórna
10
Q
Antygeny T-niezależne
A
reakcja limf. B1 polimery tylko odpowiedź pierwotna NIE wytwarza się limfocyt pamięci NIE potrzebują limf. Th do aktywacji mało swoista odp. → IgM
11
Q
Hapten (antygen niepełny)
A
brak immunogenności
antygenowość
może łączyć się z przeciwciałami, ale sam nie może wywołać odp. immunologicznej
gdy połączy się z białkiem nośnikowym wywołuje odp.
12
Q
Przykłady haptenów
A
niektóre leki kwas salicylowy penicylina sulfonamidy lipidy jony metali ciężkich garbniki
13
Q
Epitop (determinanta antygenowa)
A
fragment antygenu łączący się z przeciwciałem
14
Q
Determinanta immunodominująca
A
epitopy, które powodują najsilniejszą odp. immunologiczną
15
Q
Wartościowość antygenu
A
liczba epitopów w antygenie
16
Q
Epitopy dla limf. B
A
6 aa, cukrów prostych, zasad urydynowych lub pirymidynowych
17
Q
Epitopy dla limf. T
A
8-15 aa
18
Q
Determinanta sekwencyjna
A
szereg kolejnych aa na 1 nici polipeptydowej
rozpoznawana przez limf. B i T
19
Q
Determinanta przestrzenna = konformacyjna = nieciągła
A
kilka aa znajdujących się niedaleko siebie, ale na różnych łańcuchach lub na 1 łańcuchu, ale nie sekwencyjnie
rozpoznawana przez limf. B
20
Q
Determinanta nakładająca się
A
aminokwas wchodzi w skład 2 determinant
21
Q
Przeciwciała = immunoglobuliny
A
rodzaj białek wydzielanych przez kom. plazmatyczne
swoiste rozpoznawanie antygenów
największa rola w obronie przed bakteriami/pasożytami zewnątrzkomórkowymi
22
Q
Główne zadania przeciwciał
A
wiązanie antygenu opsonizacja - neutralizacja Ag aktywowanie dopełniacza cytotoksyczność neutralizowanie toksyn, wirusów blokowanie adhezyn bakteryjnych oddziaływanie bakteriostatyczne
23
Q
Cechy przeciwciał
A
powinowactwo
wartościowość
obie te cechy wpływają na trwałość kompleksu immunologicznego
24
Q
Powinowactwo przeciwciała
A
siła wiązania epitopu z antydeterminantą
25
Wartościowość przeciwciała
ilość miejsc wiążących determinantę w cząsteczce przeciwciała
26
Budowa przeciwciał
glikoproteiny o budowie domenowej
2 łańcuchy ciężkie połączone wiązaniami disiarczkowymi
2 łańcuchy lekkie połączone z ciężkimi wiązaniami disiarczkowymi
region zawiasowy - miejsce zgięcia łańcuchów H
27
Region zawiasowy Ig - funkcja
warunkuje zmienność segmentalną
| umożliwia rozchylenie ramion przeciwciał
28
Papaina
rozcina przeciwciało na 2 fragmenty Fab i 1 fragment Fc
| cięcie powyżej regiony zawiasowego
29
W wiązaniu determinanty z antydeterminantą uczestniczą wiązania
```
jonowe
wodorowe
hydrofobowe
van der Waalsa
NIE kowalencyjne
```
30
Fragment Fab przeciwciała i jego funkcja
ramiona przeciwciał
fragment wiążący antygen
łańcuch lekki + cz. łańcucha ciężkiego
podzielony na:
- cz. stałą - przy rejonie zawiasowym, stabilizacja wiązania determinanty
- cz. zmienne - warunkują swoistość Ig, zawiera antydeterminantę
31
Antydeterminanta znajduje się w
cz. zmiennej fragmentu Fab przeciwciała
32
Część stała fragmentu Fab odpowiada za
stabilizację wiązania determinanty z antydeterminantą
33
Część zmienna fragmenty Fab przeciwciała - funkcja
warunkuje swoistość immunoglobin
| zawiera zmienną sekwencję aa - antydeterminantę, która wiąże determinantę antygenową
34
Funkcje fragmentu Fc
- funkcja efektorowa → zjawiska zapoczątkowujące wiązanie z Ag
- odpowiada za cytofilność przeciwciał
- odpowiada za aktywację dopełniacza na drodze klasycznej
- odpowiada za przechodzenie IgG przez łożysko
- odpowiada za reakcję cytotoksyczności zależnej od przeciwciał - ADCC
- zawiera fragmenty węglowodanowe odpowiedzialne za ładunek i rozpuszczalność Ig
- odpowiada za właściwy metabolizm przeciwciał - warunkuje półokres rozpadu Ig
35
Cz. stała łańcucha ciężkiego to
CH
36
Cz. stała łańcucha lekkiego to
CL
37
Cz. zmienna łańcucha ciężkiego to
VH
38
Cz. zmienna łańcucha lekkiego to
VL
39
Rodzaje łańcuchów lekkich
kappa i lambda
40
Podział ze względu na łańcuch ciężki
```
5 form
alfa → IgA
gamma → IgG
delta → IgD
epsilon → IgE
mi → IgM
```
41
IgA występują w postaci
dimerów
42
IgM łączą się w
pentamery, heksamery
43
Z czego wynika zmienność immunoglobin?
- przypadkowe łączenie się genów VDJ
- nieprecyzyjne łączenie się odc. DNA, działanie Td+, która może dodawać nukleotydy
- mutacje
- losowe, potranslacyjne łączenie się H i L
44
IgG
- 4 podklasy z różną liczbą mostków S-S: IgG1, IgG2, IgG3, IgG4
- monomer
- podstawowe Ig w odporności
- II-wartościowe
- powstają w odp. wtórnej
- WYSOKIE powinowactwo do antygenu
- aktywacja dopełniacza na drodze klasycznej (IgG1-3)
- jako jedyne przeciwciało przechodzi przez łożysko
- Ig przeciwko Rh
45
IgA
- 2 podklasy: IgA1 (w surowicy) , IgA2 (w wydzielinach MALT)
- monomer/dimer/polimer
- 2 czynniki sekrecyjne sc połączone łańcuchem J
- główna immunoglobulina wydzielin zewnętrznych (ślina, śluz, łzy)
- I linia obrony przed drobnoustrojami
- neutralizacja toksyn, drobnoustrojów
46
IgM
- cykliczny pentamer
- 5-6 monomerów połączonych łańcuchem J
- w odpowiedzi pierwotnej
- NISKIE powinowactwo do antygenu
- aktywacja dopełniacza na drodze klasycznej
- na limf. B
47
IgD
- główna Ig na powierzchni limf. B
48
IgE
- tzw. reaginy
- brak regionu zawiasowego
- w reakcjach alergicznych typu I (natychmiastowego)
- powodują uwalnianie histaminy z mastocytów
- zwalczają pasożyty
49
Która podklasa IgA występuje w wydzielinach MALT
IgA2
50
Które przeciwciała aktywują dopełniacz na drodze klasycznej?
IgG1-3, IgM
51
Które Ig znajdują się na limf. B
IgD, IgM
52
Antydeterminanta
miejsce wiązania antygenu przez przeciwciało
| znajduje się w cz. zmiennej Fab
53
Łańcuch J to
rec. transcytozy
54
Czynnik sekrecyjny sc
naturalny inhibitor proteaz
55
Domena
pętla w przebiegu liniowego łańcucha białkowego, której przyporządkowujemy konkretną funkcję
konkretna białkowa struktura przestrzenna, której możemy przypisać konkretną funkcję
56
Immunoglobuliny mają budowę
III-rzędową
57
Izotypia
różnica w budowie cz. stałych łańcuchów ciężkich i lekkich Ig
Klasy Ig różnią się izotypowo bo mają odmienne łańcuchy ciężkie
są to klasy, podklasy, typy, podtypy
58
Allotypia
odmienność 2 cząsteczek Ig tej samej klasy różniących się niewielkim fragmentem w cz. stałej łańcucha ciężkiego i lekkiego
59
Idiotypia
to odmienność w zakresie jednej klasy Ig różniących się częścią zmienną czyli antydeterminantą
60
Przeciwciała monoklonalne (mAb)
zbiór przeciwciał wykazujących JEDNAKOWĄ SWOISTOŚĆ względem danego antygenu i ewentualnie takie samo lub podobne powinowactwo
ta sama klasa, ten sam typ
61
Powstawanie przeciwciał monoklonalnych
- przez fuzję limfocytów B i komórek szpiczaka
- użyte kom. szpiczaka nie produkują przeciwciał ani enzymu
- limf. B pobrany z krwi myszy zaszczepionych antygenem
- przeżywają tylko sfuzjowane komórki, bo w płynie hodowlanym nie ma ani cytokin dla limf. B, ani produktu potrzebnego dla szpiczaka
- rozcieńczenie i rozdzielenie hybryd do osobnych naczyń
- proliferacja monoklonalna
62
Co pozwala na łatwą fuzję limf. B i kom szpiczaka?
lizolecytyna i glikol etylenowy w podłożu
63
Szpiczak to
nowotwór limfocytów B
64
Rodzaje przeciwciał monoklonalnych
- chimeryczne
- uczłowieczone
- o podwójnej swoistości
- miniciała
65
Przeciwciała monoklonalne chimeryczne
cz. zmienna od myszy
cz. stała od człowieka
końcówka -ximab
66
Przeciwciała monoklonalne uczłowieczone
cz. nadzmienna od myszy
cz. stała od człowieka
końcówka - zumab
67
Przeciwciała monoklonalne o podwójnej swoistości
jedno ramię wiąże toksynę
drugie ramię wiąże kom. nowotworowe
produkcja w podwójnych hybrydach
68
Przeciwciała monoklonalne - miniciała
łączenie genu kodującego cz. zmienną łańcucha ciężkiego z częścią zmienną łańcucha lekkiego (Fv)
mniejszy rozmiar
dwa Fv o różnej swoistości połączone tworzą miniciała
69
Myszy chimeryczne
myszy z niedoborem odpornościowym, u których ukł. immunologiczny jest zastąpiony limfocytami człowieka
otrzymuje się ludzkie limf. B
70
Myszy transgeniczne
myszy, u których w limfocytach B inaktywuje się geny immunoglobinowe mysie i zastępuje się genami ludzkimi immunoglobinowymi
71
Zastosowanie przeciwciał monoklonalnych
- jako leki
- diagnostyka chorób zakaźnych
- mapowanie nowotworów i ich leczenie
- oznaczanie wzoru antygenowego przeszczepu
- w walce z odrzucaniem przeszczepu
- PM znakowane toksynami - leczenie raka pęcherza moczowego, jajników, raka sutka, płuc
- oznaczanie stężeń hormonów, leków
72
Antygeny heterofilne
podobne determinanty mogą występować na różnych antygenach, więc przeciwciała mogą reagować krzyżowa z drugim antygenem, który ma podobne determinanty
73
Przykład antygenów heterofilnych
antygen krwinkowy B i antygen E.Coli
antygen Forssmana - mukopolisacharyd u koni, myszy, psów, bakterii
antygen krwinkowy A i antygen otoczkowy dwoinek zapalenia płuc typu XIV
74
nadrodzina immunoglobulin (NRIg) - jakie białka należą?
```
immunoglobuliny
receptory limf. T i B
receptory Fc
antygeny MHC
antygeny różnicowania CD4, CD8, CD3
niektóre receptory dla interleukin
receptory adhezyjne
```
75
Wspólna cecha wszystkich białek należących do nadrodziny immunoglobulin
wspólny motyw strukturalny → globularna budowa trzeciorzędowa - odpowiednik domeny
76
Zachłanność przeciwciała jest warunkowana przez
powinowactwo i wartościowość
77
Przeciwciała przeciwko czynnikowi Rh
jednowartościowe (niekompletne) IgG
| wykrywana odczynem Coombsa
78
paratop
=antydeterminanta
miejsce wiązania antygenu przez przeciwciało
zlokalizowane w cz. nadzmiennej przeciwciała
we fragmencie Fab
79
opłaszczanie
przyłączanie Ig do komórki z ekspresją rec. dla fragm. Fc przeciwciał
80
opsonizacja
zjawisko rozpoznania przez przeciwciało antygenu na błonie komórkowej, prowadzące do powstania kompleksu immunologicznego
81
cytofilność
zdolność przeciwciała do receptorowego wiązania się ich fragmentów Fc z odpowiednimi rec. FcR na pow. komórek
82
Poszczególne podklasy IgG różnią się
liczbą mostków siarczkowych w rejonie zawiasowym
83
Region zawiasowy
warunkuje zmienność segmentalną, czyli możliwość rozchylania się ramion przeciwciała
84
Część stała łańcucha ciężkiego składa się z
3 domen:CH1, CH2, CH3
85
Rodzaj łańcucha lekkiego Ig determinuje
typy przeciwciał
86
Tylko łańcuch ciężki odpowiada za
funkcje efektorowe
87
Cykliczny pentamer IgM jest
5-wartościowy
88
IgG są ilu wartościowe?
dwuwartościowe
89
IgE nie posiada
regionu zawiasowego
90
Z ilu domen jest zbudowana IgE
5
