Antybiotyki Flashcards
1
Q
działanie bakteriostatyczne
A
= hamowanie namnażania, bez zabijania
związane ze wskaźnikiem MIC (najmniejsze stężenie hamujące)
2
Q
działanie bakteriobójcze
A
związane z MBC (najmniejsze stężenie bakteriobójcze)
3
Q
antybiotyki bakteriobójcze (9)
A
- B-laktamy
- Aminoglikozydy
- Chinolony
- Ansamycyny
- Nitroimidazole
6 i 7. Fosfomycyna i bacytracyna - Polimyksyny
- Glikopeptydy
4
Q
antybiotyki bakteriostatyczne (9)
A
- Tetracykliny
- Makrolidy
- Linkozamidy
- Sulfonamidy
- Fenikole
- Trimetoprim
- Poch. pleuromutyliny
- Nowobiocyna
- Streptograminy
5
Q
antybiotyki hamujące syntezę ściany komórkowej (4)
A
- B-laktamy
- Glikopeptydy
- fosfomycyna
- bacytracyna
6
Q
antybiotyki uszkadzające błonę protoplazmatyczną (2)
A
- Polimyksyny i inne leki p/grzybicze
2. Aminoglikozydy
7
Q
antybiotyki blokujące syntezę białek na poziomie 30s (2)
A
- Aminoglikozydy
2. Tetracykliny
8
Q
antybiotyki blokujące syntezę białek na poziomie 50s (5)
A
- Linkozamidy
- Streptograminy
- Amfenikole
- Makrolidy
- Pleuromutyliny
9
Q
antybiotyki blokujące syntezę białek na poziomie mRNA (2)
A
- Rifamycyny
2. Ansamycyny
10
Q
antybiotyki blokujące syntezę DNA (4)
A
- Chinolony
- Nitroimidazole
- Sulfonamidy
- Trimetoprim
11
Q
główne antybiotyki o działaniu nefrotoksycznym (3)
A
- polimyksyny
- aminoglikozydy
- słabo rozpuszczalne sulfonamidy
12
Q
główne antybiotyki o działaniu hepatotoksycznym (2)
A
- tetracykliny
2. nowobiocyna
13
Q
główne antybiotyki o działaniu toksycznym na szpik kostny (2)
A
- amfenikole
- nowobiocyna
14
Q
Zapalenia przyzębia - jakie patogeny?
A
G- i G+
głównie beztlenowe!!!
15
Q
Przewlekłe zapalenie wsierdzia - jakie patogeny?
A
G+: paciorkowce, gronkowce, pneumokoki
16
Q
Angina - jakie patogeny?
A
paciorkowce
leczenie penicylinami lub w przypadku opornych -> cefalosporynami
17
Q
Posocznica - jakie patogeny?
A
G+ i G-
18
Q
Ropnie - jakie patogeny?
A
gronkowce + beztlenowce
19
Q
Zołzy koni - jaki patogen?
A
Streptococcus equi (paciorkowiec)
20
Q
ZZZN - jaki patogen?
A
Pasteurella (G-)
21
Q
Różyca świń - jaki patogen?
A
włoskowiec różycy (G+)
22
Q
Zapalenie wymienia - jakie patogeny?
A
głównie G+: gronkowce, paciorkowce, enterokoki
G-: E. coli
23
Q
Zapalenie dróg moczowych - najczęstsze patogeny
A
enterobakterie G-, m.in. E.coli
24
Q
MRSA - na co oporne?
A
na wszystkie B-laktamy
25
Bakterie atypowe
czyli niebarwiące się w Gramie i rozwijające wewnątrz komórek:
1. Chlamydia
2. Legionella
3. Mycoplasma, Ureaplasma
4. riketsje (Anaplasma)
5. Spirochetes (krętki)
6. Coxiella
oporne na leki hamujące syntezę ściany komórkowej (bo jej nie mają, lub mają za mało)
26
Enterobakterie
= G- fakultatywnie beztlenowe, m.in.:
- Klebsiella
- Salmonella
- E. coli
- Shigella
- Serratia
- Proteus
27
Gram (-) bakterie tlenowe (4)
1. Leptospira
2. Legionella
3. Coxiella
4. Brucella
28
Dżuma - jaki patogen?
Pasteurella / Yersinia (G-, względnie beztlenowa)
29
Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych - jaki patogen?
meningokok (ziarenkowiec G-)
30
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit - jaki patogen?
Clostridium (G+, względnie beztlenowa, przetrwalnikująca)
31
Gruźlica - jaki patogen?
Mycobacterium tuberculosis (prątki kwasooporne, trudno barwiące się Gramem)
32
Beta-laktamy - podział
- penicyliny
- cefalosporyny
- karbapenemy
- monobaktamy
33
Beta - laktamy - działanie
bakteriobójcze, ale działają jedynie na komórki dzielące się
34
Penicyliny MD
blokowanie transpeptydaz (PBP) bakteryjnych biorących udział w ostatnim etapie syntezy peptydoglikanu ściany komórki bakteryjnej
35
Penicyliny DN
- nadwrażliwość, zwłaszcza w miejscu wstrzyknięcia
| - uwalniająca się prokaina może prowadzić do wstrząsu (wstrząs penicylinowy)
36
Penicyliny naturalne (2, 4*)
1. BENZYLOpenicylina (penicylina krystaliczna/ G)
2. FENOKSYMETYLOpenicylina (penicylina V/ V-cylina)
* wg niektórych źródeł także:
3. penicylina prokainowa
4. penicylina benzatynowa
37
Penicyliny półsyntetyczne (7)
= pochodne naturalnych
1. * penicylina prokainowa
2. * penicylina benzatynowa
* (te 2 wg niektórych źródeł są naturalne)
3. kloksacylina
4. nafcylina
5. ampicylina
6. amoksycylina
7. metycylina
38
Penicyliny o wąskim spektrum działania (4)
```
aktywne wobec G+
= penicyliny naturalne:
1. benzylopenicylina
2. penicylina prokainowa
3. penicylina benzatynowa
4. fenoksymetylopenicylina
```
39
Penicyliny o wąskim zakresie działania, oporne na penicylinazy (6)
```
aktywne wobec G+
= penicyliny półsyntetyczne (bez aminopenicylin):
1. oksacylina
2. kloksacylina
3. dikloksacylina
4. flukloksacylina
5. metycylina
6. nafcylina
```
40
Penicyliny o poszerzonym spektrum działania (2)
aktywne wobec G+ i G-
= aminopenicyliny
1. amoksycylina
2. ampicylina
41
penicylina prokainowa - zastosowanie
- beztlenowce: zakażenia przyzębia i dziąseł, rany kąsane, zakażone pourazowo
- ROPNIE w jamie ustnej, opłucnej, czyraki
- zapalenie macicy, płuc, zatok, stawów
- ZOŁZY
- LEPTOSPIROZA
- RÓŻYCA
- Clostridiozy (beztlenowa enterotoksemia świń)
42
Penicylina prokainowa - DN
```
- zespół Hoigne (reakcja anafilaktyczna, ale nie wstrząs, więc nie podajemy na niego GKS i A, ale leki uspokajające)
u koni wysokie dawki podane i.m.:
- zaburzenia koordynacji,
- żółtaczka,
- anemia hemolityczna
- śmierć
u świń wysokie dawki:
- zaburzenia koordynacji
- wymioty
- gorączka
- drżenia mięśni
```
43
Penicylina prokainowa - droga podania
i.m.
| nie wstrzykiwać dożylnie
44
Penicylina prokainowa - pwsk
gryzonie! nie stosować u królików, kawii, chomików
45
Kloksacylina - wskazania
zawiesina dowymieniowa dla krów w okresie zasuszania (głównie St. i Str.)
46
Kloksacylina + ampicylina - wskazania
tabletki domaciczne dla bydła na poporodowe endometritis
47
Inhibitory Beta-laktamaz (2)
1. kwas klawulanowy (naturalny)
| 2. sulbaktam (syntetyczny)
48
inhibitory Beta-laktamaz - w jakim celu stosowane w preparatach złożonych
zapobieganie oporności na B-laktamy, wynikającej z obecnych w komórce bakteryjnej Beta-laktamaz
49
Aminopenicyliny - wymienić (2)
1. ampicylina
| 2. amoksycylina
50
aminopenicyliny - zastosowanie
- jak penicyliny o wąskim spektrum: ropnie, czyraki, zakażenia układu moczowo-płciowego, PŁUC
+ infekcje żołądkowo-jelitowe (G-: E. coli, Pasteurella)
+ zapalenia wymion
+ zapalenia dróg moczowych
51
Ampicylina - drogi podania
i. m,
| s. c.
52
amoksycylina - drogi podania
p. o. (najlepsze wchłanianie)
i. m.
s. c.
53
preparat Augmentin
= amoksycylina + kwas klawulanowy
54
preparat Unasyn
= ampicylina + sulbaktam
55
Cefalosporyny - co to jest
- antybiotyki półsyntetyczne o działaniu bakteriobójczym
| - poch. kwasu 7-aminocefalosporynowego
56
cefalosporyny - MD
hamowanie tworzenie mostków łączących podjednostki mureiny (peptydoglikanu) -> hamowanie syntezy ściany komórkowej
57
cefalosporyny - DN
stos. mała toksyczność
- reakcje w miejscu wstrzyknięcia
- biegunka
- wymioty
58
cefalosporyny - spektrum
szerokie G+ i G-
| nieaktywne wobec: Ps. aeruginosa, Salmonella, Proteus
59
cefalosporyny - drogi podania
inj.
| cefaleksyna - także p.o.!
60
cefalosporyny - wymienić (4)
1. cefaleksyna
2. cefowecyna
3. ceftiofur
4. cefchinom
61
tetracykliny - działanie
bakteriostatyczne
62
tetracykliny - MD
blokowanie syntezy białek na poziomie podjednostki 30s rybosomu
63
tetracykliny - spektrum działania
szerokie
- G+ i G-, tlenowe i beztlenowe
- atypowe (Chlamydia, Mycoplasma, Anaplasma, prątki, riketsje)
- pierwotniaki!
nieaktywne wobec: Enterococcus, Ps. aeruginosa, Proteus, Serratia
64
tetracykliny - DN (7)
- szybkie podanie i.v. u koni -> zapaść
- fotowrażliwość
- wstrząs anafilaktyczny
- przy długim stosowaniu biegunki, hepato- i nefrotoksyczność
- przebarwienia szkliwa u płodów
65
tetracykliny - z czym nie można łączyć
z preparatami magnezu, wapnia i glinu
66
tetracykliny - wymienić (4)
1. doksycyklina
2. oksytetracyklina
3. tetracyklina
4. chlorotetracyklina
67
tetracykliny - drogi podania
premiks, proszek do wody, spray
| tabl., inj. (oksytetracyklina)
68
makrolidy - MD
wiązanie się z podjednostką 50s -> hamowanie translokacji i syntezy białek
69
makrolidy - spektrum
- G+ i G-
- tlenowe i beztlenowe
- atypowe
- Legionella (G- tlenowe)
nieaktywne wobec Enterobacteriacae, Ps. aeruginosa
70
makrolidy - DN
- zmniejszone pobieranie wody
- zaburzenia wątroby
- obrzęk w miejscu iniekcji
71
makrolidy - wymienić (7)
1. tylozyna
2. tylmykozyna
3. tulatromycyna
4. tylwalozyna
5. gamytromycyna
6. tildipirozyna
7. spiramycyna
72
makrolidy - zastosowanie
- dyzenteria świń (Brachyspira)
- różyca
- mykoplazmoza
- zapobieganie i leczenie chorób dróg oddechowych (zespół oddechowy bydła (BRD), świń (SRD))
- proliferacyjne zapalenie jelita krętego świń (Lawsonia)
- zapalenie wymienia
73
makrolidy - drogi podania
inj. (i.m., s.c.)
p.o.:
proszek
premiks
granulat
74
linkozamidy - działanie
bakteriostatyczne
75
linkozamidy - MD
wiązanie z podj. 50s -> hamowanie elongacji łańcucha i syntezy białek
76
linkozamidy - spektrum
tlenowe G+
beztlenowe
atypowe
niektóre pierwotniaki!!! - Plasmodium
nieaktywne wobec tlenowych G- (Brucella, Coxiella, Legionella, Leptospira) i enterokoków
77
linkozamidy - DN
- biegunka
- podrażnienie odbytu
- świąd
- nadkażenia drożdżakami
78
linkozamidy - wymień (3)
1. klindamycyna
2. linkomycyna
3. pirlimycyna
79
linkozamidy - z czym nie można łączyć
z makrolidami
80
linkomycyna - pochodzenie
naturalne, produkt fermentacji Streptomyces
81
klindamycyna - pochodzenie
półsyntetyczne
82
aminoglikozydy - działanie
bakteriobójcze
83
aminoglikozydy - spektrum
tlenowe (lub względnie beztlenowe), głównie G- (E.coli, Klebsiella, Salmonella, Brucella, Ps. aeruginosa!!!)
G+ paciorkowce, gronkowce
Mycoplasma
Mycobacterium tuberculosis!
nieaktywne wobec beztlenowców
84
aminoglikozydy - MD
3 etapy:
1. bierne wiązanie z miejscami dla Ca2+ i Mg2+ w LPS'ie błony
2. transport aktywny do komórki (zależny od tlenu i energii, hamowany w warunkach beztlenowych i przy niskim pH) -> uszkodzenie błony
3. nieodwracalne związanie z podj.30s -> powstawanie błędnych białek i hamowanie syntezy prawidłowych
85
aminoglikozydy - DN
- ototoksyczność
- nefrotoksyczność
- hamowanie przewodnictwa nerwowo-mięśniowego
86
aminoglikozydy - PWSK
- ciąża
- niewydolność nerek
- uczulenia
- zwierzęta znacznie odwodnione
87
aminoglikozydy stos. w weterynarii (7/8*)
1. Apramycyna
2. Dihydrostreptomycyna
3. Gentamycyna
4. Neomycyna
5. Paromomycyna
6. Kanamycyna
7. Streptomycyna
8. Spektynomycyna* (aminocyklitol podobny do aminoglikozydów)
88
aminoglikozydy I generacji (3)
Streptomycyna
Neomycyna
Kanamycyna
89
aminoglikozydy II generacji (2)
naturalne:
1. Gentamycyna
2. Spektynomycyna
90
gentamycyna - drogi podania
krople do uszu, oczu
| inj.
91
streptomycyna - drogi podania
inj.
| dla bydła też r-r dowymieniowy
92
aminocyklitol/ spektynomycyna - DN
- zaburzenia pp
- ból w miejscu iniekcji
- nefrotoksyczność
- anemia
93
antybiotyki peptydowe - wymień grupy (4)
1. cykliczne peptydy
2. glikopeptydy
3. lipopeptydy
4. depsypeptydy (streptograminy)
94
cykliczne peptydy - wymienić (2)
= polimyksyny
1. polimyksyna B
2. polimyksyna E = kolistyna
95
polimyksyny - MD
uszkodzenie błony cytoplazmatycznej bakterii
96
polimyksyny - działanie
bakteriobójcze
97
polimyksyny - spektrum
G- (w tym Ps. aeruginosa!!!)
| G+
98
polimyksyna B - drogi podania + zastosowanie
zawiesina do uszu/ na skórę
| d.s. u psów i kotów
99
kolistyna - drogi podania
doustnie!
| d.s. u gospodarskich
100
amfenikole - wymienić (3)
1. chloramfenikol = detreomycyna
2. tiamfenikol
3. florfenikol
101
amfenikole - MD
wiązanie z podj.50s -> uniemożliwienie odłączenia aatRNA i hamowanie syntezy białek
102
amfenikole - działanie
bakteriostatyczne
103
amfenikole - spektrum
- G+ i G-
- tlenowe i beztlenowe
- krętki (Borrelia, Treponema)
- b. atypowe
nieaktywne wobec Ps. aeruginosa
104
amfenikole - DN
- nieodwracalne działanie szpikotoksyczne (chloramfenikol)
| - odwracalna depresja hematopoezy i immunosupresja (tiamfenikol)
105
amfenikole - z czym nie można łączyć
B- laktamami
106
florfenikol - zastosowanie
silnie wobec Pasteurella (-> ZZZN) i Haemophilus (-> choroba Glassera)
+ pozostałe ze spektrum
107
pochodne pleuromutyliny - MD
wiązanie z podj. 50s
108
pochodne pleuromutyliny - działanie
bakteriostatyczne
109
poch. pleuromutyliny - wymień (2)
1. tiamulina - półsyntetyczny antybiotyk diterpenowy
| 2. walnemulina
110
poch. pleuromutyliny - spektrum
Mycoplasma
| Spirocheta (Leptospira, Borrelia, Treponema)
111
poch. pleuromutyliny - zastosowanie
- dyzenteria
- leptospiroza
- mykoplazmowe zapalenia płuc/ stawów
- rozrostowe zap. jelit
112
poch. pleuromutyliny - DN
u świń:
- rumień
- hipertermia
- śmierć
113
ansamycyny - pochodzenie
naturalne
114
ansamycyny - MD
hamowanie aktywności polimerazy RNA i syntezy kw. nukleinowych
115
ansamycyny - działanie
bakteriobójcze
116
ansamycyny - wymień (3)
1. ryfampicyna
2. ryfamycyna
3. ryfaksymina
117
ansamycyny - zastosowanie
d. s. w połączeniu z innymi lekami (szybko rozwija się oporność)
- > zakażenia penicylinoopornymi gronkowcami (aktywne głównie wobec G+)
118
ansamycyny - spektrum
głównie G+ (wyj. ryfaksymina - szerokie spektrum: G+, G-, tlenowe i beztlenowe)
119
ryfaksymina - zastosowanie
zawiesina dowymieniowa -> mastitis i profilaktyka w zasuszaniu
aerozol domaciczny -> endometritis
aerozol na skórę -> zakażenia skóry/ racic
120
sulfonamidy - MD
analogi PABA - substratu do syntezy kw. foliowego w komórkach bakterii -> hamowanie syntezy puryn -> wzrostu i podziału bakterii (sulfonamidy to ANTYMETABOLITY)
121
sulfonamidy - działanie
bakteriostatyczne
ale dopiero po okresie utajenia = zużycia własnych zapasów PABA
(w połączeniu z trimetroprimem bakteriobójcze)
122
sulfonamidy - spektrum
szerokie:
- G+ i G-
- tlenowe i beztlenowe
- pierwotniaki (Toxoplasma, Eimeria (kokcydia))
- grzyby Pneumocystis
123
sulfonamidy - DN
- uszkodzenie szpiku
- niedokrwistość, agranulocytoza
- uszkodzenie wątroby
- zapalenie wsierdzia, nerwów, rogówki
- utrudniona urynacja
- hematuria (krystalizacja w kanalikach)
- u kotów po podaniu p.o. -> ślinotok
- zaburzenie koordynacji, zwiotczenie mięśni
- zapaść
- u kóz: nadwrażliwość na sulfonamidy -> utrata łaknienia i biegunki
sulfonamidy słabo rozpuszczalne -> krystalizacja w kanalikach nerkowych -> nefrotoksyczność!!!
124
sulfonamidy słabo rozpuszczalne = nefrotoksyczne (2)
sulfatiazol
| sulfanilamid
125
sulfonamidy - PWSK
- uszkodzenia nerek i wątroby
- odwodnienie
- choroby układu krwiotwórczego
- alergie skórne
- bardzo młody wiek zwierząt
- ciąża i laktacja
- gady! (trzeba stos. ostrożnie)
126
sulfonamidy krótko działające (2)
1. sulfafurazol
| 2. sulfachloropirydazyna
127
sulfonamidy średnio długo działające (3)
1. sulfadiazyna
2. sulfametoksazol
3. sulfadymidyna
128
sulfonamidy długo działające (5)
1. sulfamerazyna
2. sulfadimetoksyna
3. sulfapirazol
4. sulfametoksypirazydyna
5. sulfametoksydiazyna
129
sulfonamidy d.s. miejscowego (7)
1. sulfanilamid
2. sól srebrowa
3. sulfadiazyny
4. sulfacetamid
5. sulfatiazol
6. sulfadikramid
7. mafenid
130
trimetoprim - MD
inhibitor bakteryjnej reduktazy dihydrofolianowej -> antagonista kw. foliowego -> hamowanie syntezy kww. nukleinowych
131
trimetoprim - spektrum
nieaktywny wobec Pseudomonas i Mycobacterium
132
trimetoprim - działanie
w połączeniu z sulfonamidami bakteriobójcze
133
trimetoprim - zastosowanie
preparaty łączone z sulfonamidami do leczenia zakażeń układowych
134
pochodne nitroimidazolu - MD
bierne wnikanie do komórki bakteryjnej -> redukcja leku do aktywnych metabolitów -> uszkodzenie przez nich DNA
wymaga to niskiego potencjału oksydoredukcyjnego (skuteczne tylko u beztlenowców)
135
poch. nitroimidazolu - spektrum
beztlenowce (Clostridium, Helicobacter)
| pierwotniaki!!! (Trichomonas, Histomonas, Giardia, Entamoeba, Eimeria)
136
nitroimidazole - wymienić (5)
1. metronidazol
2. dimetronidazol
3. ronidazol
4. karnidazol
5. ipronidazol
137
nitroimidazole - zastosowanie
profilaktyka i leczenie chorób pierwotniaczych:
- rzęsistkowica
- histomonadoza
- giardioza
- kokcydioza
+ zakażenia beztlenowe (przyzębia, ucha środkowego, opon mózgowych, kości, otrzewnowej, narządów rodnych, ropnie)
138
nitroimidazole - DN
- wysokie dawki -> neurotoksyczność, hepatotoksyczność
- metronidazol może zmieniać mocz na kolor żółto-brązowy
- wymioty, biegunka, anoreksja
- działanie kancerogenne na płód
139
nitroimidazole - PWSK
- ciąża i laktacja
- młode zwierzęta
- zwierzęta produkujące żywność!
140
fluorochinolony - MD
działają na 2 enzymy bakteryjne regulujące ukształtowanie przestrzenne DNA:
- gyraza DNA (topoizomeraza II)
- topoizomeraza IV
-> zaburzenie struktury DNA i replikacji
141
chinolony - spektrum
G- i tlenowe
| wyj. Ps. aeruginosa i gronkowce
142
fluorochinolony II generacja - spektrum
G- i tlenowe
| spektrum może być poszerzone o G+
143
fluorochinolony III i IV gen. - spektrum
bardzo szerokie
- G+ i G-
- tlenowe i beztlenowe
- bakterie atypowe
144
fluorochinolony d.s. w weterynarii - wymienić (6)
1. norfloksacyna
2. enrofloksacyna
3. danofloksacyna
4. marbofloksacyna
5. orbifloksacyna
6. pradofloksacyna
145
chinolony - wymienić (1)
flumechina
146
fluorochinolony II gen. - wymienić (2)
1. cyprofloksacyna
| 2. norfloksacyna
147
fluorochinolony - pwsk
- ciąża (odkładają się w chrząstkach płodu)
- karmienie młodych
- zwierzęta w okresie wzrostu (u małych do 8mca, u średnich 12, u dużych 18)
- uszkodzenia OUN
148
fluorochinolony - DN
- zaburzenia rozwoju chrząstki stawowej
| - wymioty, biegunka, brak łaknienia
149
antybiotyki d.s. dowymieniowego (3)
1. cefamycyna + kanamycyna
2. cefoperazon
3. benzylopenicylina prokainowa + dihydrostreptomycyna + wit. A + pantoteinian wapnia
150
antybiotyki d.s. miejscowego (3)
1. tiamfenikol
2. gentamycyna
3. rifaksymina
151
antybiotyki o szerokim spektrum działania (8)
1. Tetracykliny
2. Karbapenemy
3. Penicyliny półsyntetyczne
4. Cefalosporyny
152
antybiotyki o wąskim spektrum działania (3)
1. penicyliny naturalne
2. gentamycyna, wankomycyna
3. metronidazol
153
antybiotyki naturalne (3)
1. penicyliny naturalne
2. glikopeptydy
3. aminoglikozydy
154
antybiotyki półsyntetyczne (4)
1. penicyliny półsyntetyczne
2. cefalosporyny
3. makrolidy
4. aminoglikozydy
155
antybiotyki syntetyczne vs chemioterapeutyki
antybiotyki syntetyczne - uzyskany odpowiednik naturalnego związku
chemioterapeutyki - całkowicie syntetyczne, nie mają naturalnego odpowiednika w naturze
156
antybiotyki syntetyczne (1)
fenikole
157
chemioterapeutyki (3)
chinolony
sulfonamidy
trimetoprim
158
antybiotyk działający wybiórczo na G-
aztreonam
159
Antybiotyki działające głównie (niewybiórczo) na G- (3)
Aminoglikozydy
Polimyksyny
Monobaktamy
