aminoacidopatie

Question 1

algemene structuur AZ

Answer 1

COO-
H3N+ – C – H
R links AZ
of
COO-
H – C – H3N+
R rechts AZ

Question 2

oorzaken aminoacidopathie

Answer 2

• aangeboren genetische afwijking ‘inborn error’
  = prim. aminoacidopathie
• verworven probleem (nier/lever aandoening of dieten)
  = sec. aminoacidopathie

Question 3

inborn error

Answer 3

• DNA niveau
• fout aanmaak EW
• enzym -> AZ/metabolieten/precursoren opstapelen -> overflow
• transportEW ->AZ thv niertubulicellen -> opstapeling in urine -> renaal probleem

Question 4

verschillende vormen aminoacidepathieen

Answer 4

• overflow type: overmatig aanbod aan nier
• renaal type: thv nieren probleem, verminderde reabsorptie
• no-treshold type: verhoogd aanbod nieren & verminderde reabsorptie

Question 5

overflow

Answer 5

• fout enzym
• verhoogd serumconc aan AZ/precursoren/metabolieten in serum & urine
• tubulaire reabsorptiedrempel overschreden
• inborn of verworven

Question 6

renaal type

Answer 6

• transport verstoord thv niertubulus
• geen reabsorptie basische AZ (cystine, arganine, ornithine & lysine)
• meerdere AZ in urine alleen
• inborn

Question 7

klinische relevantie aminoacidopathie

Answer 7

• ASAP op sporen
• mentale achterstand
• alle pasgeborenen getest op fenylketonurie

Question 8

formule overflow

Answer 8

p 95
meer NH3 + GLU -> meer GLN

Question 9

staalname aminoacidopathie

Answer 9

• plasma
• afgecentrifugeerd en ingevroren
• rekening houden met diurnale variatie (var in loop dag)
  -> tot 30%
• urine
  -> 24u
  -> ingevroren tot analyse
• willekeurig urine
  -> µmol aminozuur/µmol creatinine

Question 10

DLC

Answer 10

= dunne laag chromatografie
- kwalitatief
- staal + opl met 1 AZ als ref op kleine spotjes dunne laag plaat
- bedekt sillicalaag
- verticaal in solventmengsel (org)
- solvent door plaat & trekt AZ mee
- verschil migratie door oplosbaarheid water/vet
- gekleurd door ninhydrine
- +AZ ->gekleurd product geconjugeerde dubbele ringen
- Rf bepaald = start tot AZ / hele migratie lengte solvent
- 570nm

Question 11

LC-MS-MS

Answer 11

• LC scheid AZ
• MS elementen gedetecteerd
• ook metabolieten

Question 12

voorbeelden aminoacidopathien

Answer 12

• cystinuria
• fenylketonurie
• hyperhomocysteinemie
• hydroxyproline in urine

Question 13

cystinurie

Answer 13

• in born renaal
• cystine = 2 cysteines met zwavelbrug gekoppeld
• cystine kan kristalliseren = nierstenen
• brandt reactie: nitroprusside reageert met zwavel & kleurt
• kristallen = vlak, 6hoek met parallelle zijde oner micro
• kwantitatief met chromatografie & kleuring of tandem MS

Question 14

fenylketonurie

Answer 14

• gemetaboliseerd via 2 wegen
  -> hoofdweg: AZ tyrosine
  -> zijweg: fenylpyruvaat
• in born error kan hoofdweg blokkeren
  -> deficientie fenylalanine 4 hydroxylase
  -> voor omzetting fenylalanine tot tyrosine
• overflow in born
• fenylalanine = toxisch
• ontwikkeling hersenweefsel
• alle paseborenen getest via hielprik
  -> enzymatische quantase test/ LC-tandem MS (ook metabolieten)

Question 15

hyperhomocysteine

Answer 15

• L-methionine -> L-homocysteine -> cystathionine -> cysteine
• inborn & verworven overflow
• vitamine tekort
• cystathinine beta-synthase
• hart/vaat ziekten gevolg homocysteine in bloed
• trombosen
• EDTA op ijs
• vitamine rijk dieet!!

Question 16

hydroxyproline in urine

Answer 16

• collageen
  -> huid bindweefselfibrillen & beenderen
  -> 90% organischmateriaal bot
• vooral in urine
• bij afbraak collageen hydroxyproline vrij
• verworven overflow
• botziekte & botherstel
• 24u urine