Ameryka północna

Question 1

Geografia Ameryki N

Answer 1

pasma:
1. Kordyliery - aktywne pasmo, pasmo mezozoiczno-kenozoiczne
2. appalachy
- paleozoiczne
- wyniesione w kenozoiku
równiny
1. równina kanadyjska
2. wieleki równiny
3. równina nad atlantycka
4. równina nadzatokowa

Question 2

geografia litosferycza ameryki N

Answer 2

płyta litosferyczna: płyta północnej Ameryki (tam jest ameryka N, atlanty, syberia i grenlandia)

krawędzie pasywne - na wschodzie i północy
krawędzie aktywne - zachód i południe

granica południowa - obszar zatokowy / karaiby

Question 3

zachodnia krawędz ameryki N

Answer 3

1. uskok transformacyjny (San anderas)
   2 .strefy subdukcji (resztkowa juan de fuca plate)
2. strefa ryftowa (obszar kalifornijski)
3. uskok królowej Cahrlotte ( w Kanadzie)
4. Rów aelucki (subdukacja pod n ameryke)
   - skomplikowana sprawa w rosji (granica może w hokkaido, lapter sea)
5. koniec rówu aeluckiego jest może trójzłączem?
   (granice z rosją skomplikiwane)
   - góry czerskiego, Grzbiet Gakkela, morze ochockie
   - Rów Kurylsko-Kamczacki -> Japoński -> Izu-Ogasawara
   ->mariański do płyty filipijskiej
   skomplikowana sprawa w rosji (granica może w hokkaido, lapter sea)

Question 4

co to pyta Juan de fuca

Answer 4

kontynuacja grzbietu wschodnio pacyficznego

Question 5

uskok san anderas

Answer 5

• prawoskrętny
• węzeł potrójny Mendocino zaznacza północny koniec san anderas
• na południu kończy się pasamami górksimi Transverse Ranges (góy San Gabriel i San Bernardino)
• do zatoki kalifornijskiej tam się zmienia w strefę ryftową

Question 6

wschodnia granica ameryki N

Answer 6

obszar antarktyczny, grzbiet sródoceanicznym - ryft
przechodzi przez islandie

Question 7

kraton ameryki N

Answer 7

tarcza kanadyjska (bez pokrywy osadowej) plus platforma północnej Ameryk (z pokrywą osadową)

Question 8

co to tarcza

Answer 8

kraton bez pokrywy osadowej

Question 9

Struktura cokołu krystalicznego kratonu północnoamerykanskiego; podział na prowincje

Answer 9

> 2,5 mld
- slave craton
- Churchil craton (kaminak craton, Wyoming craton)
- North Atlantic craton
- superior craton
1,9-1,8
- Wyomin orogen
- trans hudson orogen
- ungava orogen
- penokean orogen

Question 10

asocjacje litologiczne Skorupy archaicznej ameryki N

Answer 10

• Pasma zieleńcowe
• Terrany granitowo-gnejsowe
• Późnoarchaiczne baseny sedymentacyjne

Question 11

sekwencje pasma zieleńcowych
ameryka N

Answer 11

• osadowe
• wulkaniczne
• ultrazasadowe

Question 12

podział na prowincje ameryka N ewolucja

Answer 12

1. etap archaiczny
2. w paleoproterozoiku elementy archaiczne zostają wbudowane
3. etap transhudsoński
4. 1 miliarda lat temu superkontynent Rodinia powstaje –> orogen Grevilski + i inne orogeny

Question 13

orogenezy cokołu krystalicznego kratonu północnoamerykanskiego

Answer 13

1. orogeneza kenorańska - zakończenie procesów konsolidacji w arcahiku
2. orogeneza Hudsońska - superkontynent Kolumbia
3. orogeneza Mazatzal
4. orogeneza Grenwilska
5. orogeneza awalońska

Question 14

Orogen trans-hudsoński

Answer 14

> Wczesnoproterozoiczny orogen transhudsoński, wieku 1,92-1,80 mld (nazwa od dzisiejszej zatoki hudsońskiej),

> powstał w wyniku amalgamacji wielu archaicznych kratonów i terranów, w wyniku serii oddzielnych kolizji, kończących się orogenezą trans-hudsońską

> Efektem końcowym było powstanie jądra kratonu północno-amerykańskiego

Question 15

Orogen Wopmay

Answer 15

Trzy pasma orogenu
magmowe; metamorficzne; oraz faldowo nasunięciowe
- na przedpolu miąższe sekwencje osadzone tylko na obszarze aulakogenów

Paleoproterozoiczny
w kanadzie

• powstał w wyniku kolizji mikrokontynentu z kratonem slave

Question 16

Orogen grenwilski

Answer 16

Utworzony był w czasie środkowoproterozoicznym w okresie
formowania superkontynentu Rodinii.

Na większości obszaru orogen grenwilski jest przykryty młodszymi strukturami paleozoicznymi

Question 17

Węzeł potrójny Mendocino

Answer 17

W węźle potrójnym Mendocino stykają się płyta pacyficzna, płyta północnoamerykańska i płyta Gorda.

Question 18

granica płyt północno amerykańskiej i karaibskiej

Answer 18

> pomiędzy nimi mirko płyta Gonava
płyta karaibska siedzi w miejscu
płyta N amerykańska porusza sie na zachód (otwieranie się Atlantyku)
pomiędzy nimi mirko płyta Gonava - ocean kajmajski - tworzysobie nową skorupę? ograniczony uskokammi transformacyjne)
rów kajmański na północy płyty karaibskiej (uskok transformacyjny)

Question 19

Pokrywa osadowa kratonu północnoamerykańskiego

Answer 19

> Sześć sekwencji L.L. Slossa, powierzchniami niezgodności,
Najpełniejszy zapis występuje w partiach marginalnych

Question 20

Sześć sekwencji L.L. Slossa,

Answer 20

1. sauk (późny neoproterozoik - najniższy ordowik)
2. tippecanoe ( środkowy ordowik – wczesny dewon)
3. kaskaskia ( późny wczesny dewon – wczesny karbon)
4. absaroka( pensylwan – wczesna jura)
5. zuni - (środkowa jura - kreda)
6. teaj - kenozoik

Question 21

Elementy strukturalna stropu cokołu krystalicznego kratonu północnoamerykańskiego

Answer 21

> łuk / wał transkontynentalny (trancontinental arch)
wielki basen kanadyjski
tarcza kanadyjska
Nizina Hudsońska
kopuła Montany (montana dome)
basen illinois
basen MItchigan
łuk findlay
miogeokliny
basen arbuckie

Question 22

łuk transkontynentalny

Answer 22

nw-se
przez cały paleozoik wykazywał tendencje do wynoszenia sie

Question 23

kraton północnoamerykński

Answer 23

strop nie jest jednolity, tendencje to wynszenia i obniżeń
wynoszenie : łuk transkontynentalny
obniżenia: wielki basen kanadyjski - synekliza
basen Michigan
basen illinois

Question 24

sekwencja sauk

Answer 24

> późny neoproterozoik – najniższy ordowik;

> Najstarsze: Grupa Chilhowee w Appalachach (ediakar - kambr)

> tarcza kanadyjska nie jest elementem

> wał kontynentalny był obszarem alimentacyjnym? składał się z wysepek)

> widac te sekfencje na dole wielkiego kanionu

Question 25

sekwencja tippecanoe

Answer 25

> środkowy ordowik – wczesny dewon; > Najstarsze: piaskowce tippecanoe > wał transkontynentalny i tarcza kanadyjska zakryte wodą > wschodnie wybrzeże aktwne - appalachy > Sekwencja głównie węglanowa; duży udział ewaporatów > Na wschodzie sekwencja takońska (takoński rów przedgórski) > sekwencje rafowe; rafa Peechee, S. Kanada > duże sekwencje węglanowe w basenie Michigan, niagara > pasywna krawędź zachodnia

Question 26

sekwencja kaskaskia

Answer 26

> późny wczesny dewon – wczesny karbon > Rafy dewońskie zachodniej Kanady > ły Chattanooga - późnodewońskie anoksyczne utwory > Delta Catskill [środkowy -późny dewon] > basen Williston - ewaporaty, dookoła rafy > wał transkonynentalny - epigenetycznie ekshumowany > na wschodzie aktywne appalachy > Laurusja (euroameryka) > karbon - kolizje waryscyjskie - dobija Godwana > krawędź zachodnia pasywna

Question 27

sekwencja absaroka

Answer 27

> pensylwan – wczesna jura > sekwencje silikoklastyczne, > koniec permu Monument Valley; piakowce chelly > późny trias Skamieniały las; formacja Chinley; NE Arizona; > trias/jura zmiana charkteru zachodniej krawędzi na aktywną >wczesna Jura Formacje Kayenta i Navajo , łuki wulkaniczne, baseny

Question 28

sekwencja zuni

Answer 28

> środkowa jura - kreda > geotektonicznie ustala się w zachodniej częsci basen przedgórski

Question 29

sekwencja teja

Answer 29

> kenozoik > morze wycowało się z zachodniego wnętrza . zapadlisko przedgórskie ciągle jest ale teraz kontynentalne

Question 30

appalachy ogóły

Answer 30

1. wergencja zachodnia 2. na wschód trzon, na zachód zapadlisko przedgórskie 3. od nowej Funlandi na północy 4. równina nadatlantycka - w podłożu znajduje się pasmo metamorficzne 5. wyżyna apalaskie - zapadlisko przedgórskie 6. pasmo fałdowo nasunięciowe jest nasunięte na przedpole - jest epikratoniczne, w podłożu jest prowincja grenvilska 7. orogen POLIFAZOWY, PALEOZOICZNY

Question 31

wschodnia granica pasma fałdowo nasunięciowego appalachów

Answer 31

granica Kratonu

Question 32

podział appalachów

Answer 32

1. Północna część - część Kanadyjska 2. południowa część - część Amerykańska - środkowa - południowa

Question 33

część kanadyjska Appalachów wiek

Answer 33

> uformowane w trakcie starszego paleozoiku - KALEDOŃSKIE

Question 34

część amerykańska Appalachów wiek

Answer 34

> KALEDOŃSKIE (orogeneza akadyjska) > młodszy paleozoik ( orogeneza APPALIJSKA - wtedy co waryscyjska) = AKADYJSKO APPALIJSKIE

Question 35

1. valley and ridge province 2. piedmont 3. pasmo błękitne

Answer 35

1. > prowincja dolin i grzbietów > pasmo fałdowo nasunięciowe 2. pasmo fałdowo metamorficzne 3. elementy podłoża wyniesione

Question 36

terrany w appalachach

Answer 36

1. laurentyjskie utwory szelfowe 2. sekwencje oceaniczne 3. dolne paleozoiczne sekwencje łuków paleozoicznych 4. późny prekambr, wczesny paleozoik skłay wulkaniczne, osadowe (awalonia) 5. kambrysko - orodowickie osady (gondwana)

Question 37

istotne wydarzenia na obszarze paleozoicznym orogenów atlantyckich

Answer 37

orogenezy: taksońska kaledońska waryscyjska

Question 38

appalachy kolizja czego

Answer 38

kolizja Laurencji z łukiem wulkanicznym i Baltiką (likwidacja oceanu lapetus)

Question 39

podział koldyrierów strefy geograficzne

Answer 39

równoległe do osi 1. zewnętrzna (wschodnia) - pasmo fałdowo nasunięciowe 2. środkowa - różne elementy 3. wewnętrzna - pasmo magmowo - metamorficzne Geograficznie 1. Pasma Zachodnie - łuk wulkaniczny; pryzmy akrecyjne; baseny przedłukowe 2. Pasmo wewnętrzne masywów i grzbietów; 3. Pasma wschodnie (=Góry Skaliste) - pasmo fałdowo nasunięciowe + WULKANIZM KENOZOICZNY ZWIĄZANY Z PLAMĄ GORĄCĄ (obecnie yellowstone) - nie związany z wypiętrzaniem

Question 40

Pasmo wschodnie

Answer 40

> fałdowo nasunięciowe > nie zdeformowane wewnętrznie > Góry skaliste - góry przedpola - podniesiony paleozoik - mezozoiczne obrzeża

Question 41

pasma zachodnie

Answer 41

> od zachodu na wschód: pryzma akrecyjna, baseny basen przedłukowy (great valley)e, łuk wulkaniczny (związany z sundukcją SIerra newada)

Question 42

sierra Newada

Answer 42

kopalny łuk wulkaniczny

Question 43

great valley

Answer 43

basen przedłukowy koldyrierów

Question 44

pasmo wewnętrzne

Answer 44

> wyżyna kolorado/ płyta kolorado - wyżyna o strukturze płyty - powędrowała szybko do góry jako blok - ograniczna ją strefa ryftowa Rio Granade > dolina ryftowa Rio granade - na wschód od ryftu san ansersa - aktywny ryft środkowokontynentalny - młoda aktywnośc wulkaniczna - podwyższony strumień cieplny > pasmo sewierskie - kontynuacja pasma fałdowo nasunięciowego > prowincja basenów i grzbietów - zestaw zrębó, prawie regularne - USKOKI NORMALNE - reżim ekstensyjny - silnie ścieniona skorupa - strumień ciepła - aktywność sejsmiczna > wulkanizm kenozoiczny - plama gorąca - pod nim kontynuuje się prowincja basenów i grzbietów - duża miązszośc pokryw bazaltowych - w polsce mamy trapy wołyńskie w syneklizie podlaskiej (ediakar) - płyta rzeki snake, yellowstone - zmiana ołożenia plamy

Question 45

terrany koldyrierów

Answer 45

1. Wrangelia 2. sonomia 3. goldonca 4. roberts mountains 5. stikine 6. cache creek 7. wschodnie

Question 46

Główne zdarzenia orogeniczne na obszarze Kordylierów Północnoamerykańskich

Answer 46

1. antlerska - (dewon - sylur) 2. sonoma - (perm trias) 3. nevadan- (jura kreda) 4. siever (kreda) 5. laramijskie (kreda - paleogen)

Question 47

orogeneza 1. grenwilska 2. pan afrykańska

Answer 47

1. powstaje rodinia 1 miliard 2. powstaje panotia 550 milionów

Question 48

koldyriery ruchy

Answer 48

q. początek jury - początek pacyficznej strefy ryftowej 2. późna jura (oksford) - morze sundace - basen przedgórski - fragment pasma fałdowo nasunięciowego - łuk wulkaniczny - podobna linia do współczensj 3. końcówka Jury - orogeneza nevadyjska - łuk wulkaniczny bardziej na E niż współcześnie - sundace Sea przesunięte na północ - obniżenie przedgórskie Morisson 4 Kreda – eocen - dobiły egzotyczne terrany, obszar został powiększony - łuk wulkancizny przesunął się mocno na zachód- płyta zmieniła kąt nachylenia, wulkany zmieniły miejsce) - orogeneza sieverska - powstanie gór skalistych - to nie pasmo fałdowe - ‘orogeneza laramijska’ -przerwanie ciągłości łuku wulkanicznego; - ruchy blokowe na obszarze Colorado i Wyoming [główna orogeneza laramijska] - powstanie głębokich basenów intrakratonicznych na obszarze wyniesień laramijskich 5. oligocen - ciągły łuk wulkancizny - ryft wschodniopacyficzny - płyta farallon - siostrzana do płyty pacyficznej - Poziomo subdukujący płat ‘laramijski’ wraca do normalnej subdukcji; następuje resumpcja łuku wulkanicznego - wzdłuż całej krawędzi pacyficznej notowane są osady basenów przedłukowych; wskazuje to na istnienie ciągłej strefy subdukcji; 6. Środkowy miocen - początek subdukcji grzbietu wschodniopacyficznego; - powstanie i powiększanie się luki w łuku wulkanicznym - początek i powiększanie się uskoku San Andreas; obszar na zapleczu uskoku podlega ekstensji [tworzenie się prowincji basenów i grzbietów] - prawdopodobnie w wyniku działania plamy gorąca powstają wylewy bazaltowe na obszarze wyżyny Columbi 7. -Miocen – pliocen (5 mln lat temu) - Resztki płyty Farallon w postaci płyty Juan de Fuca; jej łuk wulkaniczny – Góry Kaskadowe – zmniejszają się stopniowo ku centrum; - Uskok San Andres przemieszcza fragmenty skorupy ku NW; - Dalszy rozwój prowincji basenów i grzbietów; - Colorado Plateau zaczyna rosnąć’; - Na E od Plateau Colorado powstaje ryft Rio Grande; - Powstają wulkanity Snake River