Ademhaling Parameters Flashcards
Wat is ademhaling? Fasen? doel
beweging van de borstkas.
- inspiratie / inademen
- expiratie / uitademen
Doel: bloed verrijken met O2 en ontlasten van CO2
Regelmaat van de thoraxbeweging wordt regedelt door…
een zenuwcemtrum thv het verlengde merg.
Dit centrum prikkelt via de zenuwbanen de ademhalingspieren.
Afwijkingen in AH kunnen afwijzen op pathologie van…
hart, longen, centraal zenuwstelsel
Frequentie
het aantal ademhalingen per minuut.
normaal volwassenen: 16 - 24
Fysiologische factoren die AH beinvloeden
Inspanning en opwinding - stijgt
Slaaptoestand - daalt
Veranderde O2 in lucht - spanning
Wat kunnen we aan de ademhaling observeren?
Frequentie
Ritme
Volume en diepte
Geluid
Pathologie Frequentie
Polypnoe = versnelde ademhaling
Oligopnoe = vertraagde ademhaling
Hyperventilatie: Zeer diepe en versnelde ademhaling,
teveel CO2 wordt uitgeademd,
Hyperventilatie: symptomen
Symptomen: tintelingen in de extremiteiten, krampen, duizeligheid, syncope en bleekheid
Behandeling: in plastiekzak in- en uitademen
Preventie : aanleren van buikademhaling en relaxatie
Ritme - normaal en Pathologies
Normaal: inspiratie – expiratie – korte pauze
Pathologie:
-Apnoe = tijdelijk ophouden van de ademhaling
-Dyspnoe (Kortademigheid) = bemoeilijkte ademhaling (meestal door aangst).
Dyspnoe -> Veroorzaakt door letsels thv de longen
- Inspiratoire dyspnoe = vertraagde en verdiepte ademhaling
- stridor = piepend geluid bij inademen.
- Expiratoire dyspnoe = bemoeilijkte uitademing (uitademingstijd is verlengd)
- wheezing = fluitend geluid bij uitademing (asma)
Dyspnoe -> Veroorzaakt door letsels thv het hart
- Dyspnoe d’effort: bij inspanning
- Dyspnoe de repos: ook aanwezig in rusttoestand
Volume en diepte - normaal en Pathologie
Normaal: 0,5 tot 4 liter - oppervlakkig
Pathologie:
-Ademhaling van Kussmaul: bijzonder diepe, versnelde
maar regelmatige ademhaling.
-Cheyne-Stokes ademhaling: aanvankelijk zeer oppervlakkige ademhaling, die overgaat in een diepere ademhaling en totdat een adempauze optreedt.
Geluid - normaal en Pathologie
Normaal: geruisloos Pathologie: -Stridor (vernauwing luchtwegen), -wheezing (bv. bij astma) -Niezen -Hoesten -...
Sputum obs
- Hv
normaal: weinig
abnormaal: veel - uitzicht
normaal: waterig, dun
abnormaal: kleur, taai, etter, bloed - geur
normaal: geurlos
abnormaal: stinkt
Sputum - Hygiënische maatregelen
- alle sputum als besmet beschouwen
- laat zv Papieren zakdoeken of celdoeken grebuiken
- Patiënt zoveel mogelijk zelf neus en mond laten reinigen
- eventueel als vpk: Masker (pat./verpl.), handschoenen
Opname van de ademhaling
- Bewegingen van thorax volgen en tellen
- Hand op thorax leggen en de bewegingen tellen
- Handrug voor mond en neus en de luchtstroom observeren
- raporteren
Zorgen aan patiënt met ademhalingsmoeilijkheden
- Vrijhouden van de luchtwegen
- Hoesten
- Aspiratie (fluimen afzuigen)
- Lichaamshouding: rechtop zittende houding - Veiligheid verzekeren
- Morele steun geven en empathie, oproepsystem - Lichaamshygiëne verzekeren
- Transpireren: vers linnen
- Ademen door de mond: mondhygiëne, lippen beschermen, mond regelmatig verfrissen - Omgevingsfactoren
- Frisse lucht, kamer ventileren
- Temperatuursveranderingen vermijden
saturatiemeter
- meet hv procent van het Hb in de rode bloedcellen O2 heeft gebonden -> effectiviteit van AH
- indicatie van hartfrequentie
Symptomen van zuurstoftekort
- Kortademigheid bij lichte inspanning (dyspnoe)
- Sufheid, vergeetachtigheid, verwardheid
- Gevoel van zwakte en krachteloosheid
- Hoge polsfrequentie
- Cyanose : blauwe verkleuring
Symptomen van zuurstofteveel
Hoofdpijn Prikkelbaarheid Slaperigheid Bewustzijnsstoornissen Roze huidskleur
Doel van zuurstoftherapie
Zuurstof toevoegen aan de ingeademde lucht:
- Toestand van hypoxie verminderen
- Ademhalingswerk vergemakkelijken
- Hartfunctie ontlasten
zuurstoftherapie - Zuurstofdistributie via…
- Zuurstofgascilinder
- zuurstofcentrale
- zuurstofconcentrator
- cilinder met vloeibare zuurstof
Zuurstofgascilinder: manometer, reduceerventiel, debietmeter
- Zuurstof wordt samengeperst
- manometer: geeft de druk in de fles aan.
- Reduceerventiel (drukregelkraan)
- debietmeter (aantal liter zuurstof die per minuut doorstroomt naar de patiënt)
Zuurstofcentrale
-Centrale en ingebouwde aftappunten in de muur van een kamer (ziekenhuis).
Bestaat uit:
-cilinders
-reduceerstation (druk)
-Debietmeter (en bevochtiger)
-Aftappunten voor zuurstof, perslucht en vacuum !!!
Zuurstofconcentrator
- Thuiszorg / constant zuurstof nodig
- verplaatsbaar, werkt op netstroom
- Extraheert zuurstof uit de omringende lucht
Cilinder met vloeibare zuurstof
- Twee containers: grote centrale & flesjes
- Thuiszorg
Zuurstoftherapie - Toedieningmethoden -Aandachtspunten
- Niet roken
- Duidelijk informatie geven en gerust stellen
- Regelmatig materiaal verversen zoals het zuurstofmasker, brilletje of nelatonsonde
- Halfzittende of zittende houding
- Observeer de patiënt: kleur, bewustzijn, bloeddruk, pols, transpiratie, temperatuur
Hoe kunnen we zuurstof toedienen (methoden)?
. Naso-pharyngale sonde of nelatonsonde
. Zuurstofbril
. Zuurstofmasker
Naso-pharyngale sonde of nelatonsonde
Lage concentratie zuurstof toedienen (0,5-4 l/min.) – korte periode Voordelen: Pt kan door mond en neus ademen Kan drinken, eten en spreken Let op voor drukwondjes thv neus !!!
Zuurstofbril
Lage concentratie zuurstof (0,5-4 l/min.) – lange periode.
Chronisch gebruik (COPD pt)
Voordelen:
-Door patiënt zelf te hanteren
-Stoort niet bij eten, drinken of spreken
-Bewegingsvrijheid
Let op voor drukwondjes thv neus en oren !!!
COPD
Chronic obstructive pulmonary disease
Zuurstofmasker
Hogere zuurstofconcentraties (≥ 5l/min) – kortere periodes.
Meestal in acute situaties, per-/postoperatief.
Aandachtspunten:
-Zuurstof mag niet ontsnappen (daling zuurstoftoevoer en zuurstof in ogen - irritatie)
-goede begeleiding COPD-patiënten
-Verwijderen bij eten en drinken
Zuurstoftherapie - Gevaren
- vuur, brand, ontploffing - niet roken!
- Onderdrukken van ademhalingscentrum bij COPD - geef niet te veel O2 (>2l/min). Te hoge concentratie: ademhalingsprikkel valt weg.
- Infectie door besmet materiaal
- Toxiciteit van zuurstof
- Uitdroging van de mucosa
Aërosoltherapie
Inhalatie van medicatie met therapeutisch doel
-vloeistof, poeder, gas
Aërosoltherapie - voordelen en nadeel
- minder hoeveelheid geneesmiddelen
- Kans op bijwerkingen is kleiner
- Werkt sneller
- Lokale werking: medicatie komt rechtstreeks in slijmvliezen en alveoli : minder medicatie nodig.
Beperking: bij kortademigheid - onvoldoende inademing - weinig med komt op de juiste plaats
Soorten geneesmiddelen die via aërosol worden toegediend:
- Bronchodilatators: luchtwegen wijder maken
- Mucolytica: slijmen oplossen
- Corticosteroïden: lokale ontsteking te behandelen
- Antibiotica: infecties te behandelen
Aërosoltherapie - Toedieningmethoden
- verneveling via aerosolmasker
- de dosis-aerosol (verstuiver of puffer)
- de droge poederinahalator
