9.01

Question 1

Paradoks młodego słońca

Answer 1

> na początku słońce było mniejsze i słabiej świeciłom —> współcześnie coś takiego doporowadziłoby do zamrożenia Ziemi

> ale atmosfera na ZIemi była inna i był duży efekt cieplarniany

> pierwotna atmosfera: beztlenowa, H, He, Ar została zastąpiona na skałdającą się głównie z gazów cieplarnianych: H2O, CO2, CH4, NH3

Question 2

Tlen na ziemi
kiedy się pojawił
ważne wydarzenia

Answer 2

> pojawił się archaik/proterozoik

> ale istotny stał sie w paleoproterozoiku 2,5 mld

> GOE - Great Oxidation Event
- pojawiły się organizmy fotosyntezujące
- zaczęło się utlenianie (BIF)
- zmiany składu atmosfery później niż oceanu
- zanik piaskowców uranowychi pirytowych

> NOE - neoproterozoi oxydation event
- wzrost zawartości tlenu w atmosferze

> w Karbonie i Permie zawartośc tlenu wzrosła do >30%

Question 3

zlodowacenia

Answer 3

1. Hurońskie (2,4 - 2,2 mld)
2. Kriogeńskie (Sturtian, Marinoan) (720-635 mln)
3. Hirnanckie (460 - 430 mln)
4. Karoo (360–289 mln)
5. kenozoiczne (34 – …)

Question 4

Zlodowacenie Hurońskie
1. kiedy
2. przyczyny
3. dowody

Answer 4

1. dolny proterozoik 2,4 - 2,2 mld (kilka cykli zlodowaceń)
2. wielkie zdarzenie oksydacyjne –> dużo tlenu, spadek CO2 –> zredukowany efekt cieplarniany + ograniczona działalność wulkaniczna –> zlodowacenie z dużym zasięgiem ZIEMIA SNIEZKA
3. diamiktyt (zlityfikowana glina), drop stony w formacji Godwany

Question 5

Zlodowacenie Kriogeńskie
1. zasięg
2. kiedy
3. dowody

Answer 5

1. też ziemia śnieżka - ale nie jest to pewne
   - brak dowodów na znaczny spadek poziomu morza
   - aktywne wulkany
   - powatały organimy wielokomórkowe a do tego potrzebowały otwartego oceanu
2. Sturtian, Marinoan - 720-635 mln
3. rysy lodowcowe, głazy narzutowe, diamiktyty w Australi - była w okolicach równika, czapy dolomitowe, IRD

Question 6

Zlodowacenie Hirnanckie
1. kiedy
2. zasięg
3. skąd zapis
4. przyczyny
5. cykle
6. dowody

Answer 6

1. 460 - 430 - ordowik
2. tylko rejony podbiegunowe
3. z Gondwany
4. • zmniejszenie efektu cieplarnianego,
   • pogrzebanie dużej ilości materii organicznej, podwyższenie izotopu ciężkiego 13 C w oceanie
5. 2 cykle glacjanlne
6. • występowanie deformacji lodowcowych - kierunek ekspancji
   • obniżony poziom morza (wcinanie dolin rzecznych)
   • bloki granitowe
   • rysy lodowcowe
   • dropstony

Question 7

zlodowacenie Karoo
1. kiedy
2. zasięg
3. przyczyny
4. cykle
5. powody końca okresów glacjalnych

Answer 7

1. karbon/perm
2. rejony podbiegunowe (w strefie równikowej gorący klimat)
3. • dużo roślin –> pogrzebanie węgla organicznego (węgle się tworzą) –> spadek CO2 w atmosferze
   • zakłócenie przebiegu prądów morskich ( zamykanie zbiornika między Godwaną a laurencją)
   • procesy tektoniczne - wypiętrzanie
4. 3 epizody glacjalne
5. osuszenie klimatu i wzrost zawarości CO2

Question 8

zlodowacenia a masowe wymierania

Answer 8

> czasami są korelacje
zlodowacenie ordowickie mogło być jedną z przyczyn wymierania
1 etap - zlodowacenie - wymierają głównie formy tropikalne
2 etap - koniec zlodowacenia - wymierają gatunki zimnolubne
wymieranie środkowo karbońskie
- wymierają liliowce i amonity
- efekt oziębienia mórz
- zniknięcie niektórych środowisk płytkomorski
wymieranie późnopermskie
- skomplikowane

Question 9

klimat mezozoiku

Answer 9

> brak zlodowaceń
podwyższone CO2
niby eratyki - ale tak naprawde to nie
- gastrolity
- korzenie dryfujących drzew mogły nanieść kamieni