9) plandáil uladh Flashcards

1
Q

Cén staid a bhí in Éirinn sa 16ú haois?

A

Bhí thart ar 750,000 duine ina gcónaí in Éirinn. Bhí an chuid is mó acu ina gcónaí faoin tuath. Is beag baile a bhí ann, agus bhí an chuid is mó acu beag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Sa 16ú haois, cérbh é tiarna na hÉireann ?

A

Rí de Shasana

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cad a bhí an pale?

A

An chuid bheag d’Éirinn ina raibh cumhacht ag oifigeach an rí. Ceantar beag ó thuaidh agus ó dheas de Bhaile Átha Cliath a bhí ann.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cén dlí a lean an pale?

A

An dlí coiteann (dlí Shasana)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Ainmnigh rí nó banríon ó an teaglach sin?

A

Henry VII, Henry VIII, Mary I, Elizabeth I, Edward VI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cén dlí a lean na daoine amuigh den ‘pale’?

A

Brehon law

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Difríocht amháin idir dlí Brehon agus dlí coiteann Shasana?

A

Dlí Brehon: Ba leis an gclann/treibh
Dlí coiteann Shasana an talamh: Ba leis an tiarna an talamh go léir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cén teaghlach a bhí i réim i Sasana sa 16ú haois?

A

An teaglach Tudor

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Mínigh ‘military conquest’?

A

Sa chomhthéacs sin, a gcumhacht a leathnú amach thar an Pháil le linn sraith cogaí

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Mínigh ‘Identity’?

A

Na tréithe, amhail teanga agus nósanna, a fhágann go bhfuil grúpa amháin daoine difriúil óna chéile

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Plandáil amháin roimh phlandáil Chúige Uladh?

A

Cúige Mumhan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Dhá laige a bhaineann leis an gconcas míleata mar pholasaí de chuid Rialtas Shasana?

A

An-chostasach
D’fhéadfadh teaghlaigh ardú suas arís sna blianta ina dhiaidh sin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cén polasaí plandála a bhí ann?

A

Nuair a ruaigeadh taoisigh/tiarnaí reibiliúnach, tógadh a gcuid talún ar láimh. Chosnódh an talamh a tugadh do lonnaitheoirí ríoga agus do na plandálaithe a gcuid talún nua

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cé a bhí i gceannas ar an éirí amach?

A

Hugh O’Neill, Earl de Tír Eoghan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cén cath a chuir deireadh leis an éirí amach?

A

Cath Chionn tSáile

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ainmnigh dhá teaglach Gaelach a cúige Uladh san 16ú chéad?

A

Uí Néill Eoghain agus muintir Uí Dhomhnaill i nDún na nGall

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cár tháinig na Spáinnigh i dtír in Éirinn?

A

Chionn Sáile, Co.Corcaigh

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cén fáth ar theith na tiarnaí Uladh?

A

Fógraíodh gur fealltóirí iad agus coigistíodh a gcuid talún

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cad a raibh ‘undertaker’?

A

Plandálaí Sasanach nó Albanach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cén t-ainm a bhí ar an éirí amach a d’eagraigh taoisigh Uladh?

A

Na taoisigh Ultacha

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cad a tharla dá gcuid talún?

A

Coigistíodh a gcuid talún

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Rí James I

A

Theastaigh uaidh pobal dílis Protastúnach a chruthú

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cad a raibh ‘servitor’?

A

Saighdiúirí agus oifigigh Shasanacha a raibh airgead dlite dóibh tar éis chogadh na Naoi mbliana agus ina dhiaidh sin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cén rí a d’eagraigh plandáil Uladh?

A

Rí James I

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cé mhéad contae a bhí mar chuid de phlandáil Chúige Uladh?

A

Sé (6)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Liostaigh na contae a bhí mar chuid de plandáil Chúige Uladh?

A

Doire, Dún na nGall, an Cabhán, Tír Eoghain, Fear Manach agus Ard Mhacha

12
Q

Cad a raibh ‘loyal Irish’?

A

Gaeilge ‘dea-fhiúntas’: Gaeil Ghaelacha nár ghlac páirt san éirí amach

12
Q

Cé a chuir (planted) Londonderry?

A

12 ceannaí

12
Q

Cúis amháin gur shíl an rialtas go n-éireodh níos fearr le plandáil Uladh?

A

Scaip sé an reiligiún Protastúnach agus pobal dílis

12
Q

2 sampla d’ainm Shasanach agus Albainis?

A

Sasana: Bartons, Parkes
Albain: Adams, Armstrong

12
Q

Cén tionchar a bhí ag plandáil Uladh ar bhailte?

A

Cuireadh níos mó ná 20 baile leis, a raibh cearnóg lárnach nó diamant acu, le séipéal agus margadh. Rinneadh lárionaid rialtais áitiúil de na bailte

12
Q

3 shampla de bhailte nua curtha leis ag plandálaithe?

A

Leitir Ceanainn i nDún na nGall.
Cúil Raithin i nDoire.
An Srath Bán i dTír Eoghain.

12
Q

Cé a raibh na ‘tories’?

A

Tionóntaí Gaelacha Éireannacha a chuaigh go sléibhte nó coillte in ionad cíos a íoc, tugadh ‘tories’ nó eisreachtaithe orthu

12
Q

Difríocht amháin idir modhanna feirmeoireachta an Bhéarla agus na hÉireann?

A

D’fhorbair Sasana an córas allamuigh

13
Q

Liostaigh dhá difríocht idir na plandálaí agus Éireannaigh dúchasacha?

A

Ní raibh siad abalta intermarry
Chuir na hÉireannaigh dhúchasacha olc ar na plandálaithe a thóg a gcuid talún

13
Q

Cad a tharla i 1641?

A

D’ionsaigh na hÉireannaigh dhúchasacha na plandálaithe le linn éirí amach agus rinne siad sléacht ar na mílte acu. Maraíodh 12,000 as 40,000 protastúnach i gCúige Uladh

13
Q

Cén phríomhfhéiniúlacht a bhí ag bailte mainistreacha na hÉireann Luath-Chríostaí?

A

Bhí a bhféiniúlacht reiligiúnach

13
Q

Ainmnigh sampla amháin de bhaile mainistreach Éire Luath-Chríostaí?

A

Clonmacnoise

13
Q

An siombail náisiúnach nó aontachtach í an Irish flag?

A

Náisiúnach

13
Q

Cén fáth ar tugadh cairteacha ríoga dóibh?

A

Chun trádáil a dhéanamh agus chun cáin a bhailiú

13
Q

Cad a rinne Cromwell i Drogheda?

A

Rinne sé féin agus a chuid ginearáil sléacht ar Dhroichead Átha, chuir siad an tír faoi chois agus chuir siad plandálacha i bhfeidhm mar dhíoltas ar 1641

13
Q

Cén difríocht a bhí idir bailte Normannacha agus an tuath máguaird?

A

Bhí difríochtaí idir na bailte ó thaobh teanga, dlíthe, nósanna agus geilleagair de

13
Q

Cad a tharla ag an ‘Siege of Derry’?

A

Mhair léigear Dhoire 105 lá, ach bhris longa tríd sa deireadh agus thug siad bia do na daoine

13
Q

Difríocht idir náisiúnaithe agus aontachtaithe?

A

D’éiligh náisiúnaithe neamhspleáchas d’Éirinn, agus d’éiligh Aontachtaithe go leanfadh an Bhreatain de riail na hÉireann

13
Q

Cad a chuireann siombailí in iúl?

A

Cuireann siombailí creidimh reiligiúnacha agus pholaitiúla in iúl

13
Q

Ainm fheidhm na mbailte mainistreach Luath-Chríostaí?

A

Ionaid oideachais a bhí iontu

13
Q

Cad a léiríonn Crown?

A

Rí nó banríon na Breataine

14
Q

Cad a léiríonn sash?

A

Déanann sé comóradh ar an mbua i gCath na Bóinne

14
Q

Cad a léiríonn ‘Easter lily’?

A

Is siombail é d’éirí amach 1916

14
Q

Cad a tharla ag ‘The Battle of the Boyne’?

A

Chloígh arm William (Protestant) arm James (Caitlicach) ag cath na Bóinne

14
Q

An siombail náisiúnach nó aontachtach í an ‘Orange ribbon’?

A

Aontachtach

14
Q

Ainmnigh dhá bhaile a bhunaigh na Lochlannaigh?

A

Dublin, Waterford, Cork

14
Q

An siombail náisiúnach nó aontachtach í an lámh dhearg?

A

An dhá cinn

14
Q

Cad a rinne na bailte seo trádáil leis an Eoraip?

A

Fionnadh, ómra, claimhte, cupáin, potaireacht, earraí leathair agus go leor táirgí eile

14
Q

Cé mhéad baile nua a fuair na Normannaigh?

A

50 ceann nua

14
Q

Conas a bhí bailte plandála i lár an rialtais?

A

Bhí tithe cúirte, beairicí agus príosúin acu

14
Q

Cén fáth a raibh Baile Átha Cliath chomh cáiliúil sin in aimsir na Lochlannach?

A

Bhí Baile Átha Cliath ar cheann de na margaí sclábhaithe ba mhó san Eoraip

14
Q

Ainmnigh dhá bhaile i bPlandáil na Mumhan?

A

Bandon
Mallow

14
Q

Cad iad na bailte eastáit?

A

Bailte pleanáilte le sráideanna leathana agus limistéar glas, forbartha ag tiarnaí talún

14
Q

Ainmnigh dhá baile i bPlandáil Chúige Uladh?

A

Donegal
Cavan

14
Q

Cad iad na gnéithe de na bailte pleanáilte i bplandáil Uladh?

A

Bhí sráideanna leathana agus limistéar lárnach margaidh acu

14
Q

Dhá ghné de chultúr Shasana agus na hAlban sna bailte seo?

A

Labhair siad Béarla nó Ultais.
Cleachtadh an reiligiún Angilican nó Preispitéireach

14
Q

Cén tionchar a bhí ag bailte eastáit ar fhéiniúlacht?

A

Ba lárionaid iad na bailte eastáit seo a raibh tionchar agus cultúr Sasanach acu