9. Bijzondere misdrijven Flashcards
Wat zijn 4 kenmerken van bijzondere misdrijven?
- Veroorzaken relatief veel schade en hebben grote impact
- Hebben grensoverschrijdend karakter & zijn voorwerp van internationale verdragen en regelgeving
- Zijn slecht zichtbaar in politieregistraties
- Zijn complexe delicten – die speciale wetgeving, expertise en opsporingsorganisaties vereisen
Wat zijn 4 bijzondere misdrijven
- witteboorden criminaliteit
- internationale misdrijven
- georganiseerde criminaliteit
- terrorisme
Wat houdt witteboorden criminaliteit in en welk onderscheid kan er daar bij gemaakt worden?
a crime committed by a person of respectability and high social status in the course of his occupation
-> Sutherland geeft aan dat niet alleen hetgeen wat in het WvSr of WvSv staat strafbaar is, maar ook schendingen van normen en overtredingen van regels.
Onderscheiden kunnen worden gemaakt:
- Occupational crime (beroepscriminaliteit) | criminele gedragingen gepleegd door individuele werknemers voor het eigen gewin.
- Organizational crime (organisatie criminaliteit) | crimineel gedrag gepleegd door werknemers namens een organisatie en ten behoeve van die organisatie
Wat is de aard en omvang van witteboordencriminaliteit?
Aard en omvang witteboordencriminaliteit is vaak ingewikkeld vast te stellen omdat,
* Vaak onduidelijk: wie is de dader: de organisatie of de werknemer(s) van de organisatie
* Deze vormen van misdrijven niet in WvSr staan, maar in andere wetten zoals bijv. Wet Economische Delicten, Omgevingswet, Arbeidsomstandigheden wetgeving & daarom niet eenduidig terug te zien in algemene statistieken
* Er veel verschillende instanties belast zijn met handhaving – met aparte registraties en werkwijzen
Wat zijn de oorzaken van witteboordencriminalteit?
- Strain om als bedrijf succesvol te zijn (commerciële doelen)
- Strain om als persoon succesvol te zijn (maar geen algemene achterstandspositie – hooguit t.o.v. andere high class personen)
- Psychologische/Sociologische leertheorieën: bijv. Differentiële associatie theorie (Sutherland): slecht gedrag en foute normen leren van anderen in omgeving
- Gelegenheid: Mensen in high class beroepen hebben makkelijk toegang tot mogelijkheden fraude etc. te plegen.
- Economische theorieën: bijv. gelegenheidstheorie: complexe regelgeving, opsporing (met lage pakkans) en controle stimuleert witteboordencriminaliteit.
Hoe kan witteboordencriminaliteit worden aangepakt?
Aanpakken van witteboordencriminaliteit: Witteboordencriminaliteit is …
* Vaak moeilijk te bewijzen: kost veel specifieke expertise en tijd
* Ingewikkeld om hele bedrijf (incl. alle werknemers) te straffen
* Veel zelfregulering (compliance officers)
* Hoge straffen lijken nauwelijks algemeen preventief
Wat houdt de casus Dupont/Chemours in bij witteboordencriminaliteit?
gezondheidsrisico’s aan producten. Normen en concentraties in water rondom Dordrecht bleek een stuk hoger dan wij kunnen verdragen als mens. DuPont wist blijkbaar al vele jaren van de gevaren van de stoffen in de producten voor de mens, terwijl hij dat voor zich hield. De verwikkeling tussen overheid en bedrijven noemen we corperate crime. De overheid weet wat het bedrijf doet, maar grijpt niet in. Dat was in casu het geval.
Wat houdt internationale misdrijven in en welke internationale misdrijven kennen we?
geweldsmisdrijven die vanwege het systematische en grootschalige karakter ervan een ernstige schending van de mensenrechten inhouden.
Verschillende internationale misdrijven:
* Genocide: Het plegen van moorden of het veroorzaken van lichamelijke of geestelijke schade met het doel een nationale, etnische of religieuze gemeenschap geheel of gedeeltelijk te vernietigen.
* Oorlogsmisdrijven: Overtredingen van het oorlogsrecht die onderdeel zijn van een plan of beleid of van een grootschalige toepassing van deze misdrijven.
* Misdrijven tegen de menselijkheid: Gedragingen zoals moord, deportatie, marteling en verkrachting, die worden gepleegd als onderdeel van een grootschalige of systematische aanval tegen (delen van) de burgerbevolking.
* Misdaden van agressie: Het plannen, voorbereiden en uitvoeren van een daad van agressie tegen een land, die vanwege de aard, ernst of omvang een overtreding van het Handvest van de Verenigde Naties vormt.
Wat is de aard en omvang van internationale misdrijven?
Aard en omvang internationale misdrijven:
* Aard, ernst en omvang zijn vaak moeilijk vast te stellen, bijv. omdat
- De omvang te massaal is
- De misdrijven worden gepleegd in perioden van oorlog en conflict - en vaak in ‘fragile states’ (zie college 6)
- De overheid(sfunctionarissen) vaak medeplichtig is/zijn
Wat zijn de oorzaken van internationale misdrijven?
Verklaringen voor internationale misdrijven kunnen vanuit diverse theorieën gegeven worden:
* Economisch: afschrikkende werking van internationaal recht?
* Biologisch/psychologisch: o.b.v. persoonlijkheden (sadisme, narcisme of psychopathie
* Sociaal psychologische: ‘banaliteit van het kwaad’
* Sociaal psychologische: zelfcontrole theorie (gebrek aan zelfcontrole)
* Sociologische: controle theorieën (gebrek aan bindingen) * Situationeel: in extreme situaties
Hoe kunnen internationale misdrijven worden aangepakt?
Preventie
* Normstelling (door verdragen en regelgeving)
* Afschrikking (door berechting)
Straffen
* Strafmaat in vergelijking met gewone strafrecht vaak beperkt
Wat houdt georganiseerde misdaad in?
misdaden die gepleegd worden door groepen en die groepen zijn specifiek opgesteld door individuen om misdaden te plegen.
Wat is de aard en omvang van georganiseerde criminaliteit?
- Aard, ernst en omvang zijn vaak moeilijk vast te stellen, bijv. omdat …
- het vaak grensoverschrijdende criminaliteit betreft
- veelal ‘in het verborgene’ afspeelt en er een hoog ‘dark figure’ is.
- definities en regelgeving internationaal slecht vergelijkbaar is
Wat zijn de oorzaken van georganiseerde misdaad?
Verklaringen voor georganiseerde criminaliteit kunnen vanuit diverse theorieën gegeven worden:
* Slechte kwaliteit overheidsbestuur en rechtstaat
* Gelegenheid: In Nederland vergroten het verbod op (verbouwen en inkoop) maar de legalisering van de verkoop van softdrugs de kansen op georganiseerde misdrijven, net als de beschikbaarheid van grote havens
* Sociale gelegenheidsstructuur / sociale contacten: veel contacten tussen onder- en bovenwereld leiden tot grotere kansen op georganiseerde misdrijven
* Theorie van de delinquente subcultuur: jongeren in achterstandswijken worden aangetrokken door het grote geld
Wat is mensenhandel en wat zijn de eisen van mensenhandel? (georganiseerde criminaliteit)
Mensenhandel | verhandelen van mensen om daar geld mee te verdienen. Bijv.
- Prostitutie: ja
- Arbeidsmigranten: ja
- Transporteren van drugs: ja
- Arrestatie van sluisteam: nee, mensensmokkel
Eisen van mensenhandel:
1. de verplaatsing van personen
2. onder dwang of misleiding;
3. met als doel uitbuiting | uitbuiting -> gedwongen arbeid of dienstverlening etc.
