8. Victimologie Flashcards
Wat is victimologie?
de studie van slachtofferschap
Wat is de ontwikkeling van victimologie?
de focus op de eigen rol van het slachtoffer bij de totstandkoming van het delict sinds de jaren tachtig is verschoven naar de gevolgen die het misdrijf bij slachtoffers teweeg kan brengen en hetgeen gedaan kan worden om die gevolgen in te dammen
Wanneer ben je slachtoffer?
- ‘personen die schade hebben opgelopen ten gevolge van misdrijven of van ernstige schendingen van mensenrechten’ (VN, 1985)
- Artikel 51a Wetboek van Strafvordering: eenieder die als rechtstreeks gevolg van een strafbaar feit nadeel heeft ondervonden wordt aangemerkt als slachtoffer
welke 3 kringen van slachtoffers worden vaak onderscheiden?
- Primaire slachtoffers | personen die rechtstreeks schade hebben ondervonden
- Secundaire slachtoffers | personen die met gevolgen zijn geconfronteerd
- Tertiaire slachtoffers | personen in omgeving en samenleving
Welke theorieën verklaren o.a. slachtofferschap?
- Theorieën die slachtoffers als dader zien (victim precipitation → victim blaming) kritiek op gekomen, omdat de schuld van de dader dan verschuift naar de slachtoffer..
- Zelfcontroletheorieën
- Gelegenheidstheorieën: levensstijl en routineactiviteiten
- Sociologische theorieën die structurele factoren benadrukken (armoede, onrust etc.)
Wat zijn 3 gevolgen van slachtofferschap?
- materiële schade
- immateriële schade
- schade voor samenleving
Wat houdt secundaire victimisatie in, wat ook oa een gevolg van slachtofferschap kan zijn?
- Secundaire victimisatie (verdere victimisatie door negatieve reacties uit de omgeving), bijv. door
- Victim blaming | de verantwoordelijkheid voor het aangedane wordt bij het slachtoffer zelf gelegd, in plaats van bij de dader.
- Procedurele rechtvaardigheid | de manier waarop mensen zich behandeld voelen (bejegening)
- Stereotypering/ideal victim | onbewuste oordelen over hoe slachtoffers zich zouden gedragen, eruit zouden zien of de karaktereigenschappen die we slachtoffers toeschrijven.
wat zijn 4 belangrijke doelen van slachtofferhulp?
- genoegdoening geven
- hulp verlenen
- conflict oplossen
- herhaling voorkomen
Door welke manieren kan aan slachtoffers van criminaliteit genoegdoening worden geboden?
- adequate strafmaat (zie retributivistisch strafdoel)
- adequate bejegening en procedures
- adequate schadevergoeding
slachtoffers geef je genoegdoening door erkenning te geven. zoals excuses of een adequate schadevergoeding.
Ook is een eerlijk traject met transparantie erg belangrijk
Waar passen preventiemaatregelen om herhaald slachtofferschap te voorkomen in de kolom van de tweedimensionale typologie van preventiemaatregelen?
slachtoffergericht - tertiaire preventie (probleem aanwezig/geïndiceerd)
Wat is de verhouding tussen secundeaire victimisatie en victim blaming + uitleg?
Secundaire victimisatie: verdere victimisatie door reacties uit de omgeving (zich nogmaals slachtoffer voelen)
Victim blaming: de verantwoordelijkheid voor het aangedane wordt bij het slachtoffer zelf gelegd, in plaats van bij de dader
Victim blaming -> secundaire victimisatie
Wat houdt het emotional victim effect in?
- Emotional victim effect: de emotionaliteit van
een slachtoffer beïnvloedt zijn/haar
geloofwaardigheid
→ Slachtoffers die op een emotionele manier reageren
(huilen; snikken) worden als geloofwaardiger gezien dan
slachtoffers die op een gecontroleerde, kalme, niet-emotionele manier reageren. - Observanten verwachten eerder een emotionele reactie van een
slachtoffer van een ernstig delict (zoals verkrachting), dan van
een slachtoffer van een minder ernstig delict (zoals bedreiging). - Een ‘mismatch’ tussen de verwachtingen van een observant en de reactie van het slachtoffer beïnvloedt de attitude die de
observant heeft over het slachtoffer: - Negatievere indruk van het slachtoffer
- Minder sympathie voor het slachtoffer
*Kan leiden tot secundaire victimisatie
Wat zegt van Stockkom over de genoegdoening van slachtoffers mbt uiting van gevoelens?
Uiting van (wraak)gevoelens kan functioneel zijn (Van Stokkom, 2013):
* Equity: het uiten kan slachtoffers het gevoel van rechtvaardigheid
geven (weer gelijk staan)
* Restore self-image/worth: Het uiten helpt in het herstellen van
het zelfbeeld van slachtoffers (‘not deserving to be harmed’)
* Educative mission: het uiten vervult de wens om de dader een ‘lesje te leren’ en toekomstig gedrag te voorkomen
Wat kan het spreekrecht bieden voor slachtoffers en voor professionals en maatschappij?
Voor slachtoffers:
* Emotioneel herstel? Bepaalde emoties of trauma nemen niet af. Maar het spreekrecht kan wel op
andere vlakken behulpzaam zijn voor slachtoffers (gevoel van controle over herstelproces/
terugpakken regie).
* Wetgeving over (uitbreidingen van) het spreekrecht lijkt weinig empirische onderbouwing te
kennen.
- doelstellingen?
- wat levert het op?
Voor professionals en maatschappij:
* ‘Mixed feelings’ over introductie van het spreekrecht en uitbreidingen ervan:
- beslissing over daderschap is nog niet genomen
- (hoe) beïnvloedt het rechtelijke beslissingen?
- wordt de samenleving punitiever?
* Emoties in de rechtszaal niet per definitie ‘schadelijk’
- informatief
- Belang van emotieregulatie bij rechter?
