7: Spijsverteringsstelsel

Question 1

Geef de 5 soorten cellen in de maagklier

Answer 1

• Muceuze cellen
• Muceuze halscellen
• Pariëtale cellen
• Hoofdcellen
• Gastrine cellen

Question 2

Wat produceren de muceuze cellen?

Answer 2

lysozyme (alleen in het pylorus gebied)

Question 3

Wat produceren de muceuze halscellen?

Answer 3

koolhydraten rijk secreet (enkel in het halsgedeelte)

Question 4

Wat produceren de pariëtale cellen?

Answer 4

• HCl
• Intrinsic Factor (IF) voor resorptie Vit. B12

Question 5

Wat produceren de hoofdcellen/zymogene cellen?

Answer 5

• pepsinogeen
• lipase

Question 6

Wat produceren de gastrine cellen?

Answer 6

Gastrine hormoon (enkel in het pylorus gebied)

Question 7

Dunne darm is opgebouwd uit 3 delen, geef zowel de nederlandse als latijnse naam:

Answer 7

1. duodeum/twaalfvingerige darm
2. jejunum/nuchtere darm
   3.ileum/kronkeldarm

Question 8

Welke 4 cellen komen voor in de crypten van de dunne darm + hun functie:

Answer 8

1. enterocyten –> resorberende cellen
2. slijmbekercellen –> produceren mucus
3. cellen van Paneth –> productie lysozyme en fagocytose
4. entero-endocriene cellen –> S-cellen [secretine] en CCK-cellen [cholecystokinine]

Question 9

Welke klieren vind je in de submucosa van de dunne darm + functie?

Answer 9

• klieren van Brunner:
  –> productie alkalische stoffen [pH neutraliseren]
  –> productie urogastron hormoon [stop productie HCl]
• klieren van Lieberkuhn:
  –> productie darmsap, enzymes en slijm

Question 10

Wat is 1 iets dat de dunne darm heeft, maar de dikke darm niet?

Answer 10

villi op de mucosa

Question 11

Ductus choledochus

Answer 11

galbuis [ductus hepaticus + ductus cysticus]

Question 12

Ductus hepaticus

Answer 12

leverbuis

Question 13

Ductus cysticus

Answer 13

galblaasbuis

Question 14

Ductus pancreaticus

Answer 14

pancreasgang

Question 15

Ductus hepatopancreatica

Answer 15

• samenkomen van ductus pancreaticus en ductus choledochus
• monden uit in de papil van Vater en papilla duodemi major [sfinkter van Oddi]

Question 16

Wat is de endocriene klier van de pancreas en geef hun functie?

Answer 16

eilandjes van Langerhans –> insuline, glucagon,somatostatine,…

Question 17

Wat is de exocriene klier van de pancreas en de functie?

Answer 17

acinus [mv acini] –> productie spijsverteringsenzymen en afgifte bicarbonaatrijke vloeistof

Question 18

Samenstelling van speeksel:

Answer 18

• mucus
• water
• immunoglobulines (IgA)
• enzymes [lysozyme en amylase]

Question 19

wat gebeurt er parasympatisch met het speeksel?

Answer 19

• waterig speeksel (honger krijgt)

Question 20

wat gebeurt er sympatisch met het speeksel?

Answer 20

• slijmsecretie, dik-vloeibaar en droog (in stress situaties)

Question 21

Samenstelling van het maagsap (3L/24u);

Answer 21

• mucus
• HCl
• water
• pepsine
• rennine [enzym]!!!!
• intrinsic factor [geproduceerd door pariëtale cellen]
  –> Vit. B12 bindt op IF voor resorptie vam Vit. B12

Question 22

Geef de 5 functies van HCl:

Answer 22

1. pepsinogeen –> pepsine
2. eiwitten zwellen
3. reductie Fe3+ –> Fe2+
4. doden van bacteriën
5. stopt werking amylase

Question 23

Wat zal het hormoon gastrine stimuleren in de maag?

Answer 23

• HCl secretie
• pepsine secretie
• maagmotiliteit [samentrekken spieren van de maagwand]

Question 24

Productie van gal in de lever (600ml/dag):

Answer 24

• water
• mucus
• NaHCO3 (buffer)
• cholesterol
• galzouten [zijn sterolen en geven hydrofobe omgeving]
• fosfolipiden
• galkleurstoffen [bilirubine en biliverdine]

Question 25

Hoe komt het dat faeces bruin zijn?

Answer 25

bloed wordt afgebroken tot bilirubine en in de lever geconjugeerd. In de darm gebeurt er een oxidatie van urobilinogeen tot stercobiline.

Question 26

Hoe komt het dat urine geel is?

Answer 26

urobilinogeen wordt in de nieren geoxideerd tot urobiline

Question 27

Functie van galzouten:

Answer 27

emulgeren van vetten, maken vetten wateroplosbaar

Question 28

Koolhydraatmetabolisme

Answer 28

• glycogenese (glycogeen aanmaak) veroorzaakt door insuline
• glucogenese (suiker aanmaak) veroorzaakt door andere suikers
• gluconeogenese (opnieuw vormen van glucose) door aminozuren, glycerol en melkzuur
• lipogenese = vet aanmaak [glucose –> triglyceriden]
• glycogenolyse (afbraak glycogeen) door adrenaline en glucagon

Question 29

Eiwitmetabolisme

Answer 29

essentiële aminozuren –> niet-essentiele aminozuren:
- plasma-eiwitten [albumine, globulinen en fibrinogeen]
- enzymes
- vetten
- glucose
- aminozuren

Question 30

Vetmetabolisme (lever)

Answer 30

synthese:
- triglyceriden
- VLDL [very low density lipoproteins] –> zeer slecht
- gluconeogenese
- cholesterol (via voeding)

Question 31

Detoxificatie en inactivatie

Answer 31

• onwerkwaam maken
• geschikt maken voor uitscheiding (meer hydrofiel)
  –> omzetting aminozuur naar ureum door lever

Question 32

depotfunctie (lever)

Answer 32

opslag van:
- glycogeen
- aminozuren
- vitaminen
- Fe+ apoferritine => ferritine

Question 33

Samenstelling pancreassap:

Answer 33

• water
• mucus
• NaHCO3 (buffer)
• enzymen:
  –> suiker afbreken: alpha-amylase en maltase
  –> eiwitten afbreken: trypsinogeen, chymotrypsinogeen, pro-elastase en procarboxypeptidase
  –> vetten afbreken: pancreaslipase en profosfolipase A2
  –> DNA en RNA afbreken: ribonuclease en deoxyribonuclease

Question 34

Welk enzym maakt trypsinogeen actief?

Answer 34

enteropeptidase van de dunne darm
–> • enteropeptidase knipt -geen weg –> trypsine

Question 35

welk enzym maakt pro-elastase en chymotrypsinogeen actief?

Answer 35

• Trypsine
  –> • trypsine zet chymotrypsinogeen en pro-elastase om in chymotrypsine en elastase

Question 36

Welk enzym zet tri- en dipeptiden om in aminozuren?

Answer 36

• dipeptidase van de dunne darm

Question 37

Samenstelling van het darmsap (2-3 L/dag):

Answer 37

• water
• mucus
• enzymes:
  –> eiwitten afbreken: enteropeptidase, aminopeptidase en dipeptidase
  –> suikers afbreken: maltase en sucrase
  –> nucleïnezuren afbreken: trehalase en nuclease

Question 38

Gastrine fase: voedsel in de maag

Answer 38

• voedsel in de maag
• Nervus vagus N.X (parasympatisch) laat GRP (gastrin releasing peptide) vrij en deze bindt aan de G-cellen in de maag
• G-cellen laten Gastrine hormoon los
• Gastrine in de bloedbaan en hogerop inwerken op de pariëtale cellen van de maag –> productie HCl

Question 39

Intestinale fase: voedsel gaat naar duodenum
–> S-cellen in het duodenum

Answer 39

• S-cellen produceren secretine hormoon werkt in op:
1. Stop van HCl productie
2. exocriene klier pancreas => productie H2O en NaHCO3 en gaan via ductus pancreaticus naar duodenum
3. lever voor aanmaak van gal –> naar galblaas (gal minder waterig maken)

Question 40

Intestinale fase: I-cellen van de dunne darm

Answer 40

• I-cellen produceren CCK-PZ (cholecystokinine pancreozymine hormoon)
1. stop van HCl productie in de maag
2. pancreasenzymes worden losgelaten en komen in het duodenum
3. galblas contraheert –> inhoud komt vrij in het duodenum

Question 41

intestinale fase: K-cellen en A-cellen

Answer 41

• K-cellen produceren GIP hormoon [Gastric Inhibitory Peptide]
1. stopt HCl productie
2. werken in op B-cellen (endocriene cellen van de pancreas) –> opdrijving insuline hormoon in de bloedbaan

• A-cellen werken in op:
1. A-cellen van de eilandjes van Langerhans van de pancreas 
2. produceren glucagon hormoon en in de bloedbaan laten toenemen

Question 42

VIP [vaso-actief intestinaal polypeptide]:

Answer 42

–> aanwezig in neuronen van gastrointestinale tractus

werking:
- stimuleert secretie electrolyten en H2O
- relaxatie gladde spieren van darm en sfinkters
- dilatatie perifere bloedvaten
- remt maagsecretie

Question 43

Motiline, serotonine en substance P:

Answer 43

–> geproduceerd door entero-endocriene cellen in dunne darm

werking:
- versterken motiliteit

Question 44

Guanyline:

Answer 44

–> (vermoedelijk) afgescheiden door cellen van paneth

werking:
- Cl- secretie in darmlumen toenemen