5. Seksuele problemen & Interventie-strategieën

Question 1

Answer 1

A juist

Question 2

Answer 2

B onjuist

De fysiologische veranderingen die optreden tijdens de overgang bij vrouwen, zoals het dunner en kwetsbaarder worden van de vaginale huid, zijn voornamelijk te wijten aan de afname in oestrogeenproductie, niet aan de afname in FSH (follikelstimulerend hormoon) productie.

Question 3

Waarom is er een verschil tussen de exclusieve voorkeur van vrouwen 0.3% en mannen 3.6%?

Answer 3

Vrouwen is kleiner, omdat we vinden het veel gewoner dat vrouwen intiem gedrag hebben met andere vrouwen, maar niet van mannen met andere mannen
 Intiem gedrag tussen vrouwen wordt dus sneller geaccepteerd dan intiem gedrag tussen mannen
 Minder vrijheid in keuze; je moet als man dus er op een geven moment voor kiezen om exclusief te zijn in een voorkeur. Vrouwen hebben minder het gevoel te moeten kiezen dan mannen.

Question 4

Specifiek voorbeeld van algemener ‘minority problem’ ?

Answer 4

Homo-identiteit: (vb. Joost):
› verwarring
› vergelijking,
› tolerantie,
› aanvaarding,
› trots,
› synthese

Question 5

Seksuele orientatie: helpen bij verwarring
of inzetten op verandering?

Answer 5

Er is geen empirische evidentie dat het überhaupt mogelijk is om orientatie (bv via therapeutische interventie) te veranderen.

Question 6

SOA’s : Jaarlijkse incidenties

Answer 6

• gonorroe: 2.000
• syphilis: 750
• chlamydia-infecties: 8.000
• genitale herpes: 7.000

+ (hiv / aids; hepatitis, genitale wratten, schaamluis, schurft)

Question 7

gonorroe: 2.000

Answer 7

Vaginaal, oraal, anaal, via moeder (onvruchtbaarheid!)

Question 8

syphilis: 750

Answer 8

Vaginaal, oraal, anaal, via aanraken zweer (aantasting CZS!)

Question 9

chlamydia-infecties: 8.000

Answer 9

Vaginaal, oraal, anaal, ook aanraken ogen na aanraking genitalia (onvruchtbaarheid!)

Question 10

genitale herpes: 7.000

Answer 10

Vaginaal, oraal, anaal (complicatie zwangerschap!)

Question 11

Welke SOA is een virus?

Answer 11

genitale herpes

Question 12

Wat is het gevolg van een virale infectie?

Answer 12

Dit kan niet verholpen worden met antibiotica

Question 13

Wat kunnen 3 redenen zijn voor het ontwikkelen van een SOA?

Answer 13

1) Onwetend
2) Schaamte
3) Self-efficacy

Question 14

SOA’s: hoe te voorkomen?

Answer 14

primaire vs. secundaire preventie

Question 15

Primaire preventie

Answer 15

Naast voorlichting en eigen condoom gebruik (primaire preventie)

Question 16

Secundaire preventie

Answer 16

voorkomen verspreiding via screening risico populaties-informeren opsporen sekspartners; goede behandeling om verdere besmetting te voorkomen (secundaire preventie).

Question 17

Restrictieve seksuele opvoeding →

Answer 17

• remmingen/angst
• onwetendheid

Question 18

bewuste elaboratie / aandacht model

Answer 18

• Sensorische cortex
• Thalamus
• Amygdala
• Positieve loop bereiken; wat je fijn en niet fijn vindt
• Informatie vanuit het ruggenmerg naar de neocortex

Question 19

Klachten en interventies: Algemeen

Answer 19

1. Disfunctionele ontwikkeling
2. Restrictieve seksuele moraal / minimale voorlichting
   -Onwetendheid
3. Blootstelling expliciete seks op internet, tv / voorlichting
   -Disfunctionele gedachten (mythes)
   (bv. over norm qua aard en frequentie)

Question 20

Wat is het gevolg van disfunctionele gedachten?

Answer 20

1. Nadruk op prestatie: inperking seksueel gedrag
2. Ongewenste and irreële druk: inperking plezier met seks

Question 21

Hoe kan CGT bijdragen aan disfunctionele gedachten?

Answer 21

Disfunctionele gedachten toetsen en corrigeren / nuanceren Inventarisatie (bv. als huiswerk)

Question 22

Interventies: Algemeen
Functionaliteit: Doelen → planmatig en transparant

Answer 22

Soms ook belangrijk partners apart te zien omdat mensen soms dingen niet kunnen/willen zeggen als hun partner er bij is;

daarnaast is betrekken partner als regel juist weer wel belangrijk voor transfer/toepassing en het doen
van oefeningen

Question 23

Functionele analyse:

Answer 23

hypothese over factoren die problemen instandhouden

Question 24

3 secundaire seksuele problemen

Answer 24

1) Invloed somatische klachten:
bv. diabetes
2) Invloed stoornis:
depressie; OCS (obsessies); paniek stoornis; borderline
pers. stoornis
3) Invloed medicijnen:
bv. “anxiolytica”, “antidepressiva”, bloeddrukverlagers

Denk bij maken anamnese dat seksuele klachten kunnen voortvloeien uit:
1. medische klachten,
2. comorbiditeit,
3. medicijnen (niet alleen psychofarmaca maar ook bv bloeddrukverlagers..)

Question 25

Invloed van ongunstige invloed medicatie op seksueel functioneren

Answer 25

Question 26

Disfuncties in relatie tot respons cyclus

Answer 26

Question 27

Stoornissen DSM-5

Answer 27

Question 28

Wat is de meest voorkomende klacht bij vrouwen?

Answer 28

Low desire

Question 29

Wat is de meest voorkomende klacht bij mannen?

Answer 29

Rapid orgasm

Question 30

Seksuele problemen

Answer 30

1. Verminderd verlangen
2. Seksuele aversie
3. Seksuele opwindingsstoornis
   3b. Erectie problematiek
   3b. Erectie stoornis
4. Orgasme stoornis
   4b. Orgasme stoornis (man)
5. Dispareunie
6. Vaginisme

Question 31

1. Verminderd verlangen (1)

Answer 31

Belangrijke dimensies:
- Hoe lang (altijd?); Context afhankelijkheid; Partner afhankelijkheid;
- Comorbiditeit; Medische kwesties/ medicijngebruik
- Bijna altijd verworven/situatief; soms ook onvrede op andere terreinen (partner-relatie therapie geindiceerd?)
- Bedenk: er is geen gouden standaard….
“ waarom ben je precies niet tevreden?”

Question 32

1. Verminderd verlangen (2)

Answer 32

-Meest frequente klacht 1e lijn.
-Comorbiditeit opwinding/orgasme stoornis
[overbelasting; depressie]
- ’Geen zin’ vs. ‘verschil in zin’
- Geen zin? Waarin? > bepaalde handelingen / manier waarop

→ Expliciete aandacht adequate seksuele stimulering
Seksuele educatie & huiswerk assignments

Question 33

2. Seksuele aversie

Answer 33

-Als niet te vermijden dan afkeer en/of angst
?modelling? informatie? niet afgeleerd?

Lijkt veel op specifieke fobie; is tijdens dsm-iv er niet als fobie ingekomen vanwege gevoelens van weerzin (echter die zijn ook prevalent bij dierenfobie, bloedangst, OCD,
PTSS).

Question 34

3. Seksuele opwindingsstoornis

Answer 34

-Context afhankelijk: Adequate prikkels wel opwinding
-Psychologische barrieres:
> angst voor pijn
> gebrek aandacht stimuli
> normerende gedachten
> gebrek aan vaardigheden /kennis
> self-focussed attention

Interventie: wegnemen barrieres

Question 35

3b. Erectie-problematiek

Answer 35

Meest frequente klacht 1e lijn.
› overbelasting;
› depressie;
› faalangst;
› HartVaatProblematiek

Question 36

3b. Erectiestoornis

Answer 36

Vergelijkbaar opwindingsstoornis vrouw
* aandachtsregulatie
* seksuele educatie
* bijstellen negatieve verwachtingen en denken voor de
ander (mind reading) via RET of Beck

Question 37

4. Orgasme-stoornis

Answer 37

m.n. 1e lijn: Vaak eerder opwinding dan orgasme probleem:
-context afhankelijk (alleen vs. met partner)

?Angst controle verlies? → CBT
?vaardigheid / kennis probleem? → sekseducatie
visuele, gevoelsmatige exploratie etc. (partner erbij betrekken)

Question 38

5. Dispareunie (1)

Answer 38

m.n. 2e lijn
“Persistent or recurrent pain with attempted or complete
vaginal entry and/or penile vaginal intercourse“

Pijn voor –tijdens – na penetratie
-diep
-oppervlakkig (subgroep VVS; p. 356)

Question 39

4b. Orgasme-stoornis (man)

Answer 39

-onder controle brengen:
start-stop oefening; knijptechniek
-ideeën over seksualteit bijstellen
psychoeducatie, RET, CGT

Question 40

5. Dispareunie (2)

Answer 40

m.n. 2e lijn: Pijn op de voorgrond
Pijn -> angst voor pijn -> defensieve reactie -> pijn

Interventie:
-doorbreken cirkel:
locale pijnstillers (tot rust brengen gebied); applied relaxation; uitdagen catastrofale gedachten; exposure met gedragsexperimenten

Question 41

6. Vaginisme

Answer 41

m.n. 2e lijn: Onvermogen tot penetratie ondanks uitdrukkelijke wens tot coitus.

• Persistent difficulties to allow vaginal entry of a penis, a finger, and/or object, despite the women’s expressed wish to do so.
• There is variable involuntary pelvic muscle contraction, avoidance and anticipation/fear of pain.
• No structural / physical abnormalities

> Genitopelvienepijn-/penetratiestoornis

Question 42

“Therapist aided exposure”

Answer 42

goede conceptualisatie (penetratie fobie) en daarop aansluitende exposure interventie met
response preventie (partner dus betrekken en goed instrueren/uitleggen wat te verwachten en wat te
doen en vluchten/vermijden/veiligheidsgedrag achterwege laten. Supereffectief (zie volgende slide(s)

Question 43

Wat is een belangrijke therapie bij disfunctie?

Answer 43

Psychoeducatie en bijstellen disfunctionele gedachten als regel zeer effectief