4. badanie duchowości i systemu wartości Flashcards
wymiary egzystencji
- Fizyczny (biologiczny)
- Psychiczny
- Noetyczny (duchowy)
Wymiary życia duchowego (Heszen-Niejodek, 2003) [jednocześnie są to wartości]
harmonia, wrażliwość etyczna, zaangażowanie, otwartość, rozwój, wolność wewnętrzna, sprzeciw wobec zła, pozytywny stosunek do innych, postawy religijne, sens
Kwestionariusz Samoopisu
Heszen-Niejodek i in., 2002
20 pozycji, 3 podskale
- Postawy religijne – przeżycia religijne, ich znaczenie w codziennym życiu, ich wpływ na wybory moralne i postępowanie, stosunek do Boga; alfa Cronbacha = 0,90
- Wrażliwość etyczna – wysokie miejsce wartości etycznych w hierarchii wartości, dbałość o zgodne z nimi postępowanie, skłonność do refleksji etycznej; alfa Cronbacha = 0,82
- Harmonia – poszukiwanie harmonii ze światem, ładu wewnętrznego, spójności różnych form własnej aktywności; alfa Cronbacha = 0,81
Pytania nie nadają się do badania konfucjanistów, buddystów.
Nie możemy stosować niezależnie od kultury, nie da się stosować uniwersalnie.
Inwentarz Wrażliwości Duchowej
Straś-Romanowska, Kowal, Kapała, 2017
56 pozycji, 7 podskal + wynik globalny:
- Holizm i Harmonia - przejawiana w poczuciu przynależności do czegoś większego.
- Mądrość, świadomość, sens - tolerancja na niepewność; zrozumienie świata, sprzeczności; po co rzeczy się dzieją?
- Religijność i wiara (niezależne od wyznania, teoretycznie) - chęć do angażowania się w
sprawy ostateczne, “wyższe”; połączone z dążeniem do spójności własnego życia ze
standardami religijnymi
- Etyka, moralność, sumienie
- Otwartość na drugiego
- Zaangażowanie duchowe - czynnik dwuwymiarowy: ilościowo (ile czasu poświęcam na to etc.) i jakościowo (jak intensywnie się angażuję), nie może być tylko deklaratywne
- Wrażliwość estetyczna
Podskale 2, 4, 6 tworzą rdzeń wrażliwości duchowej (skala egzystencjalna)
Skala Wartości Rokeacha SW
Brzozowski 1996; Jaworowska, Matczak, Bitner 2011
Adaptacja amerykańskiej wersji Value Survey (VS, 1973)
osobowość jako system przekonań.
Podsystemy osobowości (10) wg Rokeacha wpływają na kształt osobowości.
3 rodzaje przekonań:
1. Deskryptywne, egzystencjalne (można je ocenić w kategoriach P/F) “Bóg istnieje lub nie”
2. Ewaluatywne (ocena obiektu) “Bóg jest dobry albo zły”
3. Preskryptywne i proskryptywne (nakazujące/zakazujące - czy przedmiot jest pożądany
czy nie?) “Bóg jest mi potrzebny albo nie”
Badany dostaje listę wartości i nie ma je ponumerować od najważniejszej do najmniej istotnej → indywidualna hierarchia wartości; są tu wartości w ujęcie relatywistycznym.
1-18, im mniejsza wartość, tym większe znaczenie dla osoby badanej
Skala Wartości Schelerowskich SWS
Brzozowski, 1995
Scheler:
- Rodzaje bytów: psychiczne, idealne, materialne
- Byty mogą istnieć obiektywnie (niezależnie od poznającego podmiotu) i subiektywnie (zależnie od podmiotu)
- Obiektywną hierarchię tworzą 4 podstawowe grupy wartości (od najniższych): wartości hedonistyczne, witalne, duchowe, święte
- Wartości duchowe: estetyczne (piękno), prawda i moralne (dobro) - Scheler ich nie uporządkował
Narzędzie posiada 50 wartości, badani mają ocenić ich ważność od 1 do 100 - umożliwia to danie kilku wartości na równi; tworzą 6 podskal: podskala wartości hedonistycznych, witalnych, estetycznych, prawdy, moralnych, świętych.
KKW - Kwestionariusz do Badania Kryzysu w Wartościowaniu
Oleś, 1998
Podskale (25 pozycji, 24 diagnostyczne)
- H - trudność uporządkowania systemu wartości w hierarchii
- Z - poczucie zagubienia wartościowania
- D - dezintegracja wartościowania
- R - poczucie nierealizowania wartości
wysoki wynik stenowy - kryzys w wartościowaniu
Portretowy Kwestionariusz Wartości Schwartza
Koło wartości Schwartza w modelu zmodyfikowanym
wzrost - ochrona siebie; koncentracja na innych - koncentracja na sobie itd…
metody oparte na koncepcji Schwartza:
1. PVQ-RR
2. PVQ-40
3. PVQ-21
Obliczanie wyników:
centracja wyników:
- średnia ze wszystkich pozycji
- średnia z pozycji mierzących daną wartość
- odjęcie średniej danej wartości od średniej wszystkich wartości - odchylenie od średniej mówi nam o względnej ważności danej wartości
