3. badania stresu i radzenie sobie z nim Flashcards
Tomaszewski
teoria człowieka w sytuacji
Lazarus i Folkman - transakcyjna teoria stresu
Ocena pierwotna i emocje jej towarzyszące:
- Krzywda/strata – złość, żal, smutek
- Zagrożenie – strach, lęk, martwienie się
- Wyzwanie – lęk, martwienie się, nadzieja, zapał, podekscytowanie
Ocena wtórna – ocena możliwości podjęcia działań mających na celu usunięcie przyczyny stresu lub złagodzenie jego skutków
Kwestionariusz Zmian Życiowych KZŻ
Oparte na teorii Holmesa i Rahe
Adaptacja: Sobolewski, Strelau, Zawadzki 1999
75 pozycji, lista wydarzeń
Miary obciążenia adaptacyjnego
- Wskaźnik kwantyfikacji indywidualnej – suma ocen osoby badanej dotyczących wydarzeń w okresie dwóch ostatnich lat (skala 1-100)
- Wskaźnik kwantyfikacji normatywnej – wagi uzyskane w próbie reprezentatywnej dla każdej ze zmian wymienionych przez osobę badaną
brak określenia zmiennych latentnych (psychologicznych zmiennych wyjaśniających).
brak możliwości ocenienia rzetelności za pomocą alfy Cronbacha.
Kwestionariusz Samooceny Zysków i Strat
na bazie Hobfolla
Adaptacja: Dudek, Gruszczyńska, Koniarek 2006
Wstępna lista 195 zasobów → 91 zasobów → wersja skrócona: 40
kategorie zasobów: hedonistyczne (witalne), duchowe, rodzinne, ekonomiczno-
polityczne, władzy i prestiżu
Kwestionariusz Poczucia Stresu KPS
na bazie Cannona i Selyego
Plopa i Makarowski 2010
Procedura badania – badania indywidualne i zbiorowe (normy stenowe dla osób w wieku 16-70 lat)
- Brak limitu czasowego, zazwyczaj ok. 20 minut
- Zastosowanie – w badaniach naukowych oraz diagnozie indywidualnej w ośrodkach edukacyjnych, zdrowotnych, penitencjarnych
- Pomiar struktury doznań stresowych: napięcie emocjonalne, stres zewnętrzny, stres intrapsychiczny
Zawiera skalę kłamstwa:
wynik wysoki wskazuje na tendencje do ukrywania swoich wad, wybielania się,
niedostrzegania swoich słabszych stron (← słaby krytycyzm, słaby wgląd w siebie, celowe wprowadzanie w błąd innych)
wyniki niskie - brak przejawiania tendencji do fałszowania opisu obrazu siebie (cechy przeciwstawne z opisem)
Skala Odczuwanego Stresu PSS-10
Cohen, Kamarck, Mermelstein
Adaptacja – Juczyński, Ogińska-Bulik
Procedura badania: indywidualne lub zbiorowe; badanie przeznaczone dla dorosłych
Zastosowanie: głównie w badaniach naukowych, przesiewowych i profilaktycznych; ocena
oddziaływań terapeutycznych; uważna interpretacja
wynik to wskaźnik oceny własnej sytuacji życiowej jako stresującej
Kwestionariusz Oceny Stresu
Ocena poznawcza z koncepcji Lazarusa i Folkman
Adaptacja: Włodarczyk, Wrześniewski, 2010
KOS-A - badanie oceny sytuacyjnej (stresująca sytuacja z ostatniego tygodnia
KOS-B - badanie oceny dyspozycyjnej (ogólnie)
Lista 35 określeń w skali czteropunktowej od “zdecydowanie tak” do “zdec. nie” (23 pozycje diagnostyczne, 12 buforowych).
ocena negatywna (10 pozycji), wyzwanie (7 pozycji), ocena pozytywna (6 pozycji)
Krótka Skala do Mierzenia Stresu w Pracy KSSP
Stanton, Balzer, Smith, Parra, Ironson
Adaptacja: Dudek, Hauk 2010
26 pozycji (początkowo 53 pozycji)
Presja - 7 pozycji, np. nerwowa
Atrakcyjność - 6 pozycji, np. ciekawa
Ryzyko - 3 pozycje, np. niebezpieczna
Lubienie - 5 pozycji, np. nielubiana
Spokój - 5 pozycji, np. odprężająca
CISS Inwentarz Stylów Radzenia Sobie
autorzy: Endler, Parker
(Strelau, Jaworowska, Wrześniewski, Szczepaniak 2005- adaptacja)
48 stwierdzeń (określona częstość zachowań)
czas uzupełniania: ok. 20 minut
Obliczanie wyników: sumowanie wyników w trzech skalach (normy od 18 r.ż.; ale też git dla 16 i 17latków); osobne normy dla żołnierzy
Zastosowanie: badania naukowe i diagnoza indywidualna
style:
Skoncentrowany na zadaniu SSZ
skoncentrowany na emocjach SSE
skoncentrowany na unikaniu SSU (angażowanie się w czynności zastępcze ACZ i poszukiwanie kontaktów towarzyskich PKT)
COPE Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem
Autorzy: Carver, Scheler, Weintraub
Adaptacja: Juczyński, Ogińska-Bulik, 2009
strategie aktywnego radzenia sobie (styl skoncentrowany na zadaniu)
zachowania unikowe (mogą być adaptacyjne)
poszukiwanie wsparcia i koncentracja na emocjach
MINI-COPE
Ma gorsze współczynniki psychometryczne → stosowany głównie w pracach naukowych
28 twierdzeń - po 2 do każdej strategii (14); brak struktury czynnikowej.
Jest tu wyładowanie, zajmowanie się czymś, obwinianie siebie - inne względem dużej wersji.
Skala Stylu Behawioralnego MBSS
Miller, 1987
brak polskiej adaptacji
Konstrukt represji - sensytyzacji
- postawa wobec informacji o zagrożeniu
- poznawcze i behawioralne aktywności
Typy osób
- Poszukujące informacji i wykorzystujące je w działaniu (monitors)
- Unikające informacji, aktywnie chroniące się przed dostępem do nich (blunters)
Skala Stylu Zachowania SSZ
Czteropolówka (4 wskaźniki) - poprzez dwa wymiary:
- poszukiwania (konfrontacji) i unikania
- modalności strategii: poznawczy i behawioralny
Kwestionariusz Sposobów Radzenia Sobie WCQ
Lazarus, Folkman, Wrześniewski, Łosiak, Heszen; wiele adaptacji
Jasno bazuje na założeniach transakcyjnej teorii stresu, chociaż w teorii brak oparcia na teorii.
50 pozycji, 4 możliwe odpowiedzi (”zdec. tak” do “zdec. nie”)
specyfika stresu rodzicielskiego
Założenia wstępne:
1. Opieranie się na aktualnej wiedzy empirycznej
2. Integracja wiedzy z problemami klinicznymi funkcjonowania relacji rodzic-dziecko
3. Stresory kumulują się
4. Stresory są wielowymiarowe
Inwentarz skupia się na 3 źródłach stresu: związane z cechami dziecka, związane z cechami rodzica oraz czynniki sytuacyjne/demograficzne
