4-مطالعه منابع مربوط به موضوع موردتحقیق Flashcards
مطالعه‌ی منابع، عبارت است مطالعه‌ی کلیه‌ی منابعی که به‌طور (1) با موضوع پژوهشی در رابطه است. این مرحله از پژوهش باید قبل از (2)، یعنی، زمانی که پژوهشگر طرح پژوهشی خود را (3) می‌کند، انجام می‌شود.
تحقیق با مفاهیم و ایده‌هایی آغاز می‌شود که از طریق (4) به یکدیگر ارتباط داده می‌شود به این معنی که پژوهشگر انتظارات خود را درزمینه‌ی همبستگی بین متغیرها از طریق (4) بیان می‌کند.
این انتظار، با انتخاب (4)، مورد آزمون قرار می‌گیرد. سرانجام، نتایج به‌دست‌آمده براثر تجزیه‌وتحلیل اطلاعات جمع‌آوری‌شده، تفسیر و با کمک مفاهیم جدید تعمیم داده می‌شود.
1-مستقیم یا غیر مستقیم
2-انجام تحقیق
3-برنامه‌ریزی
4-روش تحقیق مناسب
- اهداف مطالعه منابع
مطالعه منابع درباره یک موضوع دارای هدف‌های زیادی است که عمده‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
(1):
- بررسی و مطالعه‌ی منابع مربوط به موضوع موردتحقیق، به شما کمک می‌کند تا عقاید روشنی درباره‌ی تعریف، عملکرد و سازمان‌بندی یا طبقه‌بندی متغیرها کسب کنید. با این مطالعه شما قادر خواهید بود که نه‌تنها متغیر موردپژوهش، بلکه متغیرهایی را نیز که با این متغیر در ارتباط هستند، شناسایی کنید.
(2)
- برای اینکه پژوهشگر اقدام به پژوهشی نکند که قبلاً به‌وسیله‌ی دیگران انجام‌شده است.
- نکته‌ی مهم‌تر اینکه آثار گذشته می‌تواند و باید به‌عنوان نقطه‌ی شروع کارهای آتی تلقی شود.
- غالباً بخشی از گزارش به نتیجه‌گیری و بیان پیشنهادها اختصاص داده می‌شود. پژوهشگر با عنایت به آنچه در این بخش آمده است می‌تواند جهت پژوهش‌های آتی را دریابد و سرانجام نیازهای پژوهشی را شناسایی و تعیین کند.
- خلاصه کردن تحقیقاتی که درگذشته صورت گرفته و تهیه چکیده‌ای از آن‌ها کار بسیار باارزشی است.
این‌گونه فعالیت‌های مفید موجب کسب نتایج سودمند درباره‌ی پدیده‌های مورد سؤال و چگونگی عملکرد آن‌ها در عمل می‌شود. غالب پژوهشگران این علم را به‌منظور کاهش توده عظیمی از منابع به مجموعه‌ی کوچک‌تری که در عمل قابل‌استفاده باشد، انجام می‌دهند.
(3)
- متغیرهایی که در مسئله و فرضیه پژوهشی مطرح می‌شوند، باید شناسایی، نام‌گذاری و تعریف شوند. این عمل درصورتی‌که دامنه‌ی موضوع موردتحقیق گسترده باشد، خیلی وسیع و گسترده خواهد بود.
- چنانچه پژوهشگری برای خود متغیرهای موردپژوهش را، بدون توجه به کارهای قبلی، تعیین و تعریف کند، این عمل وقت‌گیر و حتی در برخی از موارد، غیرممکن می‌شود.
- از طرف دیگر، چنانچه شناسایی و تعریف متغیر بدون عنایت به تحقیقات گذشته انجام شود، احتمال اینکه محقق نظر شخصی خود را در تعریف متغیرها اعمال کند، زیاد است.
- در پایان این مطالعه، پژوهشگر قادر خواهد بود متغیرها را تعریف کند و معانی و روابط بین آن‌ها را دقیقاً مشخص کند. سرانجام در پایان این مطالعه، پژوهشگر قادر خواهد بود فرضیه‌ای منطقی و قابل آزمون صورت‌بندی کند و در پایان، روش اجرای تحقیق را تعیین کند.
1-تعیین متغیرهای اساسی
2-تشخیص آنچه انجام‌شده و آنچه باید انجام شود
3-تعیین کردن معانی و روابط
برای انجام مطالعه منابع مربوط به موضوع موردتحقیق رعایت نکات زیر ضروری است:
الف) برای شروع
مطالعه‌ی منابع، پژوهشگر باید تصویری روشن دقیقی از مسئله‌ی پژوهشی داشته باشد. ب) برای درک ماهیت کلی مسئله‌ی پژوهشی، پژوهشگر باید پژوهش‌های آزمایشی انجام‌شده را که مسئله‌ی پژوهشی در حیطه آن‌ها قرار دارد، مطالعه کند. بهترین منابع که می‌توان از آن برای رسیدن به این هدف استفاده کرد، (1) هستند. (1) به منابعی گفته می‌شوند که چکیده‌ای پژوهش‌های انجام‌شده به‌صورت (2) و مؤلف یا محقق در آن‌ها چاپ شده است.
1-منابع مقدماتی
2-موضوعی
- تنظیم منابع مربوط به موضوع موردتحقیق
یک روش مفید برای این عمل عبارت است از تنظیم منابع جمع‌آوری‌شده بر اساس عناوین آن‌ها و تعیین
اینکه هر منبع چگونه با مسئله پژوهشی رابطه پیدا می‌کند.
منابع باید به نحوی تنظیم و طبقه‌بندی شوند که مشخص شود چه منابعی موجود است یا چه فعالیت‌هایی انجام‌شده است و چه موضوع یا مسائلی باقی‌مانده است که باید پیرامون آن‌ها تحقیق کرد.
(1)به پژوهشگر کمک می‌کند تا چارچوبی برای مطالعه منابع مربوط به موضوع موردتحقیق تهیه می‌کند. چنانچه موضوع موردتحقیق دارای جنبه‌هایی متفاوت باشد و پژوهش دارای چندین فرضیه باشد برای مطالعه منابع مربوط به هر فرضیه‌ی طرح جداگانه تهیه می‌شود .
باید بر این وسوسه که منابع تهیه‌شده را می‌توان به‌صورت یک سلسله مطالب خلاصه شده، تهیه کرد، غالب شد. این فعالیت پژوهشی باید به صورتی انجام شود که زیر بنایی برای یک رشته مطالعات منظم فراهم نماید.
برای مطالعه منابع، بهترین راه، انتخاب یک روش منظم برای طبقه‌بندی مناسب است. پیشنهادهای زیر می‌تواند به پژوهشگران کمک مؤثری در مطالعه منابع مربوط به موضوع در مطالعه‌ی منابع مربوط به موضوع موردتحقیق بنماید.
- با جدیدترین منابع مطالعاتی شروع کنید و سپس به تدریج به منابعی که از نظر زمانی عقب‌ترند، بروید.
یکی از مزایای این روش آن است که شما کار مطالعه‌ی منابع را از منابعی آغاز می‌کنید که به تازگی پایان یافته می‌تواند مطالعات قبل را در بر بگیرد. مزیت دیگر این شیوه آن است که منابع جدید متکی بر منابع قدیم است و شما را به‌صورت مستقیم به منابعی هدایت می‌کند.
- برای جمع‌آوری اطلاعات و منابع درباره‌ی موضوع موردتحقیق باید حوزه‌ی معین و مشخصی را تعیین کرد. ابتدا خلاصه یا چکیده‌ای گزارش پژوهش را، از طریق منابع مقدماتی، دقیقاً مورد مطالعه قرار دهید.
تا مطمئن شوید که منبع مورد مطالعه ازجمله منابعی است که با موضوع موردتحقیق یا مسئله‌ی پژوهشی در رابطه است.
- از تهیه‌ی فیش از منابع اصلی یا تهیه‌ی یادداشت، ابتدا خلاصه یا چکیده‌ی هر گزارش تحقیق را با دقت مطالعه کنید تا اطمینان حاصل کنید که منبع موردنظر ازجمله منابعی است که مورد نیاز است.
- یادداشت‌های خود را روی برگه‌ای که به همین منظور چاپ شده و فیش خوانده می‌شود، بنویسید.
- هر یک از منابع، مشخصات کامل کتابشناسی )نام خانوادگی، نام، عنوان تحقیق، نام منبع، شماره، سال انتشار و مؤسسه‌ی انتشاراتی) را استخراج کنید.
- به خاطر سهولت در تنظیم و طبقه‌بندی برگه‌ها، بر روی هر فیش، بیش از یک موضوع را یادداشت نکنید. تعیین کنید کدام قسمت از یادداشتی که برداشته‌اید نقل قول مستقیم از مؤلف است.
1-فرضیه
- منابع آموزشی که به زبان انگلیسی منتشر می‌شوند:
مرکز منابع اطلاعات آموزش‌وپرورش: یکی از برجسته ترین فصول در تحقیقات آموزشی، تأسیس مرکز اطلاعات منابع آموزشی اریک است.
نمایه‌نامه‌ی نشریه‌های ادواری آموزش‌وپرورش
پژوهش در آموزش‌وپرورش
سایر نشریه‌های ادواری
دانشنامه‌ها:
دانشنامه‌ی آموزش‌وپرورش، دانشنامه‌ی آمریکایی، دانشنامه‌ی تحقیقات آموزش‌وپرورش، دانشنامه‌ی روانشناسی و دانشنامه‌ی علوم اجتماعی
چکیده‌های پایان‌نامه
مطالعه‌ی منابع مربوط به موضوع موردتحقیق یکی از جنبه‌های عمده و ضروری پژوهش است. نیاز واقعی به پژوهش ناشی از نیاز واقعی به (1) است.
مطالعه‌ی منابع ممکن است به تعدادی از سؤال‌های پژوهشی پاسخ دهد و امکان دارد قبل از انتخاب یک سؤال تحقیقی مناسب متوجه شوید که یافته‌های پژوهشی انجام‌شده چنان روشن و بدون ابهام هستند که لزومی برای انجام تحقیق وجود ندارد. اما باید توجه داشت که کلیه پژوهش‌های انجام شده چنین نیستند و پژوهش‌هایی یافت می‌شوند که یافته‌های آن‌ها دو پهلو و متضاد هستند.
مطالعه‌ی منابع، شامل مطالعه‌ی کلیه منابعی است که به‌صورت مستقیم یا غیر مستقیم با موضوع پژوهشی در رابطه است. این مطالعه به پژوهشگر کمک می‌کند تا به نظرهایی دسترسی پیدا کند که ممکن است در برنامه‌ریزی تحقیق، او را یاری دهد. به‌عبارت‌دیگر، مطالعه‌ی منابع امکان دسترسی به عقاید و مفاهیم اصیل و جدید را برای پژوهشگر فراهم می‌سازد و بدین وسیله است که پژوهشگر با دنیایی از اطلاعات رابطه برقرار می‌کند.
همانطوری که گفته شد مطالعه‌ی منابع قسمت عمدهای از وقت پژوهشگر را به خود اختصاص می‌دهد.
1-دانستن
پژوهشگران برای (1) لازم است قبل از اقدام به این فعالیت، نکات زیر را مورد توجه قرار دهند: 1- مسئله‌ی پژوهشی را دقیقاً تعریف کنند. 2- روابط بین مفاهیم یا متغیرهای موجود در مسئله را تعیین کنند. 3- حوزه یا حیطه‌ای را که مسئله پژوهشی به آن تعلق دارد، تعریف و تعیین کنند.
برای دسترسی به منابع مربوط به موضوع موردتحقیق، ابتدا باید منابع مقدماتی، منابعی که از طریق آن‌ها امکان دسترسی به منابع اصلی) منابعی که گزارش پژوهش به‌صورت کامل در آن منتشر شده است) را فراهم می‌سازد، مورد مطالعه قرار داد.
ازجمله منابع مهم و برجسته می‌توان منابع مقدماتی زیر را نام ببرد:
الف- منابع مقدماتی فارسی: 1- پایان نامه‌های فارغ‌التحصیلان خارج از کشور 2- معرفی پژوهش‌های
- اجتماعی- فرهنگی کشور 3- چکیده 4- نمایه‌نامه‌ی مدارک غیرکتابی موجود در مرکز مدارک علمی 5- مقاله نامه‌ی آموزش‌وپرورش 6- فهرست مقالات فرهنگی در مطبوعات ایران 7- مقاله نامه‌ی علوم (علوم پایه، فنی – مهندسی، کشاورزی و پزشکی(
ب- منابع مقدماتی خارجی: 1- مرکز منابع اطلاعات آموزش‌وپرورش (اریک) 2- نمایه‌نامه‌ی نشریه‌های ادواری آموزش‌وپرورش 3- پژوهش درآموزش‌وپرورش 4- تحقیق در آموزش‌وپرورش 5- نمایه‌نامه‌ی آموزش‌وپرورش 6- نشریه ادواری چکیده‌ای روانشناسی 7- بررسی تحقیقات آموزش‌وپرورش 8- دانشنامه‌ی تحقیقات آموزش‌وپرورش 9- دانشنامه‌ی روانشناسی 10-دانشنامه‌ی علوم اجتماعی
1-صرفه‌جویی در وقت
