3.1.2 wn 3.1.3

Question 1

leg uit wat incidentie, preventie, overleving en sterfte is?

Answer 1

indicentie: aan nieuwe gevallen met kanker per jaar per 100.000 inwoners
prevalentie: aantal levenden die kanker hebben (gehad) per 100.000 op een bepaald moment
overleving: aantal personen die vanaf diagnose kanker na een bep.periode (5 of 10 jaar) nog leven.
sterfte: aantal overleden aan kanker per jaar per 100.000 inwoners

Question 2

globale incidentie en sterfte van oncologie in NL?

Answer 2

incidentie 73.000 per 100.000 per jaar

sterfte 40.000 per 100.000 per jaar

Question 3

noem top 3 meest voorkomende soorten kanker bij man, vrouw en kinderen?

Answer 3

man: prostaat, long, darm
vrouw: borst, darm, long
kinderen: leukemie, hersentumor, lymfoom

Question 4

hoeveel % nederlanders krijgen in hun leven een vorm van kanker?

Answer 4

30%

Question 5

noem de gespecialiseerde zkh voor kanker?

Answer 5

• Erasmus-dr. Daniel den Hoedkliniek in Rdam

- het Nederlandse Kanker Instituut/Antonie van Leeuwenhoek Adam

Question 6

wat is SKION?

Answer 6

Stichting Kinderoncologie Nederland, het landelijke samenwerkingsverband van kinderartsen werkzaam in de kinderoncologie

Question 7

kaders van overheid voor oncologische zorg?

Answer 7

• fincancieel
• vroegtijdig opsporen
• reguleren van verspreiding van intensieve voorzieningen
• kwaliteit (BIG en WGBO)

Question 8

hoeveel Integrale Kankercentra zijn er in NL? en wat zijn hun taken?

Answer 8

8 IKC’s met taken:

1. verlenen van consulentendienst (hoog gespecialiseerd kankerspecialist) aan perifere zkh
2. ontwikkelen en uitvoeren van richtlijnen
3. kwaliteitsverbetering
4. verrichten van registratie
5. ondersteunen en verrichten van onderzoek
6. bevorderen deskundigheid
7. informatie en voorlichting geven
8. organiseren en ondersteunen van patientenactiviteiten

Question 9

3 taken van huisarts bij zorg voor kankerpatiënten:

Answer 9

1. opsporing: - primair: voorkoming
   - secundair: ontdekken
2. Vroege diagnostiek: doctors delay beperken
3. begeleiding vd patiënt en familie

Question 10

9 alarmsymptomen voor kanker:

Answer 10

1. blijvende heesheid/hoest, evt met slijm
2. slikklachten, pijn bij slikken of eten dat blijft steken
3. nieuwe veranderde moedervlekken, vorm/omvang/jeuk/bloed
4. schilferig plekje of bobbeltje op de huid
5. Verdikking of bobbeltje ergens in het lichaam, bv borst/zaadbal/lies
6. vrouw: ongewoon vaginaal bloedverlies/afscheiding
   man: zaadbalklachten
7. blijvende verandering in stoelgang zonder duidelijke aanleiding of ongewoon bloedverlies en/of slijm bij ontlasting
8. veranderingen bij plassen, moeilijker/vaker/pijnlijk/bloed
9. Gewichtsverlies zonder aanleiding

Question 11

leg t verschil tussen vroege opsporing en vroege diagnostiek uit?

Answer 11

vroege opsporing: herkenen van symptomen die mogelijk op kanker wijzen
vroege diagnostiek: inschatten van kans op kanker en passend beleid op maken om doctors delay te beperken.

Question 12

screeningsonderzoek? doel ervan?

Answer 12

opsporen van vroege stadia van kanker–>in die periode incidentie neemt toe en uiteindelijk sterfte afnemen

Question 13

noem 5 vormen beeldvormend onderzoek:

Answer 13

1. Conventionele radiologie
2. Mammografie
3. Echografie
4. Computertomografie (CT)
5. Magnetische resonantie (MRI)
6. Nucleaire geneeskunde (oa PET, Skeletcintigrafie)

Question 14

noem 5 typen maligne tumoren:

Answer 14

1. Carcinomen: epitheel
2. Sarcomen: steunweefsel
3. Lymfomen: lymfoide cellen (B- en T-cellen)
4. Blastomen: op zich ontwikkelend weefsel (blasteem) zoals in foetus of embryo.
5. Kiemceltumoren: kiemcellen ontstaan in dooierzak en migreren naar gonaden.

Question 15

2 vormen carcinoom:

Answer 15

plaveiselcarcinoom: plaatepitheel (huid)
adenocarcinoom: epitheel als klierweefsel (mammacarcinoom)

Question 16

stagering:

Answer 16

numeriek uitdrukken van de mate van tumorprogressie (TNM)

Question 17

stadiering:

Answer 17

samenvoegen van verschillende TNM combinaties met vergelijkbare prognose.Combinaties met vergelijkbare prognose worden voor een aantal tumoren samengevoegd in tumorstadia, die aangegeven worden in Romeinse cijfers I-IV).Zo kan bijvoorbeeld een T3M0 in een zelfde prognostische categorie (stadium) vallen als een T1M1.

Question 18

disseminatie

Answer 18

mate van uitzaaiing (metastassering)

Question 19

gradering

Answer 19

zegt iets over maligniteitsgraad van tumor, waarbij pathologisch wordt gekeken naar uiterlijk tumor (differentiatiegraad)

Question 20

classificatie:

Answer 20

vastleggen uitbreiding maligne proces. internationaal TNM gebruikt.

Question 21

redenen classificatie:

Answer 21

• bepaalt keuze behandeling
• geeft indicatie vd prognose
• mogelijkheid resultaten vd behandeling te vergelijken en te evalueren
• schept duidelijkheid bij communicatie over oncologische patienten

Question 22

leg TNM-classificatie uit?

Answer 22

T: De lokale uitbreiding van de tumor (Tumor)
N: De aan- of afwezigheid van lymfekliermetastasen (Nodes)
M: De aan- of afwezigheid van metastasen op afstand, vaak hematogene metastasen (Metastases).

T0: Geen primaire tumor aangetoont.
Tis: Carcinome in situ.
T1-4: Toenemende afmeting van de tumor en/of de mate van doorgroei in de omgeving.
N0: Geen regionale lymfekliermetastasen.
N1-3: Toenemende aantal lymfekliermetastasen.
M0 Geen metastasen op afstand.
M1: Metastasen op afstand.

Question 23

verschil cTNM en pTNM

Answer 23

Het TNM-systeem wordt verdeeld in een klinisch systeem (cTNM), een pathologisch systeen (pTNM), een TNM-classificatie bepaald door een autopsie (aTNM) en een TNM-classificatie bij recidieftumoren (rTNM). De tumoruitbreiding van het cTNM-stadium wordt uitsluitend bepaald op basis van het lichamelijk onderzoek en het beeldvormend onderzoek. De tumoruitbreiding van het pTNM-stadium wordt bepaald door de pathologische gegevens van het resectiepreparaat.

Question 24

waar staat x bij TNM voor?

Answer 24

Indien een of meerdere onderzoeken niet zijn uitgevoerd, wordt bij de betreffende letter een x gezet in plaats van een getal.

Question 25

op welke 3 manieren kan tumor symptomen geven?

Answer 25

• Plaats specifieke symptomen: De zwelling van de tumor kan op de locatie zelf pijn veroorzaken.
• Systemische symptomen: Gewichtsverlies, nachtelijk zweten, koorts, vermoeidheid, anorexie.
• Hormonale symptomen: Sommige tumoren kunnen hormonen afgeven.

Question 26

wrm worden tumoren niet herkend door immuunsysteem?

Answer 26

1) Tumoren vertonen geen HLA en co-stimulerende B7 expressie die nodig zijn voor de activatie van cytotoxische T-lymfoxyten.
2) Tumoren kunnen immuunonderdrukkende cytokines uitscheiden en zo een generale immuunsupressie veroorzaken.

Question 27

leg bij maligne aandoeningen uit: cachexie, koorts, anemie, hypercalcemie, paraneoplastische syndromen

Answer 27

cachexie: anorexie, spieratrofie, vermagering
koorts: door infectie (verlaagde immuun of chemo)
anemie: te weinig RBD door bloeding (gastrointestinale tumor) of niet werkende RBD (leukemie)
hypercalc:tumorcellen maken parathormooneiwit (PTH-rP)->activiteit osteoclasten->botafbraak->Ca in bloed. Zonder botmetastasen bij plaveiselcarc. hoofd en halsgebied, long, nier, blaas, mamma en ovarium.
paraneoplastische syndr: met tumorgroei, metastase of hormoon van tumor onverklaarbare syndromen. oorzaken: ectopisch (buiten ligging) hormoonproductie, antilichamen met kruisreactiviteit tegen lichaamseigen eiwitten

Question 28

tumormarkers?

Answer 28

stoffen (eiwitten of glycoproteinen op celmembraan ) bij bepaalde tumor afgegeven aan bloed

Question 29

welke tumoren metastaseren t vaakst naar skelet? welk screenden onderzoek daarvoor?

Answer 29

borstkanker, prostaatkanker, longkanker

PET scan

Question 30

monoclonale antilichamen bij behandeling tumoren:

Answer 30

• immunocytochemie
• gericht tegen tumoren antigenen om te differentieren of als therapie–> tumorcellysis door complement of cellulaire cytotoxiciteit
• gekoppeld aan toxines of radio isotopen naar tumor
• bij chemo als antigroeifactor

Question 31

wat is brachytherapie?

Answer 31

inwendige radiotherapie. hoge stralingsdosis bij de bron en hoe verder vd bron, des te minder bestraling. voordelen: huid niet belast, omringende weefsel max gespaard,continue,

Question 32

cytotoxische chemo?

Answer 32

medicijnen die schade brengen aan DNA of RNA door promotie apoptose/necrose.

• niet tumorspecifiek
• dosis afhankelijk van tolerantie patiënt
• combinatie van medicijnen om residentie te voorkomen

Question 33

classificatie cytotoxische chemotherapie:

Answer 33

• DNA beschadigen: alkylerende agentia en platina-> crosslink DNA
• Antimetabolieten:foliumzuur-, pyrimidine- en purine-antagonisten
• DNA repair remmers: topoisomerase enzymen remmen (cytotoxische antibiotica)
• Antitunuline agentia: alkaloiden en taxanen remmen vorming microtubuli voor mitose

Question 34

op welke manieren een tumor endocrienologisch beïnvloeden?

Answer 34

1. premenopauzale vrouwen:ovariectomie of via hypofyse downregulatie GnRH->reductie oestrogeen
2. moduleren oestrogeenreceptor (bv Tamoxifen)
3. synthetische progestogenen direct effect op progesteron receptoren borst
4. postmenopauzale vrouwen: aromatase remmers-> minder circulerend oestrogeen en productie door tumor
5. voor prostaatkanker: androgeenreceptor blokkeren of GnRH agonisten (icm antiandrogeen om ‘tumor flare’ te voorkomen)

Question 35

hoe wordt respons op chemo objectief omschreven?

Answer 35

klinisch en radiologisch geëvalueerd. criteria:

• complete respons: verdwijning alle target laesies
• partiele respons: >30% verlaging som langste diameter
• progressie:>20% verhoging in som vd langste diameter of nieuwe laesies(beschadiging)
• stabiel: alle waarden tussen partiele en progressie

Question 36

wat is tumor lysis syndroom?

Answer 36

ontstaat bij massieve afbraak van tumorcellen->hoge serumlevels van uraan, kalium, fosfaat en secundaire hypocalciemie-> cardiale aritmie en epileptische aanvallen.
-uraatdepositie in renale tubuli->nierfalen

Question 37

belangrijkste curatieve behandelmodaliteit:

Answer 37

afzonderlijk of combinaties van: chirurgie, radiotherapie en medicamenteuze behandeling.

Question 38

meest voorkomende oncochirurgische ingrepen:

Answer 38

1. excisie met krappe marge (0,5-1cm)
2. excisie met ruime marge
   - sneevlakonderzoek door patholoog
   - als ruime marge onmogelijk is: krappe marge+radio of eerst tumor verkleinen door bestraling/chemo en daarna operatie (neoadjuvant)
3. excisie en-bloc primair tumor en regionale lymfekliergebied: bij solide locoregio tumor->tumor+regio lymfekliergebied met al tussenweefsel verwijderen.
4. lymfeklierdissectie: verwijdering regionaal lymfekliergebied

Question 39

wat is en-bloc excisie?

Answer 39

verwijderen van de primaire tumor en het regionale lymfekliergebied met al het tussenliggende weefsel in één geheel.

Question 40

wat is regionale perfusie?

Answer 40

Bij perfusie wordt de bloedcirculatie van een arm of been geïsoleerd en aangesloten op een hart-longmachine met oxygenatie en temperatuurregulatie. Vervolgens wordt de extremiteit gedurende 60 tot 90 minuten doorspoeld met een of twee geneesmiddelen. Door de isolatie kunnen deze geneesmiddelen zeer hoog gedoseerd worden omdat vitale organen niet worden getroffen. vooral gebruikt bij sarcomen en melanomen van ledematen (extremiteiten).

Question 41

wat is een electieve operatie?

Answer 41

als men ervoor kiest om klinisch negatieve lymfeklieren (cN0) mee te nemen in een curatieve behandeling, op basis van de waarschijnlijkheid van metastasering van de tumor.

Question 42

waarop berust t effect van bestraling?

Answer 42

De straling geeft energie af aan het weefsel dat het passeert en heeft daarmee een ioniserende werking op de moleculen in de cel. Deze ionisatie leidt tot DNA schade waardoor de cel in apoptose overgaat.

Question 43

basisprincipes radiotherapy:

Answer 43

• dosis-effectrelatie
• volume effect
• fractionering
• tumorvolume-effect

Question 44

wat is therapeutische breedte van radiotherapie?

Answer 44

verschil in stralingsgevoeligheid tussen gezond weefsel en tumor

Question 45

verschil inwendige en uitwendige bestraling:

Answer 45

uitwendig:
- meerdere behandelfracties
-gamma straling->gezond en maligne weefsel
- meerdere bundels over tumor heen->per weefsel minder dosis
inwendig:
-alpha en beta stralingsbronnen->beperkte stralingsbereik
-huid onbelast
- 1 of 2 behandelingen
- opname en chirurgisch ingreep

Question 46

kenmerken/bijwerkingen radiotherapie:

Answer 46

• bestralingskater: malaise, misselijkheid, veel slaap
• locale klachten (slikklachten en diarree)
• steriele onstekingsreactie-> oedeem->verdrukkingcomplicaties (minder vascularisatie, dichten luchtwegen, zenuwverdrukkingen)

Question 47

4 medicamenteuze behandelvormen:

Answer 47

1. hormonaal: bv mamma-, prostaat- en endometriumcancinomen
2. cytostatica: tumor verkleinen of cureren.
   - bij metastase-> palliatief doel behalve bij hematologische, leukemieen, lymfomen, bij kinderen en testis- en choriocarcinomen.
3. Immuun modulerende stoffen: vooral interferon (+evt cytostatica->melanoom) en interleukine 2-> gemetastaseerde melanoom, niercelcarcinoom en carcinoid.
4. Doelgerichte therapieën: targeted drugs met minder bijwerkingen
   - tyrosinekinase-remmer (imatinib bij CML en GIST)
   - antilichamen: herceptin bij mammacarcinoom met HER2-neu expressie of
   anti-VEGF antilichaam (bevacizumab) bij coloncarcinoom of tegen angiogenese

Question 48

adjuvante en neo-adjuvante behandeling:

Answer 48

adjuvant: behandeling naast hoofdbehandeling

neo-adjuvant: secundaire behandelmethoden voordat primaire behandeling begint

Question 49

eerstelijns en tweedelijns behandeling in oncologie:

Answer 49

“lijnen”: aantal medicamenteuze behandeltrajecten een patient heeft ondergaan

eerstelijns: eerste therapie
tweedelijns: duidt aan dat er al meerdere behandelingen zijn ondergaan

Question 50

welke performance scores worden gebruikt in de oncologie?

Answer 50

De performance scores zijn een maatstaaf waaraan men bepaalt welke behandelingen een patiënt aan zou kunnen. Bekend zijn:
o De Karnofsky-score: Een schaal van 0-100% waarbij 100% aanduidt dat de patiënt niet gehinderd wordt in het uitvoeren van dagelijkse bezigheden.
o ECOG-score: Een schaal van 0-5 waarbij een 0 overeenkomt met de 90-100% range van de Karnofsky-score.

Question 51

watchfull waiting:

Answer 51

wanneer kans op lymfekliermetastasering klein is, afwachten maar wel nauwgezet worden vervolgd.

Question 52

voorwaarden voor curatieve behandeling bij hematogene metastase?

Answer 52

1. goede conditie patiënt
2. tumorvrij interval >1j
3. geen verdere hematogene metastase
4. geen locoregionaal recidief
5. tumor gevoelig voor systeemtherapie

Question 53

voorbeelden van curatieve behandeling bij hematogene metastase:

Answer 53

• chemo bij hematogeen gemetastaseerde testiscarcinoom of bij hematologische maligniteiten als maligne lymfomen en leukemieen
• radioactief jodium bij metastasen van folliculair schildkliercarcinoom
• excisie van solitaire of enkele longmetastase van osteosarcoom of wekedelentumor
• partiele leverresectie bij solitaire of enkele levermetastase

Question 54

noem de 8 belangrijkste acute oncologische problemen:

Answer 54

1. neutropenic sepsis (bloedvergiftiging): antibiotica en vocht om lage BD te verhelpen
2. long embolie: bloedstolling door tumor of chemo
3. obstructie vena cava superior: door longkanker of lymfomen->silk/ademklachten. steroiden, vasculaire stents, antistolling, radio/chemo
4. Ruggemerg compressie: chirurgie of radio
5. Tumor Lysis syndroom
6. Verhoogd intracraniele druk: door cerebrale metastasen
7. Hyperviscositeit: door onbehandeld leukemie of myeloproliferatieve afwijkingen of teveel immunoglobulines bij myeloom-> behandeling: leuco/plasmaferese
8. Maligne galweg obstructie->geelzucht