30-60 Take-off Flashcards
1
Q
30’lara kadar sanayileşememe nedenleri
A
- Kaynak yok
- Emek yok: Savaşlar, mübadele (hem nitelik hem nicelik açısından).
- Sermaye yok: Kaygılı ortam (para saklama), bir grup da dışarı gitti.
- Altyapı yetersizlikleri: Ulaşım - ürünler pazara ulaştırılamıyor
2
Q
30’ların ana belirleyicileri
A
- Devletçi dönüşümün başlaması
- Demiryolu inşası
- Dünya Savaşı
- 29 Bunalımı
- Keynesian dalga
3
Q
- Dünya Savaşı yılları
A
- Ekonomi siyaseti belirler
- Milli koruma kanunu: Savaş nedeniyle el koyma yetkisi
- Varlık Vergisi
4
Q
Varlık Vergisi
A
- Olağanüstü durumlarda bir veya iki defaya mahsus alınan vergi
- Uygulama problemleri: mahalle komisyonları keyfi, kayıt sistemi problemli.
- Özellikle azınlıklara ızdırap olmuştur
- 1,5 sene sürdü
5
Q
50’ler dünya (dış dinamikler)
A
Genişleme - refah dönemi
- istihdam, üretim, ticaret, sanayileşme, yaşam standartları arttı
- ABD hegemonyasının kuruluşu
- ABD topraklarında savaş ve dolayısıyla yıkım olmadı
- ABD Avrupanın göçünü aldı (emek ve sermaye).
- Kimlik değişimi yılları
6
Q
Marshall Planı
A
- ABD-Avrupa arasında (aslen), Avrupaya yardım, yeniden inşa paketi
- ABD elindeki sermayeyi kullanma ihtiyacı
- Ayağa kaldır sonra ticaret yap, win-win
7
Q
Marshall Planı - TC
A
- Avrupa’nın inşasında hammadde ihtiyacı: tarım - maden (tahıl ambarı)
- Uygun iklim iktidar değişikliği ile ortaya çıktı
- Dönem sonuna bakıldığında meyve sebze ve tahılda fazla veren bir ekonomi
- Ulaştırma yatırımları demiryolundan otoyola kaydı (devletçi dönemden liberal döneme geçiş)
- Karayolları yatırımları bağlı kredi olarak verildi: ABD oto sanayisindeki doygunluk, üretim esnek değil
- Karayolları yatırımlarının bir diğer sebebi tahılın pazara ulaştırılması (demiryolları yarım kaldı)
8
Q
Traktör ateşi
A
- 8-9 binlerden 40-50 bine çıkıyor
- Kaynak: 30’larda oluşan dış ticaret fazlası ve asıl bölümü Marshall’dan.
- Üretim artışına yol açtı
- Kentleşme (Göç) ortaya çıktı
- Sanayi ve hizmetlere kaydı istihdam
9
Q
1950 - Sanayi ve Kalkınma Bankası
A
- Özel sermayeye kredi vermek ve kamu-özel ortaklığını geliştirmek (liberalizm mesajı)
- Kamu elindeki hisselerin bir süre sonra özel sektöre devredilmesi
- Yabancı ortaklıklar
10
Q
Rostow take off özellikleri
A
5 aşamadan oluşur:
- Geleneksel aşama: toprak sahipleri iktidar
- Take off geçiş aşaması: %10 kaynak yatırımlara, burjuva, liderlik
- Take off: iki kaynak - tarım ve öncü sektör
- Olgunluk öncesi: kentleşme, modernizim dönemi
- Yüksek kitle tüketimi: tüketimin çeşitlenmesi
11
Q
50’ler TC için Take off mudur?
A
evet
12
Q
Take off - Öncü sektör özellikleri
A
- Ürün piyasasının hızla genişleme kabiliyeti
- İkincil piyasa yaratma gücü
- Karların yeniden sektöre yatırılması
- Teknolojik ilerlemeye entegrasyon kolaylığı
13
Q
30-60 iç siyasal konjonktür
A
- 29 bunalımı sonrası askeri elitin siyasal üstünlüğü - Devletçi, ulusalcı, planlı eko
- 46 çok partili seçim: CHP
- 50-54-57 seçimleri: DP iktidarı
- 27 mayıs 1960: ilk darbe
14
Q
30-60 dış siyasal konjonktür
A
- 29 bunalımı - devletçi çıkış
- 39-45 2. dünya savaşı
- 47: Soğuk savaşın başlangıcı
- 50’ler ABD hegemonyasının kuruluşu
- 50-53: Kore savaşı
15
Q
KİT’lerin özellikleri
A
- Kanunla kurulur (bu yüzden özelleştirmesi problemli - anayasa mahkemesinden dönenler oldu)
- Kentleşme sonucu ortaya çıkan ucuz işgücü istihdam kaynağı (devlet istihdam yarattı)
- Büyük ölçekli
- Ara mal üreten alanlarda
- Tarımdan sanayiye kaynak aktarımıdır
- Sermaye yoğun ???
- İthalata dayanıyorlar ???
- SEKA, EBK, Deniz-nakliyat, DMO, TPAO
16
Q
Devletçiliğin hazırlık aşamalarının temel özellikleri
A
- Osmanlı-türk toplumunda devletin rolü
- İttihat ve terakki’nin devletçi bakış açısı
- Siyasal devrimin ekonomik devrim ve bağımsızlıkla tamamlanması ihtiyacı
- 29 bunalımı ve Keynes, SSCB
17
Q
Devletçi sanayileşmenin temel ilkeleri
A
- Yerel tarımsal üretim ve doğal kaynaklara dayalı birimler
- İthal ikameci (özellikle dokuma)
- Hammadde ve işgücü kaynaklarına yakınlık
- Sanayi grupları: Dokuma, maden işleme, kağıt, kimya, taş-toprak
18
Q
Devletçi sanayileşmenin finansman kaynakları
A
- SSCB’den dokumaya bağlı kredi
2. Bütçe
19
Q
30-50 arası ekonominin iç ve dış piyasa dengeleri
A
123
20
Q
Açık Finansmana geçiş
A
- Ayağını yorganına göre uzat prensibinden çıkış
- Sebep: KİT’lere finansman ve dünyaya entegrasyon - FDI çekmek
- Yabancı sermaye yasası ve Petrol yasası
- Ulusalcı tavır yumuşadı
- Gelen sermaye gıda, ilaç, metal eşyaya yöneldi, ileri tek. getirmedi
- Para basımı
Sonuç: krize giden yol - artan enflasyon, artan dış borç - 58 krizi
21
Q
58 krizi
A
- Tarımda kuraklık - kaynak aktarımı zayıflar, fiyatlar artar, iç ticaret hadleri düşer.
- Beklenen yabancı sermaye (FDI ve borç) gelmez
- İç tasarruflara yönel - iç borçlanmada artış, para basma
- KİT’lerden kaynaklı dış ticaret açığı - devaluasyona giden yol
Sonuçlar - Devaluasyon
- İthalat kısıtlaması
- %25 enf. + 500 milyon $ dış borç
- Siyasi kriz: vatan hainliği ve bağımsızlığın yitirilmesi tartışması - darbe ve idamlara giden süreç
