30-60 Take-off

Question 1

30’lara kadar sanayileşememe nedenleri

Answer 1

1. Kaynak yok
2. Emek yok: Savaşlar, mübadele (hem nitelik hem nicelik açısından).
3. Sermaye yok: Kaygılı ortam (para saklama), bir grup da dışarı gitti.
4. Altyapı yetersizlikleri: Ulaşım - ürünler pazara ulaştırılamıyor

Question 2

30’ların ana belirleyicileri

Answer 2

1. Devletçi dönüşümün başlaması
2. Demiryolu inşası
3. 2. Dünya Savaşı
4. 29 Bunalımı
5. Keynesian dalga

Question 3

2. Dünya Savaşı yılları

Answer 3

1. Ekonomi siyaseti belirler
2. Milli koruma kanunu: Savaş nedeniyle el koyma yetkisi
3. Varlık Vergisi

Question 4

Varlık Vergisi

Answer 4

1. Olağanüstü durumlarda bir veya iki defaya mahsus alınan vergi
2. Uygulama problemleri: mahalle komisyonları keyfi, kayıt sistemi problemli.
3. Özellikle azınlıklara ızdırap olmuştur
4. 1,5 sene sürdü

Question 5

50’ler dünya (dış dinamikler)

Answer 5

Genişleme - refah dönemi

1. istihdam, üretim, ticaret, sanayileşme, yaşam standartları arttı
2. ABD hegemonyasının kuruluşu
3. ABD topraklarında savaş ve dolayısıyla yıkım olmadı
4. ABD Avrupanın göçünü aldı (emek ve sermaye).
5. Kimlik değişimi yılları

Question 6

Marshall Planı

Answer 6

1. ABD-Avrupa arasında (aslen), Avrupaya yardım, yeniden inşa paketi
2. ABD elindeki sermayeyi kullanma ihtiyacı
3. Ayağa kaldır sonra ticaret yap, win-win

Question 7

Marshall Planı - TC

Answer 7

1. Avrupa’nın inşasında hammadde ihtiyacı: tarım - maden (tahıl ambarı)
2. Uygun iklim iktidar değişikliği ile ortaya çıktı
3. Dönem sonuna bakıldığında meyve sebze ve tahılda fazla veren bir ekonomi
4. Ulaştırma yatırımları demiryolundan otoyola kaydı (devletçi dönemden liberal döneme geçiş)
5. Karayolları yatırımları bağlı kredi olarak verildi: ABD oto sanayisindeki doygunluk, üretim esnek değil
6. Karayolları yatırımlarının bir diğer sebebi tahılın pazara ulaştırılması (demiryolları yarım kaldı)

Question 8

Traktör ateşi

Answer 8

1. 8-9 binlerden 40-50 bine çıkıyor
2. Kaynak: 30’larda oluşan dış ticaret fazlası ve asıl bölümü Marshall’dan.
3. Üretim artışına yol açtı
4. Kentleşme (Göç) ortaya çıktı
5. Sanayi ve hizmetlere kaydı istihdam

Question 9

1950 - Sanayi ve Kalkınma Bankası

Answer 9

1. Özel sermayeye kredi vermek ve kamu-özel ortaklığını geliştirmek (liberalizm mesajı)
2. Kamu elindeki hisselerin bir süre sonra özel sektöre devredilmesi
3. Yabancı ortaklıklar

Question 10

Rostow take off özellikleri

Answer 10

5 aşamadan oluşur:

1. Geleneksel aşama: toprak sahipleri iktidar
2. Take off geçiş aşaması: %10 kaynak yatırımlara, burjuva, liderlik
3. Take off: iki kaynak - tarım ve öncü sektör
4. Olgunluk öncesi: kentleşme, modernizim dönemi
5. Yüksek kitle tüketimi: tüketimin çeşitlenmesi

Question 11

50’ler TC için Take off mudur?

Answer 11

evet

Question 12

Take off - Öncü sektör özellikleri

Answer 12

1. Ürün piyasasının hızla genişleme kabiliyeti
2. İkincil piyasa yaratma gücü
3. Karların yeniden sektöre yatırılması
4. Teknolojik ilerlemeye entegrasyon kolaylığı

Question 13

30-60 iç siyasal konjonktür

Answer 13

1. 29 bunalımı sonrası askeri elitin siyasal üstünlüğü - Devletçi, ulusalcı, planlı eko
2. 46 çok partili seçim: CHP
3. 50-54-57 seçimleri: DP iktidarı
4. 27 mayıs 1960: ilk darbe

Question 14

30-60 dış siyasal konjonktür

Answer 14

1. 29 bunalımı - devletçi çıkış
2. 39-45 2. dünya savaşı
3. 47: Soğuk savaşın başlangıcı
4. 50’ler ABD hegemonyasının kuruluşu
5. 50-53: Kore savaşı

Question 15

KİT’lerin özellikleri

Answer 15

1. Kanunla kurulur (bu yüzden özelleştirmesi problemli - anayasa mahkemesinden dönenler oldu)
2. Kentleşme sonucu ortaya çıkan ucuz işgücü istihdam kaynağı (devlet istihdam yarattı)
3. Büyük ölçekli
4. Ara mal üreten alanlarda
5. Tarımdan sanayiye kaynak aktarımıdır
6. Sermaye yoğun ???
7. İthalata dayanıyorlar ???
8. SEKA, EBK, Deniz-nakliyat, DMO, TPAO

Question 16

Devletçiliğin hazırlık aşamalarının temel özellikleri

Answer 16

1. Osmanlı-türk toplumunda devletin rolü
2. İttihat ve terakki’nin devletçi bakış açısı
3. Siyasal devrimin ekonomik devrim ve bağımsızlıkla tamamlanması ihtiyacı
4. 29 bunalımı ve Keynes, SSCB

Question 17

Devletçi sanayileşmenin temel ilkeleri

Answer 17

1. Yerel tarımsal üretim ve doğal kaynaklara dayalı birimler
2. İthal ikameci (özellikle dokuma)
3. Hammadde ve işgücü kaynaklarına yakınlık
4. Sanayi grupları: Dokuma, maden işleme, kağıt, kimya, taş-toprak

Question 18

Devletçi sanayileşmenin finansman kaynakları

Answer 18

1. SSCB’den dokumaya bağlı kredi

2. Bütçe

Question 19

30-50 arası ekonominin iç ve dış piyasa dengeleri

Answer 19

123

Question 20

Açık Finansmana geçiş

Answer 20

1. Ayağını yorganına göre uzat prensibinden çıkış
2. Sebep: KİT’lere finansman ve dünyaya entegrasyon - FDI çekmek
3. Yabancı sermaye yasası ve Petrol yasası
4. Ulusalcı tavır yumuşadı
5. Gelen sermaye gıda, ilaç, metal eşyaya yöneldi, ileri tek. getirmedi
6. Para basımı
   Sonuç: krize giden yol - artan enflasyon, artan dış borç - 58 krizi

Question 21

58 krizi

Answer 21

1. Tarımda kuraklık - kaynak aktarımı zayıflar, fiyatlar artar, iç ticaret hadleri düşer.
2. Beklenen yabancı sermaye (FDI ve borç) gelmez
3. İç tasarruflara yönel - iç borçlanmada artış, para basma
4. KİT’lerden kaynaklı dış ticaret açığı - devaluasyona giden yol
   Sonuçlar
5. Devaluasyon
6. İthalat kısıtlaması
7. %25 enf. + 500 milyon $ dış borç
8. Siyasi kriz: vatan hainliği ve bağımsızlığın yitirilmesi tartışması - darbe ve idamlara giden süreç