12 Eylül - 24 Ocak (80-83)

Question 1

24 Ocak kararlarına giden süreç

Answer 1

1. Döviz darboğazı
2. Sanayi üretimi durma noktasına geldi
3. Enflasyon
4. Sosyal-siyasal huzursuzluklar

Question 2

24 Ocak kararları - genel bakış

Answer 2

1. Demirel hükümeti Özala hazırlatıldı
2. Net liberalizasyon, Keynes’in kırıntısı bile kalmaz
3. 78 IMF programından pek farkı yok
4. İki ayaklı liberalizasyon: Finans - Dış ticaret
   - Finans: Döviz piyasası ve finans piyasası
   - Dış ticaret: İthalat liberalizasyonu (ithal ikamesinin terki), ihracata yönelik sanayileşme stratejisi

Question 3

24 Ocak kararları - dış koşullar

Answer 3

1. 82 borç krizi patlamak üzere
2. Bretton woods - belli dövizlere yönelim: para sistemi tam oturmamış
3. Durgunluk var

Question 4

24 Ocak kararları - eleştiri

Answer 4

İki liberalizasyonun aynı anda ve hızlı yapılması. Önce dış ticaret serbestleştirilseydi, döviz bollaşırdı ve finansal liberalizasyon daha sağlıklı geçiş söz konusu olabilirdi.

Question 5

24 Ocak kararları - 1) Dış ticaret ve Döviz Politikası

Answer 5

1. TL’nin enflasyon gözetilerek ayarlanması (MB’nin hergün kur yayınlaması)
2. İthalat liberalizasyonu: istediğin malı ithal edebilirsin
3. İhracat teşvikleri: - vergi iadeleri (nakit iade)
   
   • vergi muafiyetleri
   • Exim bank uygun krediler
   • organizasyonel yenilikler

Question 6

24 Ocak kararları - ihracatta organizasyonel yenilikler

Answer 6

1. Hazine ve dış ticaret müsteşarlığı kuruldu (DPT’nin işlevlerini alır ve doğrudan başbakanlığa bağlı)
2. İGEME kurulur (Japonya - JETRO, Kore - KOTRA)
3. Kurumlar başbakanlığa bağlandı
4. Kanun hükmünde kararnameler

Question 7

24 Ocak kararları - 2) Üretim kesimi

Answer 7

1. . İhracata yönelik sanayileşme
2. Fiyat sübvansiyonları kaldırıldı
3. Bütün sektörler yabancı sermayeye açıldı (farklı oranlarda)
4. Organizasyonel düzenlemeler yapılıyor.

Question 8

24 Ocak kararları - 3) Kamu yatırımları

Answer 8

1. KİT bazlı (doğrudan entegre) yatırımlar durduruluyor
2. Karlı KİT’ler devam edecek, zarar edenlerin ürünlerine piyasa ölçülerinde zam.
3. İki alanda devam: iletişim - enerji (altyapı)

Question 9

24 Ocak kararları - 4) Finans piyasaları

Answer 9

1. Pozitif faiz
2. Döviz piyasasındaki düzenlemeler
3. Yabancı sermaye yasasında değişiklik
4. Para arzı (sıkı)

• Bankerler türedi - paradan para kazanmaya ve paranın toplumsal bir değere dönüşmesine geçiş
• 82-83 banker krizi ortaya çıkar

Question 10

İthal ikamesi politikasının finans piyasası üzerindeki baskısı

Answer 10

İthal ikamesinde planlar kamuya emredici olduğu için ve finans piyasası da ağırlık devlet kontrolünde olduğundan, faiz devlet eliyle tavan bazında düşük tutularak kamuya düşük faizli kredi imkanı sağlanmıştır. Faizler bu planlı dönem boyunca negatif, yani enflasyon oranının altında kalmıştır. Ancak bu durum faizin tasarruf çeken etkisini ortadan kaldırdığından düşük tasarruf oranlarını ortaya çıkartmıştır. 24 ocak kararları ile pozitif faize geçilmiştir.

Question 11

Pozitif faize geçişle bankaları bekleyen tehlike

Answer 11

Faiz yükselterek tasarruf çektiler ancak sıkıntı bu faizi hem zarar etmeyecek biçimde hem de düşük faize alışkın yatırımcıyı ürkütmeyecek oranda tutabilecek dengeyi yakalamak.

Question 12

Bankerler nasıl türedi?

Answer 12

1. Yasal düzenleme - tanım boşluğu

2.

Question 13

24 Ocak kararları - (12 eylül) 5) Çalışma hayatı

Answer 13

83’e kadar geçerli

1. Grev ve lokavt yasak
2. Sendikalar yasak ve kapalı
3. ücretler donduruldu

Question 14

İhracat politikasının temel dinamikleri

Answer 14

1. Teşvikler
2. Döviz piyasası
3. İthalat serbestisi
4. Organizasyonel destekler
5. Ücretler

Question 15

80-83 “kazanımlar”

Answer 15

1. İhracat ciddi oranda arttı
2. Enflasyon %110’dan %33’lere kadar düştü (sıkı para politikası ve düşürülen kamu harcamaları)
3. Ücret vb maliyet kalemlerinin düşürülmesi ile rekabet avantajı
4. Finans piyasaları (döviz, para, sermaye, menkul kıymetler) geliştirilmeye başladı
5. Reel döviz kuru düşerek, dış ticaret hadleri ülke lehine döndü.
6. DB, OECD ve uluslararası bankalardan fon akışı (özal + iran devrimi)