2.2.2: Αρχαϊκή εποχή (750-480 π.Χ.) Flashcards
Ποια είναι η χρονική περίοδος της αρχαϊκής εποχής;
Από τα μέσα του 8ου αιώνα π.Χ. έως την πρώτη εικοσαετία του 5ου αιώνα π.Χ.
Ποιοι ήταν οι κύριοι χαρακτηριστικοί της αρχαϊκής περιόδου;
Ήταν οι αρχές της οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής εξέλιξης του ελληνικού κόσμου.
Πώς αντιμετώπισε η αρχαϊκή εποχή την οικονομικοκοινωνική κρίση που προέκυψε στα τέλη της ομηρικής εποχής;
Με την ίδρυση αποικιών και τη δημιουργία οργανωμένων πόλεων-κρατών.
Ποιος ήταν ο στόχος των πνευματικών αναζητήσεων κατά την αρχαϊκή περίοδο;
Η διαμόρφωση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Πώς τελείωσε η αρχαϊκή εποχή;
Με τους αγώνες των Ελλήνων εναντίον των “βαρβάρων” και την επικράτηση των Ελλήνων.
Ποια ήταν τα συστατικά στοιχεία της πόλης-κράτους;
Γεωγραφική οργάνωση, οργανωτική δομή των πολιτών, πολίτευμα, ελευθερία, αυτονομία, αυτάρκεια.
Ποια ήταν η σημασία του θεσμού της πόλης-κράτους;
Ήταν καινοτομία με συνέπειες για την εξέλιξη του πολιτισμού, διαδραματίζοντας ρόλο στην δημιουργία δημοκρατίας και στην ανάπτυξη τέχνης και φιλοσοφίας.
Ποιες ήταν οι τρεις βασικές επιδιώξεις των πολιτών στην πόλη-κράτος;
Ελευθερία, αυτονομία και αυτάρκεια.
Ποια είναι η σχέση της συγκρότησης των πόλεων-κρατών με τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες;
Η συγκρότηση των πόλεων-κρατών συνδέεται με την αύξηση του πληθυσμού, την ανάγκη για επέκταση της καλλιέργειας, καθώς και την ανάπτυξη της δουλείας.
Ποιες ήταν οι πιθανές περιοχές δημιουργίας των πρώτων πόλεων-κρατών;
Οι πρώτες πόλεις-κράτη πιθανότατα δημιουργήθηκαν στα παράλια της Μ. Ασίας κατά την περίοδο του πρώτου αποικισμού.
Ποια ήταν η κρίση του ομηρικού κόσμου και ποιοι παράγοντες την προκάλεσαν;
Η κρίση του ομηρικού κόσμου προκλήθηκε από την περιορισμένη εκτάση καλλιεργήσιμης γης, τα περιορισμένα μέσα εκμετάλλευσης, την απουσία εργασιακής ειδίκευσης και την έλλειψη πόρων πέρα από τη γη.
Ποιος ήταν ο ρόλος των ευγενών στην κρίση του ομηρικού κόσμου;
Οι ευγενείς ενίσχυσαν την εξουσία τους λόγω της κατοχής της γης και αμφισβήτησαν την εξουσία του βασιλιά, ενώ πολλοί από αυτούς ασχολήθηκαν με τη σωματική άσκηση και την πνευματική ανάπτυξη.
Ποια ήταν η σημασία της δουλείας για την ανάπτυξη των πόλεων-κρατών;
Η ανάπτυξη της δουλείας συνέβαλε στην απαλλαγή των πολιτών από τις εργασίες, επιτρέποντάς τους να ασχοληθούν με τα κοινά και τις υποθέσεις της πόλης.
Ποιες ήταν οι λύσεις που δόθηκαν για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης κατά την αρχαϊκή εποχή;
Οι λύσεις περιλάμβαναν την ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου, τους κατακτητικούς πολέμους και την εδαφική επέκταση, καθώς και την ίδρυση αποικιών.
Ποιες πόλεις-κράτη εφάρμοσαν αυτές τις λύσεις και πώς ξεπέρασαν την κρίση;
Η Αθήνα ξεπέρασε την κρίση με την ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου, ενώ η Σπάρτη, το Αργός, η Ήλιδα κ.ά. την αντιμετώπισαν με κατακτητικούς πολέμους και εδαφική επέκταση. Άλλες πόλεις συνδύασαν αυτές τις λύσεις με την ίδρυση αποικιών, όπως η Κόρινθος, τα Μέγαρα, η Χαλκίδα, η Μίλητος κ.ά.
Ποιες περιοχές του ελληνικού κόσμου παρέμειναν απομονωμένες και διατήρησαν τη φυλετική οργάνωση;
Οι Αρκάδες, οι Αιτωλοί, οι Ακαρνάνες, οι Ηπειρώτες, οι Μακεδόνες και άλλες περιοχές παρέμειναν απομονωμένες και διατήρησαν τη φυλετική οργάνωση.
Τι είναι ο δεύτερος αποικισμός και ποια είναι τα αίτιά του;
Ο δεύτερος αποικισμός αναφέρεται στην αναγκαστική μετακίνηση και εγκατάσταση σε νέες περιοχές για τη δημιουργία νέων πόλεων. Τα αίτια του περιλαμβάνουν τη στενοχώρια λόγω αύξησης του πληθυσμού και περιορισμένων εκτάσεων καλλιεργήσιμης γης, έλλειψη πρώτων υλών, αναζήτηση νέων αγορών, εσωτερικές πολιτικές κρίσεις και η γνώση των θαλάσσιων δρόμων.
Πώς εξελίχθηκαν οι αποικίες και ποια σημασία είχαν στην εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού;
Οι αποικίες εξελίχθηκαν σε νέες πόλεις-κράτη, πειραματικούς χώρους για τον ελληνισμό. Επέδρασαν στην εκτός Ελλάδας διάδοση της γραφής, τη δημιουργία νέων οικονομικών δομών και την εμφάνιση νέων κοινωνικών τάξεων, όπως η δουλεία.
Πώς επηρέασε η αποικιστική εξάπλωση την οικονομία και την κοινωνία των πόλεων-κρατών;
Η αποικιστική εξάπλωση ενίσχυσε το εμπόριο και είχε συνέπειες στην οικονομία και την κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της εμφάνισης νέων οικονομικών δομών και της διαμόρφωσης νέων κοινωνικών τάξεων.
Ποιο ήταν το βασικό θεσμό πολιτικής οργάνωσης κατά την αρχαιότητα και ποιες ήταν οι κοινωνικές συγκρούσεις;
Ο βασικός θεσμός πολιτικής οργάνωσης κατά την αρχαιότητα ήταν η πόλη-κράτος. Οι κοινωνικές συγκρούσεις και οι πολιτειακές μεταβολές εξελίχθηκαν διαφορετικά σε κάθε πόλη-κράτος.
Ποια είναι η θεωρητική πορεία μεταβολής των πολιτευμάτων στην αρχαία Ελλάδα;
Βασιλεία → Αριστοκρατία → Ολιγαρχία → Τυραννίδα → Δημοκρατία.
Ποια ήταν η αρχική μορφή διακυβέρνησης των πόλεων-κρατών και ποιες τάξεις εξουσίαζαν σε αυτή την περίοδο;
Η αρχική μορφή διακυβέρνησης των πόλεων-κρατών ήταν η αριστοκρατία, όπου η εξουσία βρισκόταν στα χέρια των αρίστων, οι οποίοι αντλούσαν τη δύναμη από την καταγωγή τους και την κατοχή γης.
Ποιες νέες κοινωνικές ομάδες αναδείχθηκαν λόγω των οικονομικών εξελίξεων που προκάλεσε ο αποικισμός;
Αναδείχθηκαν οι βιοτέχνες, οι έμποροι, οι ναυτικοί και οι τεχνίτες.
Ποιος νέος στρατιωτικός σχηματισμός συνέβαλε στην κρίση της αριστοκρατικής δομής και πώς;
Η οπλιτική φάλαγγα συνέβαλε στην κρίση της αριστοκρατικής δομής, καθώς οι πολίτες που ανήκαν σε αυτή απέκτησαν την ιδιότητα του πολεμιστή και προώθησαν την ιδέα της ισότητας στην άσκηση της εξουσίας.
Ποιοι ήταν οι νομοθέτες ή αισυμνήτες και ποιος ήταν ο ρόλος τους;
Οι νομοθέτες ή αισυμνήτες ήταν πρόσωπα κοινής αποδοχής που ανέλαβαν την καταγραφή των άγραφων, εθιμικών δικαίων. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τον Ζάλευκο, τον Χαρώνδα, τον Πιττακό, τον Λυκούργο, τον Δράκοντα και τον Σόλωνα.
Πώς επηρέασε η νομοθεσία του Σόλωνα την πολιτική δομή της Αθήνας;
Η νομοθεσία του Σόλωνα διεύρυνε την πολιτική βάση, καθώς η συμμετοχή στη διακυβέρνηση της πολιτείας έγινε ανάλογα με την οικονομική κατάσταση των πολιτών, μετατρέποντας το πολίτευμα σε τιμοκρατικό (ή έκ τιμημάτων πολιτεία).
Γιατί η επικράτηση των “ολίγων” δεν έλυσε τα προβλήματα του πλήθους;
Η επικράτηση των “ολίγων” δεν έλυσε τα προβλήματα του πλήθους επειδή οι αντιθέσεις διατηρήθηκαν και σε ορισμένες περιπτώσεις υποδαυλίστηκαν από πρόσωπα που ήθελαν να εκμεταλλευτούν τις κοινωνικές αναταραχές για να επιβάλουν τη δική τους εξουσία.
Ποιοι συνήθως ήταν οι τύραννοι και πώς κατέληγαν στην εξουσία;
Οι τύραννοι συνήθως ήταν ευγενείς που είχαν αναδειχθεί ηγέτες των κατώτερων κοινωνικών ομάδων. Με την υποστήριξη αυτών των ομάδων, κατάφερναν να καταλάβουν την εξουσία.
Ποιες είναι μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις τυράννων και σε ποιες πόλεις ηγήθηκαν;
Ο Πολυκράτης στη Σάμο, ο Περίανδρος στην Κόρινθο, ο Θεαγένης στα Μέγαρα και ο Πεισίστρατος στην Αθήνα.
Τι συνέβη στις περισσότερες πόλεις μετά την πτώση των τυραννικών καθεστώτων;
Μετά την πτώση των τυραννικών καθεστώτων, στις περισσότερες πόλεις επιβλήθηκαν εκ νέου ολιγαρχικά καθεστώτα, ενώ σε κάποιες, όπως στην Αθήνα, έγιναν μεταρρυθμιστικές νομοθετικές προσπάθειες που άνοιξαν το δρόμο προς τη δημοκρατία.
Ποιο ήταν το κυρίαρχο πολιτειακό όργανο στο δημοκρατικό πολίτευμα;
Η εκκλησία του δήμου ήταν το κυρίαρχο πολιτειακό όργανο στο δημοκρατικό πολίτευμα.
Τι ήταν η εκκλησία του δήμου και ποιες δυνατότητες παρείχε στους πολίτες;
Η εκκλησία του δήμου ήταν η συνέλευση όλων των ενήλικων κατοίκων που είχαν πολιτικά δικαιώματα. Παρείχε τη δυνατότητα σε κάθε πολίτη να παίρνει το λόγο, να διατυπώνει ελεύθερα την άποψή του (ισηγορία), και να συμμετέχει στη διαμόρφωση και στην ψήφιση των νόμων (ισονομία).
Ποιες ήταν οι δύο πιο χαρακτηριστικές πόλεις-κράτη και ποιο ήταν το σύστημα διακυβέρνησής τους;
Οι δύο πιο χαρακτηριστικές πόλεις-κράτη ήταν η Σπάρτη και η Αθήνα. Η Σπάρτη διαμόρφωσε ένα ολιγαρχικό πολίτευμα, ενώ η Αθήνα διήνυσε όλο το φάσμα των πολιτειακών εξελίξεων, από την αριστοκρατική οργάνωση μέχρι τη θεμελίωση της δημοκρατίας.
Πώς εκφράζεται ο ποιητικός λόγος την αρχαϊκή εποχή;
Ο ποιητικός λόγος αποκτά προσωπικό ύφος, εκφράζοντας βιώματα και συναισθήματα.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του πεζού λόγου την αρχαϊκή εποχή;
Μέσα από τη σκέψη των πρώτων φιλοσόφων (φυσικών φιλοσόφων), επιχειρεί να εξηγήσει τη δημιουργία του κόσμου και να αφηγηθεί ήθη και έθιμα λαών, δημιουργώντας τα πρώτα δείγματα ιστορικής γραφής.
Ποια είναι η επιρροή της τέχνης στην αρχαϊκή εποχή;
Στην αρχή, η τέχνη ήταν επηρεασμένη από πρότυπα της Ανατολής (ανατολίζουσα φάση), αλλά στη συνέχεια διαμόρφωσε χαρακτηριστικά που πρόβαλλαν τις ελληνικές αισθητικές αντιλήψεις.
Ποιοι είναι οι δύο βασικοί αρχιτεκτονικοί ρυθμοί που δημιουργήθηκαν στην αρχαϊκή εποχή;
Ο δωρικός και ο ιωνικός.
Τι αντιπροσωπεύουν τα αγάλματα κούροι και κόρες;
Τα πρώτα μεγάλα αγάλματα της αρχαϊκής εποχής, αντιπροσωπεύοντας νέους άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα, που απεικονίζουν την ανάπτυξη της γλυπτικής τέχνης.
Πώς εξελίχθηκε η κεραμική τέχνη στην αρχαϊκή εποχή;
Εξελίχθηκε σε εντυπωσιακό σημείο με τον μελανόμορφο και ερυθρόμορφο ρυθμό.
Πού εντοπίζονται οι πρώτες πνευματικές και καλλιτεχνικές ανησυχίες;
Κυρίως στην Ιωνία, όπου γεννήθηκε η φιλοσοφία, αλλά γρήγορα διαδόθηκαν και στον υπόλοιπο ελληνικό χώρο, μητροπολιτικό και αποικιακό.
Πώς εξελίχθηκαν οι θρησκευτικές δοξασίες και η λατρεία των θεών την αρχαϊκή εποχή;
Οι θρησκευτικές δοξασίες και ο τρόπος λατρείας των θεών αποκρυσταλλώθηκαν, με τα χαρακτηριστικά της μορφής κάθε θεού να γίνονται κοινά σε πανελλήνιο επίπεδο.
Ποια είναι μερικά παραδείγματα πανελλήνιων ιερών που απέκτησαν φήμη πέρα από τα ελληνικά όρια;
Οι Δελφοί, η Ολυμπία, και η Δήλος.